فرمول شاخص RSI

آموزش اندیکاتور CCI

آموزش اندیکاتور CCI را در بایننس فارسی بخوانید. در این مقاله قصد داریم در مورد اندیکاتور CCI صحبت کنیم که چه چیزی را به ما نشان می دهد و چگونه محاسبه می شود؟ فرمول محاسبه آن را در مقاله ذکر کردیم. همچنین چند استراتژی مربوط به اندیکاتور CCI قرار داده‌ایم که بتوانید به‌راحتی و بدون مشکلی از آن استفاده کنید. از واگرایی‌ها صحبت می‌کنیم که چطور سیگنال‌هایی برای خرید و فروش به دست بیاورید.

اندیکاتور CCI چیست؟

اندیکاتور CCI مانند اکثر اندیکاتورها ریشه‌ای قدیمی دارد. این اندیکاتور در سال 1980 توسط دونالد لمبرت (Donald Lambert) معرفی شد. اگر نام شاخص کانال کالا (commodity channel index) را نیز شنیده‌اید، منظور همان اندیکاتور CCI است. از این اندیکاتور در بازار کریپتوکارنسی و… نیز استفاده می‌شود و مختص به یک بازار نیست.

اندیکاتور CCI در دسته اندیکاتورهای اسیلاتور (نوسان گر نما) قرار می‌گیرد و مانند سایر اندیکاتورهای این گروه یعنی مکدی (MACD) و شاخص RSI و … در بازه‌ای معین نوسان دارد. بازه‌ای که این اندیکاتور در آن نوسان دارد، بازه ۱۰۰- تا ۲۰۰+ است. اکثراً cci در فاصله ۱۰۰- تا ۱۰۰+ نوسان می‌زند و در برخی موارد دیده شده است که از این محدوده خارج شده است. از این موضوع نتیجه می‌گیریم که منطقه‌های اشباع خرید بالاتر از ۱۰۰+ هستند و منطقه‌های اشباع فروش پایین‌تر از ۱۰۰- قرار دارند.

از اندیکاتور CCI با این هدف استفاده می‌شود که تریدر متوجه شود چه زمانی قیمت یک ارز دیجیتال بیشتر از ارزش اصلی آن خواهد بود که به آن بیش خرید (Over Bought) می‌گویند و با قیمتی بالاتر از ارزش خودش ترید می‌شود. علاوه بر آن اندیکاتور تعیین می‌کند که چه مواقعی ارزش واقعی رمزارزی از ارزش واقعی آن کمتر است که به آن بیش فروش (Over Sold) می‌گویند و سبب فروش آن با قیمتی کمتر از قیمت اصلی آن می‌شود.

فرمول محاسبه اندیکاتور CCI

اما در این قسمت به نحوه محاسبه این اندیکاتور می‌پردازیم. درست است که ابزارها و پلتفرم‌های زیادی اندیکاتورها را به‌صورت خودکار و به‌سادگی محاسبه می‌کنند، اما آگاهی از چگونگی پدید آمدن و کارکرد آن نیز امری مهم تلقی می‌شود.

فرمول محاسبه اندیکاتور CCI

در ابتدا باید بدانیم که قرار است از شاخص CCI در چه تعداد دوره‌ای استفاده کنیم. اگر از دوره‌های کمتر استفاده کنید، اندیکاتور ناپایدارتر است و نوسان بیشتری دارد. در مقابل اگر دوره‌های بیشتری را موردتوجه قرار بدهید، خطاهایی که ممکن است در حین کار ایجاد شود را کمتر کرده‌اید. معمولاً 20 دوره را برای تحلیل با این اندیکاتور انتخاب می‌کنند. در ادامه مثالی را مطرح می‌کنیم که با موضوع بیشتر آشنا شوید:

فرض کنید قصد داریم ارزی دیجیتالی را برای 20 دوره‌ای که اخیراً وجود داشته، محاسبه کنیم. توجه داشته باشید که اگر می‌خواهید تعداد دوره‌های متفاوتی را محاسبه کنید، باید در فرمول محاسباتی تغییراتی را اعمال کنید. برای مرحله اول قیمت‌های بالا (High Price) و پایین (Low Price) و همچنین قیمت بسته شدن (Closing Price) را برای دوره‌های موردنظر حساب کنید که هم اکنون ما برای 20 دوره عملیات را انجام می‌دهیم. بعد از محاسباتی که انجام شد، قیمت نمونه را به دست بیاورید.

در ادامه باید 20 دوره میانگین متحرک قیمت نمونه را با 20 قیمت نمونه آخر جمع کرده و سپس آن را بر 20 تقسیم کنید؛ همچنین میانگین متحرک را از قیمت نمونه برای 20 دوره آخر کم کنید تا انحراف از میانگین را به دست آورید.

توجه کنید که اعداد درون قدرمطلق‌ها باید با یکدیگر جمع شوند (علامت‌های منفی را مثبت در نظر بگیرید). سپس جمع اختلافات از میانگین‌ها را بر تعداد دوره‌های موردنظر که در اینجا همان 20 است، تقسیم کنید. نکته دیگری که باید به آن توجه کنید این است که از جدیدترین قیمت نمونه میانگین متحرک و میانگین انحراف استفاده کنید تا CCI فعلی را به دست آورید. فرایندی که گفته شد باید برای هر دوره جدید اجرا شود.

می‌توانید شاخص CCI را از طریق فرمول زیر محاسبه کنید:

فرمول محاسبه اندیکاتور cci

محاسبه اندیکاتور سی سی آی

معنای حروف در فرمول ذکر شده به شرح زیر است:

• P: تعداد دوره‌ها
• H: بالاترین قیمت
• L: پایین‌ترین قیمت
• C: قیمت بسته شده ارز در انتهای دوره

فرمول محاسبه میانگین متحرک (Moving Average) نیز از عکس پایین قابل مشاهده است:

محاسبه میانگین متحرک

برای محاسبه انحراف میانگین مطلق (MD) از فرمول زیر استفاده کنید:

محاسبه انحراف میانگین مطلق

در فرمول محاسبه CCI ضریبی به مقدار 0.015 وجود دارد که همان عدد ثابت لمبرت نام دارد. لمبرت از این عدد استفاده می‌کرد تا سایر مقادیر در آن ضرب شده و بیشتر اعدادی که از فرمول خارج می‌شوند بین 100- و 100+ قرار بگیرند؛ بنابراین 70 الی 80 درصد از مقادیر به دست آمده در بازه موردنظر قرار می‌گیرند. میزان درصدی که گفته شد، بستگی به تعداد دوره‌ها دارد، یعنی با تغییر تعداد دوره‌ها، درصد مقادیر بین بازه تغییر می‌کند.

اگر تعداد دوره‌هایی برای محاسبه استفاده می‌کنید کم باشد و مدت‌زمان نیز محدود باشد، درصد بسیار کمی در بازه گفته شده قرار خواهند گرفت. برعکس آن زمانی است که تعداد دوره‌ها بیشتر باشند؛ به‌این‌ترتیب درصد بسیار خوبی در بازه – و 100+ قرار می‌گیرند.

واگرایی (divergence) در اندیکاتور CCI چگونه است؟

واگرایی‌ها در اندیکاتور CCI یکی از روش‌های به دست آوردن سیگنال‌های قوی توسط شاخص CCI است. برای لین که تعریفی از واگرایی‌ها داشته باشیم، می‌توان گفت که واگرایی‌ها نشان‌دهنده تأیید یا ادامه و بازگشت روند هستند. در ادامه به معرفی واگرایی مثبت و منفی می‌پردازیم:

واگرایی مثبت چیست؟

واگرایی مثبت زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک ارز دیجیتال یا … کف جدیدی ثبت کند که پایین‌تر از کف قبلی خود باشد. در این زمان اگر اندیکاتور کف ایجاد شده را تأیید نکند و کف جدید و بالاتری تشکیل دهد و همچنین صعودی در برنامه خود داشته باشد، واگرایی مثبت رخ‌داده که سیگنال خرید خوبی برای تریدرها (معامله گران) خواهد بود.

در تصویر بالا مشخص است که قیمت کفی ایجاد کرده است. کف ایجاد شده از کف قبلی پایین‌تر بوده و شاخص CCI آن را تأیید نکرده است مراحل گفته شده را انجام داده است. سرانجام سیگنال خرید را به ما نشان می‌دهد.

واگرایی منفی چیست؟

هنگامی واگرایی منفی رخ می‌دهد که قیمت یک ارز کوین یا دارایی و… سقفی بالاتر از سقف قبلی خود ایجاد کند و اندیکاتور نیز سقف را تأیید نکره و برای خود سقفی ایجاد کند که پایین‌تر از قبل باشد و نزولی باشد؛ بنابراین واگرایی منفی را خواهیم داشت که سیگنال فروش به‌حساب می‌آید.

به‌عنوان مثال در تصویر بالا واگرایی منفی فرمول شاخص RSI رخ‌داده است که تمامی مراحل گفته شده در آن قابل ملاحظه است.

اندیکاتور CCI چه چیزی را نشان می‌ دهد؟

اندیکاتور CCI برای تعیین سطوح بیش خرید و بیش فروش نیز کاربرد دارد. در قسمت واگرایی‌ها اشاره کردیم که چگونه عمل می‌کند و بعد از واگرایی جهت خود را تغییر داده و حرکت معکوس دارد. برای شناسایی روند صعودی با استفاده از اندیکاتور CCI باید چنین شرایطی ایجاد شده باشد:

هنگامی که شاخص CCI از منطقه منفی یا ناحیه‌ای نزدیک به صفر از 100 عبور کند و بالاتر از آن قرار بگیرد، احتمال این وجود دارد که روند در حال آغاز روندی صعودی جدید است.

زمانی که چنین رویدادی رخ دهد، تریدرها می‌توانند پولبکی (تغییر ناگهانی و معکوس شدن روند قیمت در مدت‌زمان کوتاه است) را مشاهده کنند که در ادامه آن دوباره قیمت روندی که اوج گرفته است را می‌توانند با استفاده از اندیکاتور مشاهده کنند که سیگنال خرید محسوب می‌شود.

البته همین واکنش را می‌توان در یک روند نزولی که هنوز به طور قطعی رخ نداده مطرح کرد که وقتی اندیکاتور CCI از سطحی مثبت و نزدیک به صفر به زیر ۱۰۰- انتقال داشته باشد، این امکان وجود دارد که یک‌روند نزولی شکل بگیرد. از این سیگنال می‌توانیم این مفاهیم را برداشت کنیم که رمزارز خود را نگهداری نکنیم و یا اینکه حواسمان باشد که چه زمانی ارز دیجیتال خود را به فروش بگذاریم که اگر قیمت کاهش یافت، متضرر نشویم.

ناحیه‌های بیش خرید و بیش فروش ثابت نیستند و به همین علت اندیکاتور سی سی آی را اندیکاتوری بدون کران (Unbounded) محسوب می‌کنند؛ بنابراین تریدرها برای اینکه معکوس شدن روند قیمت را به‌صورت حدودی مشخص کنند، به گذشته رجوع می‌کنند. به‌عنوان مثال ممکن است معکوس شدن در کران‌های 200+ و 150- برای یک دارایی ایجاد شود. همچنین برای ارز دیجیتال و یا دارایی دیگر ممکن است قیمت در کران‌های 325+ و 350- معکوس شود.

توجه داشته باشید که همیشه واگرایی بین قیمت و شاخص CCI نشان‌دهنده فرمول شاخص RSI معکوس شدن قیمت نیست. در اندیکاتور CCI اطلاعات مثبت بزرگ این سیگنال و خبر را می‌دهند که ارز دیجیتال یا … در مقایسه با پیش‌بینی که بر اساس روندهای قبلی و گذشته است، قدرتمندتر از قبل ترید می‌شود. در مقابل داده‌های منفی کوچک نشان می‌دهند که ترید در این رمزارز ضعیف است.

2 استراتژی با استفاده از اندیکاتور CCI

استفاده از اندیکاتورها و شاخص‌های مختلف این تضمین را به شما نمی‌دهند که هرگز ضرر نخواهید کرد و یا همیشه سودهای بسیار خوبی کسب می‌کنید. در هر صورت نمودارها روند یکسانی ندارند و ممکن است با یک خبر فاندامنتال تمام نقشه‌هایی که کشیده‌اید نابود شود؛ اما هرگز نباید در یادگیری آنها کوتاهی کرد.

برای استفاده از استراتژی‌هایی که با اندیکاتور CCI اجرا می‌شود باید قواعدی را در نظر داشته باشید. در ادامه مقاله 2 استراتژی مفید را قرار داده‌ایم که بتوانید با استفاده از اندیکاتور CCI از آنها در تحلیل تکنیکال استفاده کنید.

1. استراتژی ابتدایی شاخص CCI

یکی از استراتژی‌های ساده است که به‌وسیله آن می‌توانید حرکت‌های 100+ را که نشان‌دهنده سیگنال خرید هستند را با شاخص CCI به دست بیاورید. سیگنال‌های فروش نیز در این روش قابل ردیابی هستند. برای سیگنال‌های فروش باید به حرکت‌هایی که کمتر از 100- هستند تمرکز داشته باشید.

بستگی به نوع ترید شما ممکن است قصد داشته باشید فقط از سیگنال‌های خرید استفاده کنید، یعنی با استفاده از سیگنال‌های خرید وارد معامله شده و با سیگنال‌های فروش از معامله خارج شوید و دوباره این روند را تکرار کنید.

نموداری که در قسمت پایین مشاهده می‌کنید، قیمت را از سال 2011 تا سال 2014 نمایش می‌دهد. زمانی که شاخص CCI مقدارهای کمتر از 100- را نشان می‌دهد، سیگنال فروشی صادر شده است (سیگنال فروش رنگ نارنجی است). سرمایه‌گذارانی که به مدت بلندمدت کار می‌کنند، می‌توانند از وضعیت پیش‌آمده این موضوع را برداشت کنند که احتمال به وجود آمدن روند نزولی وجود دارد. می‌توانستند از این موقعیت به‌عنوان سیگنال فروش استقراضی استفاده کنند.

با توجه به این چارت می‌توان متوجه شد که در ابتدای سال 2012 سیگنال خریدی صادر شده است و معامله گران آن را خریداری کرده بودند که تا بر اساس پیش‌بینی‌هایی که انجام داده‌اند، قیمت روندی افزایشی داشته باشد تا CCI به زیر عدد 100- برسد.

استراتژی اندیکاتور CCI

2. استراتژی شاخص CCI با چند زمان

این اندیکاتور قابلیت آن را دارد که در چند چارچوب زمانی مورد استفاده قرار بگیرد. در چنین تحلیلی از نمودارهای بلندمدت و کوتاه‌مدت به‌صورت هم زمان استفاده می‌شود. تریدرهایی که فعالیت نسبتاً بیشتری دارند، اکثراً از یک استراتژی با چند چارچوب زمانی استفاده می‌کنند.

در چارت‌های بلندمدت‌زمانی که شاخص CCI بالاتر از 100+ قرار می‌گیرد، نشان‌دهنده روندی صعودی است. روند تا زمانی صعودی تلقی می‌شود که CCI بلندمدت تا 100- برود. در چارت‌های کوتاه‌مدت نیز باید به دنبال دریافت سیگنال‌های خرید باشید.

استراتژی اندیکاتور CCI در زمان های مختلف

در عکس بالا مشاهده می‌کنید که روند صعودی است و مربوط به اوایل سال 2012 است. اگر این چارت را بلندمدت در نظر بگیریم، تنها سیگنال خریدی که روی چارت دریافت می‌کنیم، مربوط به بازه کوتاه‌مدت خواهد بود. چه زمانی معامله گران سیگنال خرید را پیدا می‌کنند؟ وقتی که تریدرها با کمک چارت روزانه تحلیل خود را انجام می‌دهند، هنگامی که CCI از مقدار 100- کمتر شود و سپس به بالاتر از مقدار موردنظر برگشت کند، آن زمان است که سیگنال به‌دست‌آمده را سیگنال خرید در نظر می‌گیرند.

همچنین برای اینکه بدانیم چه زمانی از معامله خارج شویم باید شرایطی ایجاد شود که CCI به بالاتر از 100+ برسد و دوباره به آن برگشت کند؛ در این صورت می‌توان از معامله خارج شد. توجه داشته باشید که اگر روند روی اندیکاتور بلندمدت نزولی شود، سیگنال فروش ایجاد شده که نباید آن را برای افزایش قیمت نگهداری کنید.

اگر به نمودار نگاهی داشته باشیم، مشاهده می‌کنیم که 3 سیگنال خرید (رنگ بنفش) و 2 سیگنال فروش (رنگ نارنجی) در چارت روزانه وجود دارند. چون CCI در نمودار بلندمدت روند صعودی از خود به جای می‌گذارد، فروش استقراضی آغاز نشده است.

چه زمانی باید سیگنال‌های استقراضی را در چارت‌های کوتاه‌مدت در نظر گرفت؟ زمانی که CCI در چارت بلندمدت در زیر 100- قرار گرفته باشد. تا زمانی که CCI بلندمدت زیاد شود و از مقدار 100+ عبور کند، روند نزولی خواهد بود. فروش استقراضی در این موقعیت زمانی باید انجام شود که اندیکاتور CCI در چارت کوتاه‌مدت به بالای 100+برسد و سپس به زیر 100+ برگشت کند.

هنگامی که اندیکاتور CCI در چارت کوتاه‌مدت به پایین 100- برسد و به دنبال آن صعود داشته باشد و در بالای 100- قرار بگیرد، زمانی است که تریدرهای می‌توانند از معامله خارج شوند. زمانی که روند به شکل تناوبی انجام شود و در روند اندیکاتور CCI بلندمدت افزایش پیدا کند، نباید فروش استقراضی داشته باشید.

مزایای اندیکاتور CCI چیست؟

1. تغییرات مسیر حرکت روند قیمت را مورد بررسی قرار می‌دهد.
2. به سرمایه‌گذاران نقاط اشباع خرید و اشباع فروش را در روند قیمت رمزارز یا … نشان می‌دهد.
3. در زمان‌هایی که بازار صعودی است، اندیکاتور CCI مثبت است و هنگامی که بازار نزولی است، اندیکاتور CCI منفی است البته به‌غیراز مواقعی که در روند واگرایی وجود دارد.

در مقاله آموزش اندیکاتور CCI به چگونگی عملکرد آن اشاره کردیم و استراتژی‌هایی در رابطه با آن بیان کردیم که می‌توانید از آنها در معاملات آینده خود استفاده کرده و اطلاعات خوبی از روند قیمت به دست بیاورید. فرمول محاسبه آن نیز در مواقعی که قصد دارید به‌صورت دستی تنظیمات اندیکاتور را تغییر دهید، بسیار مفید و کارآمد خواهد بود. واگرایی‌ها نیز با اندیکاتور CCI تعامل خوبی داشته و داده‌های خوبی مانند سیگنال خرید و فروش به تریدر می‌دهند. در مقاله بعدی قصد داریم به آموزش اندیکاتور حجم معاملات (Volume) بپردازیم.

کاربرد اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) در تحلیل تکنیکال

شاخص قدرت نسبی یا RSI یکی از قدیمی ترین و معروف ترین ابزارهای تحلیل تکنیکی است که توسط والس وایلدر در سال ۱۹۷۸ معرفی شد. اگر بخواهیم پنج اندیکاتور معروف تحليل تکنیکی را انتخاب کنیم، RSI بدون شک یکی از آنها خواهد بود. توانایی این اندیکاتور برای تعبين احتمال برگشت روند بر اساس ضعیف شدن مومنتوم تقریبا در بین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکی بی نظیر است.
این شاخص میزان سودهای اخیر را با میزان ضرر یک سهام مقایسه کرده و عددی بدست می دهد که بین ۰ تا ۱۰۰ است. برای این محاسبه از یک پارامتر یعنی تعداد دوره های زمانی استفاده می کند. وایلدر در کتابش، دوره ۱۴ را پیشنهاد کرده است.

نحوه محاسبه

پارامتر RSI به صورت زیر محاسبه می شود:

برای ساده سازی محاسبات، RSI به چند جزء تقسیم می شود: Average Gain RS (میانگین سود) و Average Loss (میانگین زیان) که در این میان زیان ها به صورت مثبت در نظر گرفته می شود.

نخستین محاسبه میانگین سود و زیان با گرفتن میانگین دوره ۱۴ به راحتی حاصل می شود:
. نخستین میانگین سود: مجموع سودهای به دست آمده در ۱۴ دوره قبلی تقسیم بر ۱۴
. نخستین میانگین زیان: مجموع سودهای به دست آمده در ۱۴ دوره قبلی تقسیم بر ۱۴ محاسبات بعدی با توجه به سود و زیان قبلی و فعلی صورت می پذیرد:

میانگین سود: مجموع میانگین سود قبلی ضرب در ۱۳ (1-N) به اضافه سود فعلی تقسیم بر ۱۴

میانگین زیان: مجموع میانگین زیان قبلی ضرب در 13 (1-N) به اضافه زیان فعلی تقسیم بر ۱۴

در شکل زیر مقایسه نمودار RS و RS و در ادامه جدول محاسبات آنها را مشاهده مینمایید:

مقایسه نمودار RS&RSI

کاربردها

این نشانگر همانند استوکاستیک برای تعیین موقعیت های اشباع خرید یا اشباع فروش به کار بود. مقیاس بندی آن از ۰ تا ۱۰۰ است. وقتی RSI بالای ۸۰ باشد نشان دهنده اشباع خرید و وقتی زیر ۲۰ باشد نشان دهنده اشباع فروش است البته در برخی منابع اعداد ۳۰ و ۷۰ را به عنوان نواحی اشباع به کار می برند که در زیر نمونه ای از آن را مشاهده می نمایید.

نواحی اشباع خرید و فروش در RSI

یکی از کاربردهای اساسی این ابزار تشخیص شکست پیش از وقوع آن است که مشابه آن را در رابطه با MACD گفته ایم. اگر در نمودار با یک روند مواجه باشید می توانید هم زمان خط روند را در RSI نیز رسم نمایید. معمولا این ابزار پیش از وقوع شکست شما را در جریان می گذارد. برای مثال به نمودار شکل ۴۸ که متعلق به سهام شرکت سرمایه گذاری سپه (و سپه) می باشد توجه نمایید. همان گونه که مشاهده می نمایید شکست قیمت پیش از وقوع در RSI رخ داده است.

شکست خط روند RSI پیش از شکست خط روند قیمت سهام شرکت سرمایه گذاری سپه رخ داده است.

از RSI همچنان می توان در تشخیص واگرایی و همگرایی نیز بهره جست. همانند آنچه که گفتیم به عنوان یک ابزار تأیید کننده، پس از شناسایی از طریق MACD بهتر عمل می کند. در اشکال ۴۹ و ۵۰ وقوع همگرایی را به ترتیب در نمودارهای روزانه سهام شرکت EBAY و ۴ ساعته سهام شرکت سرمایه گذاری سپه (وسپه) را مشاهده می نمایید.

نمودار روزانه سهام شرکت ebay

واگرایی قیمت و RSI در نمودار 4 ساعته سهام شرکت سرمایه گذاری سپه رخ داده است.

برخی از نکات به کارگیری این نشانگر عبارت است از:

1- مانند یک فیلتر از شکست های ناگهانی جلوگیری می کند.

۲- در محاسبات روزانه از میانگین ۱۴ روزه استفاده می شود (۵-۷-۹-۱۴).

٣- اعداد بالای ۷۰ نشان دهنده اشباع خرید و کمتر از ۳۰ نشان دهنده اشباع فروش است.(۸۰-۲۰)
۴- نوسان غلط سقف؛ اگر نتواند به قله قبلی خود برسد نشان دهنده یک روند نزول آتی قیمت است.
۵- نوسان غلط کف؛ در یک روند نزولی نتواند به کف قبلی خود برسد نشان دهنده صعود آتی قیمت است.
۶- واگرایی بین اندیکاتور و خطوط قیمت در زمان اعداد بالای ۷۰ یا کمتر از ۳۰ باشد اخطار بسیار جدی می باشد.
۷- اخطار : اخطار اول = اوسیلاتور به مناطق اشباع خرید و فروش برسد اخطار دوم = حرکت دوم نتواند به میزان قبلی در قله و یا کف برسد.
۸- خط ۵۰ : اغلب به عنوان خط حمایت روند نزولی) یا خط مقاومت (صعودی بوده و عبور از این خطوط به عنوان اخطار خرید و فروش می باشد.

منبع: کتاب مرجع کامل تحلیل تکنیکال در بازارهای سرمایه نوشته دکتر علی محمدی

RSI چیست و چه کاربردی دارد؟

اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) به بررسی تغییرات قیمتی در یک دارایی خاص می‌پردازد و نشان می‌دهد که آیا بازار از نظر خرید یا فروش در ناحیه اشباع قرار گرفته است یا خیر.

RSI جزء اندیکاتورهای مومنتوم است که به بررسی قدرت روند می‌پردازد اما به تنهایی قادر به پیش‌بینی بازگشت روند نیست. اندیکاتورهای Momentum در تحلیل تکنیکال معیار سنجش سرعت تغییر قیمت‌ها (نرخ افزایش یا کاهش قیمت) هستند. فرمول فرمول شاخص RSI اندیکاتور

پارامتری ورودی اندیکاتور RSI، دوره (Period) که پیش‌فرض آن 14 و معرف تعداد کندل‌هایی است که برای محاسبه RSI استفاده می‌شود.

دیدگاه‌های متفاوتی پیرامون تحلیل و تفسیر RSI می‌توان داشت. یک اصل قدیمی در بازارهای مالی وجود دارد که می‌گوید “وقتی همه می‌خرند تو بفروش و وقتی همه می‌فروشند تو بخر!“. مفهوم ابتدایی مناطق اشباع خریدوفروش در اندیکاتور RSI این است که بازار در این مناطق با خرید و فروش‌های افراطی و هیجانی همراه است و باید بااحتیاط گام برداشت. اما ورود RSI به این مناطق به منزله سیگنال خریدوفروش نیست.

در واقع RSI بزرگ‌تر از 70 بیانگر افزایش قدرت روند صعودی است چرا که کندل‌های بیشتری بالاتر از کندل‌های قبلی خود هستند. با ادامه روند صعودی، تریدرهای بیشتری وارد معامله می‌شوند و این افزایش تقاضا و خریدهای بیشتر تا جایی ادامه می‌یابد که با اشباع خرید و خریدهای هیجانی روبه‌رو شویم. اشباع خرید زمانی اتفاق می‌افتد که RSI به زیر 30 برود که می‌تواند با کاهش قدرت خریداران و عدم تمایل بازار به ادامه صعود، افت قیمت را در پی داشته باشد.

آموزش اندیکاتور RSI به‌همراه نکات کاربردی

معروف‌ترین اندیکاتور برای استفاده در تحلیل تکنیکال کلاسیک اندیکاتور RSI است، و آموزش اندیکاتورRSI قبل از هر اندیکاتوری بسیار برای معامله‌گری لازم است.

اندیکاتور RSI مخفف عبارت شاخص قدرت نسبی است که با یک فرمول ریاضی تولید می‌شود. در ادامه این متن چگونگی درست شدن این اندیکاتور با فرمول ریاضی خواهیم پرداخت. اما قبل از آن بهتر است که کاربرد این اندیکاتور را در معامله‌گری موردبحث قرار دهیم.

اندیکاتور RSI واگرایی

یکی از پرکاربردترین ویژگی‌هایی RSI استفاده از آن برای تشخیص واگرایی در نمودار قیمت و شاخص قدرت نسبی است. به‌طوری‌که وقتی واگرایی معمولی منفی و واگرایی مخفی منفی توسط این اندیکاتور و نمودار قیمت مشخص شود، به‌احتمال زیاد قیمت در ادامه با نزول همراه خواهد بود. همچنین اگر واگرایی معمولی مثبت و واگرایی مخفی مثبت در این دو نمودار با هم اتفاق بیافتد، نوید این را می‌دهند که قیمت احتمالاً افزایشی خواهد بود. برای مطالعه بیشتر در مورد واگرایی‌ها می‌توانید مقاله واگرایی چیست را بررسی کنید تا درک بهتری از واگرایی‌ها به دست بیاورید.

نکات مهم اندیکاتور RSI

نکته‌ای که برای اندیکاتور آر اس آی باید در نظر بگیرید دوره زمانی ۱۴ روزه آن است که در اکثر موارد بهترین تنظیم برای اندیکاتور RSI است. همچنین چون اندیکاتور به‌صورت نوسانگر عمل می‌کند بین بازه صفر تا صد نوسان دارد و خطوط 30 و 70 از اهمیت بالایی برخوردار هستند. بعضی از معامله گران برای بالابردن حساسیت، این بازه را ۴۰ و ۶۰ در نظر می‌گیرند.

هنگامی که عدد زیر سی برسد اشباع فروش رخ می‌دهد و در این هنگام است که خریداران پتانسیل بیشتری برای خریدکردن دارند و اگر عدد به بالای ۷۰ برسد اشباع خرید رخ می‌دهد و در آن هنگام است که فروشنده‌ها این تصمیم را دارند که فروش را انجام بدهند.

برای استفاده کاربردی از این اندیکاتور ما می‌توانیم به‌صورت ترکیبی، از واگرایی در اندیکاتور و از حمایت و یا شکست خط ترند در RSI بهره بگیریم.

به این صورت که مثلاً اگر در کف ما یک واگرایی معمولی مثبت را در RSI ببینیم و در همین هنگام خط ترندی که روی قله‌های قبل کشیده شده هم به سمت بالا شکسته شود نوید این را می‌دهند که به‌احتمال زیاد قیمت افزایش خواهد داشت و بالعکس اگر در سقف نوسانگر واگرایی معمولی منفی را ببینیم و خط ترندی که در حفره‌های قبل کشیده‌ایم به سمت پایین شکسته شود این احتمال را می‌دهیم که قیمت کاهشی شود.

تنظیمات اندیکاتور RSI

برای تنظیم این اندیکاتور دوره زمانی را روی ۱۴ روز بگذارید که مناسب‌ترین دوره برای استفاده در بیشتر بازارهای مالی از جمله بورس، ارز دیجیتال و بازارهای بین‌المللی است. همچنین تجربه نشان می‌دهد، خطوط اشباع خرید و اشباع فروش را روی ۴۰ و ۶۰ تنظیم کنید بهتر است. اگر دوره زمانی این اسیلاتور را زیر چهارده بیاورید حساسیت آن را بیشتر می‌کنید و احتمال بیشتر شدن سیگنال‌های خطا بالا خواهد رفت.

استفاده از انواع ویژگی اندیکاتور RSI برای تحلیل دقیق به معامله گران این اجازه را می‌دهد که استراتژی شخصی خود را برای خریدوفروش با استفاده از این روش به دست بیاورند.

فرمول اندیکاتور RSI

فرمول این نوسانگر به‌صورت زیر است. البته همان‌طور که فرمول شاخص RSI پیداست حفظ و یادگیری این فرمول اصلاً برای معامله گران ضروری نمی‌باشد. این فرمول در سال ۱۹۷۸ توسط .J. Welles Wilder Jr به بازار ارائه شده و همچنان هم در بازارهای مالی بیشترین مورداستفاده را در میان معامله گران دارا می باشد.

کاربرد اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) در تحلیل تکنیکال

شاخص قدرت نسبی یا RSI یکی از قدیمی ترین و معروف ترین ابزارهای تحلیل تکنیکی است که توسط والس وایلدر در سال ۱۹۷۸ معرفی شد. اگر بخواهیم پنج اندیکاتور معروف تحليل تکنیکی را انتخاب کنیم، RSI بدون شک یکی از آنها خواهد بود. توانایی این اندیکاتور برای تعبين احتمال برگشت روند بر اساس ضعیف شدن مومنتوم تقریبا در بین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکی بی نظیر است.
این شاخص میزان سودهای اخیر را با میزان ضرر یک سهام مقایسه کرده و عددی بدست می دهد که بین ۰ تا ۱۰۰ است. برای این محاسبه از یک پارامتر یعنی تعداد دوره های زمانی استفاده می کند. وایلدر در کتابش، دوره ۱۴ را پیشنهاد کرده است.

نحوه محاسبه

پارامتر RSI به صورت زیر محاسبه می شود:

برای ساده سازی محاسبات، RSI به چند جزء تقسیم می شود: Average Gain RS (میانگین سود) و Average Loss (میانگین زیان) که در این میان زیان ها به صورت مثبت در نظر گرفته می شود.

نخستین محاسبه میانگین سود و زیان با گرفتن میانگین دوره ۱۴ به راحتی حاصل می شود:
. نخستین میانگین سود: مجموع سودهای به دست آمده در ۱۴ دوره قبلی تقسیم بر ۱۴
. نخستین میانگین زیان: مجموع سودهای به دست آمده در ۱۴ دوره قبلی تقسیم بر ۱۴ محاسبات بعدی با توجه به سود و زیان قبلی و فعلی صورت می پذیرد:

میانگین سود: مجموع میانگین سود قبلی ضرب در ۱۳ (1-N) به اضافه سود فعلی تقسیم بر ۱۴

میانگین زیان: مجموع میانگین زیان قبلی ضرب در 13 (1-N) به اضافه زیان فعلی تقسیم بر ۱۴

در شکل زیر مقایسه نمودار RS و RS و در ادامه جدول محاسبات آنها را مشاهده مینمایید:

مقایسه نمودار RS&RSI

کاربردها

این نشانگر همانند استوکاستیک برای تعیین موقعیت های اشباع خرید یا اشباع فروش به کار بود. مقیاس بندی آن از ۰ تا ۱۰۰ است. وقتی RSI بالای ۸۰ باشد نشان دهنده اشباع خرید و وقتی زیر ۲۰ باشد نشان دهنده اشباع فروش است البته در برخی منابع اعداد ۳۰ و ۷۰ را به عنوان نواحی اشباع به کار می برند که در زیر نمونه ای از آن را مشاهده می نمایید.

نواحی اشباع خرید و فروش در RSI

یکی از کاربردهای اساسی این ابزار تشخیص شکست پیش از وقوع آن است که مشابه آن را در رابطه با MACD گفته ایم. اگر در نمودار با یک روند مواجه باشید می توانید هم زمان خط روند را در RSI نیز رسم نمایید. معمولا این ابزار پیش از وقوع شکست شما را در جریان می گذارد. برای مثال به نمودار شکل ۴۸ که متعلق به سهام شرکت سرمایه گذاری سپه (و سپه) می باشد توجه نمایید. همان گونه که مشاهده می نمایید شکست قیمت پیش از وقوع در RSI رخ داده است.

شکست خط روند RSI پیش از شکست فرمول شاخص RSI خط روند قیمت سهام شرکت سرمایه گذاری سپه رخ داده است.

از RSI همچنان می توان در تشخیص واگرایی و همگرایی نیز بهره جست. همانند آنچه که گفتیم به عنوان یک ابزار تأیید کننده، پس از شناسایی از طریق MACD بهتر عمل می کند. در اشکال ۴۹ و ۵۰ وقوع همگرایی را به ترتیب در نمودارهای روزانه سهام شرکت EBAY و ۴ ساعته سهام شرکت سرمایه گذاری سپه (وسپه) را مشاهده می نمایید.

نمودار روزانه سهام شرکت ebay

واگرایی قیمت و RSI در نمودار 4 ساعته سهام شرکت سرمایه گذاری سپه رخ داده است.

برخی از نکات به کارگیری این نشانگر عبارت است از:

1- مانند یک فیلتر از شکست های ناگهانی جلوگیری می کند.

۲- در محاسبات روزانه از میانگین ۱۴ روزه استفاده می شود (۵-۷-۹-۱۴).

٣- اعداد بالای ۷۰ نشان دهنده اشباع خرید و کمتر از ۳۰ نشان دهنده اشباع فروش است.(۸۰-۲۰)
۴- نوسان غلط سقف؛ اگر نتواند به قله قبلی خود برسد نشان دهنده یک روند نزول آتی قیمت است.
۵- نوسان غلط کف؛ در یک روند نزولی نتواند به کف قبلی خود برسد نشان دهنده صعود آتی قیمت است.
۶- واگرایی بین اندیکاتور و خطوط قیمت در زمان اعداد بالای ۷۰ یا کمتر از ۳۰ باشد اخطار بسیار جدی می باشد.
۷- اخطار : اخطار اول = اوسیلاتور به مناطق اشباع خرید و فروش برسد اخطار دوم = حرکت دوم نتواند به میزان قبلی در قله و یا کف برسد.
۸- خط ۵۰ : اغلب به عنوان خط حمایت روند نزولی) یا خط مقاومت (صعودی بوده و عبور از این خطوط به عنوان اخطار خرید و فروش می باشد.

منبع: کتاب مرجع کامل تحلیل تکنیکال در بازارهای سرمایه نوشته دکتر علی محمدی