درک بازار ثانویه بورس

امضای توافق برجام چه زمانی نهایی می شود / اختلافات بر سر چیست؟

آخرین خبرها از وضعیت مذاکرات حکایت از این دارد که طرفین بر سر کلیات پیشنهاد اروپا موافق کرده اند و اما اختلاف بر سر جزئیات برخی بندها ممکن است امضای برجام را تا یک ماه آینده به تاخیر بی اندازد، اما به طور قطع تا ابتدای زمستان اجرایی می شود.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، در حال حاضر آخرین خبرها از وضعیت برجام حکایت از این دارد که طرفین بر سر کلیات پیشنهاد اروپا موافق کرده اند و تنها آمریکا و ایران بر سر جزئیات برخی بندهای توافق احیای برجام با یکدیگر اختلاف دارند و به گفته مقامات، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا اختلافاتشان حل شود.

در حال حاضر دو رویکرد کاملا مشخص وجود دارد؛ نخست اینکه ایران مطابق منافع ملی خود خواستار ارائه تضمین برای توافق شده و طرف های اروپایی هم دغدغه های ایران را نسبت به برخورد جناحی آمریکایی ها با برجام را تا حدودی درک کرده است، اما عملیات روانی اسرائیلی ها و برخی کشورهای دیگر برای بحرانی نشان دادن بازرسی های پادمانی در ایران و ضرورت ادامه این مساله باعث شده تا حدودی مذاکرات را به انحراف بکشد، به همین دلیل برخی مقامات نزدیک به مذاکرات می گویند که موانع بر سر راه توافق همچنان باقی است و همچنان چگونگی تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نقاط اختلاف هستند.

به گفته یک مقام اروپایی، حتی اگر واشنگتن و تهران با احیای این توافق موافقت کنند، اجرای آن یک چالش خواهد بود و به این معناست که بازگشت کامل ایران به بازارهای نفت ماه ها طول خواهد کشید، زیرا از یک سو ایران بخشی از بازارهای خود را از دست داده و شرکت های عربستانی و . این بازارها را قبضه کرده اند و پالایشگاه ها با نوع گرید محصول جدید تغییر وضعیت داده اند، هرچند ایران در شرایط کنونی هزاران بشکه نفت را روی نفتکش ها ذخیره دارد و می تواند آن را به بازار عرضه کند و مانع از شوک جدید پاییز به بازار انرژی اروپا شود. با این حال طرف های مذاکره ها به بهانه مدت زمانی که تا فصل سرما فرصت دارند به گونه ای وانمود می کنند که توافق برجام خیلی برای آن ها حیاتی نیست، البته آمریکایی ها به صورت مستقیم اذعان کرده اند که توافق برجام به نفع امنیت ملی آن‌ها و کشورهای خاورمیانه است، به همین دلیل ضرورتی برای به حاشیه کشیدن این مذاکرات ندارد.

در حال حاضر تلاش برای رفع اختلافات بر سر تحقیقات ناظران بین‌المللی درباره فعالیت هسته‌ای گذشته ایران و دریافت غرامت‌های اقتصادی از سوی تهران در صورت خروج دولت آینده آمریکا از توافق، ادامه دارد و آمریکایی ها گفته اند با امضای توافقات آن را تضمین می کنیم، اما از نظر ایران این کافی نیست زیرا پیش از این آمریکایی ها نشان داده اند که قابل اعتماد نیستند به همین دلیل آمریکا اعلام کرده که توافق را در کنگره به تصویب می رسانیم که رئیس جمهور آینده هر کس باشد نتواند به‌راحتی بطور یک‌طرفه از آن خارج شود همچنین تاکید کرده اند که ما به شرکت‌های خارجی اعم از اروپایی و آمریکایی و آسیایی اجازه‌ی کار با ایران می دهیم اما امضای توافق و تداوم آن منوط به آمدن شرکت‌های اروپایی برای کار و سرمایه گزاری در ایران نیست، زیرا غول‌های نفتی و شرکت های ماشین سازی اروپا و آسیا مستقل عمل می کنند و آمدن یا نیامدن شرکت ها و سرمایه گزاری آن‌ها به برآورد خودشان در مورد سوددهی پروژه‌های ایران بستگی دارد. البته بر هیچ‌کس پوشیده نیست که سیاست گذاری دولت ها نقش مهمی در همکاری شرکت ها با کشورهای خارجی دارد به همین دلیل ادعاهای اروپایی ها و آمریکایی ها مبنی بر مستقل بودن شرکت هایشان بهانه ای بیش نیست.

ایران در خواست کرده شرکت‌های اروپایی یا چند ملیتی باید بیمه شوند تا در صورت خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم ها ، خسارت آن‌ها را آمریکا بدهد ، آمریکایی ها معتقدند اگر هم تعهد بدهد، ضمانتی ندارد و ممکن است رئیس جمهور بعدی بر خلاف مصوبه‌ی اکثریت کنگره، تحریم ها را برگرداند یا اینکه تحریم های ثانویه را در مورد شرکت هایی که با ایران کار می کنند اعمال کند و رئیس جمهور کنونی فقط می تواند تا مدتی که دوره اش پایان می یابد به شرکت هایی که می خواهند با ایران کار کنند اطمینان رسمی بدهد ، مانع کار آن‌ها نخواهد شد. همچنین در مورد امکان ورود ایران به سوئیفت بلژیک و معامله با دلار آمریکا، طبق توافق وین اعلام شده ایران باید پیمان های پیش شرط دسترسی به سوئیفت (اف ای تی اف ) را طبق دستور کار آن مرکز قبول و اجرا کند.

با اصطلاحات مهم بازار بورس ایران آشنا شویم

بازار بورس ایران یکی از پر سودترین بازارهای سرمایه در آسیا است و با وجود فراز و نشیب های شدید اقتصاد ایران در نیم قرن اخیر، همواره بر شمار سهامداران و فعالانش افزوده شده است.

بیش از ۵۰۰ شرکت در ده ها گروه صنعتی و خدماتی و بانکی در آن فعال هستند و نزدیک به ۹ میلیون نفر از جمعیت ایران، کد سهامداری در اختیار دارند.

بر اساس شرکت کنندگان در عرضه اولیه شرکت کگهر که چند روز پیش اتفاق افتاد، به نظر می رسد که حدود ۴۰۰ هزار تن از جامعه سهامداران بورس ایران، فعال بوده و نسبت به خرید و فروش در طول سال اقدام می کنند.

سوددهی بازار سرمایه برای افرادی که صبور بوده و تحلیل و درک درستی از بازار دارند، به مراتب بیش تر از تغییرات نرخ ارز و سود بانکی بوده و پیش بینی می شود که استقبال عمومی از بورس در ایران عصر ۱۴۰۰ به مراتب بیش تر از ایران عصر ۱۳۰۰ باشد. در طول درک بازار ثانویه بورس روز، هم در اختیار رسانه های دیداری و هم نوشتاری و هم دیجیتالی، با اصطلاحات اقتصادی مواجه می شویم که دانستن آن ها مفید است.

گزارش امروز سرویس دانستنی های روزیاتو، نگاهی دارد به این اصطلاحات مفید اقتصادی که در بالا بردن اطلاعات عمومی شما موثر است.

با اصطلاحات مفید بورسی همراه باشید و اگر کد بورس ندارید، در اسرع وقت اقدام کنید و با ذهن فریبکاری که شما را از این کار نهی می کند و بورس را بازار پر ریسک و ضرر و اشتباهی می داند، خداحافظی کنید.

اطلاعات شرکت های بورسی را tsetmc.com مشاهده کنید

بازار ثانویه

دارایی هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است در بازار ثانویه مورد معامله مجدد قرار می گیرد و نماد آن در کشور ما بورس است. همانطور که اشاره شد بازار بورس بازار ثانویه محسوب می شود یعنی آن که در بورس شرکتی تأسیس نمی شود و فقط سهام شرکت های پذیرفته شده مورد معامله قرار می گیرد.

قیمت اسمی

قیمت اسمی همان قیمت اولیه سهم در بازار اولیه است که در بازار بورس تهران برابر ۱۰۰ تومان است. همانطور که از عنوان آن پیداست، این فقط قیمت اسمی سهم است و بدین معناست که شرکت در روز نخست، قیمت هر سهم خود را ۱۰۰ تومان تعیین نموده است و سهامداران روز نخست برای خرید سهام این شرکت مبلغ ۱۰۰ تومان پرداخت نموده اند.

عدد ۱۰۰ تومان مبنای محاسبات زیادی در افزایش سرمایه‌ها می باشد. معمولاً سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد ۱۰۰ تومان به دست می آید. همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را تقسیم بر عدد ۱۰۰ تومان می کنند.

نماد انرژی ۳: سهمی که ظرف ۷ ماه، ۸ برابر شد

پرتفو (Portfolio) یا پرتفوی

پرتفو عبارتست از سبدی از سهم شرکتهای مختلف که با هدف کاهش ریسک سرمایه گذاری تهیه می شود.

کارشناسان اقتصادی حتی در بهترین حالتهای تحلیلی خرید تنها یک سهم (اصطلاحاً تک سهم شدن) را توصیه نمی کنند و پیشنهاد خرید چند سهم متنوع را می دهند. این کار برای آن است که ریسک سرمایه گذاری کاهش یابد.

فرض کنید صنعتی با رشد قیمت ارز شکوفا می شود (این صنعت احتمالاً در کار صادرات است) و صنعتی دیگر با رشد قیمت ارز متضرر می شود (مواد اولیه این صنعت وارد می شوند). حال اگر در سبد ما از هر دوی این صنایع سهام خریداری شود، در حقیقت خود را نسبت به تغییرات قیمت درک بازار ثانویه بورس ارز مصون کردیم و تغییرات ناشی از قیمت ارز باعث رشد یکی و کاهش دیگری می شود. به بیان دیگر با تشکیل سبد سهام، ضرر ناشی از کاهش قیمت یک یا چند سهم را با سود حاصل از افزایش قیمت سهم های دیگر پوشش می دهیم.

سایت صندوق سرمایه گذاری کارگزاری مفید

صندوق سرمایه گذاری بانک ملی ایران که ۶۸ میلیارد تومن ارزش بازاری دارد

کد معاملاتی یا کد بورسی

عبارتست از کدی ثابت که به سهامداران اختصاص داده می شود تا در هنگام خرید و فروش سهام از آن استفاده کنند. این کد متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی افراد به همراه یک عدد ثابت است که در معاملات سهام کارکردی مشابه شماره حساب در نقل و انتقالات بانکی را دارد. مثلاً فردی که نام خانوادگی او میرزایی است ممکن است کدی به صورت میر۰۶۵۲۱ دریافت کند.

برای خرید و فروش سهام، دریافت کد معاملاتی الزامی است. سازمان بورس این کار را برای سهولت در امر خرید و فروش سهام انجام می دهد. یعنی یک بار مدارک شناسایی شما را می گیرد و به جای آن به شما کدی می دهد که در معاملات همواره با آن کد شناسایی می شوید. برای دریافت این کد باید به یکی از شرکتهای کارگزاری بورس مراجعه کنید. برای یافتن آدرس و مشخصات کارگزاری های فعال می توانید به سایت سازمان بورس به آدرس www.seo.ir مراجعه کنید.

شرکت کارگزاری (Stock Brokerage Firm)

کارگزاری ها بنگاه‌های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام از طریق آنها صورت می گیرد. در این خرید و فروش آنها وکیل تام الاختیار فروشنده و خریدار هستند. به بیان دیگر، کارگزاری ها واسطه بین سهامداران و سازمان بورس محسوب می شوند. همانطور که برای انجام امور مربوط به دارایی های پولی به بانک مراجعه می کنیم، برای انجام امور مربوط به دارایی سهام خود نیاز داریم به یک شرکت کارگزاری مراجعه کنیم.

کارگزاری ها طبق ضوابط سازمان بورس عمل کرده و توسط آزمون با شرایط خاص انتخاب می شوند. برای فعالیت در هر یک از زمینه های بورس اوراق بهادار، کالا و انرژی، کارگزاران نیاز به اخذ مجوز مربوطه از سازمان بورس را دارند.

کارگزاران علاوه بر خدمات معاملات سهام، خدمات دیگری همچون صندوق سرمایه گذاری، سبدگردانی، مشاوره و آموزش را به سهامداران ارائه می دهند. ۱۰۸ شرکت کارگزاری بورس در ایران فعالیت می کنند که اسامی و اطلاعات تماس آنها را می توان در سایت سازمان بورس یافت.

نماد شرکت‌های بورسی

عبارتست از کد شرکت ها که برای سهولت شناسایی آنها و دسته بندی شان در بورس مورد استفاده قرار می گیرد. نماد یک شرکت به طور معمول از حرف اول گروه صنعتی آن به علاوه بخشی از نام شرکت تشکیل می شود. برای مثال سیمان خاش که مربوط به گروه شرکت های سیمانی است با نماد سخاش (س حرف اول سیمان + نام شرکت) شناخته می شود. در ادامه برخی از گروههای مختلف فعال در بورس و نماد شرکتها معرفی شده اند:

گروه واسطه گری های مالی: شرکتهای سرمایه گذاری، شرکتهای چند رشته ای صنعتی و بانکها در این گروه قرار دارند. حرف اختصاری آن «و» است مانند وخارزم (شرکت سرمایه گذاری خوارزمی)، وغدیر (شرکت سرمایه گذاری غدیر)، وبصادر (بانک صادرات) و …

• گروه سیمانی: حرف اختصاری آن «س» است. مانند سفارس (سیمان فارس و خوزستان)، ستران (سیمان تهران)، سشرق (سیمان شرق) و …
• گروه فلزات: حرف اختصاری آن «ف» است. مانند فاراک (ماشین سازی اراک)، فلوله (لوله و ماشین سازی ایران)، فولاد (فولاد مبارکه اصفهان) و …
• گروه قندی: حرف اختصاری آن «ق» است. مانند قپارس (قند پارس)، قزوین (کارخانجات قند قزوین)، قشیر (قند شیروان قوچان و بجنورد) و …
• گروه صنایع شیمیایی و نفت: شرکت های پالایشگاهی و پتروشیمی در این دسته اند. حرف اختصاری آن «ش» است. مانند شاراک (پتروشیمی اراک)، شصفها (پتروشیمی اصفهان)، شاوان (پالایش نفت لاوان) و …
• گروه خودرویی: حرف اختصاری آن «خ» است. مانند خودرو (ایران خودرو)، خساپا (سایپا)، خپارس (پارس خودرو) و
• گروه صنایع غذایی به غیر از قند و شکر: حرف اختصاری آن «غ» است. مانند غبشهر (صنعتی بهشهر)، غشان (شیر پاستوریزه پگاه خراسان)، غپینو (پارس مینو) و…
• گروه محصولات دارویی: حرف اختصاری آن «د» است. مانند دلر (داروسازی اکسیر)، دکیمی (کیمیدارو)، دجابر (داروسازی جابر ابن حیان) و …

لازم به ذکر است نماد برخی از شرکتهای بورسی از قاعده کلی فوق (حرف اختصاری + نام شرکت) پیروی نمی کند. مثلاً نماد «ذوب» از گروه فلزات که مربوط به شرکت ذوب آهن اصفهان است یا نماد «مداران» از گروه رایانه که مربوط به شرکت داده پردازی ایران است. نماد کلیه شرکتهای فعال در بازار بورس و فرابورس از سایت شرکت فناوری بورس تهران قابل مشاهده می باشد.

مفهوم هفتم: سال مالی

عبارتست از یک سال که ابتدای آن شروع فعالیت مالی و انتهای آن پایان فعالیت مالی است و ممکن است بر سال شمسی منطبق باشد. برای محاسبه سود و زیان یک شرکت یک دوره خاص تعیین می شود که در پایان آن دوره، اعضای هیئت مدیره موظف به گزارش دهی راجع به عملکرد خود در آن دوره و ارائه پیش بینی از عملکرد آتی شرکت هستند. این دوره بر اساس موافقت اکثر سهامداران تعیین می شود.

آنچه در کشور ما و بورس ما مرسوم است قرار دادن یک سال کامل به عنوان سالی مالی است، هر چند در برخی از بورس های جهانی مشاهده می شود که از دوره های مالی کوتاهتر از سال نیز استفاده شده است. ایام مالی طولانی تر باعث اعمال تعدیلات بیشتر در سودهای اعلامی در ابتدای دوره توسط شرکت ها می شود و در بازارهای کارا تأثیر خاصی بر روند قیمتی ندارد.

مفهوم هشتم: شاخص

اعدادی هستند که نمایانگر وضعیت بازار طی دوره های قبل و جاری می باشند. برای سرمایه گذاری در هر بازار بورسی، ابتدا باید وضعیت آن بررسی شود. برای بررسی وضعیت بازار شاخص های مختلفی وجود دارند.

شاخص کل

عددی است که بازدهی کل بازار را نشان می دهد و تغییرات مثبت و منفی آن نشان دهنده تغییرات مثبت یا منفی کل بازار است. مثلاً برای محاسبه بازدهی بازار طی ماه گذشته می توان درصد رشد شاخص را از ابتدا تا انتهای ماه در نظر گرفت. رشد یا نزول شاخص کل، تابع رشد یا نزول قیمت سهام صنایع مختلف است که البته تأثیرگذاری آنها متفاوت است.

شاخص مالی

عبارتست از روند بازدهی شرکت های سرمایه گذاری.

شاخص صنعتی

عبارتست از روند بازدهی شرکت های غیرسرمایه گذاری یعنی شاخص کل منهای شاخص مالی.

شاخص ۵۰ شرکت فعالتر

سازمان بورس هر چند وقت یکبار (معمولاً به صورت فصلی) براساس وضعیت معامله شرکت ها و نقدشوندگی آنها ۵۰ شرکت فعالتر یا برتر را اعلام می کند که این شاخص بازگوکننده روند رشد این شرکت هاست.

شاخص بازده نقدی

عبارتست از بازدهی شرکتها به جهت بازده سود خالص.

شاخص بازده نقدی و قیمت

عبارتست از بازدهی شرکت‌ها به جهت بازده سود خالص و قیمت.

مفهوم نهم: سود پیش بینی شده (EPS)

عبارتست از سود عایدی شرکت به ازای هر سهم که توسط شرکت پیش بینی می شود. در ابتدای سال مالی، هر شرکت سود تخمینی خود را براساس نظر هیئت مدیره شرکت تخمین می زند و به سهامداران اعلام می کند. معمولاً این اعلام سود با محافظه کاری صورت می گیرد. سود پیش بینی شده در قیمت سهم تأثیر مستقیم دارد.

برای به دست آوردن EPS باید سود خالص شرکت (پس از کسر مالیات) را بر تعداد سهام شرکت تقسیم نمود. عدد EPS را می توان در صورت سود و زیان شرکتها با عنوان «سود هر سهم پس از کسر مالیات» پیدا کرد.

مفهوم دهم: تعدیل سود

تغییرات سود پیش بینی شده (EPS) شرکتها طی سال مالی را تعدیل می گویند. پس از آن که سال مالی شروع شد، بسته به روند عملکردی شرکت، هیئت مدیره تخمینی که از مقدار EPS ارائه داده بودند رابه رقمی واقعی نزدیک تر می کنند یا اصطلاحاً آن را تعدیل می کنند. تعدیل به دو صورت می باشد. تعدیل مثبت که به افزایش EPS منجر می شود و تعدیل منفی که به کاهش EPS می انجامد. تعدیل مثبت و منفی بر روی قیمت معاملاتی سهم نیز تاثیر مثبت و منفی می گذارد.

مفهوم یازدهم: بسته شدن نماد

هر گونه تغییر، اعم از تغییر در اصول اساسی شرکت به مانند تغییر محل، تعدیل EPS، افزایش سرمایه و تعیین اعضای هیئت مدیره و …تنها در صورتی امکان پذیر است که نماد معاملاتی شرکت بسته شود. یعنی معاملات سهام شرکت تا زمان تصمیم گیری در خصوص موارد فوق تعطیل خواهد شد و نماد شرکت در تابلوی بورس به وضعیت متوقف در خواهد آمد.

لازم به ذکر است، بعد از تصمیم گیری در خصوص موارد فوق و با اجازه سازمان بورس، سهام شرکت مورد نظر با قیمت جدید وارد تابلو خواهد شد یا اصطلاحاً نماد بازگشایی می شود و در اولین روز باز شدن، سهام از قانون حجم مبنا پیروی نکرده و مانند روزهای دیگر سقف و کف قیمتی مجاز نخواهد داشت.

مجمع سالیانه

مجمع سالیانه، گردهمایی سهامداران و اعضای هیئت مدیره شرکت ها برای ارائه وضعیت عملکرد شرکت و تعیین سود است که مطابق قانون سازمان بورس باید حداکثر چهار ماه بعد از پایان سال مالی شرکت ها تشکیل شود. در مجمع سالیانه که به آن مجمع عادی هم گفته می شود هیئت مدیره گزارش خود را به سهامداران ارائه می کند و در مورد میزان سود تقسیمی بین سهامداران تصمیم گیری انجام می شود.

امیدواریم اطلاعات داده شده بتواند راهنمای خوبی برای مخاطبان روزیاتو جهت ورود به بازار سرمایه کشور در هفته های آتی باشد.

انواع بازارهای مالی، شناخت و کارکردهای آن

ممکن است با شنیدن نام بازار، ذهنتان به سمت مکان‌هایی برود که برای معامله باید در آن حضور داشته باشید تا بتوانید چیزی را مبادله کنید. از بازار تره‌بار گرفته تا بازار سکه و طلا. در ادامه قصد معرفی بازارهایی را داریم که برای خرید و فروش در آن، نیازی به حضور فیزیکی نیست.

بازارهای مالی چه هستند؟

بازارهای مالی (Financial Markets) بازارهایی هستند که در آن‌ها معامله‌گران، دست به خرید و فروش دارایی‌های مالی می‌زنند. دارایی‌هایی نظیر اوراق‌بهادار، طلا، سهام، کالا و. در این بازارها معامله می‌شوند. قیمت معاملات در این بازارها بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

بازارهای مالی، یک سیستم باز و منظم ایجاد می‌کنند، تا شرکت‌ها بتوانند به سرمایه مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. این بازارها برای عملکرد صحیح اقتصادهای سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. به‌طور کلی بازارهای مالی شرایطی را ایجاد می‌کنند تا بین افراد با مازاد منابع و کسانی که با کمبود منابع مالی مواجه هستند، یک ارتباطی شکل گیرد.

زمانی که حرف از بازارهای مالی می‌شود، بیشتر افراد ذهنشان تنها به‌سمت بورس اوراق بهادار متمایل می‌شود. در حالی که بازارهای مالی مختلف، با اهداف متفاوتی وجود دارد که اکثر افراد با آن‌ها آشنا نیستند. بازارهایی مانند بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و. نمونه‌ای از این بازارها هستند. در این مقاله سعی بر آن است که شما را با برخی از این بازارها آشنا کنیم.

کارکردهای بازار مالی

یکی از کارکردهای بازارهای مالی قیمت‌یابی (Price Discovery process) است. یعنی با توجه به اطلاعاتی که در بازار وجود دارد و بر‌اساس قیمت عرضه و تقاضای موجود، قیمت اوراق بهادار تعیین می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد، قیمت اوراق بهادار صحیح‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار درست‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود. علاوه‌بر کارایی بازار، هر‌چه شرایط رقابت کامل در بازار بیشتر فراهم باشد (یعنی تمامی اطلاعات در دسترس عموم قرار داشته باشند و تعداد زیادی معامله‌گر در بازار حضور داشته باشند) قیمت اوراق بهادار بهتر و نزدیک‌تر به قیمت واقعی آن مشخص می‌شوند.

کمک به فرآیند تشکیل و تخصیص سرمایه از دیگر مزایای این بازارها هستند. بازارهای مالی منجر‌به انتقال پول‌های اضافی و بلا‌استفاده سرمایه‌گذاران خرد و کلان به بخش‌هایی از صنایع و خدمات که مستعد رشد هستند و یک مزیت نسبی نسبت به دیگر صنایع دارند، می‌شوند. همچنین این بازار باعث می‌شود که ریسک، بین متقاضیان و دارندگان وجوه تقسیم شود.

در شکل زیر طبقه‌بندی‌های مختلف از بازار‌های مالی را می‌بینید.

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی را می‌توان بر‌اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری آن‌ها به چهار طبقه دسته‌بندی کرد.

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند.

بازار بدهی

بازار بدهی، بازاری است که در آن مطالبات ثابت یا ابزارهای بدهی مثل اوراق قرضه معامله می‌شوند.

بازار سهام

بازاری است که در آن سرمایه‌گذاران به مبادله سهام می‌پردازند.

بازار مالی بر‌اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر‌اساس سر‌رسید ابزار قابل معامله به دو دسته بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول، بازاری است که در آن اوراق بهادار با سررسید کمتر از یک سال معامله می‌شوند. در این بازار سرعت نقد‌شوندگی بسیار بالا است. نرخ بهره در بازار پول متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق بهادار است. یعنی هر‌چه مدت زمان نگهداری اوراق بهادار بیشتر باشد، نرخ بهره هم افزایش پیدا می‌کند. نرخ بهره بازار پول به دلیل کوتاه‌تر بودن مدت زمان سررسید، کمتر از نرخ بهره بازار سرمایه است. همچنین در این بازار ریسک عدم پرداخت پایین است.

اوراقی مانند اوراق خزانه (اوراق بهادار کوتاه‌مدت با سررسید 3 ماه تا یک سال) و اوراق تجاری شرکت‌ها (اوراق با سررسید 270 روز یا کمتر)، نمونه‌ای از اوراق قابل معامله در بازار پول هستند. از نهادهای مالی مختلف این بازار می‌توان بانک‌های تجاری و واسطه‌های مالی و. را نام برد. برای آشنایی بیشتر با نهادهای مالی می‌توانید به مقاله آشنایی با نهادهای مالی مراجعه کنید.

بازار سرمایه (Capital Market)

در بازار سرمایه اوراق بهادار با سر‌رسید بیشتر از یک ‌سال مورد معامله قرار می‌گیرند. اوراقی نظیر اوراق قرضه بلند‌مدت و سهام از جمله اوراق قابل معامله در این بازار هستند. به‌طور کلی این بازار هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند.

بازار سرمایه ابزارهای قابل معامله در خود را از لحاظ چرخه عمرشان در دو بازار مختلف در خود جای داده است.

بازار اولیه (Primary Market)

بازار اولیه، بازاری است که اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت که تشکیل سرمایه در بازار اولیه اتفاق می‌افتد.

بازار ثانویه (Secondary Market)

بعد از این‌که اوراق بهادار برای اولین بار (مثل عرضه‌های اولیه) در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفتند، وارد بازار ثانویه می‌شوند. بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌آورد تا اوراقی که قبلا در بازار اولیه معامله شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و دارندگان آن‌ها نگرانی از جهت خرید یا فروش اوراق نداشته باشند.تعداد دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد. بازار بورس نمونه‌ای از بازارهای ثانویه سازمان‌یافته است.

قیمت اوراق بهادار (مثل سهام) در بازار ثانویه، عملکرد مدیریت شرکت را نشان می‌دهد. اگر قیمت سهامی بالا رود، نشانگر عملکرد خوب واحد مدیریت است که در نهایت منجر‌به افزایش سرمایه و ثروت سهامدارانش می‌شود.

بازار ثانویه می‌تواند به شکل‌های زیر نیز وجود داشته باشد.

بازار مذاکره یا حراج (Auction Market)

در این بازار خریداران و فروشندگان و یا کارگزاران آن‌ها به‌طور مستقیم با هم معامله می‌کنند. معامله زمانی در این بازار انجام می‌شود که بالاترین قیمتی که برای خرید سهم پیشنهاد شده با پایین‌ترین قیمتی که یک شخص حاضر است سهام خود را به‌ فروش برساند، برابر باشند.

بازار کارگزاری (Broker Market)

اگر به تعداد کافی خریدار و فروشنده در بازار مزایده وجود نداشته باشد، معامله‌گران به یک کارگزار مراجعه می‌کنند. کارگزار با دریافت حق کمیسیون، طرف معامله‌ای که حاضر به خرید یا فروش سهامش متناسب با شرایط شما باشد را پیدا می‌کند و از این طریق معامله انجام می‌شود.

بازار دلالی (Dealer Market)

افرادی در بازار وجود دارند که حاضر به پذیرش ریسک ناشی از نوسانات قیمت‌ها هستند. این افراد از تغییرات قیمت در بازار استفاده می‌کنند. نوسان‌گیر‌ها را می‌توان از جمله فعالان این بازار دانست.

بازارهای مالی بر‌اساس ساختار سازمانی

همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید. بازارهای مالی از لحاظ قانون‌مندی، نظم و ساختار سازمانی به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که شامل تسهیلات فیزیکی مشهود است. قوانین و شرایط سخت‌گیرانه‌ای برای شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند اعمال می‌شود. این شرکت‌ها از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و. بررسی می‌شوند. به‌طور کلی ریسک شرکت‌های فعال در بورس کمتر از سایر بازارها نظیر فرابورس است. عمده‌ترین اعضای فعال در بورس ایران، عبارت‌اند از: کارگزاران، معامله‌گران و بازارسازان

به این بازار، بازار اول نیز گفته می‌شود و معاملات مربوط به شرکت‌های بورسی در آن انجام می‌شود.

بازار خارج از بورس (Over The Counter)

بازار خارج از بورس (OTC) که به آن بازار مبتنی بر چانه‌زنی نیز می‌گویند، بازاری است که در آن معامله بر روی اوراق بهادار شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته نشده‌اند انجام می‌شود. این بازار دارای یک مکان فیزیکی نیست و شرایط آسان‌تری برای ورود به آن نسبت به بازارهای رسمی وجود دارد.

در ایران بازار فرابورس معادل بازار خارج از بورس است و تنها تفاوتی که در آن‌ها وجود دارد این است که بازار فرابورس دارای یک مکان فیزیکی است. به این بازار می‌توان بازار دوم نیز گفت.

بازار سوم

شامل کلیه بازارهای خارج از بورس است. در این بازار کلیه اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس، در خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. معمولا سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری در این بازار به معامله اوراق بهادار می‌پردازند. یکی از دلایل این کار می‌تواند به خاطر حق کمیسیون و کارمزد کمتری که این بازار دارد، باشد.

بازار چهارم

در بازار چهارم معمولا سازمان‌هایی که قصد انجام معاملات خیلی بزرگ دارند، فعالیت می‌کنند. در این بازار برای این‌که کارمزدی پرداخت نشود، طرفین معمولا به‌طور مستقیم و بدون دخالت کارگزار دست به معامله می‌زنند. نوعی سیستم کامپیوتری وجود دارد که موسسات با استفاده از آن می‌توانند مقادیر زیادی از اوراق بهادار و یا سهام را بدون وجود هیچ واسطه‌ای خرید و فروش کنند. معمولا معاملات عمده و بلوکی در این بازار انجام می‌شود.

بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری

در آخرین تقسیم‌بندی می‌توان بازار را از نظر زمان واگذاری به دو دسته بازار آتی و بازار نقدی تقسیم‌بندی کرد.

بازار آتی (future market)

بازاری است که اوراق مشتقه در آن مورد معامله قرار می‌گیرند. به‌همین دلیل به این بازار، بازار اوراق مشتقه نیز می‌گویند. اوراق مشتقه، قراردادی است که طی آن دارنده‌اش را موظف یا مختار می‌کند تا در یک تاریخ معین در آینده، دارایی را بخرد و یا بفروشد. قراردادهای مالی و اختیار معامله از اوراق مشتقه هستند که در مقالات بعد راجع‌به آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

بازار نقدی (Spot market)

بازاری است که در آن به محض انجام شدن معامله، تمام مبادلات مالی نیز در همان لحظه اتفاق می‌افتد. یعنی به طور آنی پس از پرداخت مبلغ توسط خریدار، مالکیت آن کالا یا اوراق‌بهادار به خریدار منتقل می‌شود.

بورس کالای ایران

علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز در ایران وجود. در بورس کالای ایران، محصولاتی نظیر زعفران، زیره سبز و پسته معامله می‌شوند. این معاملات به‌صورت قرار داد آتی بسته می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت بازار آتی یکی از بخش‌های بورس کالا است. قرار داد آتیِ کالا به این صورت است که دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) قراردادی تنظیم می‌کنند که طی آن یک کالای خاص، با قیمتی مشخص، در تاریخ معینی در آینده، توسط فروشنده در اختیار خریدار قرار بگیرد. با استفاده از این قرار داد می‌توان ریسک تغییرات قیمت انواع کالا‌ها را پوشش داد.

خرید طلا در بورس کالا

اختصاص بخشی از سپرده‌ی خود به طلا، می‌تواند ریسک سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) شما را کاهش بدهد. با خرید طلا به این صورت و نه به صورت حضوری، ریسک خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد. برای خرید طلا در بورس از سه روش می‌توان استفاده کرد. یکی از این روش‌ها استفاده از صندوق‌های طلا است. علاوه بر آن از طریق گواهی سپرده درک بازار ثانویه بورس سکه طلا نیز می‌توان اقدام به خرید طلا کرد. برای خرید شمش طلا می‌توان به بازار فیزیکی بورس کالا مراجعه کرد. در مقالات آینده راجع‌به بورس کالای ایران و خرید طلا و شمش، توضیح داده خواهد شد.

نقشه راه ایران و آمریکا با احیای برجام

دولت بایدن که در زمان ریاست‌جمهوری روحانی تمایل زیادی برای تعامل گسترده‌تر با ایران نداشت، با روی کار آمدن رئیسی اشتیاق کم‌تری هم دارد.

به گزارش اقتصادنیوز، به نظر می‌رسد تلاش‌ها برای احیای برجام، پس از 16 ماه مذاکرات پرچالش و نفس‌گیر به خط پایانی نزدیک شده است. با این حال، حتی در صورت بازگشت توافق هسته ای 2015، پرسش از دوام چنین توافقی به یکی از چالش‌های پیش روی منتقدان و موافقان مبدل شده است.

ترتیتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی با انتشار یادداشتی در نشریه فارن افرز با عنوان «آخرین فرصت برای آمریکا و ایران؛ یک توافق هسته‌ای جدید بدون نزدیکی گسترده‌تر دوام نخواهد آورد» تلاش داشته این موضوع را بررسی کند. اکوایران این مقاله را در دو بخش آماده کرده که بخش اول آن پیش از این با عنوان «در آستانه پیروزی دیپلماسی در وین؛ پیش‌درآمدی بر یک بحران خطرناک‌تر؟» منتشر شده و در ادامه بخش دو و پایانی آن منتشر می‌شود.

احیای برجام: سقف یا کف انتظارات؟

با توجه به وضعیت کنونی روابط ایران و آمریکا، همین‌ که شاهد پیشرفت‌هایی در مذاکرات بوده‌ایم، بسیار قابل توجه است. در سال 2015، ظریف گفت که برجام کف است، نه سقف –که دلالت بر این دارد که برجام می‌تواند زمینه ساز گرم‌تر شدن قابل توجه‌تری بین دو کشور باشد. او در توییتی نوشت: «اکنون باید شروع به ساختن آن کنیم».

با این حال، به نظر می‌رسد که برجام احیا شده سقف روابط ایران و آمریکا باشد، نه کف آن و به دلایل مختلف چشم‌انداز گسترش آن کم است.

دو قطبی سیاسی در آمریکا و فضای سنگین بی‌اعتمادی

اول از همه، بی‌ثباتی سیاسی و دوقطبی شدید حاکم در ایالات متحده، هر وعده از سوی آمریکا را در بهترین حالت غیرقابل اعتماد کرده است. این روال جدید – این‌که دیگر نمی توان انتظار داشت روسای جمهور ایالات متحده به توافقات امضا شده توسط اسلاف خود احترام بگذارند - نگرانی تهران را از تمدید برجام بیش‌تر کرد.

قابل توجه این‌که دولت بایدن درخواست‌های ایران را برای گنجاندن مکانیسم‌های الزام‌آوری که می‌تواند از خروج غیرقانونی دوم آمریکا از برجام جلوگیری کند، رد و تاکید کرد که در یک دموکراسی، رئیس‌جمهور نمی‌تواند دست‌های جانشینان خود را ببندد.

دیگر این‌که، تغییرات ایجاد شده در برجام برای برآورده کردن خواسته‌های ایران -مانند تمدید دوره مهلت برای شرکت‌های خارجی برای پایان دادن به تجارت خود با ایران در صورت اعمال مجدد تحریم‌ها- بسیار کم‌تر از انتظارات تهران است. مقامات ایران به جای امضای توافق هسته‌ای که تجارت و سرمایه‌گذاری ایران با جهان را عادی کند، باید محاسبه می‌کردند که آیا تنها دو سال فروش نفت ارزش کنار گذاشتن عناصر حیاتی برنامه هسته‌ای‌شان را دارد یا خیر و چگونه چنین توافقی مهم‌ترین اهرم‌شان را در صورت خروج ایالات متحده از توافق در سال 2025 از آن‌ها نمی‌گیرد. بدین ترتیب، ایران نیاز چندانی به تلاش برای نزدیکی با ایالات متحده غیرقابل اعتماد نمی‌بیند.

جهان چندقطبی و وضعیت ژئوپلیتیکی جدید

شرایط ژئوپلیتیک کنونی چالش دیگری در این زمینه به حساب می‌آید. تهاجم روسیه به اوکراین ترجیح شرق به غرب در دولت رئیسی را تقویت کرده است. از نقطه نظر تهران، جهان اکنون به طور غیرقابل برگشتی چندقطبی شده و فضایی را ایجاد می‌کند که در آن چشم‌اندازهای ژئوپلیتیکی ایران در مقام یک قدرت بزرگ منطقه‌ای تقویت می‌شود.

براساس این دیدگاه، اروپا به شدت به گاز ایران نیاز دارد و تهدیدی که از سوی مسکو درک می‌شود، برای آن‌ها کاراست. درگیری‌های فزاینده چین و روسیه با ایالات متحده نیاز هر دو را به تقویت روابط با تهران سوق داده است. و پاره شدن اقتصاد جهانی بین غرب و شرق راه‌های جدیدی را برای فرار از تحریم‌های آمریکا در اختیار ایران قرار می‌دهد.

زمانی که حتی برخی از نزدیک ترین شرکای واشنگتن -از جمله عربستان سعودی و امارات‌- تخم‌مرغ‌های‌شان را در یک سبد نمی‌چینند و به دنبال راه‌های متنوعی برای تضمین امنیت خود هستند، ایران نیاز چندانی به تلاش برای نزدیکی با ایالات متحده در حال زوال و غیرقابل اعتماد نمی‌بیند.

سرد شدن کاخ سفید

تردیدهای مشابهی در واشنگتن هم به چشم می‌خورد. دولت بایدن که در زمان ریاست‌جمهوری روحانی تمایل زیادی برای تعامل گسترده‌تر با ایران نداشت، با روی کار آمدن رئیسی اشتیاق کم‌تری هم دارد.

ادعای توطئه ترور جان بولتون توسط ایران و تلاش برای ترور سلمان رشدی توسط یک آمریکایی لبنانی الاصل در نیوجرسی، قطعاً تمایل کاخ سفید را بیش از پیش سرد کرده است.

وقتی پای پکن در میان باشد

اما شاید مهم‌تر از آن، تمرکز کنونی واشنگتن روی چین است. در رقابت ژئوپلیتیکی که بایدن در نظر دارد، سیستم اتحاد گسترده ایالات متحده یک مزیت مهم در مقایسه با پکن است. حفظ دوستان در کنار واشنگتن ضروری است، حتی اگر مستلزم تعامل با رهبرانی باشد که در شرایطی غیر از این ممکن است کنار گذاشته شوند -همان کاری که بایدن در سفر ماه جولای خود به عربستان سعودی انجام داد.

با توجه به نگرانی ریاض از بابت نزدیکی بیش‌تر ایران و آمریکا، بعید است واشنگتن ریسک نزدیک‌تر کردن عربستان سعودی به پکن را به بهای گشایش بیش‌تر نسبت به تهران به جان بخرد. برای بسیاری از ناظران در واشنگتن، ایران یک مزیت ژئوپلیتیکی جذاب برای توجیه چنین خطری نیست.

توافقی برای دو سال!

دقیقاً به همین دلایل، استراتژیست‌های هر دو طرف فرض کرده‌اند که احیای مجدد برجام احتمالاً پس از ریاست جمهوری بایدن ادامه نخواهد داشت.

بی‌اعتمادی متقابل و تردیدهای جدی پیرامون دوام آن، توافق را برای مقاومت در برابر تنش‌های فزاینده آمریکا و ایران در دیگر جبهه‌ها و تهدید خروج مجدد ایالات متحده به رهبری جمهوری‌خواهان از توافق، بسیار شکننده می‌سازد.

آماده‌سازی برای بحران آتی

در نتیجه، واشنگتن و تهران احتمالاً دو سال آینده را صرف آماده‌سازی خود برای یک بحران جدید در سال 2025 خواهند کرد. تهران به دنبال آن است که اقتصاد خود را مصون از تحریم کند. واشنگتن هم احتمالا به دنبال معتبر ساختن گزینه نظامی خود خواهد بود.

با این حال، عمل بر اساس این انتظار که برجام جدید دوام نمی آورد، ممکن است فروپاشی آن را به یک پیش‌گویی خود تحقق‌بخش تبدیل کند. اگر ایران، ایالات متحده و اتحادیه اروپا می‌خواهند برجام احیاشده پایدار بماند، باید مطابق با آن عمل کنند.

به سوی تثبیت توافق

اقدامات متعددی وجود دارد که آن‌ها می‌توانند برای به حداکثر رساندن چشم‌انداز بقای توافق انجام دهند.

برای ایران، یکی از آسان‌ترین گام‌های تقویتی، دیپلماسی مستقیم است. با تمدید برجام و لغو تحریم‌ها، امتناع تهران از مشارکت درک بازار ثانویه بورس در گفت‌وگوی مستقیم با واشنگتن به طور فزاینده‌ای بر سوءتفاهم‌ها دامن می‌زند. علاوه بر این، مذاکرات ایران و آمریکا نباید به راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و هم‌تای ایرانی او، علی باقری کنی، در مورد توافق هسته‌ای محدود شود. منافع هیچ یک از این دو کشور طی دهه‌ها بدون گفت‌وگو تامین نشده است و پرداختن به پرونده هسته‌ای به روشی محدود و حداقلی کمک چندانی به ایجاد اعتماد گسترده‌تر بین دو طرف نخواهد کرد.

اگرچه این تضمین نمی کند که یک دولت جمهوری‌خواه در آینده از برجام خارج نشود، تعامل مستقیم بین دو طرف ممکن است به متقاعد کردن رئیس جمهور آینده جمهوری خواه برای پایبندی به توافق کمک کند.

راه دوم برای تقویت توافق، بلندپروازانه‌تر کردن آن است. مذاکرات چند ماه گذشته پیچیده بود، زیرا برجام به اندازه کافی گسترده نبود که بهره‌های سیاسی قابل توجهی را تضمین کند، و هم‌چنین به اندازه کافی محدود نبود که ریسک آن ناچیز باشد.

بر این اساس، تلاش دولت بایدن برای دستیابی به یک توافق بزرگ‌تر، پایه‌گذاری شده است: اصلاحات لازم برای بادوام‌تر کردن توافق، به سختی توجیه می‌شود مگر این‌که توافق توسعه یابد.قوی‌ترین راه برای اطمینان از پایبندی ایالات متحده، باز کردن تجارت مستقیم ایالات متحده و ایران است.

به عنوان مثال، تضمینی که ایران به دنبال خروج دوم از آمریکاست، به طور کامل در برجام تمدید شده مورد توجه قرار نگرفت، اما می‌توان و باید در مذاکرات بعدی به آن پرداخت. برجام اولیه چنین تضمینی را ارائه کرد -با مکانیسم اسنپ بک- اما فقط در مورد ایران اعمال شد. یک توافق بزرگ باید هزینه نقض توافق را برای همه طرف‌ها متقارن‌تر کند. از این گذشته، واشنگتن نمی‌تواند ادعا کند که ضامن نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین است و همچنین اصرار داشته باشد که نمی‌توان انتظار داشت که توافقات فراتر از یک چرخه‌های سیاسی جارب را حفظ کند.

با این حال، قوی‌ترین راه برای اطمینان از پایبندی پایدار آمریکا، باز کردن تجارت مستقیم آمریکا و ایران است. برجام تنها از تحریم‌های آمریکا علیه کشورهای ثالث چشم پوشی کرد. اجازه تجارت بین ایالات متحده و ایران را نمی‌داد. محدودیت‌های طولانی‌تر بر برنامه هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌های اولیه ایالات متحده قابل مذاکره است. این امر اقتصاد ایران را به روی کسب‌وکارهای آمریکایی باز می‌کند و چیزی را ایجاد می‌کند که برجام اولیه فاقد آن بود - حوزه قدرت‌مندی در ایالات متحده که در برابر هرگونه تکرار حماقت ترامپ در آینده مقاومت می‌کند.

تندروها در تهران احتمالاً در برابر چنین اقدامی مقاومت خواهند کرد، اما تجربه ایران در مورد برجام بیهودگی اتکای صرف بر کاهش تحریم‌های ثانویه را ثابت کرد. تا زمانی که شرکت‌های آمریکایی در بازار ایران غایب باشند، خروج از برجام تأثیر اقتصادی چندانی بر اقتصاد ایالات متحده نخواهد داشت.

گام سوم به متحدان اروپایی واشنگتن مربوط می.شود. دیپلمات‌های اروپایی با ایفای نقش میانجی بین ایالات متحده و ایران، نقش مهمی در احیای توافق هسته ای ایفا کردند. دولت های اروپایی می توانند با گنجاندن ایران در سیاست بلندمدت امنیت انرژی خود، نقشی به همان اندازه در حفظ این توافق ایفا کنند. تهران اکنون برای وعده های اتحادیه اروپا ارزش چندانی قائل نیست زیرا اروپا به سرعت تجارت خود با ایران را پس از اعمال مجدد تحریم های ترامپ کنار گذاشت. اما مذاکره‌کنندگان اروپایی اصرار دارند که تهاجم روسیه به اوکراین محاسبات ژئوپلیتیکی آن‌ها را برای همیشه تغییر داده است: ایران می‌تواند به قطع وابستگی اروپا به گاز روسیه کمک کند و هیچ رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه نمی‌تواند اروپا را مجبور به بازگشت به انرژی روسیه کند. چه این ارزیابی درست باشد یا نه، ایجاد روابط استراتژیک انرژی اتحادیه اروپا و ایران به افزایش شانس تداوم برجام کمک می‌کند و در عین حال نفوذ اروپا بر تهران و نقش آن در توافق هسته‌ای را تعمیق می.بخشد.

کنترل تسلیحات یا مسابقه تسلیحاتی؟

با این حال، مانع بزرگ‌تر برای یک توافق بادوام، استفاده واشنگتن از فروش تسلیحات به متحدان خاورمیانه برای حفظ نفوذ در منطقه است. ایالات متحده نمی‌تواند انتظار داشته باشد که توافق کنترل تسلیحات با ایران پایدار بماند، اگر هم‌زمان به دنبال گسترش توافقنامه آبراهام به یک اتحاد نظامی ضدایرانی و ارائه سیستم‌های تسلیحاتی پیچیده‌تر به رقبای منطقه‌ای ایران باشد. تشدید شکاف‌های منطقه‌ای و تشدید سوءظن ایران نسبت به همسایگانش تنها به ایران انگیزه‌های جدیدی برای بی‌اعتمادی به توافق و پیگیری یک بازدارنده هسته‌ای می‌دهد.

راه دیگری هم وجود دارد. قدرت‌های منطقه‌ای در چند سال گذشته دیپلماسی تنش‌زدایی خود را آغاز کرده‌اند که تا حد زیادی توسط دولت عراق در به اصطلاح گفتگوی بغداد تسهیل شده است. تهران و ریاض چندین دور مذاکراتی را برگزار کرده‌اند که به آتش بس در یمن کمک کرده است. با پشت سر گذاشتن این روند و با تشویق تلاش‌های منطقه‌ای برای حل مناقشات منطقه‌ای -و همچنین تلاش‌ها برای تقویت روابط اقتصادی بین کشورهای خلیج فارس و ایران- ایالات متحده می‌تواند به پیوستن بیش‌تر تهران به توافق هسته‌ای تمدید شده کمک کند. چنین پویایی نشان دهنده تغییر فاحشی از وضعیت سال 2017-2018 است که امارات و عربستان سعودی ترامپ را تحت فشار قرار دادند تا برجام را کنار بگذارد.

واشنگتن، تهران یا هر دو با بسیاری از این گام‌ها مقاومت خواهند کرد. اما اگر چنین تدابیری اتخاذ نشوند، برجام جدید بعید است دوام بیاورد. زنده ماندن توافق پس از خروج اول آمریکا چیزی جز یک معجزه نبود. غلبه بر دردسرهای ناشی از خروج ثانویه احتمالا غیرممکن خواهد بود.

تصویر خیره‌کننده‌ دیگری که جیمز وب ثبت کرد | ستاره‌های دوتایی را ببینید

ناسا تصویر جدیدی از یک جفت ستاره دوتایی را به اشتراک گذاشته که توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب ثبت شده است.

به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از ناسا، در این عکس یک جفت ستاره دوتایی قابل مشاهده است که تقریبا در فاصله ۵۶۰۰ سال نوری از ما در صورت فلکی ماکیان قرار دارند.

ستارگان دوتایی، دو ستاره هستند که به دور یک مرکز جرم مشترک می‌چرخند.

ستاره پرنورتر به‌عنوان ستاره اولیه در نظر گرفته می‌شود، در حالی که ستاره کم‌نور به‌عنوان ستاره ثانویه طبقه‌بندی می‌شود.

وب این دو ستاره را با جزئیات خیره‌کننده، با حلقه‌های نوری که به بیرون تابش می‌کنند، به تصویر کشیده است.

این نوع حلقه‌ها از «تعامل» بین این جفت ستاره‌ها تولید می‌شوند.

کارشناسان سایت ساینس آلرت توضیح دادند: «فعل و انفعالات آنها، فوران‌های دوره‌ای دقیقی از غبار ایجاد می‌کند که در طول زمان در پوسته‌ها به فضای اطراف این جفت گسترش می‌یابد.»

این پوسته‌های گرد و غبار در فروسرخ می‌درخشند، که به ابزار حساسی مانند دوربینMIRI Webb اجازه می‌دهد تا آنها را با جزئیات دقیق ثبت کند.

بیشتر بخوانید:

دو ستاره در تصویر بخشی از منظومه ستاره‌ای Wolf-Rayet به نام WR ۱۴۰ هستند.