اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی چیست و چطور می‌توان از آن استفاده کرد؟

اوراق تبعی چیست و چگونه کار می‌کند؟

فائزه رهنی - ارسلان پوربابایی کارشناسان بازار سرمایه در بازار سهام ایران که تنها در جهت رشد بازار می‌توان سود کرد، افت شدید قیمت‌ها باعث ترس و هراس اختیار فروش تبعی چیست؟ سهامداران می‌شود؛ به گونه‌ای که گاه شاهد تصمیمات هیجانی در رابطه با فروش سهم هستیم. اوراق‌تبعی ایده‌ای بود که هم‌زمان با ریزش شدید بورس تهران از سمت مسوولان بازار سرمایه به فعالان ابلاغ شد. این اوراق با توجه به نگرانی‌هایی که سهامداران خرد داشتند، به‌عنوان ابزاری برای بیمه کردن ارزش سهام معرفی شد تا توسط آن نوسانات و زیان سهم بیمه شود. در واقع سهامدار می‌تواند با در اختیار داشتن اوراق تبعی ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند.

ناشر اوراق‌تبعی با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراق با قیمت مشخص را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی‌که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ اعمال اوراق تبعی باشد زیان او جبران می‌شود. لازم به‌ذکر است که ناشر اوراق تبعی در بازار سرمایه ایران معمولا سهامدار عمده بوده یا تامین مالی ناشر توسط سهامدار عمده صورت می‌گیرد.

فرایند اجرایی اوراق تبعی

اطلاعیه اوراق تبعی منتشر می‌شود و پس از بازگشایی تا اتمام حجم عرضه مورد نظر، هر شخص سرمایه‌گذاری می‌تواند ورقه تبعی را خریداری کند.

ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اختیار فروش تبعی چیست؟ اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر می‌کند و از این طریق ریسک سرمایه‌گذاران خرد را کاهش می‌دهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه می‌شود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط می‌تواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که این اوراق در بازار ثانویه عرضه نمی‌شوند و بنابراین قابل معامله نیستند.

فرجام این اوراق یکی از دو حالت ذیل است:

۱. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید بزرگ‌تر یا مساوی قیمت اعمال باشد، «اوراق اختیارفروش تبعی» اعمال آن بی‌معنی است چرا‌که دارنده اختیار می‌تواند سهم خود را با قیمت بالاتر در بازار سهام به فروش برساند.

۲. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال «اوراق اختیار فروش‌تبعی» منوط به ارائه درخواست از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت‌۱۳ آن روز انجام خواهد شد.

لازم به ذکر است کسانی می‌توانند اوراق اختیار تبعی را بخرند که مالک سهام پایه باشند. بدیهی است که تعداد سهم باید به‌اندازه اوراق تبعی یا از آن بیشتر باشد. در صورت خرید اوراق‌تبعی فروش، حتما باید سهم مورد‌نظر تا تاریخ اعمال نگهداری شود و در صورت فروش سهم، برگه‌های اختیار فروش‌تبعی خود به خود ابطال می‌شود.

فرض کنید که قیمت اعمال برای اختیار تبعی فروش یک سهم در تاریخ سررسید ۱۵۰۰ تومان و قیمت پایانی سهم در آن تاریخ ۱۰۰۰ تومان باشد. دارنده اختیار به دلیل بالاتر بودن قیمت اعمال اختیار خود می‌تواند سهم خود را با قیمت ۱۵۰۰ تومان به ناشر اوراق تبعی بفروشد یا ما‌به‌التفاوت قیمت سهم و قیمت اختیار را به‌صورت نقدی دریافت کند. چگونگی اعمال آن در اطلاعیه منتشر‌شده اعلام می‌شود که می‌تواند نقدی یا سهمی باشد.

احتمال رشد قیمت سهام با نزدیک شدن به تاریخ اعمال!؟

با توجه به ریزش‌های اخیر بازار سرمایه و راه‌حل‌هایی که برای آن مطرح می‌شد موضوع سهام تبعی نیز مورد‌توجه ارکان بازار قرار گرفت. در کل انتظار می‌رفت که سهامداران با توجه به تضمین حداقل سود مورد انتظار از نوسانات بازار هراسی نداشته باشند و تصمیمات هیجانی اتخاذ نکنند. حال با نزدیک‌شدن به تاریخ اعمال برخی از اوراق تبعی منتشر شده آنچه که اهمیت دارد سیاست ناشر اوراق تبعی در روزهای منتهی به روز سررسید است.

برخی از اهالی بازار سرمایه معتقدند با توجه به اینکه در اکثر سهم‌ها قیمت اعمال از قیمت روز سهام بیشتر است، این امکان وجود دارد که ناشر برای اجتناب از زیان قیمت سهم را تا قیمت اعمال بالا ببرد.

به‌نظر می‌رسد که با توجه به حجم اوراق تبعی موضوع حمایت ناشر اوراق تا رسیدن قیمت سهم به قیمت اعمال چندان قابل‌استناد نبوده و این مساله‌ای نیست که ناشر اوراق بخواهد روند سهم را به هر قیمتی و در بازار منفی تا تاریخ سررسید تغییر دهد؛ چرا‌که بالا بردن قیمت سهم در بازار منفی هزینه به‌‌مراتب بیشتری را به سهامدار عمده تحمیل می‌کند. علاوه بر آن با توجه به قیمت سهام پس از ریزش‌های اخیر، ناشر اوراق می‌تواند سهم‌ها را در بازه‌های نسبتا ارزنده خریداری کند.

به‌عنوان نمونه قیمت ورقه تبعی بانک صادرات که در تاریخ ۲۳/ ۱۲/ ۱۳۹۹ سررسید می‌شود، ۳۷۵۰ ریال است. اگر برای مثال قیمت پایانی سهم در نزدیکی تاریخ اعمال ۳هزار ریال باشد، با توجه به حجم ۵ میلیاردی اوراق تبعی سهم، حداکثر زیان ناشی از اعمال حدود ۴۰۰ میلیارد تومان است. گذشته از آن به نظر می‌رسد بخشی از دارندگان اوراق‌تبعی قبل از سررسید سهام خود را فروخته و اوراق تبعی آنها باطل شده باشد. بنابراین در ظاهر هزینه رشد قیمت سهم تا قیمت اعمال به مراتب بیشتر از زمانی است که ناشر اقدام به خرید سهام به‌صورت نقدی یا سهمی در تاریخ اعمال کند.

با توجه به اینکه انتظار می‌رود بازار طی هفته‌های آتی با افزایش تقاضا رو‌به‌رو باشد و با توجه به افت قیمت سهام و جذابیت خرید آنها، ممکن است ناشر اوراق تبعی جهت تامین مالی برای زمان اعمال ترجیح دهد با فروش سهام در بازار تامین نقدینگی کند. این موضوع می‌تواند به‌نوعی منجر به رشد حجم عرضه در بازار شود.

اوراق تبعی چیست؟ لیست شرکت های دارای اوراق اختیار فروش تبعی

در بازار بورس ایران سهامداران همواره از رشد قیمت سود برده. باکم شدن قیمت در بازار ریزشی زیان کرده و از بازار دور می‌گردند. یکی از نکات قابل اهمیت برای سهامداران اطمینان از بازده مورد انتظار برای معاملاتی است که در بازار سرمایه انجام می‌دهند. این مطلب با توضیح اوراق اختیار تبعی این دغدغه را تا حدودی برای معامله‌گران برطرف می‌کند.

به جهت برطرف نمودن این دغدغه سهامداران و اطمینان بخشی به سهامداران در خصوص ارزشمند بودن سهام شرکت و حفظ منافع آتی آن‌ها، حتی در روزهای منفی بازار ابزارهای نوین مالی گسترش پیداکرده. این امکان را در اختیار سهامداران قرار داده تا بتوانند در روزهای منفی و هنگام ریزش بازار نیز بازدهی خود را تا حدودی تضمین نمایند. اوراق اختیار فروش تبعی ابزاری است که ریسک سرمایه‌گذاری را تا حدود زیادی کاهش داده و می‌توان آن را بیمه کردن قیمت سهم نیز نامید.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی توسط شرکت عرضه کنند سهام صادرشده، به فروش می‌رسد. در آن شرکت تعهد می‌کند سهام خود را در قیمت مشخص (قیمت اعمال) و در تاریخی از قبل تعیین‌شده (تاریخ اعمال) مجدداً از خریدار سهم بازخرید نماید. شرکت‌های منتشر کننده قبل از انتشار این اوراق مشخصات و شرایط آن را در اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی منتشر می‌نمایند. سهامداران بایستی قبل از اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی این اطلاعیه عرضه اوراق را موردتوجه و مطالعه قرار دهند.

طرح انتشار اوراق اختیار فروش تبعی در ۱۶ مردادماه سال ۱۳۹۱ با عنوان ” عرضه اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تهران ” در شورای عالی بورس به تصویب رسید و اجرایی گردید.

در اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی چه مواردی ذکر می‌گردد:

• سهم پایه: سهم اصلی نماد مورد معامله
• نام عرضه‌کننده و کارگزار عرضه: شرکتی که پس از اخذ مجوز از سازمان بورس اقدام به انتشار اوراق اختیار تبعی فروش می‌نماید.
• تاریخ اعمال (exercise date): تاریخ مدنظر برای انجام تعهد خرید سهم از سهامداران
• دوره معاملاتی: فاصله بین انتشار اوراق تا روز انجام تعهد اختیار تبعی فروش
• قیمت اعمال (exercise price): قیمت تعهد شده برای بازخرید سهام شرکت
• سقف خرید: حداکثر تعدادی که سهامداران می‌توانند اوراق اختیار فروش تبعی خریداری نمایند.
• سررسید: آخرین روزی که اوراق اختیار فروش قابلیت اعمال دارند.
• کل حجم عرضه: تعداد کل اوراق اختیار فروشی که توسط عرضه‌کننده صادر خواهد گردید.
• حداقل عرضه روزانه: تعداد اوراق عرضه‌شده برای یک روز کاری از طرف عرضه‌کننده
• قیمت عرضه: قیمتی که برای خرید این اوراق در نظر گرفته می‌شود و در هرروز طبق فرمول محاسباتی اعلام می‌گردد.

همچنین در این اطلاعیه شرایط تسویه تعهد در تاریخ اعمال نیز به‌وضوح ذکر می‌گردد.

سازوکار استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟

• شیوه انتشار و استفاده از این اوراق در بورس اوراق بهادار تهران نسبت به سایر بورس های دنیا متفاوت است. در ایران برای خرید اوراق اختیار فروش تبعی حتماً بایستی سهم پایه (سهم شرکتی که می‌خواهید اوراق تبعی آن را خریداری نمایید) را در سبد سهام و پرتفوی خود داشته باشید.
• هر سهامدار بایستی به محدودیت‌های اعلام‌شده در فرم اطلاعیه انتشار اوراق اختیار فروش تبعی دقت نموده، در صورت عدم رعایت مفاد آن ضرر وی قابل‌برگشت نیست.
• سهامدار نمی‌تواند بیشتر از تعداد سهم اصلی در پرتفوی خود اوراق اختیار آن سهم را خریداری نماید. مبلغ پرداخت‌شده بابت خرید تعداد بیشتر اوراق پس از کسر هزینه‌ها به‌عنوان خسارت، به عرضه‌کننده تعلق خواهد گرفت.
• دقت نمایید که طبق اطلاعیه، هر سهامدار حقیقی نمی‌تواند بیش از ۱۰۰۰۰۰ سهم درخواست کند و این در صورتی است که برای آن حداقل تعریف‌نشده است درحالی‌که شرایط برای سهامدار حقوقی متفاوت است.

قوانین مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی:

1. خرید این اوراق دارای محدودیت است. در صورت خرید بیش‌ازحد اعلام‌شده در اطلاعیه انتشار اوراق، مازاد خریداری‌شده اعتبار نداشته. و وجهی به سهامدار عودت داده نخواهد شد.
2. در زمان خرید اوراق بایستی سهامدار سهم پایه (سهم اصلی شرکت) باشید و حداکثر به‌اندازه تعداد سهمی که در پرتفوی دارید اوراق خریداری نمایید.
3. این اوراق دارای بازار ثانویه نیست. به این معنی که پس از خرید دیگر قابل‌فروش نخواهد بود.
4. اگر بعد از خرید اوراق قسمتی از سهام اصلی خود را بفروشید، در پایان روز معاملاتی تعداد مازاد اوراق شما اعتبار خود را از دست می‌دهد وجهی بابت آن عودت داده نخواهد شد.
5. برای استفاده از این اوراق در تاریخ اعمال نیز حتماً بایستی به کارگزار درخواست خود را اعلام نمایید. در صورت عدم اعلام درخواست در سررسید اوراق در پایان روز باطل گردیده و اعتباری نخواهد داشت. همچنین وجهی بابت این اوراق فاقد اعتبار به سهامدار تعلق نخواهد گرفت.

اوراق اختیار فروش تبعی تا زمان سررسید غیرقابل معامله هستند و تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال دارند.

شایان‌ذکر است برای به دست آوردن اطلاعات کامل در مورد سایر موارد احتمالی در مورد اوراق، نظیر بسته بودن سهم در روز عرضه اوراق، افزایش سرمایه یا توزیع سود نقدی توسط شرکت و … به دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش، به مصوبه سازمان بورس مراجعه نمایید.

نماد اوراق اختیار فروش تبعی چگونه شکل می‌گیرد؟

نماد اوراق اختیار فروش تبعی به‌صورت معمول از حرف «ه» همراه با قسمتی از نماد پایه و همچنین تاریخ سررسید اوراق تشکیل می‌گردد. به‌عنوان‌مثال برای سهم شرکت بانک صادرات ایران «وبصادر» اوراق اختیار فروش تبعی با تاریخ سررسید اسفند سال ۹۹ با نماد «هصادر ۹۱۲” منتشر گردیده است.

خریدار اوراق اختیار فروش تنها در تاریخ اعمال بایستی اختیار فروش را اعمال نماید. پس‌ازاین تاریخ این اوراق اعمال نشده فرض گردیده و تعهدی نسبت به آن وجود نخواهد داشت. مبلغ پرداخت‌شده بابت در اختیار گرفتن این اوراق به‌منزله پرداخت حق بیمه بوده و غیرقابل‌بازگشت است.

نکات بااهمیت در خصوص خرید اوراق اختیار فروش تبعی

بیش از تعداد دارایی سهم پایه در پرتفوی، اوراق خریداری ننمایید، مبلغ پرداختی شما از بین می‌رود.

امکان فروش اوراق تبعی تا سررسید وجود ندارد، با دقت و مطالعه خرید کنید.

اوراق اختیار فروش پس از تاریخ اعمال دیگر ارزشی ندارد.

درخواست اعمال پس از ارسال از کارگزاری برای سپرده‌گذار مرکزی، دیگر قابل لغو اصلاح نخواهد بود.

توجه داشته باشید اوراق اختیار فروش تبعی را ازنظر بازده موردنظر خود بررسی نمایید. چراکه خرید این اوراق به هر قیمتی ارزش خرید ندارد.

مزایای اوراق اختیار فروش

1. تضمین حداقل سود برای سهامداران.
2. کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و حمایت سهامدار عمده از سهام شرکت.
3. اعتماد سرمایه‌گذاران به سهامی که اوراق اختیار اختیار فروش تبعی چیست؟ خرید تبعی برای آن‌ها منتشر می‌گردد.
4. برخورداری سهامداران خرد از مزایای انتشار اوراق خرید تبعی.
5. عدم فروش سهام در بازارهای ریزشی و کم شدن هیجانات بازار.
6. معایب اوراق اختیار فروش تبعی.
7. اتمام تعهد عرضه‌کننده اوراق پس از تاریخ اعمال.
8. وجود نداشتن بازار ثانویه برای معامله اوراق اختیار.
9. وجود سقف خرید برای هر کد معاملاتی
10. عرضه اوراق اختیار فروش تبعی سود مورد انتظار را تضمین نمی‌کند.
11. دارا بودن سهم در زمان خرید اوراق اختیار فروش تبعی

تعدادی از شرکت‌هایی که اوراق اختیار فروش تبعی برایشان منتشر گردیده است.

گروه دارویی برکت با نماد برکت و نماد اوراق ” هبرکت ۹۱۲ “

تولید نیروی برق آبادان با نماد آبادا و نماد اوراق ” هابادا ۹۱۲ “

گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان با نماد پترول و نماد اوراق ” هترول ۹۱۱ “

بانک ملت با نماد وبملت و نماد اوراق ” هملت ۹۱۱ “

پتروشیمی شیراز با نماد شیراز و نماد اوراق “هشیر ۹۱۱ “

برای مشاهده و پیگیری شرکت هایی که تاکنون اوراق اختیار فروش تبعی منتشر کرده‌اند و بررسی شرایط آنها می‌توانید به سایت tse.ir مراجعه کرده. در تب اطلاعات بازار قسمت لیست نمادهای معاملاتی به نماد مورد نظر خود دسترسی پیدا اختیار فروش تبعی چیست؟ نمایید.

پس از مراجعه به این صفحه لیست نمادهای دارای اوراق اختیار می‌باشند در قسمت تبعی می‌توان دید. همچنین برای مشاهده شرکت هایی که تاکنون اوراق اختیار فروش منتشر کرده‌اند می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.

نتیجه گیری

با توجه به گسترش و توسعه ابزار در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری، شرکت‌ها برای حمایت از سهام خود تنها نیاز به‌صرف هزینه‌های هنگفت و خرید سهام در قیمت‌های پایین، قراردادهای سبد گردانی و بازار گردانی و … ندارند. بلکه با انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، ضمن تائید ارزندگی سهام شرکت، هیجان را در بازارهای نزولی از سهام شرکت دور کرده با تضمین مبلغ خرید سهام ضمن تضمین سود و بازده سهامداران، در صورت افزایش قیمت سهم در تاریخ اعمال نیازی به بازگرداندن وجه به سهامدار نبوده و هر دو طرف دریک معامله برد برد قرار خواهند گرفت.

با نمادبان بیاموزید: اوراق اختیار فروش تبعی سهام چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی چیست و چطور می‌توان از آن استفاده کرد؟

پیش تر در نمادبان درباره‌ی انواع اوراق بهادار و چگونگی سرمایه‌گذاری در آن صحبت کرده ایم. اکنون به اوراق اختیار فروش تبعی و چگونگی استفاده از آن می پردازیم:

اوراق اختیار فروش چیست و چرا منتشر می‌شود؟

اوراق اختیار فروش که در ادبیات بورسی ایران گاهی از آن به عنوان بیمه سهام نیز از آن یاد می‌شود، در واقع ابزاری است که به‌وسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود. این اوراق که براساس آن فروشنده (شرکت منتشر کننده) متعهد می‌گردد تعداد مشخصی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که اصطلاحا به آن قیمت اعمال می گویند در تاریخ معینی به نام تاریخ اعمال از سهامدار خریداری نماید. شرکت‌های منتشر کننده اوراق تبعی قبل از فروش این اوراق ملزم می بایست نسبت به انتشار اطلاعیه عرضه در راستای اعلان عمومی ویژگی‌های آن اقدام کنند. لازم به ذکر است که پس از گذشت تاریخ اعمال، اوراق اختیار فروش تبعی، اعمال‌نشده تلقی شده و عرضه کننده درخصوص آن تعهدی نخواهد داشت. این اوراق را می‌توان روشی برای به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک دانست.

اختیار فروش یعنی چه؟

چنانچه توضیح داده شد سهامداران عمده با انتشار اوراق تبعی بستر را برای یک سرمایه‌گذاری ایمن فراهم میکنند. به این صورت که در تاریخ انتشار به خریداران اوراقی عرضه می کنند و تعهد میکنند سهام را در تاریخ اعمال به قیمت اعمال خریداری نمایند.

اختیار فروش به این معناست که طرف خریدار می‌تواند در تاریخ قید شده در این اوراق و قیمت مشخص نسبت به اعمال این اوراق اقدام کند، اما تعهدی نسبت به این مساله ندارد. به این معنا که خریدار در ابتدا بابت اوراق دریافتی یک هزینه‌ی اولیه می‌پردازد و در صورت تمایل اختیار فروش تبعی چیست؟ در تاریخ معین اقدام به اعمال با قیمت تعریف شده می‌نماید. اگر در این تاریخ قیمت سهام به بالاتر از قیمت اعمال رسیده باشد

مفاهیم و واژگان فرم عرضه

در فرم اطلاعیه‌ی عرضه مواردی وجود دارد که در این بخش به تعریف این مفاهیم می‌پردازیم:

• سهم پایه: سهمی که اوراق اختیار فروش تبعی مبتنی بر آن است و سرمایه‌گذار جهت پوشش ریسک در آن اختیار فروش را خریداری کرده است.
• قیمت اعمال: قیمتی است که عرضه کننده تعهد می‌کند سهام پایه اوراق اختیار فروش تبعی را در تاریخ اعمال با آن قیمت تسویه نماید.
• تاریخ اعمال: تاریخی است که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی تعیین می‌شود.
• دوره معاملاتی: فاصلۀ بین اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی است.
  سقف خرید: حداکثر تعداد اوراق تبعی است که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی می‌تواند خریداری شود.
• کل حجم عرضه: سقف اوراق اختیار فروش تبعی که از سوی عرضه‌کننده طی دوره معاملاتی عرضه خواهد شد.
• حداقل حجم عرضه روزانه: حداقل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی توسط عرضه کننده در یک روز است.
• قیمت عرضه اوراق تبعی: قیمتی که این اوراق در بازار توسط شرکت ناشر فروخته می شود را قیمت عرضه می گویند و در هر روز فرمول مشخصی محاسبه می گردد.

فرایند اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

• چنانچه قیمت پایانی سهم پایه در تاریخ اعمال بیش یا برابر با قیمت اعمال باشد، اوراق اختیار فروش تبعی قابل اعمال نیست.
• چنانچه قیمت پایانی سهم پایه در تاریخ اعمال کمتر از قیمت اعمال باشد، اعمال اوراق اختیار فروش تبعی منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت ١٣ روز اعمال خواهد بود. کارگزاران می‌توانند ١٠ روز قبل از تاریخ اعمال، درخواست‌های اعمال را از مشتریان خود دریافت دارند و در روز اعمال به بورس ارائه دهند.
• در صورت ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر به بورس اقدامات زیر، انجام خواهد شد:

۱. انتقال سهم به قیمت اعمال، از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه کننده آن.

۲. پرداخت مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت نقدی یا از طریق واگذاری سهم پایه از عرضه کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی.

نمادبان در تمامی مراحل سرمایه‌گذاری همراه شماست.

شما می‌توانید برای یافتن پاسخ سواالات بورسی خود، سایر مقالات نمادبان را بخوانید. همچنین پیشنهاد میکنیم برای اطلاع از گزیده اخبار بورس ایران، مشاهده آخرین اطلاعات نمادهای بورسی‌تان، و همچنین استفاده از سبد مجازی حرفه‌ای جهت رصد بازدهی سرمایه‌تان و تشکیل سبدهای مختلف اپلیکیشن نمادبان را نصب نمایید.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

بیمه‌کردن کالاها، تجهیزات و دارایی ‌های با ارزش یکی از روش‌های محافظتی برای حفظ سرمایه در صورت آسیب‌دیدگی آن‌ها به حساب می‌آید؛ اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که سهام هم می‌تواند بیمه شود یا خیر؟ این شیوه اگر وجود داشته باشد می‌تواند خرید سهام در دوران نزولی بازار را تضمین کند.

این مسئله باعث می‌شود خیال خریدار از بابت سهام راحت شود. خوشبختانه در کشور ما همانند بسیاری از نقاط مختلف دنیا بیمه‌کردن سهام وجود دارد که ما آن را با نام اوراق اختیار فروش تبعی می‌شناسیم. آنچه ذهن افراد را به خود مشغول می‌کند این است که چگونه این امر امکان‌پذیر خواهد بود؟ در این مقاله از سرمایه سازی قصد داریم شما را با با اوراق اختیار فروش و نکاتی که بهتر است درباره آن بدانید آشنا کنیم پس همراه ما باشید.

همه چیز درباره اوراق اختیار فروش تبعی

همان‌طور که می‌دانید، بازار سهام یک دنیای پر از نوسان است و چیزی نیست که بتوان به‌طور کامل آن را پیش‌بینی کرد. این یعنی هم روزهای خوشی دارد و هم روزهای ناخوشی! زمانی که اختیار فروش تبعی چیست؟ بازار در روند صعودی خود پیش می‌رود و سهام شرکت خاص، خریداران بسیاری دارد، همه چیز روی روال خواهد بود؛

اما در مواقعی ممکن است اوضاع نابسامان شود و سهام دچار نوسانات شدید در قیمت شود و افت زیادی را تجربه کند. در چنین شرایطی خریداران سهام به شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کنند و افرادی که در این شرایط قصد فروش سهام خود را دارند با مشکل در خریدار مواجه می‌شوند.

در این شرایط است که اوراق اختیار فروش تبعی می‌تواند تا حدودی این مشکل را برطرف کند. در اصل شرکتی که صاحب سهم در حال نزول است برای این که ارزش سهام خود را حفظ کند، اقدام به حمایت از سرمایه ‌گذاران کرده و چنین اوراقی را منتشر می‌کند. در صورتی که سهامداری، این اوراق را بخرد می‌تواند سهم خود را به شرکت بفروشد.

به عبارتی شرکت متعهد می‌شود این سهام اختیار فروش تبعی چیست؟ را از فرد سرمایه ‌گذار در صورت تمایل در یک قیمت از پیش تعیین ‌شده و در یک بازه زمانی مشخص خریداری کند. این شیوه تضمین و یا بیمه سهام محسوب می‌شود که در مواقع افت بازار، خیال سهام‌دار را تا حدودی راحت می‌کند.

پس اوراق اختیار فروش تبعی یعنی همان بیمه‌کردن سهم، یک نماد است که جزو ابزارهای بازار محسوب می‌شود. فروش این اوراق می‌تواند منجر به کاهش ریسک سرمایه‌ گذاری شود و این اطمینان را به خریدار می‌دهد که منافع وی در صورت افت بازار حفظ خواهد شد.

نکات مهم درباره اوراق اختیار فروش تبعی

یک فرد که قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را دارد، بیشتر از میزان سرمایه پایه‌ای که دارد نمی‌تواند خرید کند. زمانی که اطلاعیه‌ای برای عرضه این اوراق صادر شود، یک‌سری محدودیت‌ها و بندهایی در آن ذکر می‌شود که هر خریدار با یک معاملات مشخص باید آن‌ها را رعایت کند. در صورتی که شخص متقاضی هر یک از این محدودیت‌ها را زیر پا بگذارد، معامله فسخ و خسارت معینی بابت هزینه‌ها به عرضه‌کننده اوراق تعلق خواهد گرفت.

از دیگر محدودیت‌های قائل شده، عدم امکان فروش آن است؛ یعنی خریدار حق فروش آن را پس از خرید از عرضه‌کننده نخواهد داشت. از آنجا که هزینه پرداختی شما بابت خرید چنین اوراقی به نوعی حق بیمه محسوب می‌شود، از زمانی که تاریخ اعمال تمام شود، شرکت عرضه‌کننده چنین اوراقی، دیگر تعهدی بابت آن نخواهد داشت؛

بنابراین باید قبل از اقدام به خرید چنین اوراقی تمام بندها و محدودیت‌ها را به شکل دقیق مطالعه کرده و از شرایطی که امکان دارد در آینده پیش روی سهامدار قرار بگیرد آگاه شود.

فرم اطلاعیه خرید اوراق اختیار فروش تبعی شامل چه مواردی می‌شود؟

همان‌طور که گفتیم، زمانی که عرضه‌کننده قصد فروش چنین اوراقی را دارد، اطلاعیه‌ای منتشر خواهد شد که شامل یک‌سری بند است که تعاریف مختلفی را در بر خواهد داشت. برای مثال در این اطلاعیه از سهم پایه، شخص عرضه‌کننده، قیمت اعمال که همان قیمت سهم پایه است، سقف خرید یعنی حداکثر تعداد خرید اوراق، دوره معاملاتی یعنی حدفاصل شروع تا پایان ارزش اوراق و سررسید صحبت می‌شود؛

بنابراین شخص که قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را دارد باید به شکل کامل با این مفاهیم آشنا باشد. نکته مهمی که باید درباره این اوراق بدانید این است که نباید آن‌ها را با هر قیمتی خریداری کنید. پس باید قبل از اقدام به خرید، بازده این اوراق بر اساس فرمول پرداختی منهای دریافتی تقسیم بر پرداختی را به دست بیاورید؛ چرا که در بسیاری از مواقع نه تنها خرید این اوراق، سودی را عاید خریدار نمی‌کند بلکه ممکن است با ضرر نیز همراه باشد.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست ؟

معمولا در بازارهای یک طرفه مثل بورس ایران که سهامدار فقط از رشد قیمت سود می‌برد، با افت یا نوسان شدید قیمت، سهامدارها از سهم مورد بحث فاصله می‌گیرند و تمایلی به خرید آن نشان نمی دهند. در این شرایط شرکت ها برای حفظ ارزش سهام و حمایت از سهامداران، اقدام به انتشار اوراق اختیار فروش می‌کنند. در ادامه به بیان مفهموم این اوراق می پردازیم :

اختیار فروش چیست؟

اختیار فروش جزء ابزارهای بازار مشتقات است. لازم به ذکر است که ابزار بازار مشتقه جزو ابزار پوشش ریسک می‌باشد؛ اما خریدار اختیار فروش چه وضعیتی دارد؟ اختیار فروش به دارنده آن این حق و نه تعهد را می‌دهد که در تاریخ معینی در آینده به قیمت مشخص‌شده در برگه که از آن به‌عنوان قیمت اعمال یاد می‌شود این اوراق را اعمال نماید . حال اگر خریدار این ورقه بخواهد از این موقعیت استفاده نماید بایستی دارایی پایه (دارایی که سرمایه‌گذار جهت پوشش ریسک در آن اختیار فروش را خریداری کرده است) از بازار خریداری کرده و به قیمت اعمال به فروش برساند. لازم به ذکر است که بابت موقعیت خرید اختیار معامله مبلغی را تحت عنوان هزینه اولیه می‌پردازند .

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

این اوراق درواقع نوعی از اختیار فروش اروپایی است که در آن به خریدار این اوراق اجازه می‌دهد تا دارایی پایه اختیار که درواقع یکی از سهام پایه می‌باشد با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه اوراق و قیمت اعمال بیمه نماید و به‌نوعی کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار تضمین می‌گردد ، درنتیجه این اوراق به‌نوعی بیمه سهام می‌باشند. لازم به ذکر است که عرضه‌کننده این اوراق شرکت (ناشر) و یا سهامدار عمده است که هدف آن‌ها ایجاد تضمین و اطمینان نسبت به سهام است .

در ایران شیوه انتشار این اوراق متفاوت از سازوکار مطرح‌شده در دنیا است. در ایران به‌منظور خرید اوراق اختیار بایستی سهام پایه (سهامی که بابت آن اختیار فروش تبعی منتشر می‌گردد) را در اختیار داشته باشید. فرض کنید که قرار است اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام اختیار فروش تبعی چیست؟ شرکت ایران خودرو در تاریخ ۱ دی‌ماه منتشر گردد. قبل از اینکه شما اقدام به خرید اوراق اختیار نمایید بایستی سهام شرکت سایپا را در سبد خود داشته باشید و این اولین تفاوت بین اوراق اختیار در ایران با سایر کشورهای دنیا است. مثلاً اگر شما می‌خواهید تعداد ۵۰ هزار اوراق اختیار ایران خودرو را داشته باشید بایستی قبل اعمال دستور خرید این اوراق، تعداد ۵۰ هزار سهم از ایران خودرو را در پرتفوی خود داشته باشید.

اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به عنوان بیمه کردن سهام از آن یاد می‌شود، در حقیقت، ابزاری است که به‌وسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود . براساس این روش، سهامدار عمده با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراقی را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی باشد زیان او جبران می‌شود. نکته با اهمیت تا اینجا این است که سهامدار عمده تنها شخصیتی است که می‌تواند از این ابزار استفاده کند. یعنی سهامدار عمده اوراق را می‌فروشد و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند، در صورت پایین‌تر آمدن قیمت سهم، زیان وی جبران می‌شود. بنابراین، این اوراق را می‌توان روشی برای به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک دانست.

نکاتی مهم در رابطه با اوراق اختیار فروش تبعی که لازم است بدانید:

• تعداد اوراق اختیار فروش که هر فرد امکان خرید آن را دارد محدود است، حتما قبل از خرید به محدودیت روزانه و کلی آن که توسط شرکت منتشر کننده تعیین شده دقت کنید. در صورتی که خرید شما بیشتر از میزان مجاز باشد، اوراق مازاد بدون اعتبار خواهد بود و هزینه پرداخت شده به شرکت داده می‌شود.(چیزی به شما برگشت داده نمی‌شود)
• در زمان خرید اوراق اختیار فروش باید مالک سهام شرکت باشید و حداکثر تعداد اوراق قابل خریداری برای شما معادل تعداد سهام شماست .
• این اوراق معاملات ثانویه ندارند. در نتیجه در صورتی که آن ها را خریداری کردید امکان فروش آن ها را نخواهید داشت .
• در صورتی که بعد از خرید اوراق بخشی از سهام خود را بفروشید و در نتیجه‌ی این معامله، تعداد اوراق شما بیشتر از تعداد سهام شود، در پایان روز معاملاتی اوراق مازاد اعتبار خود را از دست می‌دهد و هزینه‌ای بابت این موضوع به شما برگشت داده نخواهد شد .
• در صورت تمایل به استفاده از اختیار فروش باید در روز سررسید تا قبل از اتمام مهلت تعیین شده توسط شرکت، در خواست خود را از طریق کارگزار اعلام کنید. در صورت عدم درخواست، اوراق شما باطل می‌شود و هیچ هزینه‌ای بابت آن به شما برگشت داده نخواهد شد .
• این اوراق تا قبل از سررسید غیر قابل معامله‌اند .
• در صورتی که در روز سررسید قیمت پایانی سهم، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست می‌دهند و نیازی به درخواست خاصی نیست .
• بعد از اعمال اختیار فروش در صورتی که شرکت در پرداخت حقوق مشتری تاخیر کند، بنا به فرمولی که در زمان انتشار اوراق علام شده مبلغی تحت عنوان جریمه توسط سازمان بورس از وی دریافت و به مشتری پرداخت می‌شود .
اختیار فروش تبعی چیست؟
• در مواردی که حقوق مشتری با تاخیر پرداخت شود، سود روزشمار بر اساس فرمولی که در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، به مشتری تعلق می‌گیرد .

برای دسترسی به متن کامل قوانین و ضوابط مربوط به این اوراق و آگاهی از سایر شرایط مثل قوانین مربوط به زمانی که سهم در روز عرضه بسته باشد، افزایش سرمایه یا توزیع سود داشته باشد و … ؛ می‌توانید به دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی، مصوب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه کنید.در ادامه می توانید تصویر این دستورالعمل را مشاهده نمایید :