انواع ریسک در بازارسرمایه

هفت نوع ریسک که سرمایه‌گذاران در بورس باید از آن دوری کنند

سرمایه‌گذاران همواره با انواع ریسک در بازار بورس مواجه هستند که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. ساده‌ترین تعریفی که از ریسک می‌توان ارائه داد این است که: «یک سرمایه گذار احتمال دارد بخشی یا همه سرمایه خود را از دست بدهد». نترسید، اگر انواع ریسک در بازار بورس را بشناسید و برای روبرو شدن با آن برنامه‌ریزی کنید، آسیبی به شما نخواهد رساند. ابتدا لازم است قدیمی‌ترین رابطه‌ای را که در دنیای سرمایه‌گذاری وجود دارد، به شما معرفی کنم… بله رابطه ریسک و بازده.

رابطه ریسک‌و بازده بیان می‌کند که اگر بخواهید بازده بالاتری به دست آورید، باید ریسک بیشتری را هم تحمل‌کنید و اگر نمی‌خواهید، پس بازدهی سرمایه‌گذاری شما هم زیاد نخواهد بود. (برای اطلاعات بیشتر درباره ریسک و بازده این مقاله انواع ریسک در بازارسرمایه را مطالعه نمایید: قانون الاکلنگ (ریسک و بازده) در بازار بورس!)

یک مثال از دنیای واقعی موضوع را روشن‌تر می‌کند. یکی از دوستانم مبلغی پس انداز داشت که می‌خواست جایی سرمایه گذاری کند. وقتی از نرخ بهره سپرده های بانکی مطلع شد، با تعجب به من گفت: «اینکه حتی از نرخ تورم هم کمتر است! می‌خواهم پولم را جایی سرمایه گذاری کنم که سود بیشتری داشته باشد.» پرسیدم چرا در بازار بورس سرمایه گذاری نمی‌کنی؟ و جواب داد: «بورس؟ مگر دیوانه شدم؟ سرمایه گذاری در سهام خیلی ریسکی است!» خب… اگر نمی‌خواهید ریسک بیشتری را تحمل‌کنید، پس اعتراضی هم به نرخ سود سپرده های بانکی نداشته باشید! ریسک از هر نوعی که باشد، بر سرمایه شما اثر می‌گذارد، خواه پولتان در بانک باشد، خواه در بورس یا حتی زیر بالش شما پنهان‌شده باشد، بازهم از گزند ریسک در امان نخواهد بود. ریسک آتش‌سوزی منزل یا دزدیده شدن پولتان را در نظر بگیرید!

به همین دلیل فهمیدن ریسک، پیش از سرمایه گذاری بسیار مهم است. در زیر انواع ریسک در بازار بورس را به‌طور مختصر معرفی می‌کنم.

ریسک مالی

فرض کنید شما در سهام شرکت آلی‌بالی سرمایه گذاری کرده‌اید و سهام آن را در قیمت ۳۷۰ تومان خریده‌اید. حالا بعد از مدتی، شرکت آلی‌بالی با مشکلاتی در فرآیند تولید و فروش روبرو می‌شود و نمی‌تواند محصولات خود را بفروشد و تعهدات خود را عملی کند و لذا با جدی‌تر شدن مشکلات، شرکت اعلام ورشکستگی می‌کند. حالا شما صاحب سهام یک شرکت ورشکسته هستید که سهامتان در بازار هیچ ارزشی ندارد. به چنین ریسکی که همواره در بازار بورس سرمایه گذاران را تهدید می‌کند، ریسک مالی گفته می‌شود.

راه‌حل در امان ماندن از ریسک مالی چیست؟ برای اینکه ریسک مالی سرمایه گذاری خود را کاهش دهید لازم است قبل از خرید سهام، اطلاعات کافی در مورد آن جمع‌آوری کنید و این اطلاعات را تجزیه‌وتحلیل کنید (نگران نباشید، ما در مدیرمالی به شما کمک خواهیم کرد). توجه داشته باشید یک تحقیق کامل تا حدودی برنامه‌ریزی و کمی شم مالی تا حد زیادی ریسک مالی را کاهش می‌دهد.

ریسک نرخ بهره

وقتی تاریخچه این ریسک را در بازارهای جهانی بررسی می‌کنیم، می‌بینم که ریسک نرخ بهره ، در بیشتر موارد اوراق بهادار با درآمد ثابت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما با توجه به ربوی بودن آن به شکل معمول و جهانی‌اش در اقتصاد ما تعریف نمی‌شود؛ اما می‌توان نرخ بهره بانکی را به‌عنوان نرخ بهره عمومی در نظر گرفت. حالا فرض کنید هفته گذشته در اوراق مشارکت دولتی با نرخ علی‌الحساب ۲۱ درصد سرمایه‌گذاری کردید، در آن روز، نرخ سپرده‌های بانکی بلندمدت ۱۸ درصد بود؛ بنابراین سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت دولتی بازده بالاتری داشت. حالا اگر دولت به بانک‌ها اجازه دهد که نرخ سپرده‌هایشان را تا حداکثر ۲۵ درصد افزایش بدهند چه اتفاقی می‌افتد؟ اوراق مشارکتی که شما پیش‌ازاین خریده‌اید، ارزش خود را تا حد زیادی از دست خواهد داد!

این تنها اثر مخرب ریسک نرخ بهره نیست. افزایش نرخ بهره باعث می‌شود نرخ وام دهی بانک‌ها هم افزایش یابد و درنتیجه هزینه تأمین مالی شرکت‌های بورسی بیشتر شود. افزایش هزینه‌های مربوط به تأمین مالی شرکت‌ها ممکن است بر تولید و فروش آن‌ها اثر بگذارد و شرکت‌ها با مشکلاتی روبرو شوند. همین‌طور افزایش نرخ بهره بانکی باعث خروج سرمایه از بازار بورس به سمت بانک‌ها و کاهش نقدینگی بازار بورس می‌شود که رکود در بازار بورس را به دنبال خواهد داشت.

برای مقابله با این ریسک همواره نیم‌نگاهی به جریانات کلی اقتصاد و همین‌طور قوانین و مقررات بانک مرکزی داشته باشید، پس انداز خود را فقط در یک نوع دارایی سرمایه‌گذاری نکنید. بهتر است آن را در منابع مختلف نظیر سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سهام بورسی سرمایه‌گذاری کنید.

ریسک بازار

بازار بورس از چندین هزار نفر سرمایه‌گذار تشکیل‌شده که روزانه خریدوفروش می‌کنند. برآیند تصمیم‌گیری این سرمایه گذاران است که مشخص می‌کند قیمت یک سهم افزایش یابد یا کاهش. یک سهم هرچقدر هم که خوب باشد، درصورتی‌که اغلب سرمایه گذاران تصمیم به فروش آن بگیرند، با مازاد عرضه و کمبود تقاضا روبرو خواهد شد و درنتیجه قیمت آن کاهش می‌یابد. برعکس سهمی که تقاضای بیش‌ازاندازه برای آن باشد، به دلیل کمبود عرضه قیمتش افزایش می‌یابد. نوسانات قیمت سهام در بازار، ریسک بازار را برای سرمایه‌گذاران به وجود می‌آورد.

باید توجه داشت که بازار بورس ماهیتاً نوسان پذیر است، بنابراین اگر پیش از خرید خود با دقت تحقیق کرده‌اید و از خرید خود مطمئن هستید، فریب نوسانات روزانه و کوتاه مدت را نخورید… بلند مدت فکر کنید.

ریسک تورم

امروز شما ده هزار تومان چه چیزهایی می‌توانید بخرید؟ پنج سال قبل چه؟ بیست سال قبل چطور؟ به این میگویند ریسک تورم!

پول خود را یکجا راکد نگه ندارید، درجایی سرمایه‌گذاری کنید که بازده آن بیشتر از نرخ تورم باشد…همین!

ریسک سیاسی یا ریسک دولتی

اگر شرکت‌ها را ماهی فرض کنیم، دولت و سیاست‌های آن مانند برکه‌ای می‌ماند که ماهی‌ها در آن شنا می‌کنند؟

آیا ماهی‌ها در برکه‌ای که آب آن آلوده است، زنده می‌مانند؟ مسلماً خیر! قوانین و سیاست‌های دولت هم می‌تواند اثرات غیرقابل جبرانی بر برخی شرکت‌ها داشته باشد. اگر سهامدار شرکتی هستید که تحت تأثیر قوانین دولتی قرار دارد، بیشتر مراقب باشید. ممکن است یک‌شبه سرمایه خود را از دست دهید!

ریسک شخصی

منشأ ریسک های سرمایه گذاری همیشه بازار و عوامل اقتصادی نیست. گاهی سرمایه گذاران خودشان سرمایه گذاری خود را دچار خطر می‌کنند. فرض کنید شما ۵ میلیون تومان در سهامی سرمایه‌گذاری کرده‌اید. حالا قیمت سهام تحت تأثیر عوامل مقطعی، کاهش‌یافته و ارزش سرمایه‌گذاری شما به ۴ میلیون تومان رسیده است. علی‌رغم اینکه شما باهدف بلندمدت در این سهام سرمایه گذاری کرده‌اید، اما ناگهان رخدادی پیش می‌آید که شما به پول سرمایه‌گذاری شده احتیاج پیدا می‌کنید. پس مجبورید سهام خود را با زیان بفروشید. این نوع خطر، ریسک شخصی نام دارد.

ریسک احساسی

منطق و انضباط در سرمایه گذاری از اصول اولیه ورود به بازار بورس است؛ اما همه ما انسان هستیم و گاهی مغلوب احساساتمان می‌شویم. نتیجه اینکه ضرر می‌کنیم! یاد بگیرید حریص نباشید، به خاطر ترس از زیان، دست از سرمایه‌گذاری نکشید و عاشق سهامتان نشوید و به‌موقع آن‌ها را بفروشید.

نکته نهایی اینکه اجازه ندهید ریسک سرمایه‌گذاری شما را بترساند، چراکه زندگی کردن همراه با ریسک و خطر است. مطمئن باشید که همه انواع ریسک ها را یاد گرفته‌اید و سعی کنید دانشتان را در مورد انواع ریسک در بازار بورس سرمایه گذاری بیشتر کنید و اثرات آن‌ها بر اهداف مالی و سرمایه‌گذاری خود مدیریت کنید.

ما در مدیرمالی تلاش می‌کنیم در این مسیر همراه شما باشیم. (اگر علاقمند به یادگیری سایر نکات کلیدی درباره بورس هستید به آموزش بورس مراجعه کنید)

منبع: مدیرمالی

اگر سؤال یا نظری درباره انواع ریسک در بازار بورس دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این مقاله در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

1 در مورد “هفت نوع ریسک که سرمایه‌گذاران در بورس باید از آن دوری کنند”

با سلام و احترام .
ضمن تشکر از مطالب خوب و مفیدتان سوال دارم و آن اینکه :
ببخشید چرا مطالب شما قابل کپی برداری نیست ؟ با تشکر و سپاس فراوان .

تشریح انواع ریسک های موجود در بورس

سرمایه گذاران همواره با انواع ریسک در بازار بورس مواجه هستند که در این به ان خواهیم پرداخت.ساده ترین تعریفی که از ریسک میتوان ارائه داد این است که ((یک سرمایه گذار احتمال دارد بخشی یا همه سرمایه خود را از دست بدهد )) نترسید اگر انواع ریسک رابشناسد و برای روبرو شدن با ان برنامه ریزی کنید. آسیبی به شما نخواهد رساند.ابتدا لازم است قدیمی ترین رابطه ای را که در دنیای سرمایه گذاری وجود دارد به شما معرفی کنم. بله رابطه ریسک و بازده.

رابطه ریسک و بازده بیان میکند که اگر بخواهید بازده بالتری به دست اورید باید ریسک بیشتری را هم تحمل کنید و اکر نمی خواهید پس بازدهی سرمایه گذاری شما هم زیاد نخواهد بود.

یک مثال از دنیای واقعی موضوع را روشن تر میکند.یکی از دوستانم مبلغی پس انداز داشت که می خواست جایی سرمایه گذاری کند.وقتی از نرخ بهر سپرده ای بانکی مطلع شد با تعجب به من گفت((اینکه حتی از نرخ تورم هم کمتر است می خواهم پولم را جایی سرمایه گذارم کنم که سود بیشتری داشته باشد.)) پرسیدم چرا در بازار بورس سرمایه گذاری نمیکنی؟ و جواب داد : (( بورس؟ مگر دیوانه شدم ؟ سرمایه گذاری در سهام خیلی ریسکی است )) خب . اگر نمیخواهید ریسک بیشتری تحمل کنید پس اعتراضی هم به نرخ سود سپرده های بانکی نداشته باشید ریسک از هر نوعی که باشد بر سرمایه بر سرمایه شما اثر میگذارد خواه پولتان در بانک باشد خواه در بورس یا حتی زیر بالش شما پنهان شده باشد بازهم از گزند ریسک در امان نخواهد بود. ریسک اتش سوزی منزل یا دزدیده شدن پواتان را در نظر بگیرید!

به همین دلیل فهمیدن ریسک پیش از سرمایه گذاری بسیار مهم است.درزیر انواع ریسک در بازار بورس را به طور مختصر معرفی میکنم.

1.ریسک مالی

فرض کنید شما در سهام شرکت الی بالی سرمایه گذاری کرده اید و سهام ان را در قیمت 370 تومان خریده اید. حال بعد از مدتی شرکت الی بالی با مشکلاتی در فرایند تولید و فروش روبرو میشود و نمی تواند محصولات خود را بفروشد و تعهدات خود را عملی کند و لذا با جدی تر شدن مشکلات شرکت اعلام ورشکستگی میکند. حالا شما صاحب سهام یک شرکت ورشکسته هستید که سهامتان در بازار هیچ ارزشی ندارد.به چنین ریسکی که همواره در بازار بورس سرمایه گذاران را تهید می کند ریسک مالی گفته می شود.

راه حل در امان ماندن از ریسک چیست؟ برای اینکه ریسک مالی سرمایه گذاری خود را کاهش دهید لازم است از خرید سهام اطلاعات کافی در مورد ان جمع اوری کنید و این اطلاعات را تجزیه و تحلیل کنید (نگران نباشید ما در مدیر مالی به شما کمک خواهیم کرد ) توجه داشته باشید یک تحقیق کامل تا حدودی برنامه ریزی و کمی شم مالی تا حد زیادی ریسک مالی را کاهش می دهد.

2.ریسک نرخ بهره

وقتی تاریخچه ابن ریسک را در بازار های جهانی بررسی می کنیم میبینیم که ریسک نرخ بهره در بیشتر موارد ائراق بهادار با درامد ثابت را تحت تاثیر قرار میدهد اما با توجه به ربوی بودن ان به شکل معموا و جهانی اش در اقتصاد ما تعریف نمیشود اما می توان نرخ ببهر بانکی را به عنوان نرخ بهره عمومی در نظر گرفت. حالا فرض کنید هفته گذشته در اوراق مشارکت دولتی با نرخ علی الحساب 21درصد سرمایه گذاری کردید در ان روز نرخ سپرده های بانکی بلند مدت 18 درصد بود بنابر این سرمایه گذاری در اوراق مشارکت دولتی بازده بالتری داشت. حالا اگر دولت به بانک ها اجازه دهد که نرخ سپرده هایشان را تا حداکثر 25 درصد افزایش دهند چه اتفاقی می افتد؟ اوراق مشارکتی که شما پیش از این خریده اید ارزش خود را تا حد زیادی از دست خواهد داد! این تنها اثر مخرب ریسک نرخ بهره نیست . افزایش نرخ بهره باعث میشود نرخ وام دهی بانک ها هم افزایش یابد و در نتیجه هزینه تامین مالی شرکت های بورسی بیشتر شود. افزایش هزینه های مربوط به تامین مالی شرکت ها ممکن است بر تولید و فروش انها تاثیر بگذارد و شرکت ها با مشکلاتی روبرو شوند . همین طور افزایش نرخ بهره بانکی باعث خروج سرمایه از بازار بورس به سمت بانک ها و کاهش نفدینگی بازار بورس می شود که رکود در بازار بورس را به همراه خواهد داشت.

برای مقابله با این ریسک همواره نیم نگاهی به جریانات کلی اقتصاد و همین طور قوانین و مقررات بانک مرکزی داشته باشید پس انداز خود را فقط در یک نوع دارایی سرمایه گذاری نکنید. بهتر است ان را در منابع مختلف نظیر سپرده هاب بانکی اوراق مشارکت و سهام بورسی سرمایه گذاری کنید.

3.ریسک بازار

بازار بورس از جندین هزار نفر سرمایه گذار تشکیل شده که رئزانه خرید و فروش میکنند براین تصمیم گیری این سرمایه گذاران است که مشخص میکند قیمت این سهم افزایش یابد یا کاهش . یک سهم هر چقدر هم که خوب باشد در صورتی که اغلب سرمایه گذاران تصمیم به فروش ان بگیرند با مازاد عرضه و کمبود تقاضا روبرو خواهد شد و در نتیجه قیمت ان کاهش میابد . برعکس سهمی که تقاضای بیش از اندازه برای ان باشد به دلیل کمبود عرضه قیمتش افزایش میابد. نوسانات قیمت سهاام در بازار ریسک بازار را برای سرمایه گذاران به وجود می اورد.

باید توجه داشت که بازار بورس ماهیتا نوسان پذیر است بنابراین اگر پیش از خرید خود با دقت تحقیق کرده اید و از خرید خود مطمین هستید فریب نوسانات روزانه و کوتاه مدت را نخورید . بلند مدت فکر کنید.

4.ریسک تورم

امروز شما ده هزار تومان چه می توانید بخرید؟ پنج سال قبل چه؟ بیست سال قبل چطور؟ به این میگویند ریسک تورم!

پول خود را یکجا راکد نگه ندارید در جایی سرمایه گذاری کنید که بازده ان بیشتر از نرخ تورم باشد . همین!

5.ریسک سیاسی یا ریسک دولتی

اگر شرکت ها را ماهی فرض کنیم دولت و سیاست های ان مانند برکه میمانند که ماهی ها در ان شنا میکنند؟

ایا ماهی ها در برکه ای که اب ان الوده است زنده میمانند؟ مسلما خیر قوانین و سیاست های دولت هم میتواند اثرات غیر قابل جبرانی بر برخی شرکت ها داشته باشد . اگر سهامدار شرکتی هستید که تحت تاثیر قوانین دولتی است بیشتر مراقب باشید ممکن است یک شیه سرمایه خود را از دست بدهید.

6. ریسک شخصی

منشا ریسک های سرمایه گذاری همیشه بازار و عوامل اقتصادی نیست. گاهی سرمایه گذاران خودشان سرمایه خود را دچار خطر میکنند. فرض کنید شما 5 میلیون تومان در سهامی سرمایه گذاری کرده اید حالا قیمت سهام تحت تاثیر عوامل مقطعی کاهش یافته و ارزش سرمایه گذاری شما به 4 میلیون تومان رسیده است. علی رغم اینکه شما با هدف بلندمدت در این سهام سرمایه گذاری کرده اید اما ناگهان رخدادی پیش می اید که شما به پول سرمایه گذاری شده احتیاج پیدا می کنید پس مجبوربد سهام خود را با زیان بفروشید . این نوع خطر ریسک شخصی نام دارد.

7.ریسک احساسی

منطق و انضباط در سرمایه گذاری از اصول اولیه ورود به بازار بورس است اما همه ما انسان هستیم و گاهی مغلوب احسساسمان میشویم. نتیجه اینکه ضرر میکنیم! یاد بگیرید حریص نباشید بخاطر ترس از زیان دست از سرمایه گذاری نکشید و عاشق سهامتان نشوید و به موقع ان را بفروشید.

نکته نهایی اینکه اجازه ندهید ریسک سرمایه گذاری شما را بترساند چرا که زندگی کردن همراه با ریسک و خطر است مطمئن باشید که همه انواع ریسک را یاد گرفته اید و سعی کنید دانشتان را در مورد انواع ریسک در بازار بورس سرمایه گذاری بیشتر کنید و اثرات انها بر اهداف مالی و سرمایه گذاری خود مدیریت کنید.

ریسک چیست و انواع ریسک سرمایه گذاری کدامند؟

معمولا زمانی که صحبت از انواع ریسک به میان می‌آید، کلمه خطر برجسته می‌شود؛ اما باید بدانیم که ریسک فقط دربردارنده خطر و مفهومی منفی نیست. ریسک در معنای کلی، نا اطمینانی از آینده را نشان می‌دهد. ممکن است ما خود را در معرض ریسک قرار دهیم و با فرصت‌های مثبت مواجه شویم. این فرصت‌های مثبت در مفاهیم مالی قابل توضیح هستند. بنابراین ریسک دارای دو بعد مثبت و منفی است. عموماً مفهوم ریسک در مالی و سرمایه‌گذاری مورد توجه است. در مقاله پیش رو قصد داریم به توضیح انواع ریسک بپردازیم.

چرا ریسک وجود دارد و انواع آن کدامند؟

از آغاز پیدایش تمدن، انسان‌ها همواره با عوامل متغیر و خطرهای زیادی مواجه بوده‌اند و احتمال خسارت همواره وجود داشته است. انسان نخستین با مخاطرات طبیعی مواجه بوده و به تدریج آموخته است که اتفاقات ناخوشایند را پیش‌بینی کند و برای مقابله با آن‌ها‌ آماده باشد. هر چه میزان رشد و پیشرفت انسان بیشتر می‌شود، در معرض تصمیم‌گیری‌ها‌ و پیچیدگی‌های بیشتری قرار می‌گیرد و در معرض ریسک‌های بیشتری قرار می‌گیرد.

به طور کلی، موقعیت‌های ریسکی که افراد با آن مواجه می‌شوند معمولا شامل دو دسته می‌شود:

این ریسک‌ها در واقع همان خطرات فیزیکی مثل خطر تصادف، بیماری، طلاق، بلایای طبیعی و …. هستند که عمدتا در اختیار ما نیستند و در صورت وقوع، نتیجه‌ای جز خسارت ندارند. این ریسک‌ها عموماً قابلیت بیمه شدن دارند و همیشه موجب زیان می‌شوند.

این نوع ریسک‌ها معمولا در شرایط اقتصادی قابل اندازه‌گیری هستند و نتیجه احتمالی آن‌ها می‌تواند سود یا زیان باشد. انواع سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی، بازی‌های مبتنی بر شرط‌بندی، از جمله چنین ریسک‌هایی هستند.

ریسک‌های نوع اول کاملا زیان ده هستند و با بیمه کردن می‌توان خسارات ناشی از آن را کاهش داد. اما ریسک‌های نوع دوم می‌توانند به نتایج مثبت و سود ده ختم شوند. در ادامه به تقسیم بندی ریسک‌های پویا که در سرمایه‌گذاری با آن مواجه هستیم، می‌پردازیم. بهتر است ابتدا “مفهوم ریسک” در سرمایه‌گذاری را تعریف کنیم، در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک گفته می‌شود. این انحراف بازده می‌تواند مثبت یا منفی باشد، هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش انواع ریسک

سرمایه‌گذاران را از منظر پذیرش ریسک می‌توان به سه دسته تقسیم‌ نمود:

• افراد ریسک‌گریز: این افراد رویکرد محافظه‌کارانه دارند. این شخص ترجیح می‌دهد، بازده مطمئنی داشته باشد و احتمال موفقیت وی بالا باشد.
• افراد ریسک‌پذیر: این افراد رویکرد جسورانه دارند شخص ریسک بالا را به منظور دریافت سود بالاتر می‌پذیرد.
• افراد خنثی نسبت به ریسک: سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آن‌ها‌ را ریسک خنثی می‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می‌دانند.

ریسک‌پذیری و ریسک گریزی به معنای به استقبال ریسک رفتن و از ریسک فراری بودن نیست. بلکه نشان می‌دهد، افراد ریسک گریز در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی بیشتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی انتظار دارند. همچنین افراد ریسک‌پذیر در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی کمتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی توقع دارند. این اصل که کسب بازده بالاتر تنها با پذیرش ریسک بیشتر امکان پذیر است بیانگر این حقیقت است که نمی‌توان ریسک نکرد و بازده به دست آورد و در مقابل نیز اگر سرمایه‌گذاری ریسک بالاتری بپذیرد به طور طبیعی باید انتظار بازده بالاتری داشته باشد. در واقع شما با پذیرش ریسک بیشتر پاداش دریافت می‌کنید که به آن صرف ریسک می‌گویند. صرف ریسک در سرمایه‌گذاری‌هایی که ریسک بالاتری دارند، بیشتر است.

معیارهای سنجش انواع ریسک سرمایه گذاری

برای اندازه‌گیری ریسک سرمایه‌گذاری معیارهای متفاوتی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ‌انحراف معیار بازده تاریخی یا میانگین یک سرمایه‌گذاری است. بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده نشان‌دهنده بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری می‌باشد. شرکت‌‌های بسیاری زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی ریسک‌های متفاوتی که در معرض آن هستند قرار داده تا بتوانند ریسک خود را ارزیابی و مدیریت کنند. عموماً ریسک‌های سرمایه‌گذاری، به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود:

۱- ریسک سیستماتیک

این نوع ریسک، مربوط به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان جامعه است که قابل حذف نیست. ریسک سیتماتیک بر کل بازار اثر می‌گذارد و محدود به صنعت خاص نیست.

۲- ریسک غیرسیستماتیک

برخلاف ریسک سیستماتیک، این نوع ریسک قابل کنترل و کاهش است. ما می‌توانیم شرکتی را که در اثر تصمیم‌گیری‌های نادرست یا شرایط بحرانی با افت قیمتی مواجه شده را خریداری نکنیم و از این ریسک جلوگیری کنیم. به جز دو مورد فوق، انواع دیگری نیز از ریسک وجود دارد که برخی زیرمجموعه همین دو نوع ریسک هستند.

۳- ریسک نرخ سود (Interest rate risk)

اگر چند گزینه برای سرمایه‌گذاری داشته باشیم، این نوع ریسک مطرح می‌شود. به عنوان مثال سرمایه‌گذاری در سهام یا اوراق مشارکت. تفاوت نرخ سود این دو سرمایه‌گذاری می‌تواند ما را به یکی از دو گزینه که ریسک کمتری برای ما دارد، سوق دهد. مثلاً اگر خرید سهام ۲۰ درصد سود و خرید اوراق سود ثابت ۱۵ درصدی داشته باشد و بانک سود اوراق را تا سطح ۲۰ درصد افزایش دهد در این صورت به صرفه است که با ریسک کمتری اوراق خریداری کنیم نه سهام. این نوع ریسک معمولا روی اوراق مشارکت و اوراق بدهی بیشتر اثر می‌گذارد.

۴- ریسک تورم (Inflation risk)

رشد نرخ تورم باعث می‌شود بر بازدهی سرمایه‌گذاری موثر است؛ زیرا بازدهی خالص از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم حاصل می‌شود. به طور مثال اگر انتظار بازدهی ۵۰ درصدی داشته باشیم و نرخ تورم سالانه ۱۵ درصد داشته، در نهایت ۳۵ درصد بازدهی خواهیم داشت. هرچه نرخ تورم افزایش یابد از میزان بازدهی ما در این حالت کاسته می‌شود. پس باید سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم که بازدهی بیشتری داشته و در نهایت پس از کسر تورم، رضایت ما را فراهم کند. به این نوع ریسک که در اثر افزایش نرخ تورم به فرد تحمیل می‌شود، ریسک تورم می‌گویند.

۵- ریسک مالی (Financial risk)

شرکت‌ها در صورت‌های مالی خود بخشی تحت عنوان، تسهیلات و تعهدات مالی دارند. هرچه تعهدات مالی شرکت و وام‌های دریافتی بیشتر باشد، توان شرکت جهت توسعه و گسترش و افزایش سوددهی کاهش می‌یابد. به این نوع ریسک، ریسک مالی گفته می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران با لحاظ این نکته سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند و از شرکت‌هایی که تعهدات مالی زیادی دارند به دلیل ریسک مالی فاصله گرفته و به سراغ گزینه‌های کم ریسک تر می‌روند.

۶- ریسک نقدشوندگی (liquidity risk)

دارایی مطلوب، دارایی است که قدرت نقدشوندگی بالا انواع ریسک در بازارسرمایه دارد. اگر دارایی به راحتی فروش نرود، صاحب آن دارایی، با ریسک نقدشوندگی مواجه است. در مورد سهام نیز این ریسک وجود دارد. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را در بازار به فروش برسانید ولی به دلیل عملکرد نامناسب شرکت، کسی سهام را نمی‌خرد. در این حالت شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. هرچه سرعت خرید و فروش سهمی بیشتر باشد و معاملات آن را روان‌تر باشد این ریسک در آن کم رنگ‌تر است.

۷- ریسک نرخ ارز (currency risk)

در مورد شرکت‌های واردات محور، ریسک نرخ ارز بسیار با اهمیت است. اگر شرکت مورد نظر شما، عمده مواد اولیه خود را وارد می‌کند، با رشد نرخ ارز، درگیر چالش ریسک نرخ ارز خواهد شد و هزینه زیادی را متحمل می‌شود. با رشد هزینه‌ها، سود دهی شرکت کاسته شده و نتیجه نهایی، عدم رغبت سرمایه‌گذاران به انواع ریسک در بازارسرمایه خرید شرکت مذکور است. البته این ریسک، نوعی ریسک غیر سیتماتیک محسوب می‌شود که توسط شرکت‌ها قابل کنترل نیست.

۸- ریسک تجاری

در ریسک تجاری به این موضوع توجه می‌شود که آیا شرکت قادر به فروش محصولات و تامین هزینه‌های عملیاتی خود است یا خیر؟ به عبارتی، ریسک تجاری کلیه هزینه‌های یک کسب و کار برای عملیاتی ماندن را در نظر می‌گیرد. این هزینه‌ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه‌های اداری می‌شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می‌فروشد، می‌باشد.

۹- ریسک اعتباری یا ریسک نکول

ریسک اعتباری یا نکول، ریسک عدم بازپرداخت سود یا اصل بدهی قلمداد می‌شود. این نوع ریسک برای سرمایه‌گذاران اوراق قرضه، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک نکول و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک نکول و در نتیجه نرخ بهره بالاتر هستند.

۱۰- ریسک کشور

ریسک کشور، به عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی گفته می‌شود. در صورت بروز چنین ریسکی، به عملکرد سایر بخش‌های مالی کشور نیز صدمه وارد می‌شود. آسیب سایر کشورهای در ارتباط با آن نیز محتمل است. این ریسک در غالب کشورهای در حال توسعه که کسری بودجه شدید دارند، رخ می‌دهد.

۱۱- ریسک سیاسی

ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک سیستماتیک است. در این حالت، بی‌ثباتی سیاسی، جنگ، کنترل‌های نظامی، تغییر قوانین دولتی، روی تصمیم‌های سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد. این نوع ریسک با عنوان ریسک ژئوپلیتیک نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که در مورد این ریسک وجود دارد، آن است که هر چه افق زمانی سرمایه‌گذاری طولانی‌تر شود، این ریسک بیشتر می‌شود.

جمع بندی انواع ریسک

در این مقاله با تعریف ریسک آشنا شدیم. انواع مختلف ریسک از منظرهای مختلف را بررسی کردیم. همچنین با طبقه بندی پذیرش ریسک در افراد مختلف، آشنا شدیم. به طور کلی، ریسک‌هایی که با آن مواجه هستیم؛ دو نوع قابل پویا و خالص هستند. ریسک‌های خالص عموماً زیان ده هستند و هدف ما صرفا کنترل ریسک‌های پویا است. به منظور کاهش زیان‌های ناشی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، چندین راه حل وجود دارد. لازم به ذکر است که ما قادر نیستیم همه ریسک‌های سرمایه‌گذاری را مهار کنیم. بلکه با دانش و تجربه حاصل از مدیریت ریسک می‌توانیم آن را به سطح قابل تحملی کاهش دهیم. یکی از راه‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، سبد دارایی است. در واقع با سرمایه‌گذاری در چند سهام، ریسک کلی سبد سهام کمتر از مجموع ریسک‌های تک‌ تک سهام خواهد شد. استفاده از تنوع بخشی این امکان را فراهم می‌کند که با کنار هم قراردادن دارایی‌های مالی متنوع ریسک کمتری را متحمل شویم. استفاده از سهام مختلف در سبد سرمایه‌گذاری موجب کاهش ریسک غیرسیستماتیک می‌گردد. تنوع‌بخشی باید با دانش و تجربه کافی صورت بگیرد و در صورت امکان از متخصصین این امر بهره گرفته شود. درحالی‌که اکثر متخصصان سرمایه‌گذاری موافق هستند که تنوع سازی نمی‌تواند در برابر ریسک آن‌ها را تضمین کند، می‌توان گفت تنوع سازی مهم‌ترین مؤلفه برای کمک به یک سرمایه‌گذار در رسیدن به اهداف مالی دوربرد است و این درحالی‌که ریسک مالی را به حداقل می‌رساند.

انواع ریسک در بازارهای مالی که باید با آنها آشنا باشید.

احتمالا با شنیدن کلمه ریسک به یاد خطر می افتید اما باید بگوییم ریسک در بازارهای مالی همیشه منفی و خطرناک نیست چرا که بدون ریسک، سودی نیز به دست نخواهد آمد. به طور کلی ریسک وقتی وجود دارد که از آینده نامطمئن هستیم. یعنی هرچه اطلاعات ما درباره اتفاقی در آینده بیشتر باشد یا مطمئن باشیم که آن اتفاق در آینده خواهد افتاد، ریسک کمتر می‌شود. برخلاف انتظارتان در بازارهای مالی، ریسک می‌تواند مفهوم مثبتی هم داشته باشد. ممکن است ما خود را در موقعیتی قرار دهیم که با وجود ریسک بالا، فرصت طلایی نصیبمان شود. پس در بازارهای مالی، می‌توان گفت که ریسک، هم بعد مثبت دارد و هم بعد منفی. در بازارهای مالی، به اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی، ریسک می‌گویند. بازده مورد انتظار آن بازده‌ای است که از اهداف قیمتی که ما برای یک دارایی در نظر داریم، محاسبه می‌شود و بازده واقعی آن بازدهی است که در واقعیت به وجود می‌آید.

انواع ریسک در بازارهای مالی

به طور کلی می‌توان ریسک را در دو گروه تقسیم بندی کرد.

• ریسک واقعی یا خالص
• ریسک پویا یا سودگرانه

ریسک واقعی در واقع همان خطرات فیزیکی مثل جنگ، بیماری، سیل، زلزله و. است. کنترل این نوع از ریسک در اختیار ما نیست و همیشه با خسارت همراه است. وجود بیمه، میزان خسارت در این ریسک را کم می‌کند.

در طرف مقابل، ریسک پویا قابل اندازه‌گیری است. درنتیجه می‌توان سود یا زیان حاصل را محاسبه کرد. انواع سرمایه‌گذاری دارای این ریسک هستند. این نوع ریسک در صورت رفتار هوشمندانه، می‌تواند به نتایج مثبت و سود ده ختم شود.

ریسک‌پذیری در افراد

می‌توان گفت به طور کلی سه گروه از افراد در بازارهای سرمایه از نظر ریسک‌پذیری وجود دارند:

افراد محافظه کار هستند و ترجیح می‌دهند بازده مطمئن تر و احتمال موفقیت بالا داشته باشند.

این دسته افراد جسوری هستند و ریسک بالا را به منظور دریافت سود بالا می‌پذیرند.

این افراد حاضر به سرمایه گذاری در بازار های پر ریسک نیستند ولی از ریسک کردن هم نمی ترسند.

ریسک ها در سرمایه گذاری

ریسک را می‌توان به صورت کلی به دو گروه زیر تقسیم بندی کرد:

ریسک سیستماتیک

این ریسک به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان کشور مربوط می شود و نمی‌توان آن را حذف کرد. این نوع ریسک تاثیرش را بر روی کل بازار و صنایع می‌گذارد.

ریسک غیرسیستماتیک

این ریسک را می‌توان مدیریت کرد و با بررسی، میزان این ریسک را به کمترین مقدار ممکن رساند. اگر یک شرکت مدیریت خوبی ندارد یا صنعتی که در آن فعالیت می‌کند شرایط خوبی ندارد، فروش این شرکت کم شده و محصولات جدیدی به بازار ارائه نداده و یا در رقابت با رقیبان تجاری عقب افتاده است، ما با بررسی شرایط این شرکت می‌توانیم از خرید سهام و سرمایه‌گذاری در آن اجتناب کنیم. علاوه بر این، می‌توان به ریسک‌های دیگری در بازار سرمایه اشاره کرد.

ریسک تورم

نرخ تورم که هر ساله از طرف بانک مرکزی اعلام می شود و تاثیر روی ارزش پول ملی می گذارد. در دهه 80 با 100.000 تومان می‌توانستید یک سکه تمام بخرید اما با این مقدار پول در دهه 90 چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ فرض کنید نرخ تورم سالیانه 20% باشد. در ابتدای سال شما در یک دارایی سرمایه‌گذاری می‌کنید و انتظار دارید با توجه به مطالعات و بررسی‌هایتان از پتانسیل این بازار در سال جاری، در انتهای سال 60% سود کنید. در پایان سال در صورتی که شما به بازدهی مورد نظرتان دست یابید، نه 60% بلکه تنها 40% با احتساب تورم سال سود کرده‌اید. حال اگر سال بعد تورم 30% باشد، احتمالا دیگر 60% سود انتهای سال برای شما جذاب نخواهد بود. باتوجه به میزان تورمی که هر ساله تجربه می‌کنیم، باید سرمایه‌گذاری را انتخاب کنیم که بهترین بازده در سال را داشته باشد که نهایتا با احتساب تورم سالیانه، بهترین بازدهی را داشته باشیم. به این ریسک که حاصل از افزایش نرخ تورم است، ریسک تورم می‌گویند.

ریسک نرخ سود (ریسک نرخ بهره)

ریسک نرخ سود یکی از انواع ریسک در بازارهای مالی است. اگر فرض کنیم نرخ سود بانکی امسال 18% باشد و شما در بازاری سرمایه‌گذاری کنید که بازدهی 20% دارد، این سرمایه گذاری، سرمایه گذاری خوبی است که بیش از بانک به شما سود می‌دهد. حالا اگر بانک مرکزی نرخ بهره را از 18 به 22% افزایش دهد، دیگر این سرمایه‌گذاری شما ارزشی ندارد چون با ریسک کمتر، بانک به شما سود 22% پرداخت می‌کند. همچنین چون در این مواقع که سود بانک بیشتر از سود دیگر بازارهاست، سرمایه از بازارهای مالی به بانک منتقل می‌شود که باعث رکود در این بازارها می‌شود. این ریسک در دنیای بورس بیشتر بر روی اوراق بهادار با درآمد ثابت تاثیرگذار است.

ریسک نرخ ارز

ریسک نرخ ارز بر روی سهام شرکت هایی تاثیر دارد که یا صادر کننده محصولات هستند یا وارد کننده مواد اولیه. درصورتی که نرخ ارز افزایش یابد، هزینه مواد اولیه شرکت که واردات دارد، بیشتر می‌شود در نتیجه سودی که می سازد، کمتر می‌شود. در مقابل صادرات محصولات شرکت دیگر گران‌تر تمام می‌شود که باعث افزایش سود آن می‌شود. در شرکت اول افزایش نرخ ارز اتفاق خوبی نیست اما برای شرکت دوم می‌توان گفت که اتفاق خوبی است. این نوع ریسک، از زیرمجموعه‌های ریسک سیستماتیک است و شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران تاثیر زیادی روی آن ندارند.

ریسک مالی

شرکت‌ها برای توسعه برنامه‌ها و انواع ریسک در بازارسرمایه فعالیت‌های خود، می‌توانند از بانک تسهیلات دریافت کنند که علاوه بر اصل پول، سود آن را نیز باید پرداخت کنند. این تسهیلات و تعهدات مالی هر شرکت در صورت مالی شرکت وجود دارد. هرچه تعهدات مالی شرکت بیشتر باشد، توانایی شرکت برای سوددهی کاهش می‌یابد و ریسک مالی شرکت افزایش می‌یابد.

ریسک نقدشوندگی

نقدشوندگی یک دارایی به این معناست که آن دارایی در چه مدتی به پول نقد تبدیل می‌شود. مثلا یک قطعه زمین به ارزش 100 میلیارد تومان، هرچقدر هم ارزنده باشد، از آنجایی که فروشش طول می‌کشد، نقدشوندگی پایینی دارد اما ممکن است همین 100 میلیارد سرمایه‌گذاری در یک سهم بورسی، به راحتی طی چند روز به پول نقد تبدیل شود که نشان می‌دهد آن سهم نقدشوندگی بالایی دارد. هرچه یک دارایی راحت‌تر به پول نقد تبدیل شود، نقدشوندگی‌اش بالاتر است. تصمیمات و عملکرد یک شرکت در بورس، باعث می‌شود تمایل افراد به خرید سهم آن شرکت تغییر کند و در نتیجه نقدشوندگی آن تغییر کند، این مساله را تحت عنوان ریسک نقدشوندگی بررسی می کنیم.

ریسک تجاری

یکی از انواع ریسک در بازارهای مالی، ریسک تجاری است. در دنیای تجارت، شرکت‌هایی که در یک گروه صنعتی فعالیت می‌کنند، رقیب تجاری هم هستند. مثلا در دنیا و کشورمان تعدادی کارخانه تولید اتومبیل در حال فعالیت هستند. ریسک انواع ریسک در بازارسرمایه تجاری، به عنوان قدرت شرکت در فروش محصولات و تامین هزینه‌های خود بررسی می‌شود. تقاضا برای محصول یک شرکت، هزینه تولید آن، حاشیه سود شرکت و. از عوامل تاثیرگذار بر این ریسک است.

ریسک اعتباری

این ریسک، ریسک عدم بازپرداخت سود یا اصل سرمایه است. اوراق قرضه دولتی کمترین میزان ریسک اعتباری و اوراق بهادار شرکت، بیشترین میزان این نوع ریسک را دارد.

ریسک سیاسی (ژئوپلتیک)

نبودن ثبات سیاسی، امکان وقوع جنگ داخلی یا خارجی، تغییرات در قوانین و. از انواع این ریسک است. ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک‌های سیستماتیک است. هرگونه تغییرات در این ریسک، بر عملکرد شرکت‌ها و قیمت سهام آنها تاثیرگذار است. هرچه سرمایه‌گذاری با افق بلندمدت‌تری برنامه‌ریزی شود، این ریسک هم بیشتر می‌شود.

ریسک کشور

کشورها، همانند شرکت‌ها اقدام به دریافت تسهیلات از نهادهای بین‌المللی مالی (مثل صندوق بین‌المللی پول) می‌کنند. زمانی که یک کشور توانایی پرداخت این تسهیلات را نداشته باشد، ریسک کشور افزایش می یابد. قدرت یک شرکت در بازپرداخت این تسهیلات، بر اقتصاد داخلی کشور تاثیر می گذارد. این ریسک‌ها برروی تمامی بازارهای مالی یک کشور تاثیرگذار است. البته میزان تاثیرگذاری هر ریسک، به بازار مدنظر بستگی دارد.

ریسک به ریوراد چیست؟

ریسک به ریوراد یا نسبت سود به زیان، برای تعیین حد ضرر و حد سود برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. این نسبت به شکل زیر محاسبه می‌شود:

حد ضرر - قیمت سهم = ریسک (زیان)

قیمت سهم - حد سود = ریوارد (سود)

هرچه نسبت ریسک به ریوارد کمتر (مخصوصا کمتر از 50%) شود، سهم برای خرید مناسب‌تر است. اگر این نسبت بالای 100% باشد یعنی ریسک بیشتر از پتانسیل کسب سود است و معامله اصلا منطقی نیست. فرض کنید یک سهم را در قیمت 1000 تومان خریده‌اید. حد ضرر 800 تومان و حد سود 1600 تومان است. با تعاریف فوق، ریسک معامله برابر 200 و ریوارد برابر 600 می باشد. بنابراین، با رعایت این حد سود و حد ضرر، ورود به چنین معامله ای منطقی می باشد.

بورس مناسب چه کسی است؟

برای پاسخ به این سوال باید اول بدانید که از نظر میزان ریسک پذیری، شما چه نوع معامله‌گر یا سرمایه‌گذاری هستید. در بازار بورس ایران، اوراق مشارکت و اوراق اجاره، چون شرکت متعهد به بازپرداخت سود و اصل پول است، کم‌ریسک‌ترین نوع سرمایه گذاری است. سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری یا سبدگردانی، از آنجایی که توسط تیم‌های حرفه‌ای تحلیل بازار رصد می‌شوند، ریسک معقولی دارند اما همچنان ریسک بالاتری نسبت به اوراق بدهی دارند. خرید سهم شرکت‌ها، چون تمامی ریسک‌هایی که در بالا گفته شد روی آن تاثیر دارد، ریسک معقول اما بیشتری نسبت به موارد قبلی دارد و در نهایت قراردادهای آتی هم از آنجایی که شرایط خاص خود را دارند، پرریسک‌ترین حالت سرمایه‌گذاری در بورس است. چون بورس از نظر ریسک سرمایه گذاری گسترده است، شما با دانستن میزان ریسک پذیری خود، می‌توانید انتخاب مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بورس داشته باشید.

نمودار ریسک و بازده

هرچه ریسک در بازارهای مالی بیشتر باشد، بازدهی مورد انتظار ما نیز بیشتر می‌شود اما این قانون تا یک مقدار مشخصی از ریسک صادق است. از یک میزان ریسک، هرچه بیشتر ریسک کنیم، بازده مورد انتظار ما بیشتر نمی ‎شود و ثابت می‌ماند. با اندازه گیری حالات مختلف و مشاهده نمودار ریسک به ریوارد (بازده)، درک این مساله راحت‌تر است.

جمع بندی

در این مقاله با مفهوم ریسک در بازارهای مالی و انواع آن آشنا شدیم. ریسک یک جزء جدایی ناپذیر در بازارهای مالی به حساب می آید و بدون آن، سود نیز معنا ندارد. چیزی که اهمیت دارد، مدیریت ریسک می باشد که با روش های مختلفی صورت می گیرد و البته داشتن تجربه نیز در آن حرف اول را می زند.

انواع ریسک در بازارهای مالی و بورس

معمولاً طبقه بندی های مختلفی برای انواع ریسک وجود دارد.در یک دسته بندی کلی ریسکی را به دو دسته ریسک غیر سیستماتیک و ریسک سیستماتیک می توان طبقه بندی نمود. ریسک غیر سیستماتیک ناشی از عوامل مختلف مربوط به شرکت و صنعتی است که شرکت در آن قرار دارد،نصیر وضعیت مالی شرکت،سیاست‌های تقسیم سود،میزان بدهی ها و ساختار سرمایه و همچنین شرایط خاص صنعت.

ریسک سیستماتیک یا اجتناب ناپذیر ناشی از عوامل بازار و تغییرات در شرایط اقتصادی،اجتماعی و سیاسی است و عوامل بیرون از سازمان در افزایش یا کاهش ریسک سیستماتیک سرمایه گذاری بر روی اوراق بهادار شرکت موثر اند و چون این ریسک ناشی از نوسانات بازار است به آن ریسک بازار نیز میگویند.

در یک روش دیگر طبقه بندی،ریسک را می توان به شش دسته طبقه بندی نمود.
یک: ریسک تجاری دو: ریسک ناشی از کاهش نوسانات خرید سه: ریسک مالی چهار: ریسک نرخ بهره پنج: ریسک نقدینگی شش: ریسک بازار

ریسک تجاری ناشی از تفاوت بین درآمد هر سهم واقعی و انواع ریسک در بازارسرمایه درآمد هر سهم پیش بینی شده است.هر قدر که این تفاوت بیشتر باشد ریسک تجاری بالاتر است.مسلمان درآمد هر سهم تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر توان فروش کالا در بازار و هزینه‌های شرکت قرار می گیرد. هر وقت که نوسانات در حجم فروش کالا در بازار بالاتر باشد،نوسانات درآمد هر سهم بالاتری خواهند بود. از طرف دیگر در صورتی که دارایی های ثابت اضافی در شرکت نگهداری شود و استفاده بهینه از دارایی های به عمل نیاید،هزینه‌های صحبت اضافی بر روی کالای تولید شده سرشکن شده و بهای تمام شده هر واحد محصول را افزایش خواهد داد،که این امر نیز بر روی سود خالص شرکت و درآمد هر سهم تأثیر منفی خواهد داشت. ریسک تجاری یکی از انواع ریسک های غیر سیستماتیک است.

ریسک ناشی از کاهش قدرت خرید که یکی از انواع ریسک‌های سیستماتیک است زمانی به وقوع می پیوندد که تورم وجود داشته باشد. حال هرقدر که نرخ تورم بالاتر باشد،قدرت خرید کاهش بیشتری خواهد یافت. دانلود در صورتی که سرمایه گذاری بر روی اوراق بهاداری با درآمد ثابت،سرمایه گذاری نمایند،با افزایش نرخ تورم،نرخ بازده واقعی آن اوراق کاهش خواهد یافت زیرا نرخ بازده اعلام شده اوراق بهادار در زمان سرمایه گذاری یا نرخ بازده اسمی،شامل نرخ تورم نیز است و اگر نرخ تورم افزایش یابد نرخ بازده واقعی کاهش خواهد یافت.

نرخ بازده واقعی=نرخ بازده اسمی-نرخ تورم

ریسک ناشی از کاهش قدرت خرید اوراق بهادار با درآمد متغیر،کمتر از اوراق بهادار با درآمد ثابت است،زیرا هر چند که هزینه های شرکت صادر کننده اوراق به دلیل افزایش تورم افزایش می یابد اما درآمد شرکت نیز افزایش می یابد و با افزایش سود بعد از کسر مالیات، سود هر سهم نیز افزایش خواهد یافت و به نوعی افزایش نرخ تورم را برای سرمایه گذاران اوراق بهادار،جبران خواهد نمود و به دلیل افزایش سود هر سهم،قیمت بازار سهام نیز افزایش نموده و بدین ترتیب مانع از کاهش قدرت خرید آنان خواهد گردید.

ریسک مالی در ارتباط با هزینه های تامین مالی از خارج شرکت نظیر وام های اخذ شده یا اوراق قرضه منتشر شده توسط شرکت است لذا به عنوان ریسک غیر سیستماتیک تلقی می شود.منابعی را که شرکت به منظور تامین مالی انتخاب می‌نماید دارای هزینه های ثابت هستند و در صورتی که سود حاصل از سرمایه گذاری وام های اخذ شده یا اوراق قرضه فروخته شده بیشتر از هزینه‌های تأمین مالی باشد ریسک مالی کاهش خواهد یافت و گرنه شرکت دچار نوسان سود و به دنبال آن ریسک مالی بالاتر خواهد شد.

ریسک نرخ بهره نیز ناشی از نوسانات نرخ بهره و شرایط اعتباری است. در صورتی که سرمایه گذار بر روی اوراق بهادار قابل بازخرید،در صورتی که سرمایه گذار بر روی اوراق بهادار قابل بازخرید سرمایه گذاری کند،با کاهش نرخ بهره اوراق مشابه، احتمال بازخرید اوراق توسط صادر‌کننده وجود دارد و سرمایه‌گذار نه تنها منافع حاصل از سرمایه گذاری بر روی این اوراق را از دست میدهد بلکه فرصت های سرمایه گذاری را که قبلا در اختیار وی قرار داشته از دست خواهد داد. از طرف دیگر در صورتی که نرخ بهره سایر اوراق افزایش یابد و امکان واگذاری اوراق به صادرکننده قبل از سررسید وجود داشته باشد،با واگذاری اوراق به صادرکننده و خرید اوراق جدید با نرخ بهره بالاتر،منافع سرمایه گذار افزایش خواهد یافت. ریسک ناشی از نوسان نرخ بهره در طبقه‌بندی مربوط به ریسک که سیستماتیک قرار میگیرد.

ریسک نقدینگی،مربوط به توان فروش اوراق بهادار در بازار می‌شود.هر قدر که امکان فروش اوراق بهادار در بازار بالاتر باشد ریسک تبدیل به وجه نقد شدن آن اوراق یا ریسک نقدینگی به پایین تر خواهد بود.حال در صورتی که اوراق بهادار خریداری شده سریعاً قابل تبدیل به وجه نقد نباشد،سرمایه گذار فرصت های سرمایه گذاری های جدید را از دست خواهد داد و جهت ممانعت از این امر حتی ممکن است اوراق بهادار خود را به قیمتی کمتر از قیمت خریداری شده به فروشد.

ریسک بازار، که همان ریسک سیستماتیک یا اجتناب ناپذیر است،ناشی از کاهش ارزش اوراق بهادار سرمایه گذاری شده،به دلیل کاهش ارزش این اوراق در بازار است.بازار تحت تأثیر عوامل متفاوتی است و قیمت سهام و اوراق بهادار همیشه در حال افزایش نیست و از این نظر سرمایه گذاری بر روی برخی اوراق بهادار توام با ریسک است.هرکس که نوسانات شاخص قیمت اوراق بهادار بالاتر بوده و همبستگی بین تغییرات اوراق بهادار سرمایه گذاری شده و شاخص قیمت اوراق بهادار بیشتر باشد ریسک بازار بالاتر خواهد بود.

در روش طبقه بندی ریسک که عمدتا مرتبط با ریز که ناشی از تامین مالی از طریق قراردادهای اجاره به شرط تملیک است،ریسک به ریسک اعتباری،ریسک نرخ بهره،ریسک نقدینگی،ریسک معاملاتی،ریسک تبعیت از قانون بر ریسک جغرافیای،تقسیم می شود.

ریسک اعتباری،ریسک مرتبط با سودآوری یا ناشی از افزایش سرمایه متاثر از تعهدات قرارداد منعقده با بانک است.بانک تامین کننده توان پرداخت اجاره کننده را مورد بررسی قرار می دهد تا از میزان ریسک اعتباری مشتری اطلاع پیدا کند.

برگرفته از کتاب بورس اوراق بهادار نوشته استاد زکیه شوشتریان

قصد دارید با ما در این خصوص ارتباط برقرار کنید؟ فرم زیر را پر کنید تا با شما ارتباط بگیریم.