سرمایه ی در گردش چیست؟

سرمایه در گردش چیست؟ (مفهوم و فرمول)

سرمایه در گردش یا (Working Capital) از موضوعات مهم در تحلیل بنیادی سهام در بورس و دانش مالی است.

در هر شغل یا کسب‌وکاری که باشید، یا هر شرکتی را که بخواهید تحلیل کنید باید از مفهوم سرمایه در گردش اطلاع داشته باشید.

برای مثال، با افزایش دغدغه‌های زندگی، افراد کمتر فرصت خرید حضوری پیدا می‌کنند و میزان خرید اینترنتی افزایش چشمگیری پیدا کرده است. در سایت‌های سرمایه ی در گردش چیست؟ مختلف گاهی دیده می‌شود که حراج‌ها و تخفیف‌های جذابی برای کالا یا گروهی از کالاها در نظر گرفته می‌شود. فرض کنید کالایی که قبلا 30 میلیون تومان قیمت داشته را اکنون با تخفیفی استثنایی 25 میلیون تومان می‌فروشند. آیا می‌توانید در یک بازه زمانی کوتاه این مبلغ را فراهم آورید؟ اگر به این میزان وجه نقد ندارید، آیا دارایی دارید که بتوانید آن را به‌سرعت به وجه نقد تبدیل کنید؟ برای پیدا کردن پاسخ این پرسش‌ها باید از مفهوم سرمایه در گردش اطلاع داشته باشید.

در این مقاله قصد داریم در ارتباط با سرمایه در گردش صحبت کنیم.

تعریف سرمایه در گردش چیست؟

تعریف رسمی سرمایه گردش در علم مالی به این صورت است:

تمام دارایی‌های جاری (شامل پول نقد، حساب‌های دریافتنی و موجودی کالا و انبار) منهای تمام بدهی‌های جاری (مثل دست‌مزد، اجاره‌بها، مالیات و غیره)

فرمول سرمایه در گردش

برای همین می‌توانیم فرمول سرمایه در گردش را به این صورت بنویسیم:

بدهی‌های جاری - دارایی‌های جاری = سرمایه‌ درگردش

مثال از محاسبه سرمایه در گردش

در صورت وضعیت مالی تلفیقی شرکت ملی صنايع مس ايران، منتهی به 1398/12/29 میزان بدهی و دارایی شرکت از این قرار است:

جمع دارایی جاری: ۱۹۱,۵۷۱,۶۲۵ (میلیون ریال)

جمع بدهی جاری: ۸۳,۸۱۰,۹۴۱ (میلیون ریال)

سرمایه در گردش برابر می‌شود با: 107,760,684 (میلیون ریال)

پس فملی در پایان سال 98، معادل 10.7 هزار میلیارد تومان سرمایه در گردش دارد.

مفهوم سرمایه در گردش

این که یک فرد در زمان کوتاه‌مدت بتواند نیازهای مالی خود را برطرف کند، بستگی به سرمایه در گردش آن شخص دارد. در واقع سرمایه در گردش امکان نقدپذیری سرمایه ی در گردش چیست؟ دارایی‌های یک فرد یا یک کسب‌وکار را نشان می‌دهد. از این اصطلاح می‌شود هم در حسابداری شخصی و هم در حسابداری کسب‌وکارها استفاده کرد.

با فهمیدن مفاهیم اساسی می‌توانید بفهمید که آیا از سلامت مالی برخوردارید؟ آیا در مواقع ضروری، مثل درگیر شدن به یک بیماری، می‌توانید از پس هزینه‌ها بربیایید؟ یا زمانی که فرصت‌های سرمایه‌گذاری یا خرید مناسب پیش بیاید می‌توانید نقدشوندگی لازم برای استفاده از این موقعیت را تامین کنید؟

برای سرمایه‌گذاری در یک شرکت نیز می‌توان میزان سرمایه در گردش آن را بررسی کرد. سرمایه در گردش دارایی است که یک فرد یا شرکت برای تامین مالی، جهت ایفای تعهدات فعلی و کوتاه‌مدت خود در دسترس دارد. به سرمایه در گردش، دارایی‌های جاری هم می‌گویند. در مقاله آشنایی با ترازنامه، در رابطه با دارایی‌ها و بدهی‌های جاری صحبت کردیم.

دارایی جاری چیست؟

گفتیم دارایی‌های جاری، دارایی‌هایی هستند که انتظار می‌رود طی یک دوره یک ساله یا یک چرخه عملیات به وجه نقد تبدیل شوند و یا در دوره عملیات از آن‌ها استفاده شود. در واقع دارایی‌های جاری به راحتی و در مدت‌زمان کم به وجه نقد تبدیل می‌شوند، یعنی نقدشوندگی بالایی دارند.

برای مثال وجه نقد، حساب‌های جاری، سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت، موجودی مواد و کالا به‌راحتی به وجه نقد تبدیل می‌شوند. فرض کنید شما مقدار زیادی از پول خود را به خرید سهام تخصیص می‌دهید. اوراق بهاداری مثل سهام از نقدشوندگی بالایی برخوردارند، بنابراین در مواقع ضروری می‌توان آن‌ها را به‌سرعت (در صورتی که بازار شرایط عادی داشته باشد) به وجه نقد تبدیل کرد. طلا نیز می‌تواند جزئی از دارایی‌های جاری باشد، زیرا همیشه تقاضا برای آن وجود دارد.

موجودی مواد و کالا هم برای شرکت‌ها، دارایی جاری به‌حساب می‌آید. چون شرکت می‌تواند از طریق فروش آن‌ها را به وجه نقد تبدیل کند. پس اگر بخواهیم از میزان نقدشوندگی دارایی‌های یک شرکت باخبر بشویم باید به ترازنامه آن توجه کنیم.

بدهی جاری چیست؟

اما تنها توجه به دارایی‌های جاری نمی‌تواند دید روشنی از توانایی شرکت در تامین مالی در شرایط بحرانی به ما بدهد. بنابراین باید به بدهی‌های جاری هم توجه کرد. بدهی‌ها تعهدات یک شرکت یا واحد تجاری هستند که به‌خاطر مبادلات گذشته ایجاد شده‌اند. به بدهی‌هایی که انتظار می‌رود طی یک چرخه عملیات و یا یک سال از تاریخ ترازنامه (هرکدام که طولانی‌تر است) تسویه شوند، بدهی جاری گفته می‌شود. همچنین به بدهی‌هایی که از طریق دارایی جاری و یا از طریق ایجاد بدهی‌های جاری جدید تسویه می‌شوند نیز بدهی جاری می‌گویند. به‌خاطر همین موضوع خالص سرمایه در گردش مطرح شده است.

خالص سرمایه در گردش

در واقع خالص سرمایه در گردش که به آن(Net Working Capital) هم گفته می‌شود، مابه‌التفاوت دارایی‌ها و بدهی‌های جاری را نشان می‌دهد. این محاسبه به ما می‌گوید که شرکت برای تامین هزینه‌های جاری چقدر وجه نقد و یا دارایی که به راحتی نقد می‌شود، دارد. آیا این پول کفاف هزینه‌هایش را می‌دهد یا مجبور است وام بگیرد؟

علت عدم دخالت دارایی‌ها و بدهی‌های غیرجاری در این فرمول، نقدشوندگی اندک آن‌ها است. فرض کنید شما برای پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود، بخواهید یک خانه یا زمین را به‌فروش برسانید. چه مدت طول می‌کشد تا این زمین فروش برود؟ ممکن است فروش زمین زمان زیادی را به خود اختصاص دهد و شما نتوانید تا تاریخ مورد نظرتان آن را بفروشید. بنابراین دارایی‌هایی مانند زمین، املاک و سایر دارایی‌های غیرجاری را در این محاسبه در نظر نمی‌گیرند. فرمول محاسبه خالص سرمایه در گردش به صورت زیر است:

برای محاسبه خالص سرمایه در گردش شرکت‌ها، می‌توانید به سایت کدال مراجعه کرده و با جستجوی نام یا نماد شرکت به ترازنامه آن دسترسی پیدا کنید.

با کسر بدهی‌های جاری یک شرکت از دارایی‌های جاری آن می‌توان خالص سرمایه در گردش آن شرکت را محاسبه کرد.

به‌طور کلی سرمایه سرمایه ی در گردش چیست؟ در گردش معیاری برای سنجش نقدینگی و نقدشوندگی، بهره‌وری عملیاتی و سلامت مالی شرکت است. اگر تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌های جاری رقمی مثبت باشد، می‌توان سرمایه ی در گردش چیست؟ انتظار داشت علاوه‌بر پرداخت بدهی‌ها، مبلغی برای سایر مخارج و هزینه‌های احتمالی وجود دارد. همچنین می‌توان انتظار داشت که شرکت از فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای رشد و سودآوری خود استفاده کند.

اما اگر دارایی‌های جاری کمتر از بدهی‌های جاری باشد، ممکن است شرکت در بازپرداخت بدهی‌هایش به مشکل بخورد حتی می‌تواند تا مرز سرمایه ی در گردش چیست؟ ورشکستگی پیش برود.

چرا خالص سرمایه در گردش بهتر است مثبت باشد؟

فرض کنید صاحب شرکتی هستید و مقدار زیادی از موجودی کالای خود را به‌طور نسیه فروخته‌اید. اما پولی که قرار بود بابت فروش دریافت کنید در تاریخ سررسید به دست شما نرسیده است. اگر در این بازه زمانی شرایطی مثل پرداخت حقوق به کارکنان به‌وجود بیاید که مجبور به پرداخت وجه نقد باشید، باید وجه نقد اضافی برای استفاده وجود داشته باشد. شاید بتوان حقوق کارمندان یک شرکت را به تعویق انداخت اما نمی‌توان به تعهداتی که شرکت به تامین‌کنندگان مواد اولیه خود داده است، عمل نکرد.

برخی از شرکت‌ها وجود دارند که در بعضی از فصل‌ها میزان فروششان افزایش پیدا می‌کند اما در برخی از ماه‌ها جریان نقد ورودی به شرکت کاهش پیدا می‌کند. وجود خالص سرمایه در گردش مثبت، می‌تواند به سهامداران و سرمایه‌گذاران این اطمینان را بدهد که در سایر ماه‌ها عملکرد عادی شرکت دچار اختلال نخواهد شد.

وجود سرمایه در گردش اضافی می‌تواند به شرکت، در استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری کمک می‌کند. حتی در زندگی شخصی افراد هم، وجود مبلغی اضافی بر مصارف شخصی و هزینه‌ها، می‌تواند به شما در استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری کمک کند. به مثال اول مقاله برگردید. اگر شما سرمایه‌ای مازاد بر هزینه‌هایتان داشته باشید، در مواردی که تخفیف اعمال شود و یا بازاری برای ورود جذاب باشد، می‌توانید از آن استفاده کنید.

بالا بودن میزان سرمایه در گردش همیشه هم خوب نیست و می‌تواند نشانگر عدم مدیریت صحیح وجوه نقد و استفاده نکردن از فرصت‌های سرمایه‌گذاری باشد.

بررسی موردی سرمایه در گردش

در ادامه روند تغییرات سرمایه در گردش خالص یکی از شرکت‌های صنعت فولاد را طی پنج ساله گذشته بررسی کرده‌ایم. همان‌طور که در تصویر زیر می‌بینید، سرمایه در گردش شرکت‌ها همواره رقمی ثابت نیست و در گذر زمان تغییر می‌کند. این تغییرات به دلایل مختلفی رخ می‌دهد.

برای مثال ممکن است یک ملک یا ساختمان مربوط به شرکت به‌فروش برود. بنابراین این دارایی از لیست دارایی‌های غیرجاری خارج خواهد شد و به صورت وجه نقد در لیست دارایی‌های جاری قرار می‌گیرد.

این موضوع در رابطه با سرمایه ی در گردش چیست؟ بدهی‌ها هم صدق می‌کند. برای مثال برخی از بدهی‌های بلند‌مدت در سال آخر، زمانی که مهلت پرداخت کمتر از یک سال است به‌عنوان بدهی‌های جاری شناسایی می‌شوند.

بهتر است که سرمایه در گردش را برای چند دوره بررسی کنیم تا علاوه‌بر آشنایی با روند تغییرات مالی شرکت، از توانایی شرکت برای تامین مالی و بازپرداخت بدهی‌هایش اطمینان حاصل کنیم.

برای این کار به سایت کدال مراجعه کردیم. بعد از بررسی صورت‌ وضعیت مالی شرکت (ترازنامه) میزان دارایی‌ها و بدهی‌های جاری شرکت را به‌دست آوردیم. با کسر بدهی‌های جاری از دارایی‌های جاری خالص سرمایه در گردش را برای هر سال محاسبه کردیم.

در سال 1394 سرمایه ی در گردش چیست؟ خالص سرمایه در گردش شرکت منفی بوده است. یعنی میزان دارایی جاری آن از بدهی‌هایش کمتر بوده. سپس نسبت جاری را از طریق تقسیم دارایی جاری به بدهی جاری محاسبه کردیم. که این نسبت در سال 94 از یک کمتر بوده، یعنی در آن سال شرکت می‌توانست در بازپرداخت بدهی‌های کوتاه مدتش با مشکل برخورد کند.

خالص سرمایه در گردش در سال 1394 24,025,012- =۵۱,۴۵۳,۹۹۸ - ۲۷,۴۲۸,۹۸۶

نسبت جاری سال 1394 0/53 =۲۷,۴۲۸,۹۸6/۵۱,۴۵۳,۹۹۸

اما به مرور در چند سال گذشته وضعیت نقدشوندگی شرکت بهبود یافته و این نسبت بیش از عدد یک شده است. یعنی در گذر زمان شرکت با مدیریت صحیح توانسته از یک وضعیت نه چندان خوب نقدینگی به وضعیت مناسب برسد. در این حالت شرکت علاوه‌بر بازپرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود می‌تواند از پس هزینه‌های احتمالی پیش‌بینی نشده برآید و حتی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری هم استفاده کند.

بررسی روند تغییرات خالص سرمایه در گردش و نسبت سرمایه ی در گردش چیست؟ جاری شرکت فولاد خوزستان

نسبت جاری

علاوه‌بر بررسی خالص سرمایه در گردش شرکت، می‌توان نسبت‌های مالی آن، مثل نسبت‌های نقدشوندگی را هم بررسی کرد. قبلا در مقاله‌ای جدا به توضیح این نسبت‌ها پرداختیم و گفتیم که این نسبت‌ها ما را از ریسک نقدینگی شرکت باخبر می‌کنند. مرتبط‌ترینِ نسبت‌ها به سرمایه در گردش خالص، نسبت‌های جاری و آنی هستند. هر چه این نسبت‌ها بیشتر باشند، ریسک نقدشوندگی شرکت پایین‌تر می‌آید.

معمولا شرکت‌هایی با نسبت جاری کمتر از یک، برای سرمایه‌گذاران، بدهکاران و اعتباردهندگان پرریسک دیده می‌شوند.

بررسی خالص سرمایه در گردش و نسبت‌های نقدشوندگی به ما کمک می‌کند تا بفهمیم، شرکت در شرایط بحرانی چگونه عمل می‌کند، آیا از پس هزینه‌های احتمالی برمی‌آید یا خیر.

موارد ذکر شده تحت عنوان سرمایه در گردش چیست؟ تنها قسمت کوچکی از دنیای بزرگ و پیچیده تحلیل سرمایه ی در گردش چیست؟ بنیادی است. با یاد گرفتن این موارد می‌توان با خیال راحت‌تری اقدام به سرمایه‌گذاری کرد.

می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) سرمایه ی در گردش چیست؟ و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.

سرمایه در گردش و سرمایه ثابت

سرمایه در گردش و سرمایه ثابت از جمله اصطلاحات بسیار رایج در حسابداری و مدیریت مالی است. ابتدا لازم است دارایی جاری و دارایی ثابت را بشناسیم.

به سرمایه در گردش دارایی جاری هم گفته می شود. یک شرکت علاوه بر داشتن دارایی در گردش بدهی جاری هم دارد.

آیا با تعریف سرمایه در گردش خالص آشنا هستید؟

میزان واقعی دارایی‌های نقد یا نزدیک به نقد یک مجموعه است. نقدینگی که بتواند هزینه ها و نیازهای روزمره مجموعه را تامین کند.

سرمایه در گردش مثبت به این معنا است که شرکت می‌تواند بدهی‌های کوتاه‌ مدت خود را در موعود مقرر بپردازد.

دارایی جاری مثبت به این معنا است که شرکت می‌تواند بدهی‌های کوتاه‌ مدت خود را در موعود مقرر بپردازد.

دارایی جاری منفی نیز از ناتوانی شرکت در پرداخت بدهی های کوتاه‌ مدت است.

نرخ دارایی جاری شما اگر بین ۱/۲ تا ۲ باشد، بدان سرمایه ی در گردش چیست؟ معناست که مجموعه ی شما نقدینگی لازم برای پرداخت بدهی‌ها را دارد. نرخ دارایی جاری زیر ۱ به این معناست که مجموعه شما دارایی جاری منفی دارد و به‌زحمت می‌تواند بدهی‌هایش را پرداخت کند.

تعریف سرمایه در گردش

دارایی هایی که به صورت منقول و منطقی بتوان در دوره مالی مورد نظر قابل تبدیل به پول شود.

پس پول، سرمایه گذاری کوتاه مدتی که بتوان به سادگی قابل تبدیل به نقدینگی باشد، موجودی انبار در صورتی که در مدت زمان کوتاه قابل فروش و تبدیل به نقدینگی شود.و حسابهای دریافتنی،همه ی این ها جزء دارایی های جاری محسوب می شوند.

تعریف دارایی ثابت

به دارایی هایی اطلاق می شود که نمی توان بر ارزش آن افزود مثل ابزار کار، ساختمان، مواد خام، و .

به همین خاطر باید به سرمایه در گردش خالص توجه نمود. یعنی اختلاف بین دارایی جاری وبدهی جاری

پرداخت بدهی جاری-دارایی جاری = فرمول سرمایه در گردش

راه‌های زیادی برای ارزیابی سرمایه در گردش وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

نرخ تغییرات، صورت دارایی‌های شرکت، نرخ حساب‌های بستانکاری، نسبت جاری، نسبت سرمایه، و حساب‌های پرداختنی.

در حسابداری و در مبحث سرمایه، سرمایه در گردش و سرمایه ثابت دو مفهوم کلیدی می باشند. نقش هایی را که سرمایه در گردش و سرمایه ثابت در فرآیند حسابداری ایفا می کنند، از یک دیگر کاملا متمایز است. جهت شناخت سرمایه در گردش و سرمایه ثابت، ابتدا بایستی آن ها را تعریف کرد و وجوه تمایز آن ها را شناسایی نمود.

تعریف سرمایه در گردش و سرمایه ثابت

در یک تعریف خلاصه و مفید، سرمایه ثابت به دارایی های ثابت واحد تجاری اطلاق می گردد که عمر مفید آن ها طولانی است، ارزش پولی آن ها زیاد است و امکان نقد شوندگی سریع آن ها کم است و نقش پایدار و با ثباتی را در راهبرد تجاری یا تولیدی شرکت ایفا می نماید.

شکل ۱: سرمایه در گردش و سرمایه ثابت هر دو از مفاهیم حسابداری هستند.

سرمایه ثابت را می توان سخت افزار واحد تجاری و در مقابل، سرمایه در گردش را نرم افزار واحد تجاری تلقی نمود.

سرمایه در گردش از منظر حسابداری، عبارت است از دارایی های جاری منهای بدهی های جاری، و منظور از دارایی های جاری، آن گروه از دارایی ها است که شامل نهاد های نقدینگی واحد تجاری، مانند حساب بانک ها، حساب صندوق و سایر حساب های نقدی و موجودی کالا و حساب های دریافتنی منهای حساب های پرداختنی می گردد.

سرمایه در گردش و سرمایه ثابت، هردو از ارکان حسابداری در هر واحد تجاری می‌باشند. سرمایه در گردش و سرمایه ثابت، هریک اقلامی از حساب ها را در بر می گیرند.

سرمایه ثابت شامل زمین، ساختمان، ماشین آلات و سرمایه گذاری های طولانی مدت می باشد. اقلامی که سرمایه در گردش را در بر می گیرند، شامل حساب های نقدی، یعنی بانک ها و صندوق و موجودی کالا و حساب بدهکاران می گردند.

کار کردهای سرمایه در گردش و سرمایه ثابت در فرآیند فعالیت واحد تجاری از هم متفاوت است. و سرمایه ثابت غالبا به صورت دارایی های ثابت و بلند مدت در روند تولید یا تجارت به طور ثابت و مستمر دخالت دارند. واغلب ارزش ریالی ثابت است ومعمولا افزایش یا کاهشی یا تبدیل و تبدلی را در بر ندارد. سرمایه در گردش بر خلاف سرمایه ثابت، در یک دوره مالی معین، دائما در حال افزایش و کاهش می باشد؛ و نیز در ترکیب های مختلف از دارایی های جاری، جا به جا می‌شود.

نقش سرمایه در گردش و سرمایه ثابت در سرمایه ی در گردش چیست؟ تجزیه و تحلیل مالی

تقسیم مجموع دارایی های نقد شونده بر مجموع بدهی های جاری را نسبت سرمایه در گردش یا نسبت آنی می گویند.

نسبت کالا به سرمایه در گردش

همان طور که گفته شد، سرمایه در گردش مابه‌التفاوت دارایی جاری و بدهی جاری می باشد. از تقسیم موجودی کالای واحد تجاری بر سرمایه در گردش، نسبت کالا به سرمایه در گردش، بدست می آید. اگر این نسبت بیشتر از یک باشد، گویای کندی گردش کالا و محدودیت توان خرید مجدد کالا و برای واحد تجاری می باشد. و اگر این نسبت کمتر از یک باشد، فرصت واحد تجاری برای خرید کالا بیش تر است.