ارزش خالص چیست؟

تصویر فوق بخشی از اطلاعات موجود در یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین با نماد تاپیکو است.

فرمول ارزش خالص چیست؟

همچنين مي توان ارزش خالص شركتي را كه در صورت انحلال تمام دارايي هاي آن و بازپرداخت تمام بدهي هاي آن توسط سهامداران آن قابل مطالبه است، ديد. به عبارت دیگر، این مقدار دارایی هایی است که پس از پرداخت تمام بدهی ها باقی مانده است. فرمول ارزش خالص را می توان با کم کردن کل بدهی ها از کل دارایی های شرکت دریافت کرد. از نظر ریاضی، به صورت زیر نمایش داده می شود،

نمونه هایی از فرمول ارزش خالص (با مثال اکسل)

بیایید مثالی بزنیم تا محاسبه فرمول ارزش خالص را به شیوه ای بهتر درک کنیم.

فرمول ارزش خالص – مثال # 1

بگذارید نمونه ای از شرکت GHJ Ltd. را که در زمینه تولید لاستیک مصنوعی مشغول فعالیت است، مثال بزنیم. طبق آخرین ترازنامه شرکت، کل دارایی های شرکت شامل حساب های دریافتنی 500000 دلار، موجودی 150000 دلار، دارایی ثابت خالص 1.000.000 دلار و پول نقد در بانک 50،000 دلار است، در حالی که کل بدهی ها شامل بازپرداخت های بازرگانی 300000 دلار کوتاه مدت است. بدهی 1،000،000 دلار و بدهی مدت 1،100،000 دلار. ارزش خالص GHJ Ltd. را بر اساس اطلاعات داده شده محاسبه کنید.

راه حل:

مجموع دارایی ها با استفاده از فرمول ذکر شده در زیر محاسبه می شود

کل دارایی = حساب های دریافتنی + موجودی + دارایی ثابت خالص + وجه نقد در بانک

• کل دارایی = 500،000 $ + 1،500،000 $ + 1،000،000 + 50،000 $
• کل دارایی ها = 3،050،000 دلار

کل بدهی ها با استفاده از فرمول مندرج در زیر محاسبه می شود

کل بدهی ها = بدهی های تجاری + بدهی کوتاه مدت + بدهی مدت

• کل بدهی = 300،000 $ + 1،000،000 $ + 1،100،000 $
• کل بدهی ها = 2،400،000 دلار

ارزش خالص با استفاده از فرمول مندرج در زیر محاسبه می شود

ارزش خالص = کل دارایی – کل بدهی

• ارزش خالص = 3،050،000 دلار – 2،400،000 دلار
• ارزش خالص = 650،000 دلار

بنابراین، ارزش خالص GHJ Ltd. در ترازنامه 650،000 دلار بود.

فرمول ارزش خالص – مثال # 2

بگذارید نمونه ای از شرکت اپل را برای نشان دادن محاسبه ارزش خالص مثال بزنیم. با توجه به گزارش سالانه سال 2018، اطلاعات زیر موجود است، ارزش خالص شرکت اپل را برای سال 2018 بر اساس اطلاعات محاسبه کنید.

راه حل:

مجموع دارایی ها با استفاده از فرمول ذکر شده در زیر محاسبه می شود

کل دارایی ها = معادل نقدی و نقدی + اوراق بهادار قابل فروش + حساب های قابل دریافت + موجودی ها + فروشندگان مطالبات غیرتجاری فروشنده + سایر دارایی های جاری + PPE خالص + سایر دارایی های غیرجاری

• کل دارایی = 25.9 $ Bn + 211.2 $ Bn + 23.2 Bn + 4.0 $ Bn + 25.8 $ Bn + 12.1 $ Bn + 41.3 $ Bn + 22.3 $ Bn
• کل دارایی = 365.8 $ Bn

کل بدهی ها با استفاده از فرمول مندرج در زیر محاسبه می شود

کل بدهی ها = حساب های قابل پرداخت + سایر بدهی های جاری + درآمد معوقه + معامله تجاری + بدهی مدت + سایر بدهی های غیرجاری

• کل بدهی = 55.9 میلیارد دلار + 32.7 میلیارد دلار + 10/3 دلار بنز + 12.0 دلار بنه + 102.5 دلار به + 45.2 دلار
• کل بدهی ها = 258.6 $ میلیارد دلار

ارزش خالص با استفاده از فرمول مندرج در زیر محاسبه می شود

ارزش خالص = کل دارایی – کل بدهی

• ارزش خالص = 365.8 $ Bn – 258.6 $ Bn
• ارزش خالص = 107.2 $ Bn

بنابراین، ارزش خالص شرکت اپل در تاریخ 29 سپتامبر 2018، 107.2 دلار از میلیارد دلار بود.

لینک منبع: ترازنامه شرکت اپل

توضیح

فرمول ارزش خالص را می توان با استفاده از مراحل زیر تهیه کرد:

مرحله 1: در مرحله اول، کل دارایی شرکت موضوع را از ترازنامه خود تعیین کنید. دارایی های کل شامل همه مواردی است که می توانند جریان نقدی در آینده ایجاد کنند، که شامل دارایی های ثابت، مطالبات تجاری، هزینه های پیش پرداخت و غیره است.

مرحله 2: در مرحله بعد، کل بدهی های موجود در ترازنامه را تعیین کنید. کل بدهی ها شامل انواع تعهدات پرداخت آینده مانند بدهی مدت، وام کوتاه مدت، بازپرداخت های تجاری و غیره است.

مرحله 3: سرانجام، با کم کردن کل بدهی ها (مرحله 2) از کل دارایی ها (مرحله 1) شرکت مطابق شکل زیر می توان فرمول ارزش خالص را بدست آورد.

ارزش خالص = کل دارایی – کل بدهی

ارتباط و ارزش خالص چیست؟ استفاده از فرمول ارزش خالص

درک مفهوم ارزش خالص بسیار مهم است زیرا به ارزیابی سلامت مالی یک شرکت کمک می کند. این اساساً نشان می دهد که شرکت در صورت تمدید دارایی های موجود با انحلال دارایی های موجود، چه مالکیت شرکت را به خود اختصاص خواهد داد. ارزش خالص مثبت و رو به افزایش نشانگر سلامتی خوب مالی است، در حالی که ارزش خالص منفی یا هدر رفتن ممکن است دلیلی برای نگرانی جدی باشد. به این ترتیب، وام دهندگان قبل از افزایش وام به آنها، ارزش خالص تجارت را بررسی می کنند.

ارزش خالص دارایی یا NAV چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

دارایی‌های خالص نشان‌دهنده‌ی ارزش کل هر شرکتی هستند و با کسر بدهی‌ها‌ از کل دارایی‌ها محاسبه می‌شوند. این محاسبات به منزله‌ی تصویر سریعی از موجودی شرکت به غیر از بدهی‌های آن هستند. محاسبات گوناگون دارایی خالص اطلاعات ویژه‌ای را درمورد وضعیت مالی شرکت ارائه می‌دهند. در این مطلب بررسی می‌کنیم که ارزش خالص دارایی یا NAV چیست و نحوه محاسبه NAV را با مثال توضیح می‌دهیم.

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

دارایی خالص یعنی چه؟

برخی اوقات، دارایی‌های خالص به ارزش خالص دارایی (NAV) اشاره می‌کند؛ با این حال، در بازار سهام NAV اغلب برای تعیین ارزش سهام فردی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های مبادله‌ای یا ETF استفاده می‌شود. در مالکیت‌های انحصاری حقوق صاحبان دارایی برابر با ارزش خالص دارایی‌هاست که درمورد شرکت‌ها به عنوان حقوق صاحبان سهام گزارش شده‌است و برای افراد محاسبه‌ی ارزش خالص نامیده می‌شود.

سازمان‌های غیرانتفاعی باید صورت وضعیت مالی خود را گزارش دهند که شامل ارزش خالص دارایی است. در این گزارش دارایی‌های خالص به ۲ دسته‌ی «با محدودیت اهداکننده» و «بدون محدودیت اهداکننده» تقسیم می‌شوند. این موضوع به تنظیم‌کنندگان کمک می‌کند که مطمئن شوند سازمان‌های غیرانتفاعی بر اساس دستورالعمل‌های تعیین‌شده فعالیت می‌کنند.

هر نهادی که دارایی و بدهی دارد، می‌تواند دارایی خالص را محاسبه کند. این محاسبه‌ی مفیدی برای بیش‌تر سازمان‌هاست، زیرا زمینه‌ی مهمی از سلامت کلی کسب‌وکارها را فراهم می‌کند.

هرچه دارایی‌های خالص بیش‌تر باشند، وضعیت مالی کسب‌وکار بهتر است. بسته به نوع صنعت و نحوه‌ی استفاده از دارایی‌های خالص، ممکن است در زمینه‌های مختلف به آن اشاره شود، اما پس از در نظر گرفتن بدهی‌ها، ارزش پایه‌ی دارایی‌های یک واحد تجاری ذکر خواهد شد.

اهمیت دارایی خالص

حال که تا حدودی توضیح دادیم NAV چیست و چه مفهومی دارد، در ادامه به اهمیت دارایی‌های خالص می‌پردازیم. دارایی‌های خالص از آن جهت مهم‌اند که تفاوت بین دارایی‌های یک واحد تجاری و بدهی‌های آن را مشخص می‌کنند. شرکت‌هایی که دارایی خالص مثبت دارند، ممکن است از نظر مالی سالم باشند؛ برعکس، اگر دارایی‌های خالص یک شرکت منفی باشد، به طور قطع مشکلات مالی خواهد داشت.

شرکتی که با وجود بدهی‌های سنگین، دارایی‌های بسیاری نیز دارد، می‌تواند آن‌ها را بفروشد تا تمام یا بخشی از بار بدهی خود را سبک کند. ممکن است مدیر مالی تصمیم بگیرد منابع را به مذاکره درباره‌ی بدهی، کاهش سود و مدیریت بهتر بدهی اختصاص دهد.

در نهایت، دارایی‌های خالص منفی می‌توانند تعیین کنند که آیا باید درمورد ورشکستگی برنامه‌ریزی کرد یا خیر. در صورتی که راه‌حل‌های گفته‌شده مؤثر نباشند، بدترین سناریوی ممکن رقم خواهد خورد.

نحوه‌ی محاسبه NAV

در ادامه‌ی مطلب می‌خوانید فرمول محاسبه NAV چیست.

دارایی خالص = کل دارایی‌ها - کل بدهی‌ها

مثال

اگر شرکتی ادعا کند که دارای ۱۱۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی دارایی و ۶,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی بدهی در ترازنامه است، دارایی خالص ۵,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی خواهد بود.

۵,۰۰۰,۰۰۰ = ۶,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۱,۰۰۰,۰۰۰

در حالی که روش محاسبه‌ی دارایی‌های خالص را تمرین می‌کنید، در نظر بگیرید که ترازنامه‌ها ارزش دفتری را بیش از ارزش بازار منصفانه ذکر می‌کنند؛ بنابراین، ارزش کل دارایی‌های خالص ممکن است هنگام تبدیل به پول نقد برابر نباشد.

نمونه‌هایی از دارایی‌های خالص

حال که دریافتید NAV چیست و با نحوه‌ی محاسبه آن آشنا شدید، در ادامه مثال‌هایی را درمورد روش استفاده از دارایی‌های خالص آورده‌ایم:

ارزش خالص دارایی (NAV)

عبارت «ارزش خالص دارایی» در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت بسیاری پیدا کرده‌است. معمولا هنگام محاسبه‌ی ارزش فردی سهام، ارزش دارایی‌های خالص این محاسبات را یک قدم جلو می‌برد، در حالی که می‌تواند به معنای تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌ها باشد.

در این زمینه ارزش خالص دارایی مساوی است با دارایی خالص/ تعداد کل سهام.

مثال ۱

شرکت موسیقی کنسرتو (Concerto Music Company) در لاس‌وگاس یک شرکت عمومی در زمینه‌ی معاملات تجهیزات موسیقی است. مجموع دارایی آن‌ها ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار و شامل ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار بدهی و ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ سهم است.

دارایی‌های خالص شرکت موسیقی کنسرتو به شرح زیر هستند:

دارایی خالص = ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ - ۳۰,۰۰۰,۰۰۰= ۷۰,۰۰۰,۰۰۰

ارزش خالص دارایی = ۷۰,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۷ /ارزش خالص دارایی در هر سهم

مثال ۲

شرکتی را درنظر بگیرید که از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید‌کننده‌ی یخچال است. دارایی خالص شرکت ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی با بدهی ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی و ۳۵,۰۰۰,۰۰۰ سهم است.

دارایی خالص = ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰- ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰

ارزش خالص دارایی = ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی/ ۳۵,۰۰۰,۰۰۰ = ۲.۸۶ واحد پولی/ ارزش خالص دارایی هر سهم

افزایش ارزش خالص دارایی (NAV)

مثال

یک شرکت نرم‌افزاری را در نظر بگیرید که طی ۵ سال گذشته، ارزش خالص دارایی در ترازنامه برای آن به شرح زیر گزارش شده‌است:

• سال اول: ۲۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• سال دوم: ۸۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• سال سوم: ۱۲۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• سال چهارم: ۲۱۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• سال پنجم: ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی.

این ارقام هنگامی که در گزارش‌های مالی ثبت می‌شوند، می‌توانند شامل نمودارهایی باشند که نشان‌دهنده‌ی حرکت مالی صعودی این شرکت به عنوان یک شرکت فناوری محبوب هستند. این گزارش‌ها نشان می‌دهند که این شرکت باید بسیار فراتر از رقابت عمل کند تا شاهد رشد این نوع دارایی خالص در یک دوره‌ی پنج‌ساله باشد.

کاهش ارزش خالص دارایی (NAV)

مثال

یک فروشگاه خرده‌فروشی موسیقی و سرگرمی خانگی را در نظر بگیرید که طی ۵ سال گذشته، دارایی‌های خالص آن در ترازنامه به شرح زیر گزارش شده‌اند:

نمودار این ارقام افت شدیدی را نشان می‌دهد، بدین معنا که این فروشگاه عملکرد ضعیفی دارد. در صورت تداوم این روندهای مالی، ممکن است ورشکستگی را تجربه کند؛ بنابراین، متخصصان مالی برای ارائه‌ی دیدگاه‌ها درمورد وضعیت مالی شرکت از آن استفاده خواهند کرد.

بیانیه‌ی وضعیت مالی

وقتی از سازمان‌های غیر‌انتفاعی گفته می‌شود‌، بیانیه‌ی وضعیت مالی به جای ترازنامه به سازمان‌های تنظیم‌کننده ارائه می‌شود. این سند نحوه‌ی استفاده از کمک‌های مالی را با در نظر گرفتن دارایی‌های خالص شرح می‌دهد‌.

این کار را همراه با تقسیم دارایی‌های خالص با محدودیت یا بدون محدودیت انجام می‌شود که به نحوه‌ی استفاده‌ی اهداکنندگان از پول اشاره می‌کند.

اگر قرار است ارزش خالص چیست؟ پول بدون محدودیت استفاده شود، هنگام محاسبه‌ی دارایی خالص لحاظ می‌شود. هزینه‌هایی مانند یک ساختمان اختصاصی که برای اهداف خاصی استفاده می‌شود، در دسته‌ی محدودیت‌ها قرار می‌گیرند.

ممکن است بیانیه‌ی وضعیت مالی به این شکل باشد:

• دارایی خالص بدون محدودیت اهداکننده: ۲۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• دارایی خالص با محدودیت اهداکننده: ۸۰,۰۰۰ واحد پولی.

با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.

ارزش خالص چیست؟

ارزش ویژه برابر است با ارزش دارایی هایی که یک شخص یا شرکت مالک آن هاست منهای بدهی هایی که دارند. این معیار، برای اندازه گیری وضعیت سلامت مالی بسیار مهم است، به طوری که یک دید روشن از وضعیت مالی فعلی شرکت یا شخص در اختیار شما قرار می دهد.
به عبارت دیگر، ارزش ویژه همان حقوق صاحبان سهام در ترازنامه است، که با کسر کردن بدهی ها از دارایی ها به دست می آید.

درک ارزش ویژه یا ارزش خالص

زمانی که ارزش خالص با افزایش همراه باشد این اتفاق نشان‌ دهنده وضعیت خوب سلامت مالی است. برعکس، ارزش ویژه ممکن است درنتیجه زیان‌های عملیاتی سالیانه یا کاهش قابل‌توجه در ارزش دارایی ها نسبت به بدهی ها کاهش یابد. در ادبیات تجارت، ارزش خالص به‌عنوان ارزش دفتری دارایی یا حقوق صاحبان سهام نیز شناخته می‌شود.

مثال کاربردی
فرض کنید یک زوج جوان صاحب این دارایی ها هستند:

خانه‌ای به ارزش ۲۲۵ میلیون تومان
پس انداز و سرمایه گذاری به ارزش ۱۰ میلیون تومان
ماشین و دارایی های دیگری به ارزش ۲۵ میلیون تومان.
بدهی های این زوج نیز شامل موارد ارزش خالص چیست؟ زیر است:

یک وام ۹۰ میلیونی مسکن
یک وام ۲۰ میلیونی خودرو
ارزش ویـژه این زوج ۱۵۰ میلیون تومان خواهد بود ([۲۰+۹۰]-[۲۵+۱۰+۲۲۵]).
حال فرض کنید بعد از ۵ سال، موقعیت مالی این زوج به این صورت باشد:

+ ارزش خانه مسکونی 280 میلیون تومان
+ پس انداز و سرمایه گذاری 45 میلیون تومان
+ ماشین و سایر دارایی ها 15 میلیون تومان
– وام مسکن ۸۰ میلیون تومان
– سایر بدهی ها ۳۰ میلیون تومان
ارزش خالص این زوج، حالا برابر با ۲۳۰ میلیون تومان خواهد بود . به بیان دیگر، ارزش خالص این زوج ۸۰ میلیون تومان طی پنج سال افزایش یافته است که برخلاف کاهش ارزش خودرو و افزایش مجموع بدهی ها است، زیرا این تغییرات با افزایش ارزش خانه مسکونی همراه بوده که منجر به افزایش چشمگیر ارزش ویژه آن‌ها شده است.

توضیحاتی در مورد ارزش ویژه

افرادی که ارزش ویـژه قابل‌توجهی دارند اغلب به‌عنوان افراد ثروتمند شناخته می‌شوند و شرکتی که به‌طور مداوم در حال سوددهی است ارزش ویـژه رو به رشدی خواهد داشت. توجه داشته باشید زمانی که این درآمدها به‌طور کامل به سهامداران توزیع شود ارزش ویژه شرکت کاهش می‌یابد. معمولاً برای شرکت های سهامی، ارزش خالص رو به رشد در طول زمان با افزایش در ارزش سهام پاسخ داده می‌شود.

ارزش خالص چیست؟ چگونه آنرا محاسبه کنیم؟

ارزش خالص شما می تواند ابزاری بسیار مفید برای اندازه گیری وضعیت اقتصادی شما و پیشرفت های مالی کلی از یک سال به سال دیگر است.

ارزش خالص شما اساسا مجموع کل دارایی شما منهای قرض های شما است، عدد باقیمانده ارزش خالص شماست. در برخی موارد، این عدد در واقع منفی است، که نشان می دهد بدهی شما بیش از دارایی تان است. این وضعیت برای افرادی رایج است که به تازگی از دانشگاه فارغ التحصیل شده و یا به تازگی کسب و کاری را راه اندازی کرده اند.

چگونگی محاسبه ارزش خالص

محاسبه ارزش خالص می تواند یک فرایند ساده باشد، اما لازم است که شما تمام اطلاعات درباره دارایی های و بدهی های فعلی خود را جمع آوری کنید. اکثر برنامه ریزان مالی توصیه می کنند که مشتریان شان یک پوشه امن با اطلاعاتی در مورد تمام دارایی های مالی و بدهی ها داشته باشند و حداقل یک بار در سال آنرا به روز کنند.

گردآوری و سازماندهی این اطلاعات می تواند در ابتدا کمی خسته کننده باشد اما تضمین می کند که شما (و هر کس دیگری مانند همسر یا مشاور مالی تان) در صورت نیاز به اطلاعات دسترسی داشته باشید. اگر چه چنین پوشه ای می تواند اطلاعاتی خیلی بیشتری در خود جا دهد، اما محاسبه ارزش خالص شما تنها نیاز به اطلاعات مالی اولیه در مورد چیزهایی که شما دارید و بدهی هایتان، دارد.

هدف از محاسبه ارزش خالص پیگیری پیشرفت مالی از سالی به سال دیگر است.

روند محاسبه ارزش خالص:

۱. دارایی های خود را محاسبه کنید

با فهرست کردن بزرگترین دارایی های خود، شروع کنید. برای اکثر مردم، این می تواند شامل ارزش خانه، هر گونه املاک و مستغلات و یا وسایل نقلیه مانند اتومبیل های شخصی و … باشد. در مورد صاحبان کسب و کار، این لیست همچنین شامل ارزش کسب و کار اوست، که محاسبه پیچیده تری دارد. اطمینان حاصل کنید که از برآورد دقیق ارزش های بازار در روزهای اخیر استفاده می کنید.

سپس، باید دارایی های نقد خود را فهرست کنید. این دارایی ها عبارتند از حساب های پس انداز، پول نقد، یا سایر سرمایه گذاری ها مانند سهام و یا حساب های بازنشستگی.

در نهایت، سایر موارد شخصی را که ممکن است ارزشمند باشد، فهرست کنید. این موارد می تواند جواهرات ارزشمند، مجموعه سکه ها، آلات موسیقی و غیره باشد. شما نیازی به نوشتن همه چیز ندارید، اما می توانید سعی کنید مواردی را که ارزش بالایی دارند، فهرست کنید.

حال تمام این مقادیر را با هم جمع کنید، عدد به دست آمده کل دارایی شما را نشان می دهد.

۲. بدهی های خود را محاسبه کنید

باز هم از بدهی های بزرگ مانند وام مسکن یا وام ماشین شروع کرده و همه را فهرست کنید.

بعد، تمام بدهی های شخصی خود را مانند وام های دانشجویی یا بدهی های دیگر که ممکن است داشته باشید، فهرست کنید.

در نهایت تمام مقادیر به دست آمده را با هم جمع کنید، عدد به دست آمد کل بدهی های شما را نشان می دهد.

۳. ارزش خالص خود را محاسبه کنید

برای محاسبه ارزش خالص خود، به سادگی مجموع بدهی ها را از کل دارایی ها تفریق کنید. عدد به دست آمده ارزش خالص شماست. مهم نیست که این عدد چقدر بزرگ یا کوچک است. لزوما مهم نیست که شماره منفی باشد. ارزش خالص شما فقط یک نقطه شروع است تا چیزی برای مقایسه در آینده داشته باشید.

این روند را یکبار در سال تکرار کنید و آن را با سال گذشته مقایسه کنید. با مقایسه این دو، شما می توانید تعیین کنید که آیا شما پیشرفت می کنید یا بیشتر از اهداف خود عقب می مانید.

نکته مهم:

در ارزیابی ها، به خصوص ارزیابی ارزش خانه و خودرو، محافظه کار باشید. تورمِ ارزش دارایی های بزرگ ممکن است بر روی کاغذ خوب باشد، اما ممکن است تصویر دقیقی از ارزش خالص شما را نشان ندهد!

ارزش خالص دارایی یا NAV در بورس چیست؟

برای انجام یک سرمایه‌گذاری موفق در بازار سهام همواره می‌بایست به تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی سهام پرداخت و در صورتی که قیمت روز سهام کمتر از ارزش خالص دارایی بود، آنگاه می‌توان اقدام به خرید سهام نمود. یکی از انواع شرکت‌های موجود در بازار سرمایه ایران شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌باشند.

ارزش خالص دارایی (NAV)

از آنجایی که عمده دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سهام و دارایی‌های مالی است می‌توان از اصطلاحی تحت عنوان NAV جهت محاسبه ارزش خالص دارایی استفاده نماییم.

با توجه به اینکه سرمایه گذاران زیادی به خصوص تازه واردهای عرصه بورس و تحلیل بنیادی از ما در خصوص ارزش گذاری سهام شرکتهای سرمایه گذاری سوال می پرسند و می گویند روش NAV چیست؟

ما در این مقاله به تبیین مفهوم ارزش خالص دارایی (NAV) در شرکت‌های سرمایه گذاری می‌پردازیم تا از این دریچه بتوانیم درک مفاهیم حاکم در تحلیل بنیادی این دست از شرکت‌های سرمایه‌گذاری را ملموس‌تر نماییم.

ماهیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری

بر اساس نوع فعالیت شرکت‌های فعال در بورس می‌توان آن‌ها را به ارزش خالص چیست؟ چند دسته تقسیم کرد: شرکت‌های تولیدی، خدماتی، قراردادی و پیمانکاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری.

البته عمده شرکت‌ها در دسته تولیدی و سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست با هدف سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی و غیر بورسی تأسیس می‌شوند.

انواع شرکته های سرمایه گذاری

اول شرکت‌هایی که هدف آن‌ها از سرمایه‌گذاری صرفاً کسب سود از محل فروش سهام است. این دسته از شرکت هم عمدتاً به صورت کنترلی اقدام به خرید سهام شرکت‌های زیرمجموعه نمی‌کنند و عمده سبد سهامشان را سهامی با درصدهای کمتر از یک درصد تشکیل می‌دهند.

دوم شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که هدفشان سرمایه‌گذاری به صورت کنترلی از طریق مالکیت مستقیم و یا غیرمستقیم توسط شرکت‌های زیرمجموعه آن است که به آنها هلدینگ سرمایه گذاری می گویند.

در حالت اخیر برای مثال شرکت ارزش خالص چیست؟ سرمایه‌گذاری مالکیت ۳۵ درصد یک شرکت را به دست می‌گیرد و از طریق یک شرکت غیر بورسی که مالکیت ۱۰۰ درصد آن را دارد، مالکیت ۲۵ درصد دیگر آن را نیز در اختیار می‌گیرد.

در نتیجه در مجموع مالکیت ۶۰ درصد آن شرکت در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری بوده و به اصطلاح سهامدار عمده آن بوده و مالکیت کنترلی آن شرکت را در دست گرفته است.

اهداف شرکت های سرمایه گذاری

برای اینکه متوجه بشویم هدف یک شرکت سرمایه‌گذاری کدام‌یک از حالات فوق است باید به اساسنامه شرکت رجوع کرد، با این وجود در ابتدای یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی نیز می‌توان آن را رؤیت کرد.

تصویر فوق بخشی از اطلاعات موجود در یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین با نماد تاپیکو است.

همان‌طور که در تصویر مشخص شده است هدف این شرکت سرمایه‌گذاری کنترلی در سهام شرکت‌های دیگر است. این دسته از شرکت‌ها در سبد سهام خود عموماً دارای چندین سهم با مالکیت بیش از ۵۰ درصد می‌باشند. هم‌چنین این شرکت‌ها در رشد و توسعه شرکت‌های تولیدی و زیرمجموعه خود نقش اصلی را ایفا می‌کنند.

در تصویر فوق بخشی از سبد سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین را مشاهده می‌فرمایید. همان‌طور که مشخص شده است این شرکت مالکیت ۵۰ درصدی چندین شرکت را در اختیار دارد که این موضوع متناسب با اهداف تعریف‌شده در اساسنامه شرکت است.

این گزارش در کدال تحت عنوان صورت وضعیت پرتفوی ماهیانه برای شرکت های سرمایه گذاری وجود دارد.

روش محاسبه ارزش خالص دارایی یا NAV چگونه است؟

Net Asset Value که به اختصار از آن به NAV یاد می‌گردد به خالص ارزش دارایی‌های یک شرکت سرمایه‌گذاری اشاره دارد. در واقع به ما این موضوع را نشان می‌دهد که ارزش روز آنچه متعلق به سهامداران است چند ریال است و این موضوع اصلی‌ترین مبحث در امر سرمایه‌گذاری است.

فرمول محاسبه NAV از رابطه زیر محاسبه می‌گردد:

همان‌طور که در فرمول بالا مشاهده می‌کنید از ارزش روز دارایی‌ها و بدهی‌ها یاد شده است. برای در این موضوع توضیحاتی را ادامه ارائه می‌کنیم تا به طور دقیق با مفاهیم آشنا بشوید.

معادله اصلی حسابداری که در ترازنامه شرکت‌ها برقرار است به شرح زیر است:

جمع کل دارایی‌ها = جمع کل بدهی‌ها + جمع حقوق صاحبان سهام

بنابراین ما در فرمول محاسبه خالص ارزش دارایی‌های هر سهم به دنبال محاسبه ارزش روز حقوق صاحبان سهام هستیم تا ببینیم بر اساس آنچه امروز روی داده، ارزش روز سرمایه‌گذاری شرکت و در نتیجه ارزش روز حقوق صاحبان سهام شرکت سرمایه‌گذاری چند ریال است.

علت استفاده از NAV در شرکت‌های سرمایه‌گذاری

همان‌طور که پیش از این نیز ذکر گردید شرکت‌های سرمایه گذاری و تولیدی عمده شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند به همین دلیل با استناد به صورت‌های مالی این دو نوع شرکت به تبیین موضوع فوق می‌پردازیم.

همانگونه که پیش از این ذکر شد معادله اصلی حسابداری از رابطه زیر تبعیت می‌کند:

جمع کل دارایی‌ها = جمع کل بدهی‌ها + جمع حقوق صاحبان سهام

رابطه فوق به این معناست که دارایی‌های خریداری‌شده توسط شرکت یا متعلق به سهامداران است و یا طلبکاران. اما نکته حائز اهمیت این است که دارایی‌های گزارش‌شده در ترازنامه دقیقه به چه مواردی اشاره می‌کند؟

به ترازنامه شرکت تولیدی کالسیمین توجه فرمایید:

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌فرمایید از حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال دارایی‌های این شرکت، حدود ۸ هزار میلیارد ریال آن را دارایی‌هایی مانند موجودی کالا، دریافتنی‌های تجاری و دارایی‌های ثابت مشهود (مانند زمین، ماشین‌آلات و تجهیزات و … ) شکل داده‌اند.

محاسبه ارزش خالص دارایی براسس اطلاعات ترازنامه

ترازنامه بر اساس اصول حسابداری تهیه می‌شود. یکی از اصول حسابداری اصل بهای تمام شده تاریخی است. بر طبق این اصل شرکت‌ها مکلف هستند تا ارزش دارایی‌های خود را به قیمت زمان خرید خود ثبت کنند.

بنابراین مثلاً شرکت کالسیمین یکی از زمین‌های خود را در سال ۱۳۶۵ به قیمت ۱۰۰ میلیون ریال خریده است و در نتیجه ارزش این دارایی در دفاتر به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال ثبت شده است در حالی که در سال ۱۳۹۷ ارزش این زمین به ۳۰ میلیارد ریال افزایش پیدا کرده باشد.

از آنجایی که برای به‌روزرسانی اطلاعات ارزش زمین نیازمند حضور کارشناس دادگستری هستیم بنابراین هیچ‌گاه این به‌روزرسانی انجام نمی‌شود مگر در شرایط خاصی مانند افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها که در این حالت شرکت اقدامات مقتضی را انجام خواهد داد.

بنابراین همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید عملاً در شرکت‌های تولیدی دسترسی به NAV کار غیرممکنی محسوب می‌شود و به همین دلیل ارزش‌گذاری در این شرکت‌ها با برآورد سود خالص و استفاده از ضریب P/E ممکن می‌شود.

شما به ترازنامه شرکت سرمایه‌گذاری اعتلای البرز نگاه کنید.

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌فرمایید کل دارایی‌های شرکت که از مجموع دارایی‌های جاری و غیر جاری به دست می‌آید معادل ۱۲۲۵۴۳۴ میلیون ریال است که از این مقدار ۱۱۱۲۱۱۲ میلیون ریال معادل ۹۱ درصد آن مربوط به سرمایه‌گذاری‌های شرکت است.

از آنجایی که سرمایه‌گذاری‌های شرکت را می‌توان از طریق برآورد ارزش شرکت و یا تابلوی معاملات ارزش خالص چیست؟ به دست آورد به همین دلیل می‌توانیم از خالص ارزش دارایی‌های شرکت به عنوان ابزاری جهت محاسبه ارزش ذاتی شرکت استفاده کرد.

بنابراین با محاسبه NAV تا حدود زیادی می‌توان ارزش روز حقوق صاحبان سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری را برآورد کرد.

نحوه محاسبه nav شرکت های سرمایه گذاری

در این مقاله سعی بر آن شد تا مفهوم NAV برای شما تشریح گردد و از این دریچه الزام محاسبه آن برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری تشریح گردد.

برای محاسبه خالص ارزش دارایی‌های هر سهم یک شرکت سرمایه‌گذاری بایستی ضمن در ارزش خالص چیست؟ نظر گرفتن ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، اثرات سودهای تقسیمی دریافتی، سود(زیان) ناشی از فروش سهام، ارزش افزوده ناشی از مالکیت سهام بورسی و غیربورسی و مفهومی به نام ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها لحاظ گردد که در مقاله فاکتورهای مهم در محاسبه NAV هر سهم به تفصیل در این مورد توضیحاتی ارائه می‌گردد.

همچنین در صندوق های سرمایه گذاری با مفهوم ارزش خالص دارایی کار خواهید داشت که می توانید بحث NAV صدور و NAV ابطال را از مقاله صندوق سرمایه گذاری مطالعه نمایید.