نوسانات و معاملات

بررسی رابطۀ بین حجم معامله، بازده سهام و نوسان بازده در زمان مقیاس‏های مختلف در بورس اوراق بهادار تهران

2 گروه مدیریت دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

با وجود انجام مطالعات گسترده در مورد چگونگی ارتباط حجم معامله - بازده سهام و حجم معامله - نوسان بازده در بازارهای مالی، هنوز در مورد ساختار نظری یا تجربی این ارتباط اجماع حاصل نشده ‏است. این پژوهش با هدف کشف اطلاعات نهفته در سری زمانی متغیرهای حجم معامله، بازده سهام و نوسان بازده در دورۀ زمانی 96 ماهه (ابتدای فروردین 1386 تا اسفند 1393) صورت گرفته است. بدین‌منظور سری‏های زمانی این متغیرها با استفاده از تبدیل موجک گسسته با حداکثر هم‌پوشانی، تجزیه و ضرایب موجک آن‏ها محاسبه شده است؛ سپس رابطۀ میان سری‏ها با استفاده از آزمون علّیت گرنجری بررسی شده است. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش در دورۀ زمانی مورد بررسی، نشان‌دهندۀ تفاوت روابط بین متغیرها در مقیاس‏های زمانی متفاوت است، چنانکه در برخی از مقیاس‏ها، آزمون علّیت گرنجر، وجود رابطۀ علّی میان سری‏های زمانی را تأیید می‌کند و در برخی از مقیاس‏های زمانی این رابطه وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23831170.1395.4.4.8.1

موضوعات

• 1مدیریت دارایی
• مدیریت ریسک دارایی های مالی

عنوان مقاله [English]

Surveying the Relation among Volume, Stock Return and Return Volatility in the Tehran Stock Exchange: A Wavelet Analysis

نویسندگان [English]

• Ebrahim Abbasi 1
• Leyla Dehghan nayeri 2
• Nazila Poordadash Mehrabani 1

1 Management Dept., Faculty of Social Sciences and Economics, University of Al-Zahra, Tehran, Iran.

2 Management Dept., Faculty of Social Sciences and Economics, University of Al-Zahra, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Although many studies have tried to construct a theoretical or empirical structure of relation among trading volume, stock return and return volatility in financial markets, there still is not a general consensus about it. This study discovers latent information in variables time series for 96 months (April 2007- March 2015). To do so, related time series decomposed by using the maximum overlap discrete wavelet transform and wavelet coefficients has calculated. Then the relation between the series is examined by Granger causality test. The main feature of this research is to investigate the relation between variables at different time intervals. The results show that during the 2007 to 2015, the relation between variables in different time intervals varies. As in some periods, the Granger causality test confirms the causal relation between time series, while in some other time periods it does not support the existence of such relation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Trading volume
• Stock return
• Return volatility
• Wavelet
• Granger causality

اصل مقاله

مقدمه

ارتباط حجم معامله - بازده سهام و حجم معامله - نوسان بازده در بازارهای مالی، طی دو دهۀ اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. اگرچه برخی از مطالعات تلاش کرده‏اند ساختاری نظری یا تجربی از این ارتباط ارائه دهند، هنوز اجماع کلی در این مورد حاصل نشده‏ است. مطالعۀ رابطۀ حجم معاملات با بازده سهام و نوسان بازده در بازارهای مالی در درجۀ اول، سبب بهبود درک افراد از رابطۀ حجم و بازده و در درجۀ دوم، باعث شناخت بهتر عملکرد بازار می‏شود. سنجش دقیق‏ این روابط به سرمایه‏گذاران کمک می‏کند حرکات بازار سهام را در آینده پیش‏بینی کنند و میزان ریسک و نقدینگی را در رابطه با توسعه و اتّخاذ استراتژی‏های معاملاتی‏شان مشخص کنند. نوسان‌های قیمت سهام و یا نوسان‌های بازده، ریسک سهام را نشان می‌دهد؛ زیرا میزان تغییرات بازده‏، معرّف میزان عدم اطمینان از کسب بازده است. شرکت‏ها با استفاده از این روابط در راستای تحقق استراتژی‏ها و اهداف شرکت‏شان می‌توانند تصمیماتی مناسب بگیرند.

اغلب پژوهش‏های صورت‌گرفته در این مورد، رابطۀ حجم و بازده سهام و نوسان آن را در بلندمدت بررسی کرده‌اند و عواملی از قبیل درجۀ نوسانات و معاملات ریسک‌گریزی، ریسک‌پذیری و فواصل زمانی متفاوت (کوتاه‏مدت، میان‌مدت و بلندمدت) را در نظر نگرفته‌اند (ممکن است افراد در دوره‌های زمانی مختلف، رفتارهای متفاوتی از خود بروز دهند)؛ به عبارت دیگر، نقطۀ تمایز این پژوهش با سایر پژوهش‌ها، توجه به موضوع عملکرد متفاوت سرمایه‏گذاران در دوره‏های زمانی متفاوت (زمان مقیاس‏های مختلف) است. گفتنی است هدف از این مقاله بررسی ارتباط حجم و بازده سهام و نوسان آن در بورس اوراق بهادار است. در همین راستا درادامه ابعاد نظری آن را بررسی خواهیم کرد.

مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش

در رابطۀ بین حجم معاملات در بازار سرمایه و بازده سهام و نوسان‌های نوسانات و معاملات بازده، برخی نظریه‏ها اطلاعات را نیروی محرکی می‌دانند که سبب تغییرات بازده و حجم معاملات می‏شوند. در مقابل، دستۀ دیگری از نظریه‏ها ارتباط حجم و بازده را به اختلافات در باورها و عقاید سرمایه‏گذاران بازار مرتبط می‏دانند. این نظریه‏ها عبارتند از:

فرضیۀ ورود متوالی اطلاعات [1] : این فرضیه را کوپلند [2] (1976) ارائه کرد و جنینگ، استارکس و فلینگهام [3] (1981) آن را توسعه دادند. در این فرضیه مبادله‏گران به دو دستۀ خوش‏بین و بدبین تقسیم و مبادلات کوتاه‏مدت، پرهزینه‏تر از مبادلات بلندمدت فرض شده‏اند؛ بنابراین، سرمایه‏گذارانی که خرید و فروش کوتاه‏مدت می‏کنند، نسبت به تغییر قیمت کمتر حساس هستند. آن‏ها نشان دادند به‌طورکلی زمانی‌ که معامله‌گران بدبین هستند، حجم معاملات کمتر از زمانی است که مبادله‏گران خوش‏بین هستند.

در این فرضیه، اطلاعات با سرعت‏های متفاوت، به انواع متفاوتی از معامله‏گران می‌رسد؛ اما عامل دیگری که در این فرضیه نقش دارد، عدم تقارن اطلاعاتی است. دسترسی عده‏ای از معامله‏گران به اطلاعات محرمانه (خصوصی) و عملکرد آن‏ها براساس این اطلاعات، درحالی‌که سایر معامله‏گران به چنین اطلاعات مهمی دسترسی ندارند، موجب بروز عدم تعادل در بازار می‏شود. این موضوع با عنوان عدم تقارن اطلاعاتی مطرح می‏شود [8].

فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها [4] : این فرضیه در ارتباط بین حجم معاملات و بازده سهام، نرخ جریان ورود اطلاعات را به بازار مطرح می‏کند. در این فرضیه، قیمت‏ها و حجم معاملات به جریان ورود اطلاعات در طول زمان معاملات، واکنش نشان می‏دهد [6]. فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها به‌طور کلی به دو دلیل از فرضیۀ ورود متوالی اطلاعات متداول‏تر هستند:

1- این فرضیه با انتشار اطلاعات، به‌صورت هم‌زمان و تدریجی سازگار است؛ درحالی‌که فرضیۀ کوپلند بر ارتباط منفی بین حجم معاملات و قدرمطلق تغییر قیمت، زمانی که در آن اطلاعات به‌صورت هم‌زمان منتشر شود، دلالت دارد.

2- فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها با توزیع تجربی تغییرات قیمت و تفاوت در همبستگی بین حجم معاملات و قدرمطلق تغییر قیمت در فراوانی‏های متفاوت سازگار است.

فرضیۀ اختلاف عقاید [5] : در فرضیۀ اختلاف عقاید، فرض می‏شود معامله‏گران مختلف (مطّلع و نامطّلع) عقاید متفاوتی در مورد اهمیت اطلاعات دارند. درواقع، پراکندگی بیشتر در عقاید، تغییرپذیری بیشتری را در قیمت و حجم معامله نسبت به مقدار تعادلی آن‏ها ایجاد می‏کند [12]. فرضیۀ اختلاف عقاید برای مقایسۀ چگونگی واکنش معامله‏گران مطّلع و نامطّلع به اطلاعات مناسب است. معامله‏گران مطّلع نسبتاً عقاید همگن و هماهنگی دارند که بر درک و شناخت آن‏ها از بازار مبتنی است. ازاین‌رو، معامله‏گران مطّلع، خرید و فروش خود را در چارچوب قیمتی نسبتاً کوچک در حدود ارزش منصفانۀ دارایی انجام می‏دهند. همچنین معامله‏گران نامطّلع نمی‌توانند تشخیص دهند معاملۀ سایرین برای تقاضای نقدینگی (عملیات پوششی) کوتاه‏مدت یا به‌دلیل مبانی اساسی عرضه و تقاضا است. ازاین‌رو، آنان تمایل دارند به همۀ تغییرات در حجم و قیمت واکنش نشان دهند؛ چراکه به نظر آن‏ها این تغییرات منعکس‌کنندۀ اطلاعات جدید است؛ درنتیجه تمایل دارند تغییرات قیمت‏ را اغراق‌آمیز فرض کنند که خود به نوسان‌های بیشتر در قیمت منجر می‏شود.

الگوی قیمت‏گذاری دارایی‏ها براساس انتظارات عقلایی [6] : این الگو نشان می‌دهد اختلاف نظرها از اطلاعات محرمانه نشأت‌گرفته است. وانگ [7] (1994) الگوی تعادلی معاملات سهام را توسعه داد که براساس آن سرمایه‏گذاران در زمان تقارن اطلاعات، مبادلات عاقلانه‏ای انجام می‏دهند. در الگوی او چون سرمایه‏گذاران ریسک‌گریزند، معامله همیشه با تغییرات قیمت توأم است؛ برای مثال، وقتی گروهی از سرمایه‏گذاران برای ایجاد تعادل در سبد سهام خود به فروش سهام اقدام می‏کنند، باید برای وادارکردن سایرین به خرید، قیمت سهام را پایین بیاورند؛ به عبارت دیگر، در نوسانات و معاملات صورت افزایش عدم تقارن اطلاعات، معامله‏گران نامطّلع که به خرید سهام از افراد مطّلع اقدام می‏کنند، خواستار تخفیف بیشتری در قیمت سهام می‏شوند؛ بنابراین، این‌گونه نتیجه گرفته می‏شود که سرمایه‏گذاران نامطّلع برای حفظ خود از اطلاعات نهانی، بدین‌صورت ریسک خود را پوشش می‏دهند و درنتیجه، حجم معاملات همیشه با قدر مطلق تغییرات قیمت، رابطۀ مثبت دارد و این همبستگی با افزایش عدم تقارن اطلاعات افزایش می‏یابد [18].

برخی از پژوهش‌های مشابه در این رابطه را که در داخل و خارج از کشور انجام شده است، در جدول (1) می‌توان مشاهده کرد.

تهدید بزرگ نقدشوندگی برای معاملات سهام + دو حالت حذف دامنه نوسان و مزایا

دو فعال و کارشناس بازار سرمایه با اشاره به محدودیت دامنه نوسان به عنوان تهدید بزرگ نقدشوندگی در خصوص دو حالت حذف آن و مزایا، توضیحاتی ارائه کردند.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، دو فعال و کارشناس بازار سرمایه با اشاره به محدودیت دامنه نوسان به عنوان تهدید بزرگ نقدشوندگی در خصوص دو حالت حذف دامنه نوسان و مزایا، توضیحاتی ارائه کردند.

تهدید بزرگ نقدشوندگی

فردین آقابزرگی: اطمینان از کارآیی، شفافیت و عملکرد منصفانه بازار اوراق بهادار و افزایش نقدشوندگی سهام از وظایف مقام ناظر است اما استفاده از ابزارهای نظارتی بازدارنده به‌منظور جلوگیری از وارد شدن سود و زیان‌های ناشی از رفتارهای هیجانی طی مقاطع کوتاه زمانی بر اثر وقوع نوسان‌‌‌های شدید قیمت سهام، می‌‌‌تواند با کاهش یکپارچگی بازارها و اعتماد سرمایه‌گذاران به این اهداف آسیب برساند.

محدودیت دامنه نوسان، اولین بار در بورس نیویورک بعد ریزش شدید قیمت‌ها اعمال شد و هدف از این ساز و کار، جلوگیری از سود و زیان‌های ناشی از رفتارهای هیجانی سهامداران بود. آیسکو نیز به‌منظور حفظ نظم بازار سرمایه و مدیریت نوسان‌‌‌های شدید قیمتی، پیشنهاد داد بورس‌‌‌های اوراق بهادار ساز و کار کنترل نوسان مناسب برای مواجهه با نوسان‌‌‌های شدید قیمتی را داشته باشند و پیاده‌سازی کنند و مولفه‌های مناسبی را مورد استفاده قرار دهند. چرا که ساز و کار کنترل نوسان باید بصورت منظم و مستمر مورد بازتنظیم قرار گیرد.

در بازارهای توسعه‌ یافته دنیا هر زمان که سهام یا شاخص اصلی نوسان شدیدی داشته باشد، بخشی از معاملات یا کل آن برای دقایقی یا اگر ادامه‌‌‌دار باشد برای کل روز متوقف می‌شود. البته این اتفاق به‌ندرت پیش می‌‌‌آید. محدودیت‌های معاملاتی کل بازار بر اثر تغییر محسوس در شاخص بصورت مقطعی (چند دقیقه) و کامل (پایان روز معاملاتی) اعمال می‌‌‌شوند.

ساز و کار توقف کامل معاملات این امکان را برای بازار و فعالان فراهم می‌کند که بتوانند تحلیل بهتری از شرایط داشته باشند. همچنین از ریزش ناگهانی بازار جلوگیری می‌کند. با وجود اینکه اجرای محدوده نوسان سهم به شکلی که در بورس نیویورک و نزدک اجرا می‌شود، تغییر قابل‌توجهی به قیمت سهم می‌دهد و از تغییر ناگهانی آن جلوگیری می‌کند.

در ایران نیز پس از فراز و نشیب‌های زیاد از دهه ۷۰ به‌مرور زمان، دامنه نوسان قیمت سهام به‌منظور حفظ و صیانت از منافع سهامداران و فعالان بازار به منصه ظهور رسید و به مرور به‌عنوان یکی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری؛ تحلیل و تحلیلگری را در فضای معاملات کم‌اثر کرد و بطور غیرمستقیم موجب کاهش نقدشوندگی در بازار شد.

یکی از مشکلات بورس تهران، محدودیت دامنه نوسان است که مانند تمام دنیا با هدف جلوگیری از سود و ضررهای غیرمعمول، اعمال شده است. اما این ساز و کار معکوس عمل کرده و بیشتر باعث ضررها و سودهای غیرمعمول شده است. ساز و کار فوق باعث کاهش نقدشوندگی و شفافیت در بازار شده و رکود شدیدی را به بازار تحمیل کرده است.

حساسیت بی‌دلیل به شاخص به‌مرور زمان این انتظار را از سازمان بورس بوجود آورده که متولی جریان و‌‌‌ روند قیمت سهام و شاخص این سازمان است. حتی در برخی موارد، مسئولان اقتصادی، سازمان را مجبور به اعمال سیاست‌های معاملاتی می‌کنند تا بتوان روند معاملات و شاخص را مدیریت کرد. اعمال دامنه نوسان، شباهت زیادی به موضوع قیمت‌گذاری دستوری در حوزه تعیین نرخ فروش برخی محصولات و کالاهای ضروری دارد.

تصمیمات اخذ شده در حوزه اقتصاد به‌نوعی بر همه بخش‌های اقتصادی سایه افکنده است و بازار سرمایه نیز از این موضوع مستثنی نیست. به عنوان یکی از ابزارهای اعمال سیاست اقتصادی با محوریت حمایت از بازار پول، تامین نقدینگی لازم و جبران کسری بودجه دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی در برخی موارد مانند انتشار بی‌حد و حصر اوراق بدهی در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰، بدون توجه به ساختار اقتصادی و در نظر گرفتن متغیرهای اقتصادی همچون نرخ تورم، بهره، رشد اقتصادی، نرخ بیکاری و حضور مستقیم و پررنگ دولت در اقتصاد، عملکرد سایر کشورها و بازارهای مالی توسعه‌یافته را ملاک استنتاج قرار می‌دهند و گزینشی از آن بازارها الگو برداری می‌کنند.

هرگونه محدودیت در نظام معاملات، موجب کاهش ضریب نقدشوندگی و حجم معاملات و افزایش ریسک‌های خودساخته می‌شود. حساسیت بی‌دلیل به شاخص به‌مرور زمان این انتظار را از سازمان بورس بوجود آورد که متولی جریان و‌‌‌ روند قیمت سهام و شاخص است و جالب اینکه تمامی روسای سازمان بورس به برداشتن گام‌به‌گام دامنه نوسان قیمت اعتقاد داشتند اما متاسفانه تاکنون این خواسته محقق نشده است.

هر تغییر و اصلاحی که بتواند سبب بهبود فرآیند معاملات و عمق‌بخشیدن به بازار سهام شود بطور قطع تصمیم مناسب، سازنده و کارآمدی خواهد بود و باید ابزارها و زیرساخت‌‌‌های لازم به منظور اجرا شدن آن مهیا شود. یکی از عوامل اصلی که مانع ورود بسیاری از اشخاص علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه شده، محدودیت‌های متعددی است که در دامنه نوسان قیمت وجود دارد.

وضعیت کنونی و دامنه نوسان به نظر هیچ سودی برای بازار سرمایه نداشته و تنها باعث فریز شدن سهم‌‌‌ها در صف‌های فروش و خرید شده است. اگر ایران نیز به سمت ساز و کار بورس‌‌‌های توسعه‌یافته دنیا پیش برود، قطعا شاهد بازار پویاتری خواهیم بود. نقدشوندگی از مهم‌ترین و اصلی‌‌‌ترین ویژگی‌‌‌های بازار سرمایه در کل دنیا است که هر تغییری در آن می‌‌‌تواند، کلیت بازار را تحت‌‌‌الشعاع قرار دهد.

در شرایط کنونی که سطح ارزندگی اغلب شرکت‌ها و صنایع در بورس، مطلوب و بطور خلاصه نسبت‌های قیمت به درآمد فوروارد و جاری ۴ و ۷ است، می‌توان با اعمال مرحله‌ای برداشتن دامنه نوسان، بازار را به سوی تحلیل و عقلانیت بیشتر سوق داد. درصورت اجرای این شیوه این احتمال وجود دارد عده‌ای به دلیل احتمال وقوع نوسان شدیدتر قیمت سهام نسبت به گذشته متضرر شوند اما در دوره کوتاه و با حضور موثرتر بازارگردانان و بازارسازان، مطمئنا به مدار تعادل بازخواهیم گشت.

می‌توان در آغاز، شرکت‌های دارای سهام شناور آزاد مناسب‌تر را در فهرست اولیه اعمال حذف یا بازتر کردن دامنه نوسان قرار داد. سپس مرحله به مرحله، تعداد شرکت‌ها را به این گروه اضافه کرد. این الگو، دیر یا زود اجرا خواهد شد و بهتر است در شرایط ثبات یا رکود نسبی که در بازار وجود دارد، اجرا شود.

بنابراین در ابتدای تغییر روش معاملات، ممکن است تنشی زودگذر در بازار به دلیل نوسانات شدید ناشی از اعمال محدودیت‌های گذشته ایجاد شود اما شیوه جدید معاملات در صورتی که بطور مرحله‌ای اجرا شود، می‌تواند نسبت به شیوه قبلی، مزایای مناسبی ایجاد کند.

برداشتن محدودیت‌هایی نظیر حجم مبنا و دامنه نوسان، مزیت‌هایی همچون افزایش حجم معاملات و نقدشوندگی، اتکا به تحلیل و عقلانیت در امر سرمایه‌ گذاری، تشویق به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به دلیل تخصصی‌تر شدن فرآیند معاملات، کاهش مسئولیت نظارت بازار در نوسانات طبیعی و کاهش احتمال دستکاری قیمت به دلیل پرریسک بودن انجام آن در شرایط باز بودن محدوده نوسان قیمت را به همراه دارد.

حذف سرعت‌گیر در دو سناریو

حمیدرضا جیهانی: لازمه کارآیی بازارهای سرمایه، رقابت آزادانه است که در آن تقابل عرضه و تقاضا به کشف قیمت نزدیک به ارزش واقعی سهام منجر می‌شود. بنابراین بازارسرمایه باید از هرگونه محدودیت در تقابل عرضه و تقاضا عاری باشد. دامنه نوسان قیمتی یکی از ابزارهای کنترلی است که در بسیاری از بورس‌‌‌های جهانی استفاده می‌شود.

اما معمولا به‌تنهایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و در ترکیب با دیگر ابزارها مانند حجم مبنا استفاده می‌شود. محدودیت دامنه نوسان به محدودیتی اطلاق می‌شود که امکان ثبت‌سفارش یا انجام معامله، تنها در بازه تعیین‌‌‌‌شده امکان‌‌‌ پذیر باشد. با استفاده از دامنه نوسان، سفارش‌‌‌هایی که خارج از دامنه نوسان ثبت شوند بصورت خودکار لغو می‌‌‌شوند یا اصولا امکان ثبت بیرون از این محدوده را ندارند.

دامنه نوسان در هر کشوری متفاوت است و با توجه به شرایط تغییر می‌کند. مهم‌ترین نکته قابل‌ توجه این است که بورس تهران، یکی از محدودترین دامنه‌‌‌های نوسان را در سطح جهان دارد.

دامنه نوسان از دهه ۸۰ در بازار سرمایه وجود داشت. به طوری که در برخی دوره‌ها این دامنه متقارن و در برخی دیگر بنا به شرایط و اقتضای زمانی بطور نامتقارن تعیین شد. این دامنه بر اساس شرایط و تغییرات بوجود آمده در بازار سهام در برخی دوره‌‌‌ها افزایش و در برخی دیگر کاهش داشت. سال ۸۴ و بعد از برگزاری نهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری که شاخص بورس تهران، با افت سنگینی مواجه شد و دامنه نوسان قیمت سهام برخی از شرکت‌ها به مثبت ۵/ ۱۲‌ و منفی ۲ درصد تغییر کرد، بعد چند روز روند صعودی، صف‌‌‌های سنگینی برای فروش سهام شرکت‌ها ایجاد شد.

سال ۹۸ با شهادت سردار سلیمانی، دامنه نوسان از ۱۸دی‌ به مدت چهار روز به ۲‌ درصد محدود شد و از ۲۲ دی دوباره به ۵‌ درصد گذشته بازگشت. ۲۵ بهمن سال ۹۹ در پی اصلاح بازار و ریزش شدید شاخص، شکل‌گیری رفتارهای هیجانی، تشکیل صف‌های سنگین فروش و کاهش محسوس در نقدشوندگی و حجم معاملات، شورای عالی بورس با هدف زیان‌دیدن کمتر سهامداران تازه‌وارد، تصمیم به نامتقارن‌سازی دامنه نوسان از مثبت و منفی ۵ به مثبت ۶ و منفی ۲ گرفت تا تمایل و انگیزه‌ای در سرمایه‌گذاران برای کسب سود بیشتر ایجاد شود و فشار فروش در بازار کاهش یابد.

این تصمیم در روزهای ابتدایی مورد استقبال قرار گرفت اما در ادامه نه‌تنها اثر مثبتی بر جهت برگشت بازار و اتمام روند اصلاحی شاخص نداشت بلکه نقدشوندگی به‌واسطه قانون دامنه نوسان نامتقارن زیر سوال رفت و بازار را با مشکل روبرو کرد نوسانات و معاملات و در روزهای متوالی، صف‌های فروش سنگین بخصوص در سهام کوچک‌تر بازار تشکیل شد.

همچنین در بسیاری از سهام، حجم معاملات به حجم مبنا نمی‌رسید، خریداری برای سهم وجود نداشت و قیمت چند روز در محدوده صفر تابلو باقی ‌ماند. همین مسئله سبب کاهش جدی ارزش معاملات شد که ناشی از نبود تقاضای موثر برای پر شدن حجم مبنا بود. بطور کلی، وجود دامنه نوسان، اثر مثبتی بر بازار نداشت و به اعتماد سرمایه‌گذاران آسیب زد.

این موضوع با انتقاد تعداد زیادی از فعالان و کارشناسان بازار سرمایه همراه بود و در نهایت پس از سه‌ ماه در ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ دامنه نوسان به حالت متقارن قبل بازگشت. یکی از مشکلات اساسی اقتصاد، قیمت‌گذاری دستوری و دستکاری در قیمت برخلاف نظام مبتنی بر عرضه-تقاضا است و دامنه نوسان مصداق عینی و مشهود آن بازار سرمایه است که به‌‌‌مثابه مداخله‌ مستقیم در تابلوی بازار، ساز و کار طبیعی تعیین قیمت و چارچوب معاملاتی را تغییر داده و موجبات تاخیر در کشف قیمت، کارآیی اطلاعاتی بازار و. را فراهم می‌‌‌سازد.

به‌‌‌عبارتی، محدود کردن دامنه قیمتی باعث می‌شود، قیمت به اطلاعات جدید دیرتر واکنش نشان دهد و با تاخیر به سطح تعادلی جدید برسد. از طرف دیگر، با توجه به خاصیت مویینگی، صف‌‌‌ و کف‌‌‌ نشینی‌‌‌های سنگین در کف و سقف قیمتی ایجاد می شود.

سال گذشته بسیاری از سهام در محدوده‌ای بسیار بالاتر از ارزش ذاتی معامله ‌‌‌شدند و وجود دامنه نوسان، هیجانات را در بازار تشدید ‌کرد. به طوری که تا مرداد ماه صف‌های خرید سنگین و پس از آن با شروع ریزش‌‌‌ها، صف‌‌‌های فروش سنگین و پرعرضه در بسیاری از سهام تشکیل شد و وضعیت رکودی را برای بازار سرمایه رقم زد.

دامنه نوسان، کند‌‌‌کننده و متوقف‌کننده روند معاملاتی بازار است و با محدودسازی دامنه قیمتی، قیمت‌ها به جای آنکه به شیوه‌‌‌ای طبیعی و اصولی جا را به صعود یا نزول قیمت‌ها بدهند به شیوه‌‌‌ای غیرمعمول مهار خواهند شد و اجازه به تعادل رسیدن قیمت‌ها و معامله سهام بر اساس ارزش ذاتی را نمی‌‌‌دهند. در نتیجه شاهد دستکاری قیمت‌ها، بازارسازی و قیمت‌‌‌سازی خارج از ساز و کار صحیح عرضه و تقاضا خواهیم بود.

بنابراین با رابطه ریسک و بازدهی در تناقض بوده و ماهیت کلی بازار سرمایه را زیر سوال می‌‌‌برد. حذف دامنه نوسان موجب خواهد شد سهام بر اساس ارزش ذاتی و ارزندگی و واقعیت‌های بنیادی و انتظارات فعالان بازار در جهت صعود یا نزول مورد معامله قرار گیرند و بازار تحلیل‌ محورتر شود و معنای واقعی را بازیابد.

از دیگر مزایای این موضوع، حذف هیجانات کاذب از بازار بوده و ارزندگی سهام، معیار انتخاب خواهد بود. از بعد روانی نیز ظرفیت زیادی برای بازگرداندن اعتماد از دست رفته به بازار سرمایه ایجاد می‌کند و موجب تزریق نقدینگی و تامین مالی بهتر شرکت‌های تولیدی و تسهیل روند اجرای طرح‌‌‌های توسعه شرکت‌ها خواهد شد و به گسترش و توسعه و افزایش عمق بازار سرمایه کمک خواهد کرد.

حذف دامنه نوسان به دو شکل می‌تواند صورت گیرد. در حالت اول می‌تواند متناسب با شرایط هر سهم با توجه به مولفه‌‌‌های نوسان قیمتی روزهای معاملاتی چند هفته اخیر، تغییرات قیمتی روزانه و حجم معاملات آن باشد و در حالت دوم مانند بسیاری از بازارهای توسعه‌ یافته جهان با توقف معاملات و با هدف افزایش کارآیی بازار و جلوگیری از رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران نسبت به اطلاعات جدید منتشره باشد که در نهایت به تعیین قیمت بر اساس ساز و کار عرضه و تقاضا منجر شده و قیمت سهم حول یک میانگین به تعادل خواهد رسید.

حذف دامنه نوسان قطعا موجب افزایش کارآیی و شفافیت بازار خواهد شد و با افزایش نقدشوندگی، کارکرد اصلی بازار سرمایه را به عنوان دماسنج اقتصاد بهبود خواهد داد. از طرفی با تعدیل به‌موقع و اصولی شاخص، رفتارهای هیجانی سرمایه‌گذاران کنترل شده و دیگر شاهد پدیده صف‌نشینی در سمت خرید یا فروش نخواهیم بود.

از سوی دیگر، قیمت سهام طبق انتظارات فعالان بازار و ارزش ذاتی در جهت صعود یا نزول تغییر و بطور طبیعی تعدیل خواهد شد. بنابراین ارزش معاملات که ناشی از وجود تقاضای موثر است در سطوح منطقی و معقول باقی خواهد ماند. این موضوع در کوتاه یا میان‌مدت در ذهن سرمایه‌گذاران تداعی‌کننده ثبات سیاست گذاری خواهد بود و به ایجاد اعتماد در سهامداران و ورود نقدینگی و توسعه و رشد بازار سرمایه و رونق اقتصادی منجر خواهد شد. بنابراین ساز و کارهای معاملاتی بر اساس نظام قانونمند عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد که چشم‌انداز مثبت و رو به رشدی را نسبت به آینده ترسیم خواهد کرد و با کاهش ریسک همراه خواهد بود.

بهترین روز برای معامله در فارکس چه روزی است؟

در حال حاضر ما می دانیم که جلسه لندن شلوغ‌ترین جلسه برای معامله است اما توجه داشته باشید که در هر هفته، روزهای خاصی وجود دارند که در آنها بازار بیشترین نوسانات را از خود نشان می‌دهد .

در زیر یک نمودار از متوسط حرکت پیپ برای جفت ارزها در روزهای مختلف هفته نشان داده شده است :

دقت داشته باشید که روزهای جدول بالا بر اساس ساعت نیویورک آمریکا هستند که حدودا 8 ساعت و نیم از ایران عقب تر است.

چه روزی معامله کنیم؟

همانطور که در جدول بالا مشاهده می‌کنید، بهترین زمان برای انجام معاملات، اواسط هفته است که در آن بیشرین نوسانات بازار اتفاق میافتد.

جمعه‌ها معمولاً تا ساعت 12 به وقت EST یک روز پر کار برای بازار است و پس از آن معمولاً بازار دچار یک رکود می‌شود تا اینکه در ساعت EST 17 بسته می‌شود. این بدین معنی است که ما فقط نیمی از روز جمعه‌ها کار می‌کنیم.

آخر هفته همیشه زود از راه می‌رسد! هیپ هیپ هورا!

بنابراین ما یاد گرفتیم که شلوغ‌ترین زمان در بازار چه زمانی است. شلوغ‌ترین زمان‌ها بهترین موقعیت برای تجارت هستند چرا که آنها به شما شانس بیشتری برای موفقیت می‌دهند.

زمانت را عاقلانه مدیریت کن

به هیچ وجه شما نمی‌توانید در تمام جلسات به معامله بپردازید مگر اینکه شما ادوارد کالین باشید که اصلاً نمی‌خوابد! حتی اگر شما می‌توانید ۲۴ ساعته بیدار باشید، چه نیازی دارید که به صورت ۲۴ ساعته به معامله بپردازید؟

خواب بخشی جدایی ناپذیر از یک شیوه زندگی سالم است.

برای شارژ شدن و داشتن انرژی، هر فرد نیاز به خوابیدن دارد تا بتواند کارهای روزمره خود مثل، گفتگو با همسر ، خرید منزل یا رسیدن به کارهای شخصی خود را انجام دهد.

اگر قصد دارید تبدیل به یک تریدر موفق فارکس شوید ، قطعاً احتیاج به استراحت خواهید داشت.

هر معامله گری باید بداند که چه موقع وقت معامله است.

هر معامله گر باید بداند چه زمانی معامله کند و چه زمانی نباید معامله کند.

بهتر است زمان های مطلوب که بدرد معامله می خورند و زمان‌هایی که باید بیرون از بازار باشید و به جای آن فقط پلی استیشن بازی کنید را از بر باشید.

شما نیاز به خواب دارید تا انرژی کسب کنید برای کارهای روزمره مانند کوتاه کردن چمن منزل، صحبت کردن با همسر خود، پیاده روی با سگ، یا جمع آموری مجموعه تمبر خود. پس اگر قصد دارید که یک تریدر موفق شوید، حتماً نیاز به استراحت مناسب دارید.

هر معامله گر باید بداند که چه زمانی به معامله بپردازد و چه زمانی آن را متوقف کند.

بهترین زمان برای معامله در فارکس

در اینجا توضیحاتی می‌دهیم در مورد بهترین و بدترین زمان برای معامله:

• وقتی دو جلسه با هم تداخل دارند. معمولاً در این زمانها، اخبار اقتصادی مهم به نوسانات بازار کمک کرده و حرکات شدیدتری بروز می‌کنند.
• بازار اروپا معمولاً بیشترین حجم معامله و نوسانات را دارد.
• همانطور که در جدول مربوط به میزان حرکت پیپ در طول هفته مشاهده کردید، معمولاً اواسط هفته، بهترین و پرحجم‌ترین زمان برای معامله می‌باشد

بدترین زمان برای معامله در فارکس

• یکشنبه‌ها – همه خواب هستند و یا در حال سپری کردن تعطیلات آخر هفته می‌باشند؟
• جمعه‌ها – نقدینگی در بخش دوم از جلسه امریکا به شدت کاهش می‌یابد.
• تعطیلات – همه در حال استراحت هستند.
• زمان اعلام اخبار و رویدادهای مهم

نگران نباشید، در آینده و با تمرینات متمرکز می‌توانید زمان مناسب جهت انجام معاملات خود را بیابید.

حتی اگر نمی‌توانید در سشن های بهینه معامله کنید، نگران نباشید.

شما همیشه می توانید یک سوینگ تریدر (Swing Trader) یا پوزیشن تریدر (Position Trader) باشید. بعداً در مورد آنها مفصل توضیح خواهیم داد.

فعلا ، بیایید به این بپردازیم که بازیگران اصلی در دنیای فارکس چه کسانی هستند.

طلا اندر معاملات پُر نوسان

با حفظ قیمت‌ها بالای 1800 دلار و غلبه بر فشار دلار آمریکا، طلا امروز در معاملات پرنوسان افزایش یافت.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی طلا و ارز به نقل از رویترز، طلا در معاملات پرنوسان روز دوشنبه افزایش یافت، زیرا ضعف در بازدهی خزانه‌داری قیمت‌ها را بالای 1800 دلار نگه داشت و اندکی بر فشار ناشی از افزایش سطح دلار آمریکا غلبه کرد.

هر اونس طلا تا ساعت 0319 به وقت گرینویچ با 0.1 درصد افزایش به 1811.99 دلار رسید. قیمت طلای آمریکا با 0.6 درصد افزایش به 1812.10 دلار رسید.

قیمت شمش در روز جمعه به پایین‌ترین سطح پنج ماهه خود یعنی 1783.50 دلار رسید، اما بهبود یافت تا جلسه تقریباً ثابت به پایان برسد.

مت سیمپسون، تحلیلگر ارشد بازار سیتی ایندکس گفت: یک بار دیگر شاهد حمایت خریداران از طلا با شکست آن به زیر 1800 دلار در روز جمعه بودیم و با ادامه روند کاهشی بازدهی در ایالات متحده، این امکان را برای افزایش پتانسیل طلا در کوتاه‌مدت فراهم می‌کند.

بازدهی اوراق بهادار 10 ساله خزانه‌داری آمریکا در روز جمعه به پایین‌ترین سطح خود در یک ماه گذشته رسید و شمش‌های غیر بازده را افزایش داد.

سیمپسون گفت: «اما واقعیت این است که سرمایه‌های مدیریت‌شده و سفته‌بازان بزرگ در حال افزایش شرط‌بندی‌های کوتاه‌مدت خود در برابر طلا هستند، و اگر شاهد بسته‌شدن آن به کمتر از 1800 دلار باشیم، می‌تواند باعث یک دوره فروش دیگر شود.»

دلار نزدیک به بالاترین سطح دو دهه اخیر در نوسان بود و پس از ایفای نقش مهمی در بدترین نمایش سه ماهه طلا در بیش از یک سال اخیر، همچنان جذابیت طلای با قیمت دلار را برای خریدارانی که سایر ارزها را دارند، کاهش داد.

بازارهای سهام آسیایی روز دوشنبه با احتیاط شروع کردند زیرا مجموعه‌ای از داده‌های ضعیف ایالات متحده حاکی از خطرات نزولی برای گزارش حقوق و دستمزد این هفته در ژوئن بود، در حالی که آشفتگی ناشی از رکود همچنان باعث افزایش در اوراق قرضه دولتی می‌شد.

SPDR Gold Trust، بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری تحت پشتوانه طلا در جهان، اعلام کرد که دارایی‌های آن 0.8 درصد کاهش یافت و از 1050.31 تن به 1041.9 تن در روز جمعه رسید.

دفاتر دولت فدرال ایالات متحده، بازارهای سهام و اوراق قرضه و فدرال رزرو روز دوشنبه به دلیل تعطیلات روز استقلال تعطیل خواهند بود.

هر اونس نقره با 0.2 درصد کاهش به 19.84 دلار رسید، پلاتین 0.5 درصد کاهش یافت و به 884.49 دلار رسید و پالادیوم با 1.3 درصد کاهش به 1934.40 دلار رسید.

علت وجود نوسان در معاملات بورس چیست؟

یک کارشناس بازار سرمایه گفت: نوسانات جزء اصلی بازار سرمایه بوده و رفتار طبیعی همه بازار‌های بورس در دنیا با نوسان همراه است.

– صداوسیما نوشت: محمدرضا برزنی عضو اسبق هیئت مدیره سازمان بورس درباره نوسانات بورسی گفت: نوسانات در بورس ناشی از انتظاراتی است که در آن به وجود می‌آید، به عنوان مثال در هفته گذشته اخباری، چون تغییرات مدیریتی در بورس یا گزارشات شش ماهه شرکت‌ها و یا افزایش قیمت‌های جهانی نفت و فلزات اخباری بود که سبب ایجاد نوسان در بازار سرمایه کشورمان شد.

وی ادامه داد: انتظارات خوشبینانه و یا بدبینانه در سرمایه‌گذاران نیز که براساس آن تصمیم‌گیری می‌کنند سبب ایجاد نوسان می‌شود.

برزنی افزود: زمانی که انتظارات خوشبینانه و یا بدبینانه در سرمایه‌گذاران به وجود می‌آید اصولا عکس‌العمل آن‌ها بیش از حد لازم بوده و سبب ایجاد نوسان می‌شود به عنوان مثال زمانی که سرمایه‌گذاران با انتظارات خوشبینانه همراه هستند بیش از حدنیاز خرید می‌کنند و شاخص افزایش پیدا می‌کند و برعکس وقتی انتظارات بدبینانه در آن‌ها به وجود می‌آید به سرعت شروع به فروش می‌کنند و این امر سبب افت شاخص می‌شود.

وی گفت: زمانی که سرمایه‌گذار در بازار سود خوبی کسب می‌کند شروع به فروختن سهام خود می‌کند و شاخص افت می‌کند و در شرایط دیگر دوباره شروع به خرید می‌کند و شاخص بالا می‌رود این شرایط همیشه در بازار ادامه دارد و این افت و خیز‌ها جزء اصلی بازار است.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: شاخص کل بازار سرمایه ما در یک ماه اخیر نوسانات زیادی را تجربه نکرده و در محدود یک میلیون و ۴۰۰ حرکت می‌کند.

وی ادامه داد: ممکن است هیچ اتفاقی هم نیافتده باشد و عده‌ای به دلیل شخصی شروع به فروش سهام خود می‌کنند در این شرایط عرضه زیاد می‌شود و سرمایه‌گذاران بی‌خبر هم به خاطر افت قیمت‌ها شروع به فروش می‌کنند و همین امر سبب افت قیمت‌ها در بازار می‌شود.

برزنی گفت: این نوسانات در تمام بورس‌های شناخته شده دنیا نیز وجود دارد و هیچ نقطه تعادلی در بازار سرمایه وجود ندارد.

وی با اشاره به این که نباید بازار سرمایه را با هیچ بازار مالی دیگر مقایسه کرد افزود: در بازار سرمایه دارایی‌های مالی مبادله می‌شود و این دارایی‌ها به صورت فیزیکی نیست که بتواند مثل بازار‌های دیگر از جمله بازار مسکن تا مدت طولانی در یک قیمت ثابت باقی بماند.