ارزش بازار چیست؟
در معاملات تجاری یا هر معامله‌ای که شامل انتقال مالی باشد، شما باید ایده‌ی واقع‌بینانه‌ای از ارزش دارایی داشته‌باشید. یکی از روش‌های محاسبهی ارزشِ دارایی به وسیله‌ی تعیین ارزش بازار است. در این مطلب، مفهوم ارزش بازار را توضیح می‌دهیم و نحوه‌ی تعیین و موارد استفاده‌ی آن را شرح می‌دهیم.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
ارزش بازار چیست؟
ارزش بازار قیمتی است که خریداران حاضر به پرداخت آن برای چیز باارزش و مفیدی (دارایی) در بازار هستند.
درمورد دارایی‌ها یا نهادهای سهامی عام، ارزش بازار به عنوان ارزش جاری بازار نیز شناخته می‌شود که با ضرب قیمت فعلی در تعداد واحدهای معوقه محاسبه می‌شود. مؤلفه‌هایی وجود دارند که برای محاسبهی ارزش بازار برخی از دارایی‌ها، مانند مشاغل و املاک و مستغلات، انجام می‌شوند که بیشتر از دانستن صرف قیمت سهام است.
تعیین ارزش بازار تجارت می‌تواند مؤلفه‌هایی مانند ارزش غیرملموس و ارزش آینده‌ی دارایی‌های مرتبط را نیز در نظر بگیرد. ارزش بازار بیش از قیمت و ارزش درک‌شده است و نشان‌دهنده‌ی زیربنای واقعی است.
ارزش بازار از چه نظر مهم است؟
یکی از دلایل مهم اهمیت آن این است که روش مشخصی را ارائه می‌دهد که ابهامات یا شبهات را در تعیین ارزش دارایی از بین می‌برد. در بازار، مشتریان و فروشندگان معمولا برداشت‌های متفاوتی از ارزش یک محصول دارند. خریداران به پرداخت کمتر تمایل دارند، در حالی که فروشندگان می‌خواهند هزینه‌ی بیشتری را از مشتریان دریافت کنند.
هدف اصلی تعیین ارزش بازار ارائه‌ی ارزیابی عادلانه و منطقی از ارزش دارایی است. به زبان ساده، این ارزش قیمتی است که آن کالا به طور معمول فروخته می‌شود. خریداران حق پرداخت دارند، در حالی که فروشندگان نیز حق پذیرش مقدار بیشتر یا کمتر از ارزش بازار را دارند.
ارزش بازار چگونه عمل می‌کند؟
ارزش بازار به روش‌های مختلفی در بازارهای مختلف اعمال می‌شود. در دنیای تجارت یا شرکت‌های سهامی عام، این ارزش که به عنوان ارزش متعارف یا ارزش جاری بازار شناخته می‌شود، با ضرب قیمت فعلی سهام در تعداد سهام‌های در دست سهامداران محاسبه می‌شود، این بدان معنی است که وقتی قیمت‌ها بی‌ثبات هستند، انتظار می‌رود این ارزش نیز بی‌ثبات باشد.
در املاک و مستغلات ۳ روش مختلف برای محاسبهی ارزش بازار وجود دارد:
- رویکرد مقایسه‌ی فروش‌ها: ارزش بازار بر اساس قیمت دارایی‌های مشابهی که به‌تازگی در همان بازار فروخته شدهاند، تعیین می‌شود.
- رویکرد هزینه: رویکرد هزینه برای ساخت‌وسازهای جدید ترجیح داده می‌شود و با محاسبهی هزینه‌ی بازسازی یک مِلک با امکانات و تسهیلات مشابه، اما با مصالح ساختمانی مدرن آغاز می‌شود؛ سپس استهلاک و کاهش بها از هزینه‌ی محاسبه‌شده کسر می‌شود و ارزش بازار به دست می‌آید.
- رویکرد درآمد: رویکرد درآمد برای املاکی استفاده می‌شود که درآمد حاصل از اجاره‌بها را ایجاد می‌کند.
مشاغل برای تعیین ارزش یک محصول یا خدمات، از استراتژی‌های مختلفی استفاده می‌کنند و اغلب اوقات ارزش بازار در قیمت فروش منعکس نمی‌شود. ممکن است تمرکز بر دستیابی به سود مشخصی باشد و این به هزینه‌های مرتبط بستگی خواهد داشت؛ همچنین، این ارزش غالبا بر مبنای ذهنیت استوار است و در استراتژی‌های قیمت‌محور، قیمت‌های بالاتر نشان‌دهنده‌ی ارائه‌ی ارزش بیشتر هستند؛ در این شرایط،، قیمت‌ها همیشه منعکس‌کننده‌ی ارزش بازار مربوط نیستند.
ارزش بازار در هدف قرار دادن بازارهای خاص نیز مفید است. در محصولات با ارزش بالاتر که از نظر کیفیت بهتر شناخته شدهاند، بازار هدف مشتریانی هستند که درآمد بالاتری دارند.
برای محصولاتی که ارزش بازارشان پایین‌تر تصور می‌شوند، بازار هدف احتمالا کسانی هستند که بودجه‌ی محدودتری دارند و قیمت‌های پایین‌تر را ترجیح می‌دهند. استراتژی دیگر که به این ارزش تکیه می‌کند، تثبیت ارزشی است که خریداران با درآمد متوسط را با قیمت‌های متعادل و مقرون‌به‌صرفه جذب می‌کند.
نمونه‌های ارزش بازار
فروشنده این مِلک را با قیمت ۷۵۰,۰۰۰ دلار لیست می‌کند. این قیمت بر اساس قیمت‌هایی است که املاک مشابه در منطقه فروخته شدهاند؛ با این حال، خریداران حاضر به پرداخت بیش از ۶۰۰,۰۰۰ دلار نیستند، پس ارزش بازار مِلک ۶۰۰,۰۰۰ دلار تعیین می‌شود.
۱. در کسبوکار
ساده‌ترین راه برای محاسبهی ارزش بازار سهام یک شرکت که به طور عام معامله می‌شود، ضرب تعداد سهام‌های در دست سهامداران در قیمت فعلی است؛ به عنوان نمونه، اگر کسب‌وکاری تعداد ۱,۰۰۰,۰۰۰ سهام عادی داشته‌باشد و قیمت سهام نیز در حال حاضر ۴۳ دلار در بورس بزرگ سهام باشد، ارزش بازار آن ۴۳,۰۰۰,۰۰۰ دلار محاسبه می‌شود.
در مواردی که تعداد سهام‌های در دست سهامداران کمتر باشد، استراتژی جایگزین این است که ارزش‌گذاری شرکت بر اساس نسبت فروش به ارزش بازارِ کسب‌وکارهای مشابه باشد. با فروش ۶,۰۰۰,۰۰۰ دلار، زمانی که نسبت فروش به ارزش بازار مشاغل مشابه ۰/۵ به ۱ باشد، ارزش بازار محاسبه‌شده‌ی آن شرکت ۳,۰۰۰,۰۰۰ دلار است. (۰/۵ * ۶,۰۰۰,۰۰۰ دلار)
۲. شرکت‌های سهامی خاص
در موارد شرکت‌های سهامی خاص، تخمین ارزش بازار در شرکت بر اساس بررسی قیمت مشاغل مشابه است.
برای مثال، اگر تجارت شما درحوزه‌ی IT است:
۳ شرکت متوسط فناوری اطلاعات به‌تازگی به قیمت‌های ۹,۰۰۰,۰۰۰، ۱۷,۱۰۰,۰۰۰ و ۱۲,۵۰۰,۰۰۰ فروخته شدهاند. اگر این مشاغل از اندازه و ساختار‌های مشابهی برخوردار باشند، به طور متوسط این ۳ قیمت تقریبا ۱۲میلیون و ۸۷۰هزار دلار سود می‌دهد که ممکن است ارزش بازار مناسب کسبوکار شما باشد.
مناسب‌ترین روش برای تعیین ارزش بازار مشاغل کوچک روش ضریب است. این روش شامل داده‌هایی مانند میزان درآمد، فروش ناخالص، موجودی کالا یا سود خالص است که در ضریب ضرب می‌شود تا ارزش بازار کسبوکار شما به دست آید؛ برای مثال:
- ضریب برای شرکت‌های حسابداری، به طور میانگین، ۱/۵ است؛
- پس از جمع‌آوری اطلاعات مالی، درآمد سالانه ۲,۵۰۰,۰۰۰ دلار تعیین می‌شود؛
- پس ارزش بازار این کسبوکار ۳،۷۵۰،۰۰۰ دلار (۱/۵ * ۲،۵۰۰،۰۰۰$) تخمین زده می‌شود.
البته در نظر داشته‌باشید که این روش تخمینی بسیار تقریبی را به شما ارائه می‌دهد، زیرا بسیاری از فاکتورهای مهم دیگر که در تعیین ارزش واقعی یک شرکت دخیل هستند، نادیده گرفته می‌شوند.
ارزش بازار
تعریف ارزش بازار چیست؟
ارزش بازار قیمتی است که یک دارایی در بازار خواهد داشت و در آن قیمت خریدوفروش می‌شود. ارزش بازار معمولاً برای اشاره به اندازه یک شرکت سهامی استفاده می‌شود و با ضرب تعداد سهام در قیمت فعلی هر سهم در بازار به دست می‌آید. ارزش بازار آسان‌ترین راه برای شناسایی ابزارهای قابل معامله در بازار همچون سهام و قراردادهای آتی است، چون قیمت بازار آنها در همه‌جا منتشر شده و به راحتی قابل دسترسی هستند. بزرگ‌ترین مشکل در تعیین ارزش بـازار تخمین ارزش دارایی‌هایی نظیر برند یا یک کسبوکار است و ممکن است ضرورت استفاده از متخصصین ارزیابی برند و کسب‌وکارها را ایجاب نماید.
توضیحات مدیر مالی در مورد ارزش بازار
ارزش بازار یک شرکت شاخص خوبی از درک سرمایه گذاران از چشم‌انداز آتی آن به دست می‌دهد. گستره ارزش در بازار بسیار وسیع بوده و از کمتر از ۱ میلیون دلار برای کوچک‌ترین شرکت‌ها تا صدها میلیارد دلار برای بزرگ‌ترین و موفق‌ترین شرکت‌های جهان را شامل می‌شود.
ارزش بـازار با شاخص‌هایی همچون قیمت به فروش، قیمت به درآمد، ارزش شرکتی به سود قبل از بهره و مالیات و چیزهایی از این دست تعیین می‌شود. هرچه نتیجه ارزیابی‌ها بزرگتر باشد، ارزش بازار نیز بیشتر است.
ارزش بازار می‌تواند در طول بازه‌های زمانی نوسان کند و مفهوم ارزش بازار تحت تأثیر چرخه تجاری قرار بگیرد. به عبارتی ارزش بازار در طول دوران افت بازار که رکورد را به همراه دارد، کاهش می‌یابد و در دوره اوج بازار با شکوفایی اقتصادی افزایش پیدا می‌کنند.
ارزش بازار به عوامل دیگری نیز وابسته است، عواملی چون صنعت و بخشی که شرکت در مشغول به فعالیت است، سودآوری شرکت، میزان بدهی ها و محیط و گسترده بازار. برای مثال، شرکت فرضی شناسا و شرکت فرضی آرالین ممکن است هر دو دارای فروش سالیانه ۱۰ میلیارد تومان باشند، ولی اگر شناسا یک شرکت تکنولوژی در حال رشد سریع بوده و شرکت آرالین یک خرده‌فروش گردن‌کلفت باشد، ارزش بـازار شناسا عموماً به شکل قابل‌ملاحظه‌ای از ارزش شرکت آرالین بیشتر خواهد بود.
در مثال بالا، شرکت شناسا ممکن است با نسبت فروش برابر ۵ معامله شود که ارزش بـازار ۵۰ میلیارد تومان در پی خواهد داشت، درحالی‌که شرکت آرالین ممکن است نسبت فروش برابر ۲ داشته باشد که ارزش بازار ۲۰۰ میلیارد تومانی برایش به ارمغان می‌آورد.
ارزش بـازار برای یک شرکت می‌تواند به شکل قابل‌ملاحظه‌ای از ارزش اسمی یا حقوق صاحبان سهام فاصله داشته باشد. یک سهام عموماً زمانی کم ارزش گذاری شده در نظر گرفته می‌شود که ارزش بازار آن کمتر از ارزش اسمی آن باشد و این یعنی سهام با یک تخفیف زیادی نسبت به ارزش اسمی آن به ازای هر سهم معامله می‌شود. نباید این‌طور برداشت شود که یک سهم وقتی بیش‌ازحد ارزش گذاری شده که با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی معامله شود، چون این تحلیل به صنعت و مقدار هزینه به نسبت شرکت‌ها مشابه بستگی دارد.
معادل انگلیسی ارزش بازار عبارت است از:
Market Value
اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سؤالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.
تفاوت قیمت اسمی و ارزش بازاری سهم در چیست؟
دانستن اصطلاحات مالی، از پایه‌های اصلی ورود به بازار بورس است. رسیدن به شناخت درستی از ماهیت سهام، آن هم قبل از شروع معاملات و سرمایه گذاری در بازار بورس، حرکتمان را در این مسیر هموارتر می‌کند. دانستن اطلاعات پایه، درست زمانی به کارمان می‌آید که می‌خواهیم شرکت‌های یک صنعت را مقایسه کرده و بهترین گزینه را جهت خرید سهام انتخاب کنیم. هر شرکت سهامی به تعداد مشخصی سهم تقسیم شده که سرمایه گذاران اقدام به خرید آنها می‌کنند و در نهایت به میزان سرمایه گذاری خود مالک شرکت می‌شوند. اگر ندانید سهمی که می‌خرید چه ویژگی‌هایی دارد، شما را صاحب چه منافعی می‌کند و چه مسئولیت‌هایی را بر گردنتان می‌اندازد، ممکن است در آینده دچار زیان شوید. بنابرین برای آگاهی بیشتر سرمایه گذاران بورس، در این مطلب قصد داریم دو اصطلاح کاربردی بازار سرمایه یعنی «قیمت اسمی» و «ارزش بازاری سهم» را شرح دهیم و تفاوت قیمت اسمی و ارزش بازاری سهم را بیان کنیم. نخست به تعریف «ارزش بازار سهم» می‌پردازیم.
ارزش بازار سهم چیست؟
«ارزش بازار سهم» یکی از مفاهیمی است که در نهایت هر سهامداری با آن رو به رو می‌شود. در یک تعریف ساده می‌توان گفت که ارزش بازار، بزرگی شرکت را نشان می‌دهد. این موضوع می‌تواند به عنوان یکی از گزینه‌های قابل توجه در مورد سهام یک شرکت در نظر گرفته شود. در واقع سهامداران در کنار سایر عوامل، ارزش بازار را نیز مد نظر قرار می‌دهند و در نهایت سهام یک شرکت را برای خرید انتخاب می‌کنند. حال می‌خواهیم به تعریف علمی‌تر این اصطلاح بپردازیم. در زبان انگلیسی ارزش بازار، «Market Capitalization» خوانده می‌شود که در بیشتر مواقع بصورت مخففش یعنی «Market Cap» (مارکت کپ) مورد استفاده قرار می‌گیرد و به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته می‌شود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهم‌های منتشر شده توسط شرکت بدست می‌آید. برای مشاهده ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کافی است نام یا نماد شرکت را در سایت «tsetmc.com» جستجو کنید. بنابرین دو عامل قیمت روز سهام یک شرکت و تعداد سهام منتشر شده توسط آن می‌تواند بر میزان ارزش بازار سهام آن شرکت اثر گذار باشد. هرچقدر شرکت، سهام بیشتری منتشر کند و به عبارتی سرمایه بیشتری داشته باشد جزو شرکت‌های با ارزش بازار بالا در نظر گرفته خواهد شد.
نکته دیگری که می‌توان راجع به ارزش بازار سهم بیان کرد این است که هر چه تقاضا برای سهام یک شرکت بیشتر باشد، قیمت آن سهم به عنوان یک عامل تعیین کننده ارزش بازار، افزایش می‌یابد. بنابراین، عرضه و تقاضا نیز به عنوان یک عامل تعیین کننده در این مفهوم تاثیرگذار هستند. در واقع، سهامداران با تقاضای خود می‌توانند ارزش بازار سهم را تغییر دهند. در حقیقت، هرچه ارزش بازار یک شرکت بیشتر باشد، شرکت بزرگتر است.
با یک مثال ساده بحث را ادامه خواهیم داد. برای محاسبه ارزش بازار یک شرکت، کافی است قیمت روز سهام آن شرکت را در سایت «مدیریت فناوری بورس تهران» ببینیم و در تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت که در همان سایت درج شده، ضرب کنیم. به عنوان مثال شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، با نماد «فارس» را در این سایت جستجو کرده و قیمت روز ۶۷۸۷ ریال را یادداشت می‌کنیم. تعداد سهام منتشر شده توسط این شرکت، ۹۱٫۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ سهم است. حال این دو عدد را در هم ضرب می‌کنیم و به ارزش بازار ۶۲۱٫۰۱۰٫۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال می‌رسیم که البته این عدد در زیر ارزش معاملات سهم درج شده است. شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، جز شرکت‌های با ارزش بازار بالا شناخته می‌شود. از آنجایی که محاسبه این معیار، بسیار ساده است، سهامداران از آن جهت ارزیابی ریسک سرمایه گذاری و معیاری جهت تنوع بخشی سبد سهام خود و انتخاب سهم مناسب برای خرید، استفاده می‌کنند.
حالا پرسش اصلی این است که چرا ارزش بازار می‌تواند معیاری برای ارزیابی ریسک باشد؟ در پاسخ باید بگوییم که چون ارزش بازار، قیمت را به عنوان مهم‌ترین ویژگی سهم، در بر دارد. همچنین به سرمایه شرکت به عنوان بخش مهمی از ترازنامه توجه می‌کند. به طور معمول، هر چه شرکت منابع مالی (سرمایه) قوی‌تری داشته باشد، می‌تواند شرایط را در وقوع بحران، به آسانی مدیریت کرده و به ثبات بازگردد. بنابرین شما با خرید سهام شرکتی که تعداد سهام یا سرمایه بیشتری دارد، کمتر دچار ریسک خواهید شد. البته برای ارزیابی دقیق‌تر ریسک، باید به نکته‌های دیگری نیز توجه کرد. نکته دیگری که لازم است به آن اشاره کنیم، «اثر گذاری ارزش بازار بر شاخص‌های مهم بازار» به ویژه «شاخص کل» است. هر چه شرکتی ارزش بازار بیشتر و به عبارتی اندازه بزرگتری داشته باشد، بر شاخص کل بورس تهران، اثر بیشتری خواهد داشت. بنابراین وقتی شاخص کل، رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند، در میان نمادهای اثر گذار غالبا شرکت‌های با ارزش بازار بالا دیده می‌شوند. رشد بیش از حد سهام یک شرکت یا افت آن، ارزش بازار سهام یک شرکت را تغییر می‌دهد ولی این تغییر نشان دهنده ارزنده‌تر شدن یا کم ارزش شدن آن سهام نیست. لازم است برای مفهوم ارزش بازار ارزیابی ارزش سهم، به عوامل دیگری نیز توجه کنیم.
در ادامه به دومین مفهوم که «قیمت اسمی سهم» است، می‌پردازیم.
منظور از قیمت اسمی سهم چیست؟
قیمت، از مهم‌ترین ویژگی‌های یک سهم به شمار می‌رود. قیمت سهم انواع مختلفی دارد که شامل قیمت اسمی، قیمت دفتری، قیمت بازاری و قیمت ذاتی می‌شود. در این بخش قصد داریم به تعریف قیمت اسمی بپردازیم. قیمت اسمی سهم، مبلغی است که هنگام چاپ و انتشار برگه سهام توسط شرکت روی آن نوشته می‌شود. این رقم مطابق ماده ۲۹ قانون تجارت نباید از ۱۰٫۰۰۰ ریال بیشتر باشد اما به طور معمول در اغلب شرکت‌های پذیرفته شده در بورس این مبلغ ۱٫۰۰۰ ریال است. عدد ۱۰۰ تومان مبنای محاسبات زیادی در سایر مفاهیم مالی است. معمولاً سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد ۱۰۰ تومان به دست می‌آید. همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را بر عدد ۱۰۰ تومان تقسیم می‌کنند.
برای دانستن قیمت اسمی یک سهم، می‌توان از برگه سهام شرکت استفاده کرد. روی برگه سهم، تعداد سهام منتشر شده و قیمت اسمی هر یک از سهام، به علاوه تعداد سهامی که سهامدار در اختیار دارد، درج شده است. این قیمت در اساسنامه شرکت‌ها نیز درج می‌شود اما هرگز قیمت نهایی برای مبادله سهم نخواهد بود. قیمت خرید و فروش هر سهم، تنها با عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. در واقع قیمت بازاری می‌تواند با قیمت اسمی متفاوت بوده و بیشتر یا کمتر از ارزش اسمی آن باشد. قیمت به عنوان یک ویژگی مهم سهم، می‌تواند ابزاری برای بررسی شرکت به حساب بیاید. ولی قیمت اسمی، به خودی خود نمی‌تواند در شناسایی سهام یک شرکت، راهنمای خوبی باشد. در عوض، ارتباط این قیمت با سایر تعاریف قیمتی مثلا قیمت بازاری، قیمت دفتری و قیمت ذاتی است که می‌تواند عاملی تعیین کننده در ارزش سهم باشد. قیمت اسمی در مفهوم ارزش سرمایه نیز اهمیت دارد. یکی از راه‌های افزایش سرمایه، از طریق بالا بردن ارزش اسمی سهام یک شرکت است. ولی با توجه به ماده ۶ اساسنامه نمونه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس – سرمایه شرکت‌ها باید به سهم عادی یک هزار ریالی با نام تقسیم شود – افزایش سرمایه در این شرکت‌ها به صورت انتشار سهام جدید صورت می‌گیرد.
قیمت اسمی و ارزش بازاری سهم چه تفاوتی با هم دارند؟
همانطور که با هم گفتیم، ارزش بازار به عنوان مفهومی جهت ارزیابی مفهوم ارزش بازار اندازه یک شرکت و همین طور ریسک متحمل شده بر سهامدار شناخته می‌شود. در حالی که قیمت اسمی مانند یک قیمت ثابت که روی برگه سهم درج شده شناخته می‌شود و اهمیت آن در ارتباط با سایر انواع قیمت مشخص می‌گردد. در واقع قیمت اسمی به تنهایی نمی‌تواند عامل مهم و کاربردی برای شناخت یک شرکت و ارزیابی آن باشد ولی ارزش بازار می‌تواند اطلاعاتی را راجع به شرکت به ما بدهد که در کنار سایر عوامل به دید جامع‌تری برای سرمایه گذاری برسیم. قیمت اسمی در مقایسه با قیمت بازاری سهم می‌تواند ارزندگی سهم را به ما نشان دهد، ولی ارزش بازار، هم قیمت و هم تعداد سهم را در دل خود دارد. به بیان دیگر، قیمت اسمی، می‌تواند جزو کوچک‌تری از ارزش بازار سهم باشد. در نهایت می‌توان گفت، این دو مفهوم، بخش کوچکی از شناخت سهام یک شرکت هستند و به منظور بررسی دقیق‌تر سهام یک شرکت نیاز به دانستن مفاهیم دیگری نیز داریم.
تعریف ارزش بازار بورس به زبان ساده! با مثال.
یکی از مهم‌ترین مفاهیم بازار سرمایه، ارزش بازار بورس یا سهام ( Market Capitalization ) است. با دانستن ارزش بازار سهام، به‌راحتی می‌توانید شرکت‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید و ارزندگی آنها را از همین طریق متوجه شوید. علاوه بر این، ارزش بازار سهام، تأثیر سهم‌ها بر شاخص کل بورس را نمایان می‌کند و می‌تواند به راحتی شاخص کل را سبز یا قرمز کند.
مفاهیم مهم و کلیدی در بازار سرمایه یا بازار بورس تهران وجود دارند. اگر قصد دارید که در این بازارها فعالیت داشته باشید، باید تعدادی از مفاهیم کلیدی را فرا بگیرید.
ارزش بازار سهام ( Market Capitalization ) چیست؟
ارزش بازار سهام، در واقع از ضرب کردن تعداد سهام یک شرکت که در بورس فعالیت دارد در قیمت فعلی سهام به دست می‌آید و از این طریق می‌توانید به راحتی متوجه شوید که سهام مورد نظر شما ارزش خرید دارد یا خیر. توجه کنید که ارزش بازار سهام، جزو تحلیل بنیادی سهام در نظر گرفته می‌شود و ارتباطی با تحلیل تکنیکال ندارد.
از گذشته تاکنون، بیشتر کسانی که به تحلیل بنیادی توجه می‌کنند، در گام اول ارزش بازار بورس یا سهام را در حبابی بودن یا نبودن آن مورد بحث قرار می‌دهد.
نحوه بررسی ارزش بازار
پس از آن که بهطور کلی متوجه شدید که ارزش بازار چیست؟ باید به بررسی ارزش بازار سهام در بورس تهران بپردازیم. در گام اول، باید به سایت بورس اوراق بهادار تهران به نشانی tsetms.com مراجعه کنید. در این بخش، آیکون‌های زیادی از جمله شاخص کل، ارزش بازار بورس و ارزش معاملات در مقابل شما قرار می‌گیرد. شما اگر قصد این را داشته باشید که ارزش بازار بورس که جمع کل ارزش بازار سهم‌های بازار است را بدانید، این گزینه در صفحه اصلی این سایت قابل مشاهده است.
همچنین اگر قصد این را داشته باشید که ارزش بازار هر سهامی را به‌صورت جداگانه بررسی کنید، باید در قسمت ذره‌بین یا جستجو نام نماد مورد نظر خود را وارد کنید. با وارد شدن به صفحه اصلی هر نماد، بخش‌های زیادی در مقابل شما قرار می‌گیرد که مهم‌ترین آن، ارزش بازار است. در تصویر زیر، سهام شرکت هلدینگ پخش دارو با نماد "وپخش"، قابل مشاهده است که ارزش بازاری آن در حدود ۵۳۴۰ میلیارد تومان است.
نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد، این است که در کنار ارزش معاملات هر سهم، حروف B یا M، درج شده است. در واقع، منظور از M، میلیون ریال و منظور از B، میلیارد ریال است. علاوه بر این، اگر این عدد خیلی بزرگ بود یا نتوانستید رقم رقیق را محاسبه کنید، موس را روی عدد ارزش بازار سهام ببرید. پس از چند ثانیه، رقم دقیق ظاهر خواهد شد. توجه کنید که این اعداد به ریال است و به اشتباه، واحد تومان در نظر نگیرید.
تأثیر ارزش بازار در رشد و نزول سهام
ارزش بازار، فاکتور مهمی در تحلیل بنیادی است که می‌تواند به تنهایی موجب شود تا افراد زیادی به سهام یک شرکت جذب یا از آن فراری شوند. در گذشته به دلیل اینکه عمق بازار بورس تهران بسیار کم بود، افراد قادر بودند تا به‌صورت گروهی اقدام به خرید سهم‌های با ارزش پایین کنند و به شدت آنها را بالا ببرند تا وارد حباب مثبت شود. در این حالت امکان دست‌کاری سهام شرکت‌های با ارزش پایین بسیار محتمل است.
از طرف دیگر سهام شرکت‌هایی که دارای بیشترین ارزش معاملات در بازار بورس تهران هستند، عمق بالایی دارند و هر پول هوشمندی، قادر نخواهد بود تا منجر به ریزش یا رشد زیاد این‌گونه سهم‌ها شود.
پس در زمان‌هایی که پول درشت در بازار نیست، سهم‌های با ارزش بازار بالا، به اصطلاح لاک پشتی حرکت می‌کنند و نمی‌توانند سود زیادی به شما دهند. از طرف دیگر نیز سهام شرکت‌های با ارزش معاملات پایین بسیار تیز هستند و رشد و نزول بالایی را تجربه می‌کنند. پس می‌توان نتیجه رفت که ارزش بازار سهام خیلی کم و زیاد در مجموع خیلی مناسب نیست و باید به دنبال سهام شرکت‌هایی بود که در میانه این اعداد قرار می‌گیرند.
مقایسه ارزش بازار سهام و ارزش ذاتی شرکت
یکی از مهم‌ترین روش‌هایی که بتوان به تحلیل بنیادی سهام یک شرکت پرداخت، مقایسه ارزش بازار سهام و ارزش ذاتی شرکت است. در برخی موارد، بسیاری از افراد تنها ارزش بازار را در نظر می‌گیرند و مقایسه میان این فاکتور بنیادی و سایر موارد انجام نمی‌دهند. در همین زمینه باید گفت که اگر این مقایسه صورت نگیرد، نتیجه غلطی را در پی خواهد داشت و منجر به ضرر در معامله خواهد شد.
در محاسبه ارزش ذاتی شرکت، حتماً نکات مرتبط با آن را در نظر بگیرید. لازم به ذکر است که ارزش بازار سهام اگر به ارزش ذاتی نزدیکتر باشد یا از آن کمتر باشد به معنای حباب منفی است. در این صورت کسانی که تحلیل بنیادی انجام می‌دهند، اقدام به خرید چنین سهم‌هایی خواهند کرد.
مقایسه ارزش بازار سهام و فروش سالانه شرکت
فاکتور دیگری که در این زمینه مهم است، مقایسه ارزش بازار سهام با فروش سالانه شرکت است. این نسبت بسیار شبیه به نسبت قیمت سهم به فروش ماهانه است. در واقع این نسبت هر چه به عدد ۱ نزدیکتر باشد و کوچک‌تر باشد، نشان‌دهنده مسیر سودآوری شرکت است. بهطور مثال در خرداد سال ۱۴۰۰، ارزش بازار سهام فملی در حدود ۲۴۲۰۰۰ میلیارد تومان است و همچنین فروش ۱۲ ماهه سال ۹۹ نیز در حدود ۴۲۰۰۰ میلیارد تومان بوده است. با تقسیم ارزش بازار به فروش سالانه شرکت، عدد ۵.۷ به دست می‌آید. نتیجه می‌گیریم که این عدد به ۱ نزدیک نیست و پس سهام این شرکت در حال حاضر خیلی جذاب برای خرید نیست.
در همین گروه نیز، سهام ارفع با ارزش بازار ۱۵۶۰۰ میلیارد تومان و میزان فروش سالانه ۶۹۰۰ میلیارد تومان قرار دارد. با تقسیم ارزش بازار این سهام به فروش دوازده ماهه شرکت، می‌توان نتیجه گرفت که نسبت این عدد ۲.۳ است که به نسبت سهام فملی، بسیار ارزنده‌تر است و می‌توان به خرید آن فکر کرد.
مقایسه ارزش بازار و جمع حقوق صاحبان شرکت
توجه کنید اگر سهام شرکت گروه سرمایه‌گذاری یا واسطه‌گری‌های مالی را بخواهید در نظر بگیرید، به جای فروش سالانه، باید جمع حقوق صاحبان شرکت را با ارزش بازاری مقایسه کنید. زیرا سهام شرکت های سرمایه‌گذاری فروش ماهانه یا سالانه‌ای را ندارند و در نهایت تراز سالانه آنها باید در نظر گرفته شود.
در این حالت، با مراجعه به سایت کدال به نشانی codal.ir تراز سالیانه شرکت مورد نظر خود را در نظر بگیرید و با مقایسه به ارزش بازار، اگر این اعداد هرچقدر به هم نزدیکتر باشد یا اینکه ارزش بازار سهام از جمع حقوق صاحبان سهام کمتر باشد، می‌توانید سهام این شرکت را خریداری کنید.
تأثیر ارزش بازار سهام بر شاخص کل
با توجه به آنچه در ابتدا گفته شد، سهام شرکت‌های با ارزش بازار بالا، تأثیر زیادی بر شاخص کل دارند و موجب منفی یا مثبت شدن آن می‌شوند. به‌صورت کلی، الگوریتم شاخص کل به‌گونه‌ای بنا شده است که اگر بهطور مثال: ۱۰ سهم با ارزش بازار کوچک ( Small Cap )، صف خرید باشند اما سهام شستا یا فملی صف فروش باشد، موجب منفی شدن شاخص کل خواهد شد.
این نشان دهنده این است که در زمان‌هایی که شاخص کل قصد رشد را داشته باشد، باید سهام با ارزش بازار بالا مانند: فملی، شستا، رمپنا و ومعادن را خریداری کرد و اگر شاخص هم وزن قصد رشد را داشته باشد باید سهم با ارزش بازار کوچک ( Small Cap ) مانند: کلوند، کیمیا و دعبید را خریداری کنید.
یکی از مهم‌ترین مفاهیم بازار سرمایه، ارزش بازار بورس یا سهام ( Market Capitalization ) است. ارزش بازار سهام، در واقع از ضرب کردن تعداد سهام یک شرکت که در بورس فعالیت دارد در قیمت فعلی سهام به دست می‌آید. بیشتر افرادی که به تحلیل بنیادی توجه می‌کنند، در گام اول، ارزش بازار بورس یا سهام را در حبابی بودن یا نبودن سهام مورد بحث قرار می‌دهد. همچنین برای اینکه بتوانید از قابلیت‌های ارزش بازار بورس بیشتر استفاده کنید، باید این فاکتور را با ارزش ذاتی و فروش سالانه شرکت مقایسه کنید.
مفهوم ارزش بازار و اهمیت آن
ارزش بازار (Market Capitalization)، یکی از مهم‌ترین مفاهیم بازار مالی است که با درک آن می‌توانید شرکت‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید و نسبت به ارزش سهام مورد‌نظر خود، آگاه شوید.
اگر قصد دارید در بازار بورس فعالیت داشته باشید بهتر است با این مفهوم آشنا شوید.
ارزش بازار چیست؟
از‌آنجا‌که این مفهوم نشان‌دهنده ارزش یک شرکت است؛ از طریق ضرب کردن تعداد سهام یک شرکت فعال در بورس در قیمت فعلی سهام به دست می‌آید.
سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران، از محاسبه ارزش بازار برای اندازه‌گیری میزان بزرگی و ارزشمندی یک شرکت استفاده می‌کنند.
ارزش بازار طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:
ارزش بازار= قیمت پایانی سهم * تعداد سهام شرکت
نحوه بررسی ارزش بازار
در مرحله اول، باید به سایت بورس اوراق بهادار به نشانی tsetms.com مراجعه کنید. ارزش بازار بورس، در صفحه اصلی این سایت قابل مشاهده است.
همچنین اگر قصد این را داشته باشید که ارزش هر سهامی را به‌صورت جداگانه بررسی کنید، باید در قسمت ذره‌بین نام نماد مورد‌نظر خود را وارد و سپس جست‌و‌جو کنید. با وارد شدن به صفحه اصلی هر نماد، بخش‌های مختلفی در مقابل شما قرار می‌گیرد که مهم‌ترین آن، ارزش بازار است.
انواع ارزش بازار
انواع آن را می‌توان به شش گروه تقسیم کرد که شامل:
مگا (Mega Cap)
ارزش در شرکت‌های مگا، بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار است. این بازارها محبوبیت زیادی دارند، زیرا ارزش زیاد به معنای کسب سود کم اما پایدار است.
بزرگ (Large Cap)
شرکت هایی که با ارزش بزرگ در نظر گرفته می‌شوند، دارای سرمایه بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیارد دلار هستند. سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها یک انتخاب مناسب است؛ زیرا آنها به اندازه کافی بزرگ هستند که امنیت و پایداری را برای سرمایه‌گذاران فراهم کنند.
متوسط (Mid Cap)
اگر سرمایه یک شرکت، بین ۲ تا ۱۰ میلیارد دلار باشد، ارزش آن متوسط است. این گروه از شرکت‌ها دارای نوسانات بیشتری هستند؛ بنابراین توصیه می‌شود پیش از خرید، تاریخچه مالی آنها را بررسی کنید.
کوچک (Small Cap)
ارزش شرکت‌های کوچک بین ۳۰۰ تا ۲ میلیارد دلار است. بخش زیادی از این شرکت‌ها، نسبتا نوپا هستند و ممکن است پتانسیل رشد امیدوارکننده‌ای در آینده داشته باشند.
میکرو ( Micro Cap)
منظور از ارزش میکرو، شرکت‌هایی است که دارای سرمایه بین ۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار هستند. آنها از نظر میزان ریسک و سود تفاوتی با بازارهای کوچک ندارند.
نانو( Nano Cap)
شرکت‌های دارای ارزش نانو، یکی از ریسک‌پذیرترین شرکت‌ها محسوب می‌شوند؛ چرا که سرمایه کمتر ۵۰ میلیون دلار دارند.
اهمیت ارزش بازار
برخی از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران، ممکن است قیمت سهام بالاتر را به عنوان معیاری برای ثبات یک شرکت یا قیمت پایین‌تر را به عنوان سرمایه‌گذاری در دسترس در یک معامله، در نظر بگیرند؛ در حالی که قیمت سهام به‌تنهایی نشان‌دهنده ارزش واقعی یک شرکت نیست و باید قبل از سرمایه‌گذاری، پارامتر ارزش بازار نیز در نظر گرفته شود.
با شناخت و دنبال کردن این مفهوم برای شرکت‌های مختلف، می‌توان اثرگذاری هر شرکت بر شاخص کل بورس را درک کرد.
به‌این ترتیب، سرمایه‌گذار متوجه خواهد شد که کدام نماد بورسی بر شاخص بازار تاثیرگذاری بیشتری دارد. در‌نتیجه، در زمان‌هایی که شاخص کل مثبت است، سرمایه‌گذار به سمت شرکت‌هایی که ارزش بازار بالایی دارند، تمایل نشان می‌دهد. در مقابل اگر شاخص کل تقریبا ثابت ولی شاخص هم‌وزن صعودی باشد، او به خرید مفهوم ارزش بازار سهام شرکت‌های کوچک می‌پردازد.
تغییرات در ارزش بازار
دو عامل اصلی که می‌توانند ارزش یک شرکت را تغییر دهند، عبارت‌اند از:
- تغییرات در ارزش بازار عمدتا به تغییرات قیمت سهام، نسبت داده می‌شود.
- تغییرات در تعداد سهام موجود، زمانی رخ می‌دهد که شرکت اقدامات خاصی را انجام دهد مانند: انتشار سهام اضافی از طریق عرضه ثانویه، اعمال اختیارات سهام کارکنان (ESO)، انتشار/بازخرید سایر ابزارهای مالی، یا بازخرید سهام خود تحت برنامه بازخرید سهام.
تفاوت بین ارزش بازار و ارزش شرکت چیست؟
تفاوت اصلی در این است که ارزش بازار فقط ارزش حقوق صاحبان سهام شرکت را منعکس می‌کند؛ در حالی که ارزش شرکت منعکس کننده مقدار کل ارزش (از‌جمله بدهی) سرمایه‌گذاری شده در معاملات است.
به‌عبارت دیگر، اگر مجموع بدهی‌های شرکت را از مجموع دارایی‌های آن کم کنیم، مبلغ باقیمانده نشان‌دهنده مجموع ارزش شرکت خواهد بود. بسیاری از سرمایه‌گذاران از ارزش شرکت به‌عنوان برآوردی تقریبی از هزینه خرید شرکت و خصوصی کردن آن استفاده می‌کنند.
سخن پایانی
بهطور کلی درک این مفهوم برای تمام سرمایه‌گذاران، امری ضروری است. بررسی این مفهوم به شما کمک می‌کند تا سرمایه خود را در بازاری سودآور و پایدار سرمایه‌گذاری کنید و دورنمایی بلند‌مدت از وضعیت یک سهم داشته باشید.
دیدگاه شما