صنعت خودروسازی، از اولین روزهای به وجود آمدنش تاکنون همواره در حال پیشرفت بوده و اجزاء مکانیکی و فنی خودروها به واسطه افزایش دانش و تکنولوژی در این صنعت ارتقاع یافته اند.
یکی از این اجزاء مهم و حساس فرمان خودروها است، که ابتدا به صورت مکانیکی بر روی تمام خودروها قرار داشت. فرمان مکانیکی به کمک دنده شانهها و پینیونها عمل میکرد؛ یعنی حرکت دورانی غربیلک فرمان به دنده شانهها منتقل میشد و دنده شانهها نیروی وارده به خود را از طریق مفصلها به چرخها منتقل میکردند.
بنا بر گزارش باشگاه خبرنگاران فرمانهای مکانیکی مشکلات زیادی داشتند و از آن جمله میتوان به سخت بودن پیچاندن فرمان و یا لغزش فرمان در سرعتهای بالا اشاره کرد. به این ترتیب تصمیم گرفته شده که سیستم فرمان در خودروها بهبود یابد و در مدت زمانی اندک فرمان های هیدرولیکی اختراع شدند. این فرمانها علاوه بر این که راحت میچرخید، کاهش خستگی راننده و همچنین افزایش ایمنی خودروها را نیز به همراه داشت.
استفاده از فرمان هیدرولیکی اجزاء جدیدی را به اتومبیلها اضافه کرد و باعث مصرف انرژی بیشتر خودروها شد. در حقیقت این فرمان ها کاملا مستقل و آزادانه فعالیت نمیکردند و به دلیل اتصال به موتور خودرو، حتی زمانی که در طول رانندگی حرکتی انجام نمیدهند باز هم انرژی زیادی مصرف میکنند. این موضوع باعث شد تا پژوهشگران صنعت خودروسازی به فکر ساخت سیستمی جدید برای فرمانها بیافتند و در نتیجه آن فرمانهای برقی یا EPS اختراع شد. فرمان برقی به جای استفاده از نیروی موتور خودرو که باعث افزایش مصرف سوخت میشود؛ مجهز به یک موتور کوچک و مستقل است و مانند فرمان هیدرولیکی باعث افزایش مصرف انرژی نمیشوند.
فرمان الکتریکی با توجه به مکانیک خودروها به سه حالت بر روی تمام خودوها نصب میشوند. نصب بر روی ستون فرمان، نصب بر روی پینیونها که بیشتر مورد استفاده در خودروهای نیمه سنگین است و نصب بر روی دنده شانهای خودرو.
اجزای سیستم EPS

هنوز حساب کاربری ایجاد نکرده اید؟ عضویت
همه چیز درباره فرمان خودرو
فرمان خودرو، به عنوان کنترل اصلی خودرو باید هم برای خودرو و هم راننده آن چنان راحت باشد که رانندگی با کمترین خطر را برای راننده تضمین کند. فرمان خودرو قطعهای است که چرخهای جلوی را هدایت کرده و آنها را به سمت چپ یا راست میچرخاند.
فرمان خودرو تنها شامل غربیلک نبوده و قطعات پیچیدهتری را نیز شامل میشود. شاید بتوان ملموسترین قطعه این سیستم را همان غربیلک درنظر گرفت که با چرخش دست راننده حرکت کرده و چرخها را به سمت چپ یا راست هدایت میکند. وظیفه افزایش گشتاور نیز برعهده این قطعه است. به طوری که هر چه قطر غربیلک بیشتر باشد گشتاور تولیدی نیز بیشتر میشود.
قطعه اصلی دیگر، جعبه فرمان است که وظیفه اصلی آن تبدیل حرکت خطی دست به حرکت دورانی است. از دیگر قطعات سیستم فرمان خودرو میتوان به میل یا ستون خرطومی پیتمن، میله درگ و شغالدست و سگدست اشاره کرد.
انواع فرمان خودرو
به طور کلی سیستم فرمان خودرو را به دو دسته فرمانهای دستی و غیردستی تقسیم میکنند.
در نمونههای اولیه سیستم فرمان دستی برای چرخاندن چرخها و جهتپذیر کردن آنها از فشار نیروی دست راننده استفاده میشود. در این سیستمها چرخها عموما با نیرویی که از طرف راننده به فرمان وارد میشود هدایت شده و طبیعتا در طولانی مدت دست راننده خسته شده و امکان هدایت خودرو در مسافتهای طولانی برای وی مشکل است.
جالب است بدانید که فرمان پیکان از نوع دستی است. درحالی که کشورهای دیگر به سمت حذف فرمان و خودران کردن خودروها حرکت میکنند در کشور ما هنوز هم خودروهایی مجهز به فرمان دستی در حال تردد هستند.
نوع دوم فرمانها که غیر دستی نامگذاری میشوند شامل فرمانهای هیدرولیک، الکتروهیدرولیکی و برقی بوده که هدایت کردن خودرو توسط آنها برای راننده بسیار راحتتر است. در این نوع از فرمانها از یک سری قطعات مضاعف شامل روغن و دیگر تجهیزات استفاده میشود تا چرخش فرمان به نسبت مدلهای دستی راحتتر شده و فرمان پذیری چرخها نیز افزایش یابد.
اهمیت فرمان هیدرولیک
فرمانهای هیدرولیک نخستینبار بهجهت راحتی راننده بر روی خودروها قرار گرفتند. این فرمانها با کمک یک پمپ و مقداری از تجهیزات دیگر با دخالت فشار روغن چرخش فرمان را برای راننده راحتتر کرده و در نتیجه رانندگی نیز برای وی بهخصوص در طولانی مدت راحتتر میشود.
در سیستم فرمان هیدرولیک یک پمپ کمکی به یاری راننده آمده و نیروی لازم برای چرخش فرمان را به کمک فشار روغن در اختیار وی قرار میدهد. خودروهای متنوعی در بازههای قیمتی متفاوت توانایی تجهیز شدن به سیستم فرمان هیدرولیک را دارند و در کشور ما نیز از خودرو پراید گرفته تا نمونههای وارداتی چند میلیارد تومانی به این فرمان مجهز هستند.
فرمان هیدرولیک همانند سایر قطعات خودرو در کنار تمامی جنبههای مثبتی که در اختیار خودروسازان قرار میدهد معایب و خسارات را نیز با خود به همراه دارد. مدلهای ساده این فرمان این توانایی را دارند که با افزایش بار و فشار بر روی موتور راندمان آن را تا ۵ درصد کاهش دهند.
بهعلاوه این فرمانها حتی در مواقعی که نیاز نیست بار اضافی را روی موتور خودرو قرار میدهند.
در کنار تمامی این موارد کثیفکاریهایی که یک فرمان هیدرولیک و پمپ آن دارد بسیار آزاردهنده است. پمپ تمامی فرمانهای هیدرولیک نشتی روغن داشته و این موضوع به خصوص در مواقعی که با یک خودرو بیکیفیت طرفیم چند اجزای سیستم EPS برابر میشود. البته نمونههای پیشرفتهتری از فرمان هیدرولیک نیز وجود دارد که به آنها فرمانهای الکتروهیدرولیک گفته میشود.
این دسته از فرمانهای غیر دستی نیروی مورد نیاز خود برای راحتی چرخش فرمان را از طریق یک موتور برقی تامین میکنند و مشکلاتی نظیر کاهش راندمان موتور نیز در این سیستمها دیده نمیشود. اما ایراد فضای بزرگ مورد نیاز نصب در فرمانهای الکتروهیدرولیک سبب شده که خودروسازان تحت شرایط خاصی و در صورت برخورداری از یک فضای بزرگ برای نصب از این دسته از فرمانها استفاده کنند.
یک نمونه دیگر پیشرفتهتر فرمان هیدرولیک نیز وجود دارد که تمامی ایرادات وارده به این دست از فرمانها را پوشانده و نام آن فرمان برقی است. سیستم کاری این فرمان همانند فرمان الکتروهیدرولیک بوده با این تفاوت که موتور برقی به جای تامین انرژی مورد نیاز پمپ، خود وظیفه کمک به راننده در چرخش فرمان را برعهده دارد.
فرمانهای برقی در مواقعی که نیاز به وجود آنها نیز از کارکردن دست کشیده و بار اضافهای را به موتور وارد نمیکنند. بهعلاوه این فرمانها نشتی روغن فرمانهای هیدرولیک را نداشته و همچنین مصرف انرژی بسیار کمتری دارند.
چگونه یک غربیلک فرمان مناسب بخریم؟
اگر به دنبال آن هستید که خودرو خود را اسپرت کنید به طور قطع انتخاب یک غربیلک فرمان اسپرت میتواند کمککننده باشد. اما پیش از خرید این قطعه حتما بیاد داشته باشید که تمامی قطعات سیستم فرمان که غربیلک را نیز شامل میشود باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند. فرمان جز قطعاتی از خودرو محسوب شده که با ایمنی و جان سرنشینان خودرو ارتباط مستقیم داشته و عدم توجه به این نکات میتواند عواقب جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
فرمان و غربیلک فرمان نقش مهم و حیاتی را در حفظ جان راننده در تصادفات رانندگی ایفا میکند. فرمان و غربیلکی که در ساخت آن تنها مد و زیبایی ملاک قرار گرفته شده باشد و توجهی به جنس و متریال به کار گرفته شده نباشد میتواند در تصادفات رانندگی به یک شی تیز و کشنده تبدیل شده و جان راننده را تهدید کند. یک غربیلک فرمان خوب و استاندارد باید بتواند در انواع خودروهای سدان، خودروهای تجاری (سنگین)، اسپرت و حتی خودروهای مسابقهای نصب شود.
البته در نمونههای تخصصیتر هر کدام از این خودروها فرمان خاص خود را میطلبند. بهعنوان نمونه فرمان و غربیلک فرمان در خودروهای اسپرت باید بتواند از سرعت عملکرد بالایی برخوردار باشد و در کمترین زمان ممکن واکنش راننده به جاده را به چرخها منتقل کند.
به طور کلی اگر تصمیم گرفتید که فرمان خودرو خود را تعویض کنید حتما پیش از خرید از فلزی بودن و استاندارد بودن فریم آن اطمینان حاصل کرده و سعی کنید با انجام تستهای مختلف دوام و میزان پیچش فرمان را بررسی کنید.
همچنین به یاد داشته باشد با وجود آنکه قرار گرفتن یک فریم فلزی بر روی رویه فرمان میتواند کیفیت آن را تضمین کند اما اگر هزارخاری غربیلک به بدنه اصلی اتصال پیدا نکند احتمال به خطر افتادن جان راننده و دیگر سرنشینان وجود دارد.
فرمانهای اسپرت بهخصوص فرمانهای اسپرتی که از روی نمونههای به کار گرفته شده در خودروهای فرمول یک ساخته شدهاند نسبتبه نمونههای فابریک بسیار کوچکتر و صد البته خوشدستتر هستند. این فرمان ها عموما ترکیبی از فلز و پلاستیکی منعطف بوده و توپی آنها نیز برای هر خودرو خاص است.
فرمان بهعنوان یک قطعه اصلی در خودرو میتواند سلامت قطعات خاصی را نیز تعیین کند و سلامت خودرو در بخشهای مختلف همچون سیستم فرمان پذیری و هدایت خودرو را مشخص میکند.
نکته: هر چند فرمانهای متنوعی در بازار وجود دارد که در نمونههای ساده تنها از دکمه بوق بر روی آنها استفاده شده و در نمونههای پیشرفته شاهد استفاده از انواع دکمهها و کنترلرهای مختلف هستیم اما تمامی این فرمانها نقش حیاتی و مهمی را در حفظ سلامت سرنشینان خودرو دارند.
میزان فرمان چیست؟
محور چرخهای جلو که محل قرارگیری فرمان است، زوایای مشخصی نسبت به اجزای جلوبندی خودرو دارد. میزان فرمان فاصله داخلی بین قسمت جلو و عقب چرخهای اتومبیل است.
دلایل به هم خودرن تنظیم فرمان
- آسیب در جلوبندی خودرو
- سبک رانندگی
- تصادف
- سطوح ناهوار جاده و دست اندازها
نشانههای به هم خوردن میزان فرمان
- ساییدگی لاستیکهای خودرو
- به هم خوردن تعادل خودرو
- کشیده شدن خودرو به یک سمت
- تغییر در حالت قرارگیری غربیلک فرمان
اهیمت اجزای سیستم EPS تنظیم فرمان
- جلوگیری از واژگون شدن خودرو
- پیشگیری از ساییده شدن لاستیکها
- فرمان پذیری و کنترل اتومبیل در سرعت بالا
- کاهش مصرف سوخت
- جلوگیری از استهلاک سیستم تعلیق خودرو و جعبه فرمان
چه زمانی به میزان فرمان نیاز است؟
در حالت معمول بهتر است خودرو به صورت سالیانه تنظیم فرمان شود. اما در شرایطی مانند تصادف، رانندگی در مسیرهای خاکی و ناهموار، افتادن خودرو در چاله و برخورد با جدولهای کنار خیابان تنظیم فرمان به هم میخورد و یکی از راههای ساده تشخیص آن، توجه به نحوه قرارگیری غربیلک فرمان است. غربیلک فرمان باید در مسیرهای صاف و هموار تراز باشد. پس از مشاهده هرگونه تغییر در وضعیت غربیلک فرمان باید نسبت به تنظیم آن اقدام کنید.
تنظیم فرمان چگونه انجام میشود؟
برای اینکه فرمان خودرو را به حالت عادی و بدون اشکال بازگردانید نیاز است که به مکانیکی مراجعه کنید. این کار با استفاده از دستگاه مخصوص لیزری انجام میشود. با استفاده از آن زاویه کمبر تشخیص داده شده و توسط مکانیک به صفر میرسد.
فرمان برقی چیست؟
فرمان برقی از لحاظ ساختار با فرمان هیدرولیکی تفاوت دارد اما مانند آن عمل میکند. فرمان برقی (Electronic Power Steering ) برای اولین بار در خودروهای رالی شرکت هوندا استفاده شد. این فرمان از سه قسمت سنسور گشتاور، موتور با جریان مستقیم و واحد کنترل الکتریکی تشکیل شده است که این سه قسمت میتوانند در یک محفظه یا به صورت جداگانه قرار گیرند.
فرمان الکتریکی (EPS) چگونه کار میکند؟
ابتدا سنسور، نیروی وارد شده به غربیلک فرمان را احساس میکند و آن را با سیگنالهایی به کامپیوتر خودرو ارسال میکند. این فرمان سیگنالهایی را از خودرو دریافت و پس از پردازش آن را به قسمت موتور DC ارسال میکند تا فرمان را به صورت مکانیکی تحت تاثیر قرار دهد. با هر چرخش فرمان مقداری الکتریسیته ایجاد میشود و با چرخاندن فرمان و چرخش فرمان، نیروی مورد نیاز تامین میشود.
بومی سازی جعبه فرمان برقی توسط یک شرکت دانش بنیان
ایرنا / یک شرکت دانش بنیان در کشورمان موفق به بومی سازی و ساخت جعبه فرمان الکترمکانیکال یا برقی شد. در این محصول به جای استفاده از موتور خودرو یک موتور الکتریکی به پمپ هیدرولیک اضافه و در نتیجه فرمان از موتور مستقل میشود.
این شرکت دانش بنیان از معدود تولیدکنندگان دستگاههای ماشینکاری با سیستم فرمان و کنترلی PLC، جیگ و فیکسچرهای متفاوت، کلمپهای متناسب قطعات، پرس خودکار مطابق نیاز و سفارش مشتری و ماشینهای مخصوص(یونیتهای دریل و قلاویز، تغذیه کننده، میزایندکس و میزهای کشویی) است.
مدیرعامل این شرکت فناور در خصوص کارکرد و ویژگیهای جعبه فرمان الکترومکانیکال (EPS) توضیح داد: در این محصول به جای استفاده از موتور خودرو یک موتور الکتریکی به پمپ هیدرولیک اضافه و در نتیجه فرمان از موتور مستقل میشود.
سلیمان یوسفپور افزود: در این نوع فرمان هر چند مستقل بودن از موتور خودرو تحقق یافته ولی مشکل دائمی بودن عملکرد سیستم هیدرولیکی یعنی حالت مرکز آزاد هنوز پابرجاست. به عبارت دیگر باید وضعیتی را تدارک دید که سیستم تنها وقتی چرخشی به فرمان وارد میشود عمل کند.
وی اضافه کرد: از اینرو در نسل جدید خودروها فرمان الکتریکی (EPS) جایگزین قبلی شده است و این نوع فرمان مشابه نوع هیدرولیکی عمل میکند اما از لحاظ ساختار متفاوت است.
یوسف پور ادامه داد: با توجه به مزایای متعدد خودروهای فرمان برقی در قیاس با خودروهای دارای فرمانهای هیدرولیکی و مکانیکی، بیشتر خودروسازان به استفاده از این سیستم روی آوردهاند بهطوریکه تا سال ۲۰۰۷ بیش از ۶۰ درصد خودروهایی که در اروپا به فروش رفتهاند سیستم فرمان برقی داشتهاند.
مدیرعامل این شرکت فناور در ادامه، هدف از تولید انواع جعبه فرمان الکترومکانیکال (جعبه فرمان برقی) را تامین نیازهای صنایع خودروسازی داخلی و تولید محصولی مطابق با استانداردهای بینالمللی مورد پذیرش سازندههای معتبری همچون شرکت ایران خودرو و سایپا عنوان کرد.
وی گفت: تلاش کردیم محصولی تولید کنیم که در کاهش قیمت تمام شده خودرو موثر باشد. این محصول به کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی و افزایش راندمان، کاهش قیمت تمام شده برای هر یک از اجزا دینامیکی اتومبیل نیز کمک میکند.
یوسفپور با تشریح ویژگیهای فناورانه جعبه فرمان الکترومکانیکال اظهار کرد: کاهش خطا و افزایش دقت سیستم قدرت فرمان برقی و به دست آوردن حالت مطلوب، سیستم قدرت فرمان برقی و فرمان هیدرولیکی، استفاده از دو نوع سنسور گشتاور “torque sensor” ایجاد گشتاوری از طریق اجزای سیستم EPS سیگنال ورودی و سنسور دور “rotation sensor” ایجاد سرعت دور از طریق سیگنال ورودی بخشی از ویژگیهای فناورانه این محصول است.
بر اساس گزارش صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری، جعبه فرمان الکترومکانیکال در سال ۱۹۸۸ توسط یک شرکت معتبر ژاپنی بهنام KOYO که از موتور DC قدرت میگرفت در مدل ( Steering column جعبه فرمان ستونی) تولید شد.
جعبه فرمان الکترومکانیکال که بطور خلاصه به آن فرمان برقی میگویند از سال ۲۰۰۳ روی ۳۰ درصد از خودروها نصب شده و بیش از ۲۰ میلیون خودرو را نیز پوشش داده است.
این شرکت فناور که از تسهیلات صندوق نوآوری نیز بهره مند شده است، در حاشیه رویداد گردهمایی فناورنه صنایع شرکتهای دانش بنیان و استارتآپهای صنعت خودرو که در تاریخ ۱۵ تا ۱۷ مهر ۱۳۹۸ در صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار شد، پس از پیگیری کارگزار صندوق نوآوری، موفق به عقد دو تفاهم نامه با شرکت سیال نیرو صنعت برای فروش ماشین مخصوص ماشینکاری و تفاهمناهه با شرکت طراحی مهندسی و تامین قطعات ایران خودرو برای فروش پمپ هیدرولیک و فرمان برقی شد.
تفاهمنامه این شرکت دانش بنیان با شرکت سیال نیرو صنعت منجر به عقد قرارداد شده است و تفاهمنامه با شرکت ساپکو نیز در مراحل ارزیابی قرار دارد.
اجزای سیستم EPS
اختصاصی «عصرخودرو»
عیب یابی خودرو به زبان ساده؛ شناسایی عیوب بر اساس هشدار اعلامی (بخش سوم)
عصر خودرو- علائم هشداری مختلفی در خودروها وجود دارند که بسته به مدل خودرو و سطح تکنولوژی به کار رفته در آن، تعداد این علائم و اشکال آنها متفاوت است و هر یک از ایرادی به ما خبر میدهند که نباید آن را دستکم گرفت.
به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو»، در سومین قسمت از عیبیابی بر اساس علائم هشدار، به بررسی تعداد دیگری از این علائم و ایرادات مرتبط با آن میپردازیم.
هشدار فرسایش لنت
هشدار فرسایش لنت که غالبا به شکل یک دایره زردرنگ با تعدادی خطچین در اطراف آن است، هنگام تشخیص بهاتمام رسیدن یکی از لنتهای ترمز جلو روشن میشود. برخی خودروها اساسا هشدار فرسایش لنت ندارند و برخی به آن مجهز هستند. برخی خودروها چراغ هشدار فرسایش را ندارند ولی فرسودگی لنتهای جلو را با یک هشدار نوشتاری یا صوتی اعلام میکنند. طبیعتا این هشدار هنگامی روشن میشود که حداقل یکی از لنتهای ترمز جلو تمام شده باشد. اگر لنتهای جلو تمام شده باشند ولی هشداری اعلام نشود، به احتمال زیاد یا لامپ هشدار سوخته و یا لنتها از نوع اصلی مجهز به سیم تشخیص فرسایش نیستند. متاسفانه بسیاری از مکانیکها کلا سیم هشدار فرسایش لنت را قطع کرده و این هشدار را غیرکاربردی میدانند.
هشدار فشار باد تایر
این هشدار را باید همواره جدی گرفت. طبیعتا هنگامی روشن میشود که حداقل فشار باد یکی از تایرها در بازه مجاز نباشد. فشار باد چه کم باشد چه زیاد، این هشدار اعلام میشود. همچنین در برخی خودروها دمای تایر نیز در اعلام این هشدار لحاظ میشود. در خودروهای مدرنتر، به همراه این هشدار، به صورت گرافیکی تایر با فشار باد نادرست نمایش داده میشود. حتی میتوان دما و فشار هر تایر را به صورت مجزا مشاهده کرد. روشنشدن هشدار فشار باد تایر همواره به معنی غلطبودن فشار تایرها نیست بلکه ممکن است این هشدار به دلیل خرابی یکی از سنسورها یا اتمام باتری درون آنها یا مشکل در عملکرد گیرندهها صورت بگیرد. طبیعتا در خودروهای مدرنتر این مسئله در قالب یک جمله نوشتاری و یا تصاویر گرافیکی بیان میشود.
هشدار ESP
چراغ برنامه کنترل پایداری یا ESP در اکثر خودروها با بازشدن سوئیچ روشن میشود تا از سلامت آن اطمینان حاصل کنیم. در حالت عادی این چراغ خاموش است مگر آنکه ESP را به صورت دستی غیرفعال کنیم. برخی خودروها فعال و غیرفعال شدن ESP را به صورت گرافیکی نمایش میدهند و یا به وسیله چراغ جداگانه ESP Off این موضوع را اعلام میکنند. در هنگام شتابگیری یا مانورهای ناگهانی که منجر به دخالت ESP شود، چراغ هشدار آن در صفحه کیلومتر چشمک میزند یا علامت گرافیکی آن به نمایش درمیآید. اعلام خطا در سیستم ESP و روشنماندن هشدار آن عموما ناشی از بروز مشکل در عملکرد سیستم نظیر خطای محاسبهگر، خرابی شتابسنجها یا ارسال سیگنالهای خارج از رنج، بروز مشکل در عملکرد سنسور زاویهسنج فرمان (کثیفی چرخدنده و انکودر)، مشکل در عملکرد سنسور نرخ Yaw و . است. اگر خطای رخداده در سیستم ESP مرتبط با یکی از اجزای ABS (خرابی سنسور چرخها، بلوک هیدرولیک و شیرهای برقی و. ) باشد در آن صورت همراه با هشدار ESP، هشدار ABS نیز اعلام خواهد شد.
هشدار فرمان هیدرولیک/ فرمان برقی
هشدار هیدرولیک فرمان هنگامی روشن میشود که سطح مایع هیدرولیک درون مخزن خیلی پایین باشد و یا فشار پمپ بسیار کم باشد. روشن ماندن این هشدار در صورت کافیبودن سطح مایع هیدرولیک نشانه خرابی پمپ و یا خرابی میکروسوئیچ آن است. خرابی پمپ با تغییر در نرمی غربیلک یا صدای آن قابل تشخیص است اما برای تشخیص خرابی میکروسوئیچ اگر خودرو فاقد هشدار هیدرولیک باشد، میتوان در حالت درجا فرمان را چرخاند. در این حالت دور اجزای سیستم EPS پیشرانه نباید دچار نوسان شود در غیر این صورت میکروسوئیچ فشار پمپ معیوب بوده یا اساسا در خودرو تعبیه نشده است.
در خودروهای مجهز به سیستم فرمان برقی، اعلام هشدار میتواند به دلیل نوسان ولتاژی، بروز مشکل در مدارات ECU فرمان برقی، خرابی سنسور زاویهسنج و انکودر آن، سنسور سنجش گشتاور، خطای ارتباط شبکه مالتی پلکس، بروز مشکل در عملکرد موتور فرمان و یا گیرکردن عملگر قفل فرمان باشد.
بسته به نوع خودرو هشدار سیستم کمک فرمان میتواند به صورت یک غربیلک فرمان یا مخزن هیدرولیک رسم شده باشد.
هشدار ایموبلایزر
هشدار ایموبلایزر میتواند درون صفحه کیلومتر و یا روی محل مشخصی روی داشبورد و حتی رودری راننده قرار گرفته باشد. در عموم خودروها هنگام خاموشبودن خودرو و قفلبودن ECU به صورت نرمافزاری در حالت چشمکزن قرار داشته و با بازشدن سوئیچ و تشخیص کد برای چند ثانیه روشن مانده و سپس خاموش میشود. تغییر در فرکانس چشمکزنی خصوصا در لحظه بازشدن سوئیچ به معنی عدم تشخیص کد است که در چنین شرایطی رفتار هر خودرو متفاوت خواهد بود. همچنین اگر سیستم اجزای سیستم EPS موفق به قفل نرمافزاری ECU نشود و یا کد سیستم پریده باشد، ممکن است هشدار ایموبلایزر به سرعت چشمک بزند و یا دائم روشن بماند و صدای هشدار شنیده شود.
در اکثر خودروها هشدار باد تایر با یک جمله نوشتاری یا تصویر گرافیکی جهت شناسایی تایر معیوب همراه است
هشدار سیستم ESP و هشدار خاموش بودن آن
با بازدید مرتب سطح مایع هیدرولیک، پیش از آنکه خود خودرو به شما هشدار دهد از وضعیت آن آگاه باشید
مشخصات کامل فرمان تلسکوپی + تصاویر
مشخصات کامل فرمان تلسکوپی + تصاویر
ما در این نوشته راجع به فرمان تلسکوپی صحبت خواهیم کرد. نام دیگر فرمان تلسکوپی ، فرمان بشکن است که اکثر افراد این فرمان را با این نام می شناسند . شاید شما کلمه فرمان بشکن یا فرمان تلسکوپی را چندین بار شنیده باشید ، باید گفت که این عبارت از خود فرمان ساخته شده است . و در اکثر مواقع نیز حتی امکان دارد اشتباه عمل کند .
فرمان بشکن یا فرمان تلسکوپی ، که بر روی ماشین ها وصل شده است ، دارای زاویه می باشد که زیاد پیچیده نمی باشد . این فرمان بشکن در تمامیی ماشین های قدیمی یا جدید نصب شده است . ولی فرمان تلسکوپی در اکثر ماشین ها دیده نشده و در خیلی کم از ماشین ها فرمان تلسکوپی استفاده می شود . دلیل نبودن این فرمان ، علتش این است که این فرمان ایمنی غیر فعال دارد . در این فرمان بشکن ، یک سیستم شبیه به گاردان نصب شده است ، تا از این طریق به فرمان نیرو وارد کند تا فرمان راستای مشخصی داشته باشد .
میله فرمان در این نوع از فرمان شبیه به آنتن رادیو یل میله چتر است که به این نوع میله بندی ، ساختار تلسکوپی می گویند .امروزه در خودرو های لوکس و مدرن از این فرمان استفاده شده ولی قابل ذکر است که این فرمان به صورت برقی بوده و با فاصله تنظیم شده است و همچنین در حافظه صندلی ها نیز از این سیستم برنامه ریزی شده است که با خاموش کردن خودرو ، فرمان برای ورودی و خروج راحت تر راننده ، به سمت داخل جمع شود . این سیستم بسیار مهم بوده و در کنار پدال ها تنظیم شده و همچنین برای ارگونومی راننده در داخل کابین ها نیز تنظیم می شود .
سیستم فرمان تلسکوپی به چه شکل است؟
امروزع پیشرفتهای عملس و فنی در تمام زمینه ها تحقق یافته و این امر شامل صنایع خودرو سازی و صنایع وابسته به آن است . یکی از این صنایع و اجزای وابسته ، قسمت فرمان خودرو است که وظیفه خطیر هدایت خودرو از طریق آن انجام می شود . برای تغییر مسیر خودرو از سیستم فرمان استفاده می شود . لذا مجموعه تشکیل دهنده این سیستم نقش مهمی در خودرو به عهده دارد . معمولی ترین سیستم دنده شانه ای ، سیستم دنده شانه ای Rack و پینیون می اجزای سیستم EPS باشد . بطوری که این پینیون حرکت دورانی داشته و دنده شانه ای حرکتش خطی می باشد .
همچنین دنده پینیون حرکتش دورانی غربیلک فرمان را به دنده شانه ای انتقال داده ، دنده شانه ای نیز حرکت خطی را از طریق مفصل ها به چرخ های خودرو انتقال داده می شود و نحوه تبدیل حرکت آن دورامی و به اجزای سیستم EPS صورت خطی سیستم فرمان می باشد این سیستم فرمان شامل شانه ای و پینیون می باشد .
سیر تکامل سیستم فرمان
یکی از پارمتر های مهم در ماشین و همچنین انتخاب آن در کشور های توسعه یافته ، چرخش غربیلک فرمان آن بسیار راحت می باشد . این موضوع سازندگان خودرو را بر آن داشته است که جهت تسهیل در چرخش فرمان و به تبع آن کاهش خستگی راننده و همچنین افزایش ایمنی با فراهم کردن کنترل بهتر در جاده های خشن ، یک سیستم هیدرولکی که از قدیم در ماشین می باشد ، به فرمان وصل است . این سیستم جانبی و به صورت کمکی عمل خواهد کرد . یعنی وظیفه اصلی این اجزا ، قسمت مکانیکی است که عهده آن بر آن می باشد .
این اجزا در قسمت مکانیکی فرمان اضافه شده تا هیدرولکی ماشین عمل کند :
1- پمپ هیدرولیک با مخزن روغن و چرخ تیمه
2- شیر های کنترل
سیستم هیدرولکی ، نقشش این است که فرمان موتور خودرو را حرکت می دهد . بنابراین این از بازده موتور کمی می کاهد ، همچنین مصرف انرژی را بیشتر و باعث بهتر شدن فرمان نیز می شود . علاوه بر آن ، سیستم هیدرولیک به صورت آزاد عمل خواهد کرد بدون هیج مانع . یعنی حتی در زمان هایی که خودرو به صورت مستقیم در حال حرکت بوده و هیچ انحرافی انجام نمی دهد ، باز هم این سسیستم عمل می کند . این موارد سازندگان فرمان خودرو را بر آن داشت تا به دنبال سیستم های بهتر و مفید تری گشته ، یا آنها را جایگزین هیدرولیکی نمایند یا سیستم هیدرولیکی را بهبود بخشند .
در فرمان الکتروهیدرولیکی هر چند مسئله مستقل بودن از موتور خودرو تخقق یافته است ولی مشکل دائمی بودن عمل کرد سیستم هیدرولیکی یعنی حالت مرکز آزاد هنوز پا برجاست . یکی از سیستم های ارائه شده در سال های اخیر فرمان الکتروهیدرولیکی است که در آن به جای استفاده از موتور خودرو یک موتور الکترونیکی به پمپ هیدرولیک اضافع می شود و در آخر فرمان خودرو مستقل خواهد شد .
مزیای فرمان الکترونیکی نسبت به فرمان هیدرولیکی :
1- حذف پمپ هیدرولیک و چرخ
2- حذف شیر های کنترل و لوله های رابط
3- حذف تسمه ما بین پمپ هیدرولیک موتور اتومبیل
4- حذف جک هیدرولیک و روغن هیدرولیک
5- وزن کم نسبت به هیدرولیکی
6- قابلیت ایمنی بالا در شرایط بحرانی
7- کاهش قابل ملاحظه زمان مونتاژ
8-مستقل بودن از موتور خودرو
9- کاهش حجم و اندازه نسبت به هیدرولیک
10- مقدار انرژی مصرفی در فرمان الکتریکی
فرمان های الکتریکی
این نوع فرمان مشابه هیدرولیکی عمل خواهد کرد . ولی ساختار و مزایای زیادی دارد و با هیدرولیک فرق دارد . این سیستم در اوایل سال 1970 بحث آن شد و طراحی آن نیز انجام شد ولی در سال 1993 شروع به تولید و صادر شد . در این فرمان مشکل دائمی عمل کرد سیستم کمکی فرمان حل شده است ، یعنی سیستم الکترونیکی زمان عمل اجزای سیستم EPS می کند که چرخشی در فرمان به وجود می آید . به عبارت دیگر گشتاور نیز دارد . فرمان الکترونیکی از 3 بخش اساسی تشکیل شده که همچنین به سیستم فرمان مکانیکی نیز اضافه شده است .
2- موتور با جریان مستقیم
3- واحد کنترل الکترونیکی
مجموعه ستون فرمان یا به اطلاح تلسکوپی فرمان ، یکی از اجزای مهم سیستم فرمان خودرو است که در ساختار خود اجزا و مکانسیم های زیادی را شامل می شود . خرابی هر یک از این اجزا درد سر ساز بوده و امکان یک رانندگی مطلوب و ایمن را سلب می کند .
فرمان لقی اضافه دارد. اگر از سلامت جعبه فرمان و تمامی اجزای جلو بندی اطمینان دارید ، به ستون فرمان مراجعه کنید . لقی اضافی ستون فرمان می تواند نشانه خرابی چهار شاخ ستون فرمان و یا خرابی فیوز ستون فرمان باشد که موجب بازی اضافع فرمان می شود .
عیب های فرمان بشکن
1- احتمال دارد فرمان لقی داشته باشد .
2- قفل فرمان گیر کرده است و عمل نمی کند .
3- فرمان چرخ ها را نمی چرخاند
فرمان خودرو
هنگامی که راننده غربیلک فرمان خودرو را به چپ یا راست می چرخاند این حکت به وسیله پیج بی انتهایی که در انتها میل فرمان است دنده را حول محورش به راست یا چپ بسته به گردش چرخ فرمان می گرداند . محور ایم دنده به وسیله به وسیله اهرم های مختلف و متفاوت به چرخ های جلو و عقب هدایت می شود و باعث حرکت کردن ماشین و لاستیک شده و همچنین باعث تکان خوردن فرمان نیز می شود .
حساسیت فرمان در خودرو نهایت اهمیت را داشته و راننده باید حتما هر 6 ماه یک بار فرمان را روغن کاری کند و همچنین آن را همیشه و مدارو حتی ماهی یک بار آن را چک کند و اگر مشکلی داشت آن را درست کند . همچنین در نسل جدید خودرو ها علاوه بر سیستم هیدرولیکی یک سیستم برقی نیز به آن اضافه شده و موتور برقی می شود و چرخاندن فرمان بسیار راحت خواهد شد .
امروزه کیسه های هوایی که محافظ راننده به هنگام تصادف هستند نیز در درون فرمان جاسازی می شوند . در سیستم فرمان هیدرولیک به جای اهرم ها و میله مارپیچ از پمپ هیدرولیک و جک های هیدرولیک استفاده می شود که این ضریب امنیت بالایی دارد .
طرز کار :
سیستم EPS به این صورت عمل می کند که ابتدا سنسور گشتاور وارده از غربیلک فرمان را حس نموده ، آن را به صورت سیگنال یا سیگنال های به قسمت میکرو کنترل ارسال خواهد کرد . میکرو کنترل ها علاوه بر سیگنالی ، سیگنالی نیز ار سرعت خودرو دریافت می کند . بیشترین عمل کرد در سرعت های پایین و کمترین عملکرد آن در سرعت های بالا خودرو است .
محل نصب EPS :
فرمان الکترونیکی در سه حالت مختلف می تواند بر روی قسمت مکانیکی نصب شود .
1- نصب بر روی ستون ( Column ) فرمان
این محفوظه مستقل بر روی فرمات ستون ( column ) نصب می شود . این روش در خودرو های کوچک مخصوصا خودروهای درون شهری که راحتی فرمان فاکتور مهمی به ویژه در ترافیک های سنگین و پارک نمودن خودرو محسبوب می شود ، به کار می رود . ستون فرمان با موتور الکترونیکی DC توسط دنده حلزونی درگیر هستند . در جهان چند شرکت معتبر و معروف وجود دارد که از این فرمان ها برای ماشین استفاده می کنند که این فرمان ها در بین فرمان های دیگر بهترین فرمان می باشد .
2- نصب بر روی پینیون
در این روش نیز مجموعه سنشور ها ، موتور DC و قسمت ECU به طور مجتمع در یک محفظه قرار گرفته ولی بر روی پینیون نصب می شوند . این حالت برای خودرو های نیمه سنگین بوده و برای آن نیز نصب می شد ، دلیل این کار نیز این می باشد که وقتی راننده مسافت زیادی را باید برود و زمان زیادی را باید در راه باشد ، باید فرمان آن نیز راحت و نرم باشد که بتوانند راحت رانندگی کنند . و بخاطر همین موضوع ، از این سنسور برای فرمان استفاده می شود .
3- نصب بر روی دنده شانه ای
در این روش هر سه قسمت EPS یعنی سنسور ، موتور DC , ECU از هم جدا شده و به جعبه دنده وصل می شود . دنده شانه ای گشتاور ندارند و باید از این سنسور ها استفاده کنند ، که فرمان نرم شود و راننده راحت تر رانندگی کند و موقع رانندگی از آن خسته نشود . و همچنی این سنسور مانند سنسور قبلی برای ماشین های سنگین ااستفاده می شود ولی مورد 1 برای ماشین های سوار .
دلیل اینکه از این سنسور استفاده می شود ، وقتی راننده مسافت زیادی را باید برود و زمان زیادی را باید در راه باشد ، باید فرمان آن نیز راحت و نرم باشد که بتوانند راحت رانندگی کنند . و بخاطر همین موضوع ، از این سنسور برای فرمان استفاده می شود . بودن این سنسور ها در ماشین های سنگین بسیار مهم می باشد و باعث بهتر شدن ماشین در سرعت و راحت بودن فرد و خسته نشدن راننده می شود .
فرمان SBW ) STEER BY WIRE )
این نوع فرمان ها جدید و بر روی ماشین های مدرن و تازه تولید شده استفاده می کنند . در این سیستم ستون فرمان و فرمان بشکن حذف شده و رابطه ای بین غربیلک و قسمت دنده شانخ ای وجود نخواهد داشت . و این فرمان دو ویژگی بسسار مهمی داد که شامل موارد اجزای سیستم EPS زیر می شود :
1- آیتم انتقال مقدار چرخش غربیلک به قسمت پینیون
2- آیتم انتقال فیدبک جاده و چرخ ها به راننده
شرکت های فعال که در زمینه سیتسم فرمان الکترونیکی هستند :
این فرمان در سال 1995 طراحی و تولید شد و در همان سال به صورت تدریجی به روی ماشین ها مخصوصا سوار ها نصب می اجزای سیستم EPS شد . شرکت هایی که صاحب فن آوری این نوع فرمان یعنی فرمان اکترونیکی ، سرمایه گذاری کرده اند که در جهان این شرکت ها همچنان وجود دارد و از این فرمان ها در ماشین های سواری و شخصی استفاده می شود . شرکت های که در زمینه فرمان الکترونیکی فعال هستند :
1- شرکت DELPHI
این شرکت در سال 1999 تا آخر سال 2003 بیش از 2.5 میلیون فرمان الکترونکی تولید و روی ماشین های سواری و سنگین نصب کردند. از این فرمان بر روی ماشین های فولکس لوپو ، فیات پاندا ، پونتو و اپل مریوا نصب شده و این ماشین ها به دست مردم رسید .
2- شرکت KOYO SEIKE
این شرکت در سال 2001 حدود 2.4 میلیون فرمان الکترونیکی تولید نمود . در سال 2003 بیش از 350000 از این فرمان ها به شرکت دایملر کرایسلر فروخت . و این شرکت این فرمان را روی ماشین اسمارت نصب کرد . همچنین در سال 2006 بود که بیش از 10 میلیون از این دستگاه به فروش رسید .
اجزای سیستم EPS
صنعت خودروسازی، از اولین روزهای به وجود آمدنش تاکنون همواره در حال پیشرفت بوده و اجزاء مکانیکی و فنی خودروها به واسطه افزایش دانش و تکنولوژی در این صنعت ارتقاع یافته اند.
یکی از این اجزاء مهم و حساس فرمان خودروها است، که ابتدا به صورت مکانیکی بر روی تمام خودروها قرار داشت. فرمان مکانیکی به کمک دنده شانهها و پینیونها عمل میکرد؛ یعنی حرکت دورانی غربیلک فرمان به دنده شانهها منتقل میشد و دنده شانهها نیروی وارده به خود را از طریق مفصلها به چرخها منتقل میکردند.
بنا بر گزارش باشگاه خبرنگاران فرمانهای مکانیکی مشکلات زیادی داشتند و از آن جمله میتوان به سخت بودن پیچاندن فرمان و یا لغزش فرمان در سرعتهای بالا اشاره کرد. به این ترتیب تصمیم گرفته شده که سیستم فرمان در خودروها بهبود یابد و در مدت زمانی اندک فرمان های هیدرولیکی اختراع شدند. این فرمانها علاوه بر این که راحت میچرخید، کاهش خستگی راننده و همچنین افزایش ایمنی خودروها را نیز به همراه داشت.
استفاده از فرمان هیدرولیکی اجزاء جدیدی را به اتومبیلها اضافه کرد و باعث مصرف انرژی بیشتر خودروها شد. در حقیقت این فرمان ها کاملا مستقل و آزادانه فعالیت نمیکردند و به دلیل اتصال به موتور خودرو، حتی زمانی که در طول رانندگی حرکتی انجام نمیدهند باز هم انرژی زیادی مصرف میکنند. این موضوع باعث شد تا پژوهشگران صنعت خودروسازی به فکر ساخت سیستمی جدید برای فرمانها بیافتند و در نتیجه آن فرمانهای برقی یا EPS اختراع شد. فرمان برقی به جای استفاده از نیروی موتور خودرو که باعث افزایش مصرف سوخت میشود؛ مجهز به یک موتور کوچک و مستقل است و مانند فرمان هیدرولیکی باعث افزایش مصرف انرژی نمیشوند.
فرمان الکتریکی با توجه به مکانیک خودروها به سه حالت بر روی تمام خودوها نصب میشوند. نصب بر روی ستون فرمان، نصب بر روی پینیونها که بیشتر مورد استفاده در خودروهای نیمه سنگین است و نصب بر روی دنده شانهای خودرو.
فرمان الکتریکی مزایای زیادی نسبت به فرمان هیدرولیکی دارد که از آن جمله میتوان به این موارد اشاره کرد:حذف پمپ هیدرولیک و چرخ، حذف شیرهای کنترل و لوله های رابط، حذف تسمه ما بین پمپ هیدرولیک و موتور اتومبیل، حذف جک هیدرولیک و روغن هیدرولیک و وزن کم نسبت به فرمان هیدرولیکی، تغییرات کمتر مکانیکی نسبت به فرمان هیدرولیک، فعالیت در زمان حرکت فرمان، کاهش حجم و اندازه نسبت به فرمان هیدرولیکی، مستقل بودن از موتور، طول عمر بیشتر، ایمنی بالاتر و مصرف کمتر انرژی.
ضمن آنکه اگر زمانی فرمان الکتریکی دچار مشکل شده و عملکرد آن متوقف شود، به صورت خودکار میتوان از فرمان مکانیکی استفاده کرد.
به طور کلی سیستم فرمان الکتریکی تنها تفاوتی که با سیستم هیدرولیکی دارد این است که منجر به از بین رفتن بسیاری از اجزاء اضافی شده و در کاهش مصرف سوخت خودروها بسیار موثر است و تنها در مواقعی عمل میکند که فرمان چرخش یا گشتاوری داشته باشد.
دیدگاه شما