مدیریت ریسک نقدینگی

مدیریت ریسک نقدینگی

انجام هرگونه فعاليت بيمه اي مستلزم پذيرش ريسک مي باشد. اين ريسکها شامل ريسک بازار، ريسک عملياتي، ريسک نقدينگي، ريسک اعتباري، و ساير انواع ريسکهاي سيستماتيک از جمله ريسک کشوري ، ريسک شهرت و ريسک حقوقي مي باشد.

با اين حال شرکتهاي بيمه اتکايي در معرض يک نوع خاص از ريسک تحت عنوان ريسک بيمه گري اتکايي قرار دارند. در ادامه به شرح مختصري از اين ريسکها خواهيم پرداخت.

الف) ريسک بيمه گري اتکايي:
شامل آن دسته از ريسک هايي مي شود که شرکت بيمه اتکايي به دليل قبولي اتکايي و در نتيجه پذيرش تعهدات با آن مواجه است. اين ريسکها غالباً از طريق لحاظ نمودن اندوخته ها و ذخاير يا رعایت آیین نامه های بیمه مرکزی در خصوص ظرفيت قابل قبول ریسک کنترل مي شود.
در اين راستا شرکت بيمه اتکايي امين (سهامی عام) ضمن ارزيابي دقيق ريسکهاي پيشنهادي سعي در پذيرش ريسکهاي مناسب و مديريت قبولي هاي خود دارد. افزایش حق بیمه اتکایی قبولی ، عمدتاً به دلیل استراتژی شرکت در قبولی ریسک، افزایش ظرفیت مجاز قبولی ، افزایش حد قبولی مدیریت ریسک نقدینگی مندرج در قرارداد واگذاری مازاد خسارت شرکت ، افزایش سرمایه و خالص ارزش دارائیهای بیمه نامه ها به دلیل شرایط تورمی حاکم بر اقتصاد کشور می باشد. در اين رابطه با استفاده از روش توزيع و انتقال ريسک با استفاده از قراردادهاي واگذاري مجدد، ريسک بيمه گري را با اطمينان بيشتري مديريت مي نمايد.
ب) ريسک بازار:
ريسک بازار ريسکي است که شرکت بيمه به دليل نوسان قيمت در بازار با آن مواجه است.
بخش خاصي از اين ريسک مربوط به ريسک نرخ ارز است و بيشتر زماني بروز ميکند که بيمه نامه ارزي بوده و شرکت بيمه متعهد به پرداخت خسارت به صورت ارزي است. در اين زمينه و به منظورکنترل اين نوع ريسک، شرکت بيمه اتکايي امين (سهامی عام) ذخاير مناسبي را در صورتهاي مالي لحاظ نموده است . همچنين با پرتفوي مناسب و متوازن و ایجاد تعادل در سبد دارايي ها و بدهي هاي ارزي خود ، ريسک را مديريت نموده و آثار نامطلوب آن را کاهش مي دهد.
بخش ديگري از ريسک نيز ناشي از تغيير قيمت بازار دارايي ها و سرمايه گذاري هاي شرکت است که تغييرات نرخ سود بانکي و يا تغييرات شاخص هاي عمومي در بازار سهام ميتواند منجر به کاهش دارایی یا درآمد شرکت شود. به منظور کنترل اين ريسک سرمایه گذاری های شرکت در شورای سرمایه گذاری مطرح و بر اساس نظرات اعضا ، عمده منابع شرکت بصورت سپرده های بانکی و نیز سرمایه گذاری در اوراق بهادار بورسی سرمایه گذاری می گردد.
ج)ريسک عملياتي:
ريسک عملياتي عمدتاً در اثر وجود نقص در کنترل هاي داخلي و عدم رعايت اصول حاکميت شرکتي افزايش مي يابد.
اختلالاتي از اين دست ممکن است از طريق خطا، تقلب يا قصور در اجراي به موقع تعهدات به زيان هاي مالي بيانجامد.
شرکت بيمه اتکايي امين (سهامی عام) به منظور کاهش اين نوع ريسک، رويه هاي حسابرسي و کنترل داخلي اثر بخش و مناسبي را به کار گرفته است و با بهره گيري مناسب از فناوري اطلاعات، سيستم هاي عملياتي و مديريت اطلاعات ، ريسک هاي خود را شناسايي ، ارزيابي و تا حدود زیادی کنترل نموده است.
ح) ريسک نقدينگي:
ريسک نقدينگي ريسکي است که شرکتهاي بيمه مدیریت ریسک نقدینگی به دليل عدم کفايت دارايي هاي جاري براي ايفاي تعهداتشان با آن مواجه هستند. در مواقعي که شرکت بيمه نقدينگي کافي ندارد قادر نيست به سرعت و با هزينه معقول به پرداخت تعهدات اقدام نمايد. در اين مورد شرکت بيمه اتکايي امين (سهامی عام) ضمن تجزيه و تحليل دقيق پرتفوي بيمه اي خود نسبت به حفظ مقادير مالي مورد نياز به جهت پرداخت تعهدات احتمالي طبق سناريوهاي مختلف حداکثر اهتمام را مد نظر دارد. لازم به ذکر است در حال حاضر نسبت توانگري بيمه اتکايي امين (سهامی عام) برای سال 1401 معادل 917 درصد مي باشد که اين نسبت در سطح 1 طبقه بندي توسط بيمه مرکزي جمهوري اسلامي ايران مورد تأييد قرار گرفته است. اين ميزان توانگري نشانه بالا بودن توان شرکت در جبران تعهداتش در قبال کليه قراردادهاي منعقده مي باشد.
د) ريسک اعتباري:
ریسک های اعتباری ، ریسکهایی هستند که به دلیل احتمال عدم انجام تعهدات مالی توسط طرف های معامله و قرارداد شرکت از جمله بیمه گران واگذارنده و یا بیمه گران اتکایی ایجاد می شود. عدم در نظر گرفتن تضامین لازم برای اجرایی شدن تعهدات ، تأخیر در پرداخت خسارت از سوی بیمه گران اتکایی یا پرداخت حق بیمه از سوی شرکت های واگذارنده از جمله مواردی هستند که ریسک اعتبار را افزایش می دهند . اهم اقدامات انجام شده شرکت برای مدیریت ریسک اعتبار ، اعتبار سنجی مشتریان و قبولی اتکایی از آنان و پیگیری های مستمر مطالبات در قالب تهیه صورت تطبیق های فیمابین در مقاطع زمانی سه ماهه و وصول مطالبات از شرکت های طرف معامله می باشد .
و)ريسک شهرت :
ريسک شهرت ناشي از وجود ضعف هاي عملياتي است. ضعف در انطباق با قوانين و مقررات و يا ساير منابع مربوط. ريسک شهرت(بدنامي) مدیریت ریسک نقدینگی براي شرکت هاي بيمه مضر است چون ماهيت حرفه آنها مستلزم حفظ اعتماد مشتريان و ذينفعان می باشد. با اين حال شرکت بيمه اتکايي امين (سهامی عام) به دليل نسبت توانگري بالا با اين ريسک مواجه نيست.
ي)ريسک حقوقي:
اين ريسک بيشتر به واسطه تغيير در قوانين مرتبط با صنعت بيمه به وجود مي آيد. قوانین و مقررات حاکم بر صنعت بیمه تا انتهای سال مالی منتهی به 30 / 09 / 1400 تغییرات قابل ملاحظه ای نداشته است.

توانگری مالی:
طبق آئين نامه شماره 69 شورايعالي بيمه، توانگري مالي، توانايي مالي موسسه بيمه براي پوشش ريسکهاي پذيرفته شده خود است و نسبت توانگري مالي نسبتي است که مقدار توانگري مالي موسسه بيمه را اندازه مي گيرد و از تقسيم مبلغ سرمايه موجود بر مبلغ سرمايه الزامي به دست مي آيد.
بيمه مرکزي با عنايت به توانگري مالي شرکت¬هاي بيمه و آئين¬نامه 69 اقدام به سطح¬بندي شرکت¬هاي بيمه و انتشار آنها نموده است. در این راستا و بر اساس آخرین وضعیت توانگری مالی شرکتهای بیمه ، شرکت بيمه اتکائي امين (سهامی عام) سطح یک توانگری مالی را کسب کرده است. در راستاي اجراي آيين نامه توانگري مالي و طبق اعلام بيمه مرکزي، سطح توانگري مالي شركت¬هاي بيمه كه توسط بيمه مركزي تائيد و اطلاع رساني شده به عنوان معيار اصلي انتخاب بيمه گر محسوب مي گردد.
بر اساس ریسکهای مختلف شامل ریسک بیمه گری، ریسک حوادث فاجعه آمیز، ریسک دارایی، ریسک اعتباری، ریسک نقدینگی، ریسک عملیاتی، نسبت توانگری مالی شرکت بیمه اتکایی امین در سال 1401 در سطح یک و برابر با 917 درصد می باشد.

تاثیر مدیریت نقدینگی در عملکرد سازمان ها

در حالت کلی خدمات مدیریت نقدینگی را مترادف با محصولات آن در نظر می‌گیرند. به‌عبارتی دیگر کارهای انتقال بانکی، خدمات بازرگانان و حساب‌های رفت و برگشت از جمله خدمات مدیریت نقدینگی می‌باشند که تاثیر بسزایی در افزایش سود سازمان‌ها دارند. در این مقاله قصد داریم برای افرادی که صاحب کسب و کاری هستند و به‌دنبال روشی جهت رفع مشکل نقدینگی می‌باشند، موضوعات مفید و پرکاربردی را ارائه دهیم.

آنچه در ادامه خواهید خواند.

معرفی نرم افزار : نرم افزار دریافت و پرداخت

به معنای واقعی کلمه نقدینگی به سازمان‌دهی و مدیریت ورود و خروج وجه نقدی اطلاق می‌شود که امروزه به دلیل بالا رفتن معاملات نقدی در طول روز، مدیریت آن اهمیت بالایی پیدا کرده است. مدیریت نقدینگی به دلیل اهمیت بسیار بالایی که دارد، هم برای سازمان‌ها و هم افراد، موضوعی مهم و کلیدی است؛ به‌طوری که در حوزه تجارت، یکی از مهم‌ترین جزء‌ها در ثبات مالی سازمان‌ها، مدیریت نقدینگی می‌باشد.

اهمیت مدیریت نقدینگی

همانطور که در بخش قبل اشاره کردیم، زمانی که موضوع ثبات مالی یک سازمان مطرح می‌شود، اولین چیزی که به آن اشاره می‌گردد، مدیریت نقدینگی است که جزء کلیدی‌ترین بخش‌های ثبات مالی تعریف شده است. به دلیل آنکه دارایی اصلی همان وجه نقد است و جهت پرداخت تعهدات از این وجه نقد استفاده می‌شود، از همین‌رو جهت دست‌یابی به سود بالا، بایستی آن را مدیریت نمود. در واقع همین موضوع یکی از اصلی‌ترین و تاثیرگذارترین بخش‌ها بر مدیریت ریسک نقدینگی روی رشد آینده سازمان‌ها است.

امروزه به دلیل پیشرفت‌های چشمگیری که در زمینه‌های علمی بشر به آن دست یافته است، سازمان‌ها می‌توانند مدیریت وجوه نقد را به‌وسیله بانکداری آنلاین انجام نمایند. پس می‌توان برای کنترل بیشتر بر جریانات نقدینگی و دسترسی راحت‌تر به آن، تجارت خود را به صورت کامل با بانکداری آنلاین یکی کرد.

تکنیک‌های مدیریت نقدینگی

مدیریت نقدینگی به مجموعه‌ای از فرآیندهای قابل تامل گفته می‌شود که نیاز به تفکر بالایی دارند. روش‌هایی که صاحبان کسب و کار به منظور تمرین مدیریت وجوه نقد به کار می‌برند، عبارتند از:

• یکی از بهترین راه‌ها جهت بهبود جریان نقدینگی و همچنین افزایش وجه نقد، تسریع در گردآوری حساب‌های دریافتی می‌باشد.
• یکی از دیگر تکنیک‌ها، تمدید مدت پرداخت حقوق‌ها، طی دست‌یابی به دوره‌های اعتباری بلندمدت از طلبکاران می‌باشد.
• به‌روزرسانی بوسیله تکنولوژی‌های برتر یکی دیگر از تکنیک‌های مطرح در زمینه مدیریت نقدینگی می‌باشد. به نحوی که نگهداری از بانک اطلاعات مالی، دیجیتال‌سازی و ایجاد صفحات گسترده برای مدیریت و ارزیابی آسان‌تر در هر بازه زمانی و مکانی در اختیار سازمان‌ها قرار خواهد گرفت.
• از طرفی دیگر برای بهبود سودآوری و ایجاد جریان نقدی مناسب، سازمان‌ها بایستی راه‌های کاهش هزینه عملیاتی را در پیش روی خود قرار دهند.

معرفی نرم افزار : نرم افزار مدیریت تولید

فواید مدیریت نقدینگی برای سازمان‌ها

1. بالا بردن میزان ذخیره‌سازی پول و کاهش دادن هزینه بدهی‌ها: در تجزیه و تحلیل مدیریت نقدینگی، مقدار هزینه‌های واقعی و پیش‌بینی شده را با هم مقایسه کرده و همیشه هدف اصلی در آن‌ها جریان نقدی بیشتر به منظور کاهش بدهی‌ها و بالا بردن پس‌انداز‌ها می‌باشد.
2. دریافت گزارش مالی و مدیریت دارایی به مشتریان به صورت ماهیانه، به منظور سازمان‌دهی بهتر برنامه‌های مالی و هزینه‌های اختیاری آن‌ها، از جمله فواید مدیریت نقدینگی به مدیریت ریسک نقدینگی مدیریت ریسک نقدینگی شمار می‌رود که از اهمیت بالایی برخوردار است.

ریسک نقدینگی و اهمیت‌های آن

نقدینگی، قابلیت‌های بانک جهت پیگیری تعهدات وثیقه و نقدی، امری غیرقابل قبول است، در صورتی که بدون تحمل هیچ زیانی باشد. در اصل ریسک نقدینگی به موضوع چگونگی ناتوانی بانک در راستای رسیدگی به تعهدات خود (از قبیل مشاهده شده یا واقعی) که موجودیت مالی بانک و موقعیت آن را به خطر می‌اندازد، برمی گردد. در واقع سازمان‌ها با استفاده از مدیریت موثر دارایی بدهی، ریسک نقدینگی خود را کنترل می کنند.

معرفی نرم افزار : نرم افزار انبارداری

لازم به ذکر است که قبل از بحران مالی، موسسات مالی و بانک‌ها، به مدیریت نقدینگی و ترازنامه‌ ها اهمیت نمی ‌دادند. این در حالی است که به هنگام بحران، اکثر موسسات و سازمان‌ها در تلاش هستند تا میزان قابل توجهی از نقدینگی را حفظ و ساختار مناسبی را برای ترازنامه‌ها تعیین نمایند. به زبان ساده‌تر، فرایند‌هایی که امروزه منجر به شکست بانک‌ها شده و در ادامه به منظور پایداری اقتصاد، از بانک مرکزی به نظام مالی نقدینگی تزریق می گردد.

معنای مدیریت ریسک نقدینگی

متناسب با موضوعات ارائه شده در مطالب قبل، مدیریت ریسک نقدینگی، استراتژی‌ها و فرآیندهایی را ارائه می‌دهد که طبق موارد زیر در بانک‌ها کاربرد دارند:

• توسعه استراتژی‌ها و اخذ اقدامات مناسب جهت کاهش و یا از بین بردن ریسک، به منظور تایید موجودیت منابع و وثیقه‌ها
• طراحی یک ترازنامه با ترکیب مناسبی از دارایی‌ها و بدهی‌ها در راستای بهینه‌سازی بازدهی شرکت و همچنین پروفایل ریسک
• برخورداری از حاشیه سود خالص مورد نظر از دیگر استراتژی‌های مدیریت نقدینگی می‌باشد که با اطمینان از ترازنامه بدون آنکه ریسکی نوسانات نرخ بهره را تهدید کند، حاصل می‌گردد.
• بررسی قابلیت‌های سازمان درخصوص پاسخگویی به نیازهای نقدی و وثیقه، به طوری که تاثیر منفی بر روی عملیات روزانه و یا موقعیت مالی کلی آن نداشته باشد.

مدیریت نقدینگی و ریسک نقدینگی در بانک ها

مديريت مؤثر نقدينگی به مجموعه سياست هایی گفته ميشود که به ايفای به موقع تعهدات تعیین شده بانک ها منجر ميشود و احتمال ايجاد وضعيت معکوس مالی را كاهش می دهد. نقدینگی ظرفیت بانک ها برای تامین افزایش وجه، ارزش دارایی ها و تعهدات نقدی سندهای مورد نظر با هزينه ای مناسب و بدون خسارت مورد تایید است.

ريسک نقدينگی بانک ها یعنی ناتوانی در اجرای تعهدات ذکر شده، بدون تاثیر معکوس بر وضعيت مالی بانک ها گفته می شود.ريسک نقدينگی بانک ها وابسته به سپرده های بلندمدت با بهره جويی از بدهی های کوتاه مدت است و بدين ترتيب بدهی بانک ها (سپرده های بانکی) يا بايد به طور مستمر تجديد شود يا اين بدهی ها تأمين مالی مجدد شود.

ريسک نقدينگی در هر بانک معمولاً يک ماهيت منحصربه فرد در آن بانک دارد، اما گاهی ممکن است با مشکلات نقدينگی نظام مالی همگام شود. با در نظرگرفتن ويژگی های منحصربه فرد هر مؤسسه مالی، تعريف درست سياست نقدينگی از لحاظ روش کار و تخصص، نخستين مسئوليت مديريت هر بانک محسوب ميشود.

آیکو ور

تجربه صنعت بانکداری در طي سال‌های اخير نشان داده است که مديريت ريسک می‌بايست به صورت جامع و به ازاي تمامی فعاليت‌ها و ريسک‌ها پياده شود. دليل اين امر عمدتا تاثيرپذيری و تاثيرگذاری عامل‌های مختلف ريسک بر یکدیگر و همچنين پيچيدگی و خاصيت غيرخطی بودن عامل‌های ريسک است. مدیریت ريسک در بانک‌ها يک فرآيند پويا و دائمی بوده و مي‌بايست به عنوان بخشي از ماهيت وجودی هر بانک تلقي گردد. هدف نهایی سيستم مديريت ريسک ايجاد شرايطی است که ريسک اقدامات و تصميمات مديران، کارکنان و مشتريان بانک‌ها را مديريت نمايد، امکان ارائه بهترين عملكرد، بهينه‌سازی استفاده از سرمايه و به حداكثر رساندن ارزش دارايي‌های سهامداران فراهم گردد.

در همین راستا شرکت آیکو با استفاده از استانداردهای بین‌المللی کمیته بال و همچنین استفاده از تجربیات بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ دنیا و همچنین در نظر گرفتن الزامات و مقررات بانک مرکزی در حوزه مدیریت ریسک بانکی اقدام به طراحی سیستم یکپارچه مدیریت ریسک نموده است. شرکت آیکو در این زمینه از سال ۱۳۸۹ آغاز به فعالیت نموده است و سیستم جامع مدیریت ریسک آیکو تا کنون در چندین بانک پیشرو کشور مورد استفاده قرار گرفته است.

هریک از ماژول‌های سیستم جامع مدیریت ریسک که ریسک‌های اصلی نظام بانکی را پوشش می‌دهد، به شرح ذیل است:

انتشار دستورالعمل “حداقل الزامات مدیریت ریسک نقدینگی مؤسسات اعتباری” توسط بانک مرکزی

اقتصاد هر کشور وابسته به نظام بانکی و سرمایه های آن است که یکی از حیاتی ترین فاکتور موثر بر آن ریسک نقدینگی است. در واقع ریسک نقدینگی به کنترل ریسک و ارزش سهام برای مدیریت دارایی و بدهی ها وابسته است. نسبت شکاف نسبی نقدینگی، نسبت های نقدینگی، نسبت اندازه و سرمایه بانک و نسبت مطالعات معوقه از فاکتورهایی‌ست که در ریسک نقدینگی دخالت دارد.

شرکت برنامه نویسان نو اندیش پاسارگاد پیشرو در طراحی نرم افزار تعاونی اعتبار و مدیریت قرض الحسنه راهی هموار برای مشتریان خود فراهم کرده است تا از این طریق به آسانی به مدیریت مالی سرمایه ها و سپرده های خود بپردازند.

کاهش ریسک با بالابردن سود

منطقی‌ست که بانک ها و هر سیستم اقتصادی به دنبال داشتن بیشترین میزان سود خود باشد، به این صورت که هزینه ها را کمتر کرده و درآمد را به بالاترین میزان خود برساند. این درآمدها معمولا از سرمایه گذاری های انجام شده در بانک ها و تسهیلات برای بانک به دست می آیند و در ترازنامه ها آن را دارایی های بانک می نامند. از طرف دیگر، بدهی ها را همان هزینه های بانک دربر می گیرند. بانک با ریسک های زیادی روبه رو می شود تا بتواند به بیشترین میزان سوددهی خود برسد. گاهی همین ریسک ها شرایط بانک را به خطر می اندازد، به حدی که باعث منحل شدن آن شود.

بانک ها و دیگر واسطه ها در نظام مالی کشور، معمولا فعالیت دو سویه ای دارند. آن ها از یک سمت برای سرمایه گذاران منبع پولی عرضه می کنند و از سمت دیگر برای سپرده گذاران، منبع مالی تقاضا می کنند. به همین ترتیب برای کاهش بدهی ها یا همان ریسک و بالابردن سود ها، بانک ها باید روش مناسبی را در نظر بگیرند که براساس آن منابع تسهیلات با توجه به تاثیری که بر این مقولات می گذارند، تعیین شوند.

رابطه بین ریسک، سود و بدهی

ریسک نقدینگی در واقع به اتفاقی گفته می شود که در اثر ایجاد یک سری محدودیت ها بر فعالیت های بانک یا موسسه، هدف سود آوری را به خطر بیاندازد. امروزه بسیاری از صنایع و موسسات با این ریسک دست و پنجه نرم می کنند. بانک ها نیز به عنوان موسسات مالی واسطه، نقدینگی درون جامعه که در سرمایه گذاری های کلان استفاده نشده اند را جمع کرده و برای بنگاه های اقتصادی یا موسساتی که به این نقدینگی نیازمند هستند، خرج می کند. همین جابجایی مالی بین مشتری، بانک و بنگاه های اقتصادی و خدماتی، باعث چرخش نقدینگی در کشور شده و بازدهی را بالا می برد. حال اگر مشتری به تسهیلاتی که به او داده می شود، به خوبی پاسخ ندهد، ریسکی متوجه بانک می شود. پس ریسک نقدینگی در صورت کم شدن جریان درآمد به نظام سرمایه داری کشور ضرر رسانده و بانک را دچار زیان می کند.

شرکت برنامه نویسان نو اندیش پاسارگاد در کنار این مقاله دو مقاله پولشویی و نحوه تشکیل شرکت تعاونی را به شما عزیزان پیشنهاد میکند

روش‌های مدیریت ریسک نقدینگی

همانطور که گفته شد، عدم تطابق بدهی و دارایی بانک ها در یک بازه زمانی مشخص، باعث ایجاد ریسک نقدینگی برای بانک مدیریت ریسک نقدینگی ها شده و اعتبار آن ها را دچار تزلزل می کند. جهت کاهش ریسک نقدینگی باید آن را به خوبی مدیریت کرد. با مدیریت ریسک نقدینگی آن را کنترل کرده و همچنین به عنوان واسطه گر در نظام بانکی می توانند ظرفیت نقدینگی را متعادل نگه دارند. مدیریت شرایط بحرانی برای موسسات مالی اعتباری و بانک ها، از دیگر مواردی است که مدیریت ریسک نقدینگی پوشش می دهد. به این ترتیب، ریسورس و منابع کافی را در شرایط خاص خواهند داشت.

جهت مدیریت ریسک نقدینگی، دستورالعملی برای بیان فاکتورهای اصلی ساختار سازمانی مدیریت پیاده سازی، راهبردهای لازم نوشته شده و در اختیار موسسات مالی و بانک ها قرار گرفته است. براساس این دستورالعمل موسسات و بانک ها موظف هستند یک کمیته فرعی ریسک نقدینگی تشکیل دهند که در مجموعه کلی تر کمیته ریسک قرار می گیرد. در این دستورالعمل مواردی چون سناریوهای ریسک نقدینگی، نحوه تدوین برنامه های احتیاطی، کنترل دسترسی به بازار، اندازه گیری و پایش جریانات نقدی را مورد بررسی قرار می دهند.

مدیریت ریسک نقدینگی

دستورالعمل “حداقل الزامات مدیریت ریسک نقدینگی مؤسسات اعتباری” مشتمل بر(۵۱) ماده و(۸) تبصره که در جلسه مورخ ۲۵/۰۷/۱۳۹۶ شورای پول و اعتبار به تصویب رسیده، ۶ ماه پس از تاریخ ابلاغ، لازم‌الاجرا است و بانک ها و شرکت تعاونی اعتبار باید ضمن لحاظ مفاد بخشنامه شماره ۹۶.۱۴۹۱۵۳ مورخ ۱۶/۰۵/۹۶ بانک مرکزی، مقدمات اجرای این دستورالعمل را به شرط تسریع فراهم کنند.

(2 votes, average: 5٫00 out of 5)

روشهای اندازه گیری ریسک نقدینگی (محاسبه نسبت های نقدینگی)

ریسک نقدینگی ناشی از ناتوانی یک بانک در پرداخت به موقع بدهی ها، ایفای تعهدات و یا عدم توانایی گسترش سبد داراییهای پربازده با هزینه ای متعارف می باشد. می توان گفت علت اصلی ریسک نقدینگی در بانک ها عدم تطبیق مقدار و سررسید بدهی ها و دارایی ها و در نتیجه بروز شکاف نقدینگی منفی می باشد.

بانک‌ها ممکن است از نسبت‌های متنوعی برای مدیریت نقدینگی خود بهره بگیرند. نکته قابل‌توجه آن است که درباره اکثر نسبت‌ها (به‌جز نسبت‌های تعریف‌شده از سوی کمیته بال) رقم استانداردی وجود نداشته و هر بانکی به تناسب ساختار، ویژگی‌ها و شرایط اقتصادی پیرامون خود، رقم خاصی را به‌عنوان نسبت مطلوب در نظر می‌گیرد.

برخی از مهم‌ترین نسبت‌ها به شرح زیرند:

نسبت تسهیلات به سپرده‌ها

نسبت تمرکز سپرده (100 سپرده‌گذار عمده)

نسبت سپرده‌های دیداری به‌کل سپرده‌ها

نسبت مجموع سپرده‌ها به‌کل بدهی‌ها

نسبت مصارف به منابع

نسبت تسهیلات بلندمدت به سپرده‌های کوتاه‌مدت

در خصوص نسبت‌های اندازه‌گیری ریسک نقدینگی نکته حائز اهمیت این است که کمیته بال بعد از بحران مالی سال 2007 که از جمله دلایل بروز آن غفلت بانک‌های بحران زده از حفظ نقدینگی موردنیاز جهت ایفای تعهدات غیر منتظره بود، اقدام به تعریف دو نسبت به شرح زیر جهت تقویت قابلیت برگشت‌پذیری وضعیت نقدینگی بانک در صورت وقوع شرایط بحرانی و الزام بانک‌های کشورهای عضو به محاسبه آن‌ها حداقل به‌صورت ماهانه و رعایت حد مورد نظر نمود:

(LCR) نسبت نقدینگی پایدار

هدف از این نسبت حصول اطمینان از این امر است که بانک به اندازه کافی به دارایی‌های نقد شونده باکیفیت دسترسی دارد تا بتواند در شرایط بسیار بحرانی حداکثر تا یک ماه دوام بیاورد. این نسبت برای سال 2015 معادل 60 درصد تعیین گردیده که برای سال 2019 به 100 درصد افزایش داده‌شده است.

در این نسبت دارایی‌های نقد شونده شامل دارایی‌های درجه‌یک (موجود نقد، موجودی نزد بانک‌ها، اوراق منتشره با تضمین بانک مرکزی)، دارایی‌های درجه دو نوع الف (اوراق منتشره با تضمین سایر بانک‌ها با رتبه بالا) حداکثر 40 درصد و دارایی‌های درجه دو نوع به (اوراق منتشره شرکت‌ها با رتبه اعتباری پایین) حداکثر 15 درصد می‌باشد.

(NSFR) نسبت خالص تأمین مالی با ثبات

این نسبت به جهت افزایش بلندمدت توان انعطاف پذیری بانک‌ها در نحوه تأمین مالی عملیات بانکی با منابع با ثبات تر، محدود نمودن اتکا بیش از حد بر تأمین مالی عمده در شرایط رونق بازار نقدینگی و تشویق به ارزیابی بهتر ریسک نقدینگی کلیه اقلام بالا و زیر خط ترازنامه تعریف شده است.

در مقایسه دو روش اندازه‌گیری ریسک نقدینگی می‌بایست توجه داشت، اگرچه تحلیل نسبت‌های نقدینگی و روند تغییرات آن ساده‌تر بوده لیکن در مقایسه با روش تحلیل شکاف نقدینگی، این روش (به‌جز در مورد دو نسبت تعریف شده کمیته بال) با توجه به در نظر نگرفتن بعد زمان (از حیث چارچوب زمانی نقد شدن دارایی‌ها و یا سررسید شدن بدهی‌ها)، تعهدات زیرخط (از حیث میزان ریسک نقدینگی مترتب)، عدم تفکیک سطح پایدار و ناپایدار سپرده‌ها با استفاده از تحلیل‌های آماری و. به تنهایی ارزیابی دقیقی از وضعیت ریسک نقدینگی بانک‌ها ارائه نخواهد داد.