انجمن علمی حسابداري-دانشگاه خزر
در حالي كه عده اي ديگر بر اين باورند كه فقط آن گروه از رويدادهاي واقع شده طي دوره كه ناشي از هملكرد جاري و مستمر واحد تجاري است , در محاسبه سود خالص بايد دخالت داده شود . در هر حال , مباحثات فوق باعث پيدايش دو مفهوم اساسي در مورد اندازه گيري سود خالص دوره شده است . اين دو مفوم عبارتند از :
نظريه عمل كرد جاري
مفهوم عمل كرد جاري به اندازه گيري كارايي واحدتجاري تاكيد دارد.اسطلاح كارايي به استفاده موثر از منابع موجود واحد تجاري در عمليات در كسب سود , مربوط مي شود .در تعبير اقتصادي كارايي به تركيب صحيح عوامل توليد يعني زمين , نيروي كار , سرمايه و مدريت مربوط مي شود ..
در محاسبه سود بر اساس نظريه فوق , تاكيد خاصي بر اصلاحات ((جاري )) و (( عمليات )) شده و فقط آن نوع از رويدادها وتغييرات ارزش كه توسط مدريت (( قابل كنترل )) بوده و معلول تصميمات ((دوره جاري )) است بايد در محاسبه دخالت داده شود .
طبق نظريه عملكرد جاري , تغييراتي كه مربوط به دوره هاي قبل بوده اما در دوره هاي مزبور شناسايي و ثبت نشده است , نبايد در محا سبه سود خالص منظور شود ,
نظريه شمول كلي (سود جامع (
طبق اين نظريه , سود بايد شامل كليه تغييرات در حقوق صاحبان سهام , كه با ثبت عمليات يا تجديد ارزيابي وا ح د تجاري طي يك دوره مالي مشخص شناسايي مي شود , با استثناي توزيع سود سهام و نقل و انتقال سرمايه اي , باشد .
دلايل طرفداران نظريه عملكرد جاري
1.سود خالص بايد بر عمليات عادي و متعارف واحد تجاري تاكيد كند واقلام غير متفرقه (اقلامي كه غير عادي و غير مستمر مي باشند ) در آن منظور نشود .
2. منظور اصلي از تهيه صورتحساب سود و زيان سالانه , آگاه كردن گروه هاي ذينفع از مبلغي است كه واحد تجاري از محل عمليات جاري طي دوره مالي تحصيل كرده است .
3.سود خالص دوره مالي بايد آشكارا نشان دهد كه در دوره جاري چه رويدادهايي اتفاق افتاده است تا مقايسه عمليات با سالها ي قبل و با عملكرد ساير واحدهاي تجاري امكان پذير باشد .
4.استفاده كنندگان صورتهاي مالي , در صورت منظور كردن اقلام غير متفرقه در محاسبه سود خالص , غالبا توانايي تعيين سود تحصيل شده از عمليات را ندارند .
5. انعكاس اقلام غير متفرقه ي با اهميت در صورت سود وزيان ممكن است آنچنان سود خالص را تعريف كند كه موجب قضاوتهاي نابجا درآمد و سود خالص چیست؟ در مورد نتيجه عملكرد واحد تجاري شود .
دلايل طرفداران نظريه شمول كلي
طرفداران نظريه شمول كلي ادعا مي كنند كه گزارش اقلام مؤثر بر حقوق صاحبان سهام در صورت سود و زيان , به استثناي توزيع سود سهام و معاملات بين واحد تجاري وصاحبان آن , اطلاعات مفيدتري را در اختيار استفادكنندگان صورتهاي مالي قرار مي دهد
1.اگر سودهاي خالص سالانه براي تمام عمر واحد تجاري با هم جمع شود
بايد عادل كل يود خالص واحد مزبور باشد . عدم انعكاس اقلام بدهكارناشي از رويدادهاي غير مترقبه و يا اصلاحات دوره هاي قبل در محاسبه سود خالص دوره هاي مربوط باعث مي گردد كه سود آن دوره ها بيش از ميزان واقع گزارش شود .
2.حذف برخي از اقلام بدهكار يا بستنكار از محاسبه سود خالص باعث دستكاري و تحريف احتمالي رقم سود خالص سالانه مي شود .
3.اگر صورتحساب سود و زيان شامل كليه اقلام درآمد و هزينه شناسايي شده در طي دوره باشد . تهيه آن آسانتر و براي استفاده كنندگان صورتهاي مالي , مفهومتر بوده و دستخوش قضاوتهاي قردي مديران يا حسابداران تهيه كننده ي صورتهاي مالي قرار نمي گيرد .
اجزاي تشكيل دهنده گزارش مالي
جهت كمك به استفاده كنندگان صورتهاي مالي و تلاش به منظور افزايش قابليت درك و فهم آنان از عملكرد مالي واحد تجاري گزارش عملكرد مالي به دو بخش مجزا , تحت عنوان صورت سود و زيان و صورت سود و زيان جامع تقسيم شده است .
صورتحساب سود وزيان , شكل نحوه ارائه آن
صورت حساب سود وزيان را مي توان به اشكال مختلف و با توجه به مفاهيم مختلف درآمد تفكيك و طبقه بندي هزينه ها ارائه كرد . در عمل , صورتحساب سود وزيان به دو شكل متفاوت ارائه مي شود كه عبارتند از :
الف ) شكل چند مرحله اي
ب ) شكل يك مرحله اي
شكل چند مرحله اي صورتحساب سود وزيان مبتني بر طبقه بندي اقلام و تفكيك نتايج حاصل از عمليات جاري از نتايج فعاليتهاي جنبي و غير عملياتي است .
در صورت حساب سود و زيان يك مر حله اي , هيچ گونه طبقه بندي بين اقلام درآمد و هزينه به عمل نمي آيد بلكه كليه درآ مدها اعم از عمليات يا غير عملياتي از يك طرف و كليه هزينه ها نيز اعم از عملياتي و غير عملياتي و حتي ماليات , از طرف ديگر با هم جمع شده و سپس جمع هزينه ها از جمع درآ مد ها كسر مي گردد تا سود ويژه به دست آيد (شكل 2-2 )
صورتحساب سود و زيان به شكل يك يا چند مرحله اي را مي توان به صورت تفضيلي يا فشرده ارائه كرد .
بسياري از واحد هاي تجاري براي گزارش نتايج عمليات خود , شكل فشرده صورتحساب سود و زيان را به كار مي برند . در اين حالت جزئيات اقلام منعكس شده در سود و زيان , در يادداشتهاي پيوست صورتهاي مالي افشاء خواهد شد .
در عمل شكل چند مرحله اي و فشرده صورتحساب سود و زيان كاربرد بيشتري دارد .
طبقه بندي صورتحساب سود و زيان
به منظور سهولت مقايسه نتايج عملكرد هر دوره با دوره هاي ديگر و براي اينكه اطلاعات ارائه شده در صورت سود و زيان جهت تصميم گيريهاي اقتصادي مفيد واقع شود , اقلام صورت حساب مزبور به دو طبقه كلي تقسيم مي شود :
2.اقلام غير عادي (غيرمتفرقه )
اقلام غير عادي (غير متفرقه )
اقلام عادي عبارت است از اقلام درآمد يا هزينه اي كه از فعاليتهاي معمول مستمر و منظم واحد تجاري ناشي و يا وقوع آنها در طي يك دوره مالي متصور مي باشد . اين اقلام خود به دو دسته قابل تقسيم است :
الف) اقلام عادي عملياتي
اقلام عادي عملياتي عبارتند از درآمد و هزينه هايي كه در نتيجه انجام عمليات مرتبط به موضوع اصلي فعاليتهاي واحد تجاري حاصل مي شود . اقلام غير عادي انتظار نمي رود كه به طور عادي و مستمر به وقوع پيوندد . بنابران شرط طبقه بندي درآمد و يا هزينه اي به عنوان اقلام غير مترقبه داشتن هر دو شرط غير عادي بودن و غير مستمر بودن مي باشد .
ب) اقلام عادي غير عملياتي
اقلامي غير عادي مي باشد كه با توجه به محيط فعاليت واحد تجاري با عمليات عادي و متعارف واحد تجاري آشكارا ارتباط نداشته ويا تنها به طور تصادفي ارتباط پيدا نمايد . همچنين اقلام غير مستمر اقلامي مي باشند كه وقوع مجدد آنها در آينده قابل پيش بيني به طور معقول مورد انتظار نمي باشد .
سود يا زيان اقلام غير مترقب و ماليات مربوط بايد بطور جداگانه در صورت سود و زيان پس از سود و زيان ناشي از فعاليتهاي عادي نشان داده شود . ماليات سود يا زيان غير مترقبه بايد از طريق مقايسه ماليات سود يا زيان ناشي از فعاليت عادي بدون احتساب اقلام غير مترقبه و ماليات سود يا زيان سال مالي (پس از اقلام غير مترقبه ) تعيين گردد . هر گونه اضافه يا كسر ماليات ناشي از مقايسه فوق بايد به اقلام غير مترقبه نسبت داده شود .
تغييرات حسابداري
از آنجايي كه شرايط اقتصادي و اجتماعي جامعه و در نهايت نيازهاي استفاده كنندگان از گزارشهاي مالي همواره در حال تغيير مي باشد , لذا لازم است جهت انطباق هر چه بيشتر واحد تجاري با شرايط جديد , تغييراتي نيز در اصول و روشهاي حسابداري انجام گردد . تغييرات حسابداري معمولا به سه طبقه تقسيم مي گردد :
1-تغيير در اصول و روشهاي پذيرفته شده حسابداري
2-تغيير در بر آورد حسابداري
3-تغيير در شخصيت حسابداري واحد گزارشگر
تغيير در اصول و روشهاي پذيرفته شده حسابداري
در حسابداري به جهت تبعيت از مفهوم (( رعايت يكنواختي )) امكان تغيير در روش حسابداري بكار گرفته شده فقط وقتي مي تواند قابل توجيه باشد كه روش جديد حسابداري داراي مزايا و ارجحيتهاي قابل اثباتي نيست به روش قبلي باشد . تغييرات متداول در اصول و روشهاي پذيرفته حسابداري به شرح زير مي باشد :
تغيير در روش ارزشيابي موجوديها مانند تغيير از روش FIFO به روش LIFO
تغيير در روش محاسبه استهلاك مثل تغيير از روش نزولي به روش خط مستقيم
تغيير در روش حسابداري قراردادهاي بلند مدت پيمانكاري مثل تغيير از روش درصد پيشرفت كار به كار تكميل شده
تغيير در اصول روشهاي حسابداري , اغلب به واسطه محاسبه اثر انباشته تغيير و انعكاس آن در صورتحساب سود و زيان دوره , شناسايي ميشود . اثر انباشته تغيير در اصول و روشهاي حسابداري از طريق تسري روش جديد به دوره هاي قبل و مقايسه نتايج حاصله با نتايج به دست آمده از به كار گيري روش قديم در كليه دوره هاي مربوط , محاسبه مي شود .
در چنين شرايطي , نياز به تهيه و ارائه مجدد صورتهاي مالي مقايسه اي دوره هاي قبل با فرض به كارگيري روش جديد در دوره هاي مزبور نيست , چون اين احتمال وجود دارد كه تنظيم و ارائه مجدد صورتخاي مالي , موجب كاهش اعتماد عمومي نسبت به آن گردد . با اين وجود برخي از تغييرات حسابداري به دليل آثار با اهمييتي كه بر نتايج عمليات واحد تجاري دارد , نظير تغيير از روش ((اولين صادره ار آخرين وارده )) به روشهاي ديگر مستلزم تنظيم و ارائه مجدد صورتهاي مالي مقايسه اي دوره هاي قبل بوده و اثر انباشته تغيير به جاي انعكاس در صورتحساب سود و زيان , در صورت سود (زيان) انباشته گزارش مي شود .
تغيير در برآورد هاي حسابداري
تغيير در برآوردهاي حسابداري عمدتا به دليل وقوع رويدادهاي جديد و يا دستيابي به اطلاعات اضافي انجام مي گيرد . در حسابداري اصولا استفاده از برآورد مثل برآورد ميزان مطالبات مشكوك الوصول , تعيين ارزش اسقات و عمر مفيد دارايي و انجام برآوردهاي ديگر اجتناب نا پذير مي باشد .
حسابداري تغيير در برآورد از طريق تنظيم و ارائه مجدد صورتهاي مالي سالهاي قبل انجام نشده و اصولا اثر تغيير در برآوردهاي حسابداري فقط به سال تغيير و يا دوره ي تغيير و دوره هاي آتي محدود مي شود .
تغيير در شخصيت حسابداري واحد گزارش
اگر در صورتهاي مالي تهيه شده در دوره جاري از لحاظ شخصيت حسابداري با صورتهاي مالي ارائه شده در دوره هاي قبل ماهيتا متفاوت باشد , تنظيم و ارائه مجدد صورتهاي مالي سنوات قبل ضرورت خواهد داشت . نمونه بارز اين نوع تغيير , تركيب دو واحد تجاري به روش اتحاد منافع مي باشد كه در آن صورتهاي مالي دوره جاري بدون افشاي منايب صورتهاي مالي مقايسه اي دوره هاي قبل , قابل مقايسه نخواهد بود .
گردش حساب سود ( زيان ) انباشته
گردش حساب سود ( زيان ) انباشته به عنوان مكمل صورتحساب سود و زيان ارائه شده هدف از آن , گزارش كليه تغييرات در سود ( زيان ) انباشته طي دوره حسابداري است به نحوي كه بتوان از مانده ابتداي دوره , مانده پايان دوره را محاسبه نمود .
با توجه به اهميت اطلاعات مندرج در حساب سود ( زيان ) انباشته , گردش اين حساب متشكل از سود ( زيان ) انباشته ابتداي دوره , اضلاح اشتباهات با اهميت مربوط به دورههاي قبل , سود يا زيان دوره , سود سهام پيشنهادي (يا اعلام شده ) , محدوديتهاي ايجاد شده در توزيع سود نظير اندوخته ي قانوني و ساير اندوخته ها مي باشد .
اصلاح اشتباهات با اهميت دوره هاي قبل
ممكن است در دوره ي جاري اشتباهاتي مربوط به صورتهاي مالي يك يا چند دوره ي مالي گذشته كشف گردد كه اصلاح اين اشتباهات , به شرط اهميت بودن بايد در حساب سود ( زيان ) انباشته انجام و در گردش حساب مزبور نشان داده شود . اين اشتباهات ممكن است ناشي از موارد زير باشد :
الف) اشتباهات رياضي و محاسباتي
ب) اشتباهات در اعمال رويه هاي حسابداري
ج) تغيير نادرست يا نا ديده گرفتن واقعيتهاي موجود در زمان تهيه صورتهاي مالي
د) تغيير از يك رويه غير استاندارد حسابداري به يك رويه استاندارد.
ه)موارد تقلب
اصلاح اشتباهات با اهميت دوره هاي قبل به عنوان اصلاح مانده سود ( زيان ) انباشته ابتداي دوره اي كه در آن دوره اشتباه كشف مي شود تلقي گرديده و در نتيجه مانده افتتاحيه تعد يل و ارقام صورتهاي مالي سالهاي قبل ارائه مجدد مي شودمثال
اطلاعات مقايسه اي زير در مورد شركت سهامي شقايق در دست است :
صورت سود و زيان جامع
در متون نظري رسمي , سود جامع براي اولين بار در بيانيه شماره 3 مفاهيم هيئت استانداردهاي حسابداري مالي كه تحت عنوان (( عناصر صورتهاي مالي واحدهاي انتفاعي )) در سال 1980 منتشر شده بود , تعريف گرديد .در اين بيانيه سود جامع چنين تعريف شده است :
((سود جامع عبارت است از تغيير حقوق صاحبان سهام واحد انتفاعي در يك دوره در نتيجه ي وقوع معاملات و رويدادها به استثناي تغييرات ناشي از سرمايه گذاري صاحبان سهام و داراييهاي توزيع شده )).
پيشتر با دو نظريه مربوط به اندازه گيري درآمد و سود خالص چیست؟ ضسود خالص تحت عنوان عملكرد جاري و شمول كلي آشنا شديم كه حكايت از قدمت بالاي مفهوم سود جامع در متون نظري دارد . كميته اجرايي انجمن حسابدار آمريكا در بيانيه (( اصول حسابداري زير بناي صورتهاي مالي شركتهاي سهامي )) از مفهوم سود فراگير دفاع كرده درآن را به شرح زير عنوان مي نمايند
(( صورت سود و زيان بايد كليه درآمدها و هزينه هاي شناسايي شده طي دوره را , صرف نظر از ارتباط آن با نتايج عمليات دوره جاري , منعكس نمايد . يعني صورتهاي سود و زيان دوره هاي حيات شركت به عنوان يك مجموعه بايد تمام درآمد و هزينه ها را نشان دهد )) .
در نهايت هيئت استانداردهاي حسابداري مالي در سال 1997 با انتشار بيانيه 130 تحت عنوان (( گزارشگري سود جامع )) مفهوم مزبور را رسما پذيرفت . سازمان حسابرسي نيز در بيانيه شماره 6 رهنمودهاي حسابداري تحت عنوان (( گزارش عملكرد مالي )) صورت مالي جديدي را با عنوان (( صورت سود و زيان جامع )) معرفي نمود كه از ابتداي سال 1378 لازم الاجرا شناخته شد .
نحوه ارائه صورت و زيان جامع
هيئت استانداردهاي حسابداري مالي ( FASB ) در خصوص نحوه ارائه صورت سود و زيان جامع , سه روش و استانداردهاي بين المللي حسابداري نيز دو روش مشخص نموده است . و ليكن سازمان حسابدلري در بيانيه شماره 6 رنمودهاي حسابداري ( گزارش عملكرد مالي ) جهت بهبود قابليت مقايسه صورتهاي مالي واحدهاي تجاري مختلف تنها يك روش برا ارائه آ ن پيشنهاد نموده است كه در آن صورت سود و زيان جامع به عنوان يك صورت مالي اساسي جداگانه ارائه مي شود ( شكل 5-2)
در آنجا توضيح نكته اي ضروري است و آن ا ينكه بر اساس بيانيه شماره 130 استانداردهاي حسابداري مالي , اصلاح اشتباهات اساسي در صورت سود و زيان جامع منظور نمي گردد . در بند 106 استاندارد مذبور عنوان شده كه به دليل لزوم تجديد ارائه صورتهاي مالي دوره هاي قبل , تعديلات سنواتي در سود و زيان جامع دوره هاي مزبور انعكاس مي يابد و بنابراين نبايد در صورت سود وزيان جامع دوره ي جاري نشان داده شود .
استانداردهاي بين المللي حسابداري رويه ي ديگري را انخاذ نموده اند وبر اساس اين رويه تعديلات سنواتي در صورت سود و زيان جمع منعكس مي شود . دليل اصلي هم اين است كه كليه تغييرات در خالص دارايي ها بجز آورده وستانده صاحبان سرمايه بايد در صورت سود و زيان جامع شناسايي شود .
بر اساس بند 8 بيانيهشماره 6 رهنمودهاي حسابداري سازمان حسابرسي كه تا حد زيادي منطبق با استانداردهاي بين المللي حسابداري مي باشد , در مواردي كه بجز سود و زيان دوره و تعديلات سنواتي , درآمد يا هزينه ي شناسايي شده ي ديگري وجود نداشته باشد
نيازي به تهيه و ارائه ي صورت سود و زيان جامع نبوده و در اين گونه موارد , صورت سود و زيان و صورت گردش سود ( زيان ) انباشته , اطلاعات كافي در مورد مجموع درآمد ها و هزينه هاي شناسايي شده طي دوره ارائه مي دهد . در چنين حالتي ارائه يادداشتي ذ يل صورت سود و زيان به شرح زير كفايت مي كند :
(( از آنجايي كه اجزلاي تشكيل دهنده ي سود و زيان جامع محدود به سود ( زيان ) دوره و تعديلات سنواتي است , صورت سود و زيان جمع ارائه نشده است .))
با سلام خدمت شما دوست عزیز و کاربر گرامی.ممنون از اینکه از وبلاگ ما دیدن میکنید و پوزش به خاطر اینکه وبلاگمون به روز نیست.اخه وبلاگ جدیدی برای انجمن راه اندازی کردیم. ادرسشم اون پایین مایینا هست.ممنون میشم که به وبلاگ جدیدمون هم سری بزنید.با تشکر
صورت سود و زیان و ویژگی های آن
صورت سود و زیان یا صورت درآمد و هزینه به عنوان مهم‌ترین گزارش مالی، عملکرد مالی یک شرکت را طی یک دوره زمانی مشخص نشان میدهد. در واقع در صورت سود و زیان پس از کسر هزینه‌ها از درآمدها، سود یا زیان انتهای دوره که نتیجه کلیه فعالیتهای عملیاتی و غیر عملیاتی شرکت است، مشخص میشود.
تعریف صورت سود و زیان چیست؟
صورت سود و زیان یکی از صورت مالی اساسی است که درآمد ها و هزینه های ایجادشده طی یک بازه زمانی خاص، معمولاً یک فصل یا یک سال مالی را خلاصه و گزارش میکند و همراه دو صورت مالی ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد منتشر می شود.
این سوابق، اطلاعاتی راجع به توانایی یا عدم توانایی شرکتی که از نرم افزار حسابداری شرکتی استفاده میکند، در تولید سود از طریق افزایش درآمدها، کاهش هزینه ها، یا هردو در اختیار متقاضیان این نوع اطلاعات قرار میدهد. به صورت سود و زیان، «صورت حساب درآمد و هزینه» و «صورت عملیات» نیز گفته می شود.
صورت سود و زیان مثل صورت جریان وجوه نقد، تغییرات حساب را در طول یک بازه زمانی خاص نشان میدهد. از طرف دیگر، ترازنامه تصویری است که نشان میدهد شرکت در یک زمان خاص چه دارایی هایی دارد و چه مقدار مقروض است. مقایسه صورت سود و زیان با صورت جریان وجوه نقد مهم است، چرا که در روش حسابداری تعهدی، درآمدها و هزینه ها قبل از اینکه پول نقد وارد حسابهای شرکت شود، ثبت گردند. به عبارتی درآمد ها و هزینه های ثبت شده، از جریان وجوه نقدی آنها مستقل هستند و بدون توجه به دریافت یا پرداخت ثبت می گردند.
ضرورت تهیه صورت سود و زیان
هدف از صورت سود و زیان نشان دادن عملکرد مالی شرکت در یک دوره است. این صورت تصویری از عملکرد مالی یک کسب‌وکار ارائه میدهد. از طریق صورت سود و زیان و سایر اسناد مالی مانند صورت جریان وجه نقد، ترازنامه و گزارش سالانه، می‌توانید سودآوری کسب‌وکارتان را تعیین کنید.
مشاغل کوچک معمولاً زمانی شروع به تهیه صورت سود و زیان میکنند که یک بانک یا سرمایه‌گذار بخواهد ببیند تجارتشان چقدر سودآور است.
حسابداران، سرمایه‌گذاران ، کسانی که از بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین استفاده میکنند و صاحبان کسب‌وکارها به طور مرتب صورتهای درآمد را بررسی میکنند تا بدانند تجارتشان چقدر در عملکرد مورد انتظار خود خوب عمل میکند و از این مورد برای تنظیم اقدامات بعدی خود استفاده میکنند. مالک کسب‌وکاری که شرکتش به اهداف مالی خود دست نیافته است، استراتژی محوری خود را برای بهبود در سه ماهه بعدی تعیین میکند. به همین ترتیب، یک سرمایه‌گذار ممکن است تصمیم به سرمایه‌گذاری بگیرد یا سرمایه‌اش را بیرون بکشد.
اگر کسب‌وکاری به سود مدنظرش دست نیابد، بانکدار یا وام‌دهنده نسبت به دادن اعتبار اضافی دچار شک و تردید میشود. از طرفی شرکتی که سودآوری داشته باشد، با تهیه صورت سود و زیان توانایی خود در سرمایه‌گذاری به روشی موفق را نشان میدهد. توانایی یک شرکت برای فعالیت سودآور برای وام‌دهندگان و سرمایه‌گذاران فعلی، وام‌دهندگان و سرمایه‌گذاران بالقوه، مدیریت شرکت، رقبا، سازمان‌های دولتی، اتحادیه‌های کارگری و دیگران مهم است.
هدف استفاده از صورتحساب سود وزیان چیست؟
اقلام با اهمیت صورت سود و زیان شامل درآمدها و هزینه است. صورت سود و زیان اندازه‌گیری عملکرد یک نهاد در طول دوره حسابداری را فراهم می‌نماید. عملکرد یک نهاد را در صورت سود و زیان میتوان در شرایط زیر ارزیابی نمود به عبارت دیگر کاربرد و دلیل طبقه بندی در صورت سود و زیان در موارد زیر است:
- تغییر در درآمد فروش در دوره در مقایسه با رشد صنعت
- تغییر در حاشیه سود ناخالص، عامل حاشیه سود خالص و ناخالص در طول دوره
- افزایش یا کاهش در سود خالص، سود عملیاتی و سود ناخالص در دوره
- مقایسه سودآوری واحد تجاری با دیگر سازمان‌های فعال در صنایع و یا بخش مشابه
اجزای تشکیل دهنده صورت سود و زیان
اجزای صورت سود و زیان ممکن است در شرکتهای مختلف تفاوت‌های جزئی باهم داشته باشند، زیرا هزینه‌ها و درآمدها بستگی به نوع عملیات دارند.مثلا فروشگاهایی که از نرم افزار حسابداری فروشگاهی استفاده میکنند با شرکت ها در امور سود و زیان متفاوت هستند.
متداول ترین اقلام صورت سود و زیان عبارتند از:
فروش یا درآمد خالص
فروش یا درآمد خالص عبارت از درآمدی است که از فعالیتهای اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل میگردد و در خط اول صورت سود و زیان نشان داده میشود.
بهای تمام شده کالای فروش رفته
بهای تمام شده کالای فروش رفته شامل تمام هزینه‌هایی است که یک واحد تجاری برای تولید محصول یا خدمت فروش رفته، انجام میدهد. این هزینه‌ها می‌تواند شامل دستمزد مستقیم ، مواد مستقیم و سربار ساخت (مانند استهلاک) باشد.
سود یا زیان ناخالص
سود یا زیان ناخالص با کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته (یا هزینه فروش) از درآمد محاسبه میشود.
هزینه‌های فروش، اداری و عمومی
این هزینه‌ها شامل بخش فروش ، عمومی و اداری است که شامل تمام هزینه‌های غیر مستقیم مرتبط با اداره‌ی شرکت است. این هزینه‌ها شامل هزینه حقوق و دستمزد قسمت اداری و فروش ، هزینه اجاره محل به جز کارخانه، هزینه تبلیغات و بازاریابی، هزینه حسابرسی و حسابداری، هزینه مشاوره و سایر هزینه‌ها میشود.
خالص سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی
درآمدها و هزینه‌های که مربوط به عملیات شرکت است ولی مربوط به فعالیت اصلی آن نمی باشد در این قسمت گزارش میشوند. این درآمدها و هزینه‌ها مانند فروش ضایعات، سود و زیان تسعیر ارز، زیان کاهش ارزش موجودی کالا است.
سود یا زیان عملیاتی
سود یا زیان عملیاتی نشان دهنده سود یا زیانی است که از عملیات اصلی شرکت بدست می‌آید. به عبارت دیگر ، این سود یا زیان قبل از کسر هرگونه درآمد و هزینه غیرعملیاتی و مالیات محاسبه میشود.
هزینه‌های مالی
هزینه‌های مالی مانند هزینه بهره وام‌های دریافتی از بانکها و اشخاص، هزینه اوراق مشارکت می‌باشد.
سایر درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی
سایر درآمدها و هزینه غیر عملیاتی شامل درآمدها و هزینه‌هایی است که مربوط به فعالیت واحد تجاری نمی باشند، مانند سود (زیان) ناشی از فروش داراییهای ثابت، سود حاصل از فروش مواد اولیه، سود ناشی از فروش سرمایه گذاری‌ها ، سود حاصل از سایر اوراق بهادار و سپرده‌های سرمایه گذاری بانکی.
سود یا زیان عملیاتی قبل از مالیات
در این قسمت سود یا زیان عملیاتی واحد قبل از کسر مالیات نمایش داده میشود.
مالیات بر درآمد
در این قسمت مالیات کسر شده از سود واحد تجاری نمایش داده میشود که طبق فعالیت واحد تجاری و قوانین مالیاتی، مالیات کسر شده متغیر است.
سود یا زیان خالص
در این قسمت مالیات بر درآمد از سود خالص کسر شده و سود و زیان خالص نمایش داده میشود و این سود قابل تقسیم بین سهامداران می‌باشد.
انواع روشهای ارائه صورت سود و زیان
در لیست بهترین نرم افزارهای حسابداری تحت وب ،اشاره شده است که .صورت سود و زیان را میتوان به دو روش تک‌مرحله‌ای و دو مرحله‌ای ارائه کرد.
روش تک‌مرحله‌ای
در این روش ابتدا کلیه درآمدها لیست میشوند. سپس کلیه هزینه‌ها به ادامه لیست اضافه میشود. در نهایت از کم کردن مجموع هزینه‌ها از مجموع درآمدها، سود یا زیان قبل از کسر مالیات مشخص میشود.
روش دومرحله‌ای
در این روش ابتدا کلیه درآمدهای عملیاتی و کلیه هزینه‌های عملیاتی لیست میشوند و از تفاضل آن‌ّها، سود یا زیان ناویژه به دست می‌آید. در ادامه، درآمدهای غیر عملیاتی و هزینه‌های غیر عملیاتی به لیست اضافه میشوند. نهایتا از تفاضل نتیجه این دو مرحله، سود یا زیان درآمد و سود خالص چیست؟ قبل از کسر مالیات مشخص میشود.
بدیهی است چنانچه مجموع درآمدها از مجموع هزینه‌ها بیشتر باشد، فعالیت شرکت سودآور بوده است. به طور عکس، چنانچه مجموع هزینه‌ها از مجموع درآمدها بیشتر باشد، فعالیت شرکت زیان‌ده بوده است.
صورت سود و زیان چیست؟
صورت سود و زیان یکی از صورت مالی اساسی است که درآمد ها و هزینه های ایجادشده طی یک بازه زمانی خاص، معمولاً یک فصل یا یک سال مالی را خلاصه و گزارش میکند و همراه دو صورت مالی ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد منتشر می شود.
علت استفاده از صورتحساب سود وزیان چیست؟
اقلام با اهمیت صورت سود و زیان شامل درآمدها و هزینه است. صورت سود و زیان اندازه‌گیری عملکرد یک نهاد در طول دوره حسابداری را فراهم می‌نماید.
درآمد و سود خالص چیست؟
مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.
- 02191004770
- [email protected]
- تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15
خانه / سرمایه گذاری و بورس / سود عملیاتی و غیر عملیاتی چیست؟
سود عملیاتی و غیر عملیاتی چیست؟
برای هر شخصی هدف از سرمایه گذاری در هر بازاری کسب سود می باشد پس سود و زیان یکی از مهم‌ترین مفاهیمی می باشد که سهامداران در فعالیتهای اقتصادی و سرمایه گذاری خود باید با آن آشنا باشند. بر همین اساس افراد باید با انواع سود و مفاهیم آنها آشنا شوند.
این مقاله را برای اینکه بدانید سود عملیاتی و غیر عملیاتی چیست؟ و این دو چه تفاوتی با هم دارند مطالعه نمایید.
منظور از سود عملیاتی و غیر عملیاتی چیست؟
برای اینکه یک سرمایه گذاری سودمند داشته باشید باید پیش از هر کاری به بررسی بازار مورد نظر و عوامل تاثیر گذار بر رشد آن را مورد بررسی قرار دهید و برای انجام این کار باید به برخی اصطلاحات مربوط به آن آشنا باشید در ادامه این مطلب به تعریف برخی از این اصطلاحات همچون سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی می پردازیم.
سود عملیاتی چیست؟
سود عملیاتی میزان سوددهی عملیاتی یک واحد تجاری را تعیین می نماید. سود عملیاتی بیانگر باقیمانده سود پس از محاسبه همه هزینه‌های درآمد و سود خالص چیست؟ عملیاتی مربوط به واحد تجاری می باشد و علاوه بر بهای تمام‌شده کالای فروش رفته، هزینه‌های عمومی، اداری و هزینه‌هایی مانند بیمه و اجاره، حمل‌ونقل و کرایه در محاسبه سود عملیاتی در نظر گرفته خواهد شد و بطور کلی همه هزینه‌هایی که برای حفظ فعالیت واحد تجاری ضروری هستند، حتما باید در محاسبه سود عملیاتی در نظر گرفته شوند.
سود عملیاتی همانند سود ناخالص در بردارنده بهره‌های پرداختی بابت درآمد ناشی از سرمایه‌گذاری‌ها، مالیات و بدهی‌ها نمی‌شود. سود عملیاتی قابلیت سوددهی عملیاتی یک واحد تجاری را مشخص میکند.
گفتنی است همه درآمدهایی که شرکتها از طریق انجام عملیات اصلی خود کسب میکنند، درآمدهای عملیاتی شرکت محسوب میشود. همچنین همه هزینه‌هایی که در فرایند این درآمدهای عملیاتی ایجاد شوند، جزء هزینه‌های عملیاتی شرکت هستند.
همه درآمدهایی که شرکتها به واسطه انجام عملیات اصلی خود کسب کند، درآمدهای عملیاتی شرکت و همه هزینه‌هایی که در پروسه این درآمدهای عملیاتی ایجاد می شوند، جزء هزینه‌های عملیاتی شرکت هستند و از اختلاف بین درآمدهای عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی شرکت سود عملیاتی به دست می آید. در ادامه با یک مثال سود عملیاتی رو توضیح می دهیم.
بطور مثال درآمد کسب شده از محل فروش اتومبیل برای یک شرکت اتومبیل سازی مانند ایران خودرو یک درآمد عملیاتی است اما درآمد حاصل از فروش یک ساختمان متعلق به شرکت ایران خودرو، یک درآمد عملیاتی نیست.
سود غیرعملیاتی چیست؟
سود غیرعملیاتی برخلاف سود عملیاتی ناشی از فعالیتهای غیرمرتبط با موضوع اصلی شرکت می باشد. سود غیرعملیاتی معمولا مربوط به سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها و سهام، سود حاصل از فروش داراییهای غیرمنقول، سود حاصل از اوراق مشارکت و… است که امکان دارد قسمتی از آن سود غیر مستمر باشد.
برای تعیین و محاسبه سود غیر عملیاتی و غیر مستمر که ناشی از فروش داراییهای غیرمنقول هم می باشد باید درآمد حاصل از فروش دارایی ذکر شده را از بهای تمام شده تاریخی آن کم کرده تا سود غیرعملیاتی آن بدست بیاید.
یک مثال برای سود غیرعملیاتی
به طور مثال شرکت پتروشیمی شازند اراک با نماد شاراک محصولات شیمیایی زیر را تولید میکند که چند محصول شیمیایی آن بصورت زیر است.
- پلی اتیلن سبک خطی
- اتیلن گلایکول
- پلی پروپیلن
- هیدروکربور A80
- پلی اتیلن سنگین
- پلی بوتاداین
- دو اتیل هگزانول
همه محصولات نام برده شده بعد از اینکه به فروش برسند برای شاراک درآمد عملیاتی و سپس سود عملیاتی به وجود می آورند.
اما در کنار فروش این محصولات فکر کنید که شاراک در حسابهای بانکی کوتاه‌مدت خود مقداری پول نقد دارد که هر ماه مقداری از بانک سود دبه دست می آورد که این سودِ حاصل از پول نقد سپرده گذاری شده در بانک سود غیر عملیاتی محسوب می شود.
و این دو سود کسب شده در دو حساب مختلف با نام سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی درج میشوند به این صورت که سود فروش محصولات در حساب سود عملیاتی و سود بانکی در حساب سود غیر عملیاتی منظور می گردد.
تفاوت سود عملیاتی و غیر عملیاتی در چیست؟
سود غیر عملیاتی ناشی از فعالیتهای غیرمرتبط با موضوع اصلی شرکت ، مانند سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها و خرید و فروش سهام، سود حاصل از فروش داراییهای غیرمنقول، سود حاصل از اوراق مشارکت و… می باشد اما سود عملیاتی مربوط به فعالیت های مرتبط با درآمد و سود خالص چیست؟ موضوع اصلی شرکت می باشد.
نحوه محاسبه اختلاف بین سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی در شرکت های مختلف اهمیت بسیار زیادی دارد. از مهم ترین مسائل که باید به آن توجه شود مسائل مالی آن شرکت می باشد.
در این زمینه مدیران مالی می توانند تاثیر بسزایی در انجام درست خرج و مخارج ها و همچنین حسابرسی درست داشته باشند که این امر نیاز به دقت و تخصص بالایی دارد.
مدیران می توانند در نتیجه کسب آموزش های تخصصی لازم در زمینه انواع محاسبات مالی و تکنیک های کاربردی از طریق کارشناسانی مجرب موفقیت های لازم را در این زمینه کسب نموده و در نتیجه به بهترین شکل مدیریت خود را به انجام رسانند.
هدف از انتشار این مقاله تعریف و بررسی سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی و آشنایی سرمایه گذاران با تفاوت میان این دو می باشد. امیدواریم از مطالعه آن رضایت خاطر داشته باشید.
Compatible data.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.
enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.
- Pina & Associates Insurance
- Payment at Contingency
- Amount of Payment
Two Most-Cited Reason
Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.
آشنایی با انواع درآمد در حسابداری
درآمد حسابی است موقت و سود و زیانی با ماهیت بستانکار که در طول دوره مالی نباید این حساب در ردیف بدهکار سند درآمد و سود خالص چیست؟ آورده شود. درآمدها معمولا از ارائه خدمات حاصل می شوند که برای کنترل آنها می بایست این حساب در سرفصل حساب کل درآمدهای عملیاتی و درآمدهای غیر عملیاتی دسته بندی شود تا به سادگی بتوانید از آن گزارش گیری نمایید. از انواع درآمدهای عملیاتی:
- درآمد حاصل از نصب و راه اندازی
- درآمد حاصل از پشتیبانی و گارانتی
- درآمد حاصل از سود سپرده یا سرمایه گذاری
- درآمد حاصل از تعمیر و نگهداری
- درآمد حاصل از فروش ضایعات و کالاهای اسقاط
- درآمد حاصل از اجاره ساختمان و ماشین آلات
- درآمد حاصل از کلیه خدمات و …
روش دریافت درآمد به دو صورت نقدی و غیر نقدی است که در روش نقدی ردیف بدهکار صندوق، بانک یا تنخواه گردان و در روش غیر نقدی یا نسیه در ردیف بدهکار طرف حسابها و یا سایر حسابهای دریافتنی قرار می گیرد.
پس درآمد در حسابداری به پولی گفته می شود که توسط یک شخص یا شرکت، در نتیجه فعالیت در یک کسب و کار و یا ارائه خدمات و همچنین سود سرمایه گذاری در شرکت با خرید سهام آن، به دست آمده است. درآمد یک فرد همچنین ممکن است از محل حقوق بازنشستگی، مزایای دولتی (بیمه درمانی و …) و نیز هدایا نیز حاصل شده باشد.
این ویدئو بخشی از پکیج صفر تا صد حسابداری سرفصل درآمدها می باشد.
از طرفی مفهوم درآمد برای یک خانواده با یک شرکت متفاوت بوده و بیشتر شباهت زیادی به درآمدهای شخصی در حساب سود و زیان دارد. به عبارتی بهتر، مجموع حقوق، اجاره، دستمزد و … را که یک خانواده در طول یک بازه زمانی مشخص دریافت می کند، درآمد حاصل شده آن خانواده می نامیم. این درآمد در حسابداری به عنوان درآمد ناخالصی که از آن هزینه ها کسر نشده، شناخته می شود.
حال اگر کل میزان مالیاتها و کسوراتی نظیر؛ کمکهای بازنشستگی اجباری را از درآمد ناخالص کسر کنیم، به درآمد خالص که مبنای محاسبه مالیات به درآمد شرکتها نیز هست، می رسیم. از طرفی دیگر، در حسابداری شرکتها، اگر بهای تمام شده کل کالاهای فروخته شده را از میزان کل دریافتی و درآمد آن شرکت کسر کنیم، به درآمد ناخالص یا ناویژه آن درآمد و سود خالص چیست؟ خواهیم رسید و با کسر هزینه ها و همچنین میزان بهره و مالیات از درآمد ناخالص، به درآمد خالص در حسابداری خواهیم رسید.
اما در این حین یک سئوال بسیار مهم پیش خواهد آید که آیا درآمد همان سود خالص است؟ در واقع سود در شرکتهای خدماتی از تفاضل درآمد و هزینه به دست خواهد آمد. چون برای حصول درآمد می بایست هزینه هایی مانند حقوق پرسنل ، اجاره و غیره انجام شود تا در نهایت به آن درآمد دسترسی پیدا کنیم. پس مهم است بدانید درآمد همان سود خالص نیست.
آشنایی با انواع درآمد در حسابداری
همواره راه های مختلفی برای کسب درآمد وجود دارد. در برخی از این راه ها نیاز به کار فیزیکی افراد است و در برخی دیگر سرمایه افراد کار را انجام میدهد و در اصطلاح عامیانه ” پول، پول می‌آورد.” در این قسمت به طور خلاصه شده، به برخی از دریافتی هایی که از آنها به عنوان درآمد یاد میشود، اشاره می نماییم.
دستمزد
دستمزد نوعی از درآمد است که حاصل انجام شغلی خاص توسط افراد است. در این نوع از کسب درآمد و سود خالص چیست؟ درآمد، در ازای کامل کردن وظایف و انجام بدون کم و کاست آنها، به افراد بر طبق یک نرخ ساعتی مشخص شده، پولی پرداخت می شود. در این میان هر چه بیشتر کار کنید، درآمد و دستمزد به دست آمده شما نیز بیشتر خواهد شد.
همانند دستمزد دریافتی افراد، حقوق نیز دریافت بابت انجام شغل مشخصی توسط افراد است. در این شیوه از کسب درآمد، معمولا قراردادی بین کارفرما و شما بسته میشود و مقرر میگردد تا به صورت سالانه، حقوق منظمی به شما پرداخت شود. پرداخت این حقوق در اصول حسابداری پایه، مشخصا به دوره های زمانی هفتگی، ماهانه و یا حتی ۳ ماهه محدود میشود. در این روش از پرداخت حقوق، معمولا مبلغ دریافتی توسط افراد مقدار ثابتی است و در ازای اضافه کار، اغلب درآمدی برای اشخاص در نظر گرفته نمی شود.
حق کمیسیون
کمیسیون معمولا در ازای تکمیل کار مشخصی به افراد داده میشود. این روش از کسب درآمد در اصول حسابداری بیشتر در بخش فروش و بازاریابی محصول رایج است. به این صورت که در مقابل هر مقدار فروشی که انجام می دهید، مقدار درآمد مشخصی نیز دریافت خواهید کرد و یا این که، درصدی از ارزش انجام کار خود را به خود اختصاص می دهید. همچنین در این جا برخلاف روشهای قبلی کسب درآمد که مبنا در آنها زمان است، نتایج انجام کار به عنوان مبنای پرداخت کمیسیون در نظر گرفته می شود.
بهره یا سود
در این قسمت سرمایه شما به عنوان یک عامل اصلی کسب درآمد عمل کرده و برای شما عایدی به ارمغان می آورد. بهره در میان انواع حساب های پرداختنی متفاوت است و معمولا به صورت سالانه و در اکثر اوقات به شکل درصدی از کار بیان میشود.
درآمد حاصل از چیزی که صاحب آن هستید
افراد زیادی هستند که از مهارت ها و استعداد هایی که دارند، در جهت کسب درآمد استفاده می نمایند. بنابراین یکی از روشهای کسب درآمد، استفاده از مهارت ها و یا فروش کالاها و خدماتی است که خود مالک و صاحب آن هستید.
درآمد حاصل از دریافت هدایا
چه کسی پیدا میشود که یک هدیه نقدی یا پول بادآوردهای را پس بزند؟ درست است که این درآمد و سود خالص چیست؟ مورد در صورتهای مالی حسابداری نظیر صورت سود و زیان دخالت داده نمی شود اما میتوان از آن به عنوان درآمد غیرمنتظرهای یاد کرد که منبع کسب آن می تواند جشنها و یا مناسبت های ویژه مذهبی باشد. در حساب سود و زیان، به عنوان یکی از انواع پر کاربرد دفاتر حسابداری، درآمد و عایدی شرکتها، در انواع و دسته های مختلفی قرار داده میشود. در این قسمت از مقاله به بررسی هر کدام از این انواع درآمد در صورت سود و زیان حسابداری، می پردازیم:
درآمد عملیاتی
به آن دسته از درآمدهایی که از محل انجام عملیات اصلی شرکتها، به دست می آیند، درآمد عملیاتی یک شرکت یا موسسه مالی گفته می شود. درآمد حاصل از ارائه خدمات و یا فروش کالای تولیدی، نمونه ای از درآمد عملیاتی بوده که در بالاترین قسمت یک صورت سود و زیان حسابداری نیز جای می گیرد.
درآمد غیر عملیاتی
گاهی اوقات درآمدهایی از محل منابع غیر قابل پیش بینی به دست می آیند که ممکن است دیگر شبیه آن درآمدها تکرار نشوند. به این دسته از عایدیهای انواع شرکتها که نتیجه فعالیت بخش عملیاتی و اصلی آنها نیستند، درآمدهای غیر عملیاتی گفته می شود. درآمد حاصل از فروش یک دارایی که با فروش آن، شرکت دیگر مالک آن دارایی خاص نخواهد بود و یا درآمد حاصل از یک سرمایه گذاری پر ریسک، نمونه هایی از درآمدهای غیر عملیاتی هستند که در حساب سود و زیان صورتهای مالی حسابداری شرکتها، لحاظ می گردند.
درآمد شخصی
دسته دیگری از درآمدهای یک شرکت که در حسابداری به عنوان درآمد شخصی از آن یاد می شود، متشکل از اجزایی است که در بخش قبلی به توضیح مختصری در مورد آنها پرداختیم. اجزای تشکیل دهنده درآمد شخصی عبارتند از: حقوق و دستمزد، پاداش کار، دستمزد ساعتی و اضافه کار، سود حاصل از خرید و فروش سهام و همچنین درآمد به دست آمده از محل اخذ اجاره زمین و ساختمان.
درآمد دولتها
این دسته از درآمدها که به عنوان رایجترین نوع کسب درآمد نهادی در حسابداری از آنها یاد می شود، خود از سه بخش؛ مالیات بر درآمد، مالیات بر دارایی و نیز مالیات بر ارزش افزوده تشکیل شده است که همگی در صورت سود و زیان از درآمد ناخالص کسر می گردند تا به درآمد خالص دست پیدا کنیم.
همچنین از جمله درآمدهای فرعی که از آنها به عنوان درآمدهای بخش غیر انتفاعی در حسابداری درآمدها، یاد می شود، میتوان به مواردی نظیر؛ حق عضویت، جذب سرمایه و نیز حمایتهای مالی افراد حقیقی و حقوقی اشاره کرد. اگر بخواهیم به صورت کاملا ساده شده در مورد تفاوت درآمد خالص با درآمد ناخالص در حسابداری صحبت کنیم، می توانیم به نکات زیر اشاره نماییم:
الف: درآمد ناخالص همان درآمدی است که در طول یک بازه زمانی مشخص و از طرق مختلف توسط افراد و شرکتها کسب میشود.
ب: درآمد خالص کل آن عایدی و دریافتی است که در آخر پس از کسر هزینه ها به جا می‌ماند.
برای یک کارمند دولتی یا یک کارمند شرکت خصوصی که حقوق و دستمزد ماهانه دریافت میکند، درآمد ناخالص شامل تمامی دریافتی های او در طی آن ماه است. همچنین برای یک شرکت که در حوزه فروش محصولات تولیدی فعالیت می کند، درآمد ناخالص کل درآمدی است که از محل فروش کالاها و یا ارائه خدمات آن شرکت به افراد مختلف به دست می آید.
در مقابل، درآمد خالص، پس از کسر هزینه هایی نظیر؛ کلیه هزینه های مالیاتی، هزینه های مربوط به انواع مختلف بیمه، هزینه های صندوق تامین اجتماعی، هزینه پرداخت قسط و … از درآمد کل ناخالص در صورت سود و زیان حسابداری به دست می آید.
در این جا هزینه ها نیز همانند درآمدها به دو شکل عملیاتی و غیر عملیاتی از حساب درآمد ناخالص کسر می شوند تا در نهایت سود خالص حسابداری که به آن درآمد خالص نیز گفته میشود به دست آید. پرداخت قبوض، مخارج قانونی، هزینه های تبلیغاتی و … از جمله هزینه های عملیاتی مهم در حسابداری هستند که در نهایت از درآمد ناخالص کسر میشوند تا درآمد خالص به دست آید. بسته به دو ملاک مهم کسب شدن و نیز تحقق یافتن در مورد درآمد، می توان از روشهای مختلفی برای تخمین و شناسایی درآمدهای شرکت بهره برد:
روش فروش
این روش مناسب حالتی است که هر دو ملاک کسب شدن و تحقق یافتن برای درآمد، در زمان تحویل و یا ارائه کالا و خدمت صدق نماید.
روش تولید و تحویل
این روش برای حالتی است که درآمد پیش از عملیات تحویل و یا ارائه خدمت، تحقق یافته شده باشد. دریافت آبونمان نشریات و مجلات قبل از تحویل آنها به افراد، از جمله مهم ترین نمونه شناسایی درآمد با استفاده از این روش است.
تکمیل تولید
میتوان فروش محصولات کشاورزی با یک قیمت تضمینی از قبل مشخص شده را یک مثال کاربردی برای این شیوه از شناسایی درآمد عنوان کرد. در این روش میتوان درآمدها را در زمان مهیا شدن فراورده و محصول و تکمیل فرایند فروش آنها، شناسایی نمود.
روش بازیافت هزینه
این روش برای زمانی است که نتوان قیمت فروش محصولات را به طور دقیق پیش بینی نمود. در این حالت، با دریافت وجهی معادل هزینه های عملیاتی، می توان به گونه ای تقریبی، منابع و میزان درآمدهای کسب شده را تخمین زده و شناسایی نمود.
✔️ اگر قصد یادگیری حسابداری از پایه تا پیشرفته را دارید با انتخاب پکیج جامع آموزش صفر تا صد حسابداری ویژه بازار کار تمام تکنیک‌ها و مهارت‌های کلیدی که لازم است برای ورود به این حرفه بیاموزید را بصورت یکجا در اختیار شما قرار خواهیم داد.
ثبت درآمدها، هزینه ها برداشت و سرمایه گذاری مجدد صاحب سرمایه
از جمله رویدادهایی که منجر به تغییر حق مالی صاحب سرمایه می شود، سرمایه گذاری مجدد وبرداشت صاحب واحد تجاری است.
سرمایه گذاری مجدد
به معنای آن است که صاحب موسسه با آوردن پول یا مال دیگری، دارایی موسسه متعلق به خود را افزایش می دهد، در مقابل در طرف دیگر معادله حسابداری، سرمایه افزایش می یابد.بدین ترتیب توازن معادله حسابداری برقرار می ماند. اثر سرمایه گذاری مجدد بر عناصر اساسی حسابداری به صورت زیر است:
صندوق (یا دارایی آورده شده دیگر) افزایش یافته بدهکار
سرمایه افزایش یافته بستانکار
سرمایه گذاری مجدد می تواند به صورت نقدی یا غیر نقدی باشد. سرمایه گذاری نقدی به معنای آن است که مالک با آوردن پول اقدام به افزایش سرمایه موسسه بنماید.
برای مثال مدیر موسسه الف مبلغ 100 میلیون ریال سرمایه شرکت را افزایش دهد ، نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
سرمایه گذاری غیر نقدی به معنای آن است که مالک با اوردن اموالی غیر از پول، اقدام به افزایش سرمایه موسسه بنماید.
اگر یک دستگاه خودرو به ارزش 500 میلیون ریال به موسسه اختصاص دهیم و از این طریق سرمایه را افزایش دهیم ، نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
برداشت
برداشت به معنای آن است که صاحب یک موسسه برای مصارف شخصی پول یا مال دیگری را از دارایی های موسسه متعلق به خود بردارد و یا مخارج شخصی خود را از محل وجوه نقد موسسه پرداخت کند. ازآنجا که وجه برداشت شده ممکن است به موسسه برگشت داده شود، برداشت مالک به طور مستقیم به حساب سرمایه بدهکار نمی شود، بلکه آن را در حسابی به نام “برداشت” بدهکار و در پایان سال مالی در صورتی که وجه برداشت شده به موسسه برگشت داده نشود به حساب سرمایه منظور و مانده آن را کاهش می دهند. از آنجا که برداشت باعث کاهش سرمایه می شود ، قواعد بدهکار و بستانکار کردن آن عکس حساب سرمایه می باشد. اثر برداشت بر عناصر معادله اساسی حسابداری به صورت زیر است:
برداشت (افزایش یافته) بدهکار
صندوق (کاهش یافته) بستانکار
برای مثال اگر مالک موسسه مبلغ 5 میلیون ریال وجه نقد جهت مصارف شخصی از صندوق موسسه برداشت نمود. نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
اگرمالک موسسه اثاثه اداری که اخیرا به مبلغ 12 میلیون ریال خریداری شده بود را جهت مصارف شخصی به منزل ببرد، نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
2-درآمد و هزینه
مفهوم درآمد
درآمد ، بهای کالای فروش رفته ویا خدمات انجام شده است. هنگامی که موسسه ای خدماتی را انجام یا کالایی را به مشتریان تحویل می دهد، پول یا دارایی دیگری از آنان دریافت می کند. ورود این پول یا دارایی را به موسسه درآمد می گویند. مبلغ درآمد در هر معامله ای از طریق ارزش دارایی یا داراییهای که در ازای آن به دست می آید و معمولا به شکل نقد یا مطالبات است، اندازه گیری و در صورتهای مالی مربوط به دوره ای که طی آن تحقق پیدا کرده است، منعکس می شود. بنابراین، مبلغ درآمد برابر است با حاصل جمع وجوه دریافتی و مطالبات از مشتریان.
درآمد موجب افزایش سرمایه می شود. ورود پول یا ایجاد مطالبات ناشی از انجام خدمات، جمع دارایی یک موسسه را افزایش می دهد، در طرف دیگر معادله حسابداری ، سرمایه را به مبلغی معادل افزایش حاصل در جمع دارایی، بالا می برد. بعضی مواقع ، درآمد می تواند به شکل کاهش بدهی و افزایش سرمایه باشد. بنابراین، درآمد عبارت است از افزایش ناخالص در سرمایه که ناشی از فعالیتهای انتفاعی باشد.
برای هریک از منابع درآمد باید حسابی جداگانه در دفتر کل افتتاح شود و عنوان هر حساب باید حاکی از منبع درآمد باشد. مثلا، درآمد کارمزد ، درآمد فروش ، حق الزحمه حسابرسی و درآمد تعمیرات. به طور کلی، درآمد هنگامی شناسایی و در مدارک حسابداری ثبت می شود که کالای فروش رفته به مشتریان تحویل داده شود و یا خدماتی برای آنان انجام شود. به بیان دیگر، درآمد هنگامی شناسایی و در مدارک حسابداری ثبت می شود که مزایا و مخاطرات کالا از فروشنده به خریدار منتقل شده باشد.
نحوه ثبت درآمد
چون درآمد موجب افزایش سرمایه می گردد، نحوه ثبت افزایش و کاهش آن مثل حساب سرمایه است. یعنی زمانی که درآمد افزایش پیدا می کند، حساب درآمد بستانکار می شود.
درآمد (افزایش درآمد مثل افزایش سرمایه) بستانکار
برای مثال شرکت الف بابت خدماتی که به مشتریان ارائه نموده است ، صورتحساب شماره یک را به مبلغ 10 میلیون ریال صادر و وجه آن را دریافت کرد. نحوه ثبت آن در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
در ثبت فوق چون موجودی صندوق افزایش یافته آن را بدهکار و چون درآمد افزایش یافته آن را بستانکار می کنیم. زیرا همانطور که قبلا بیان گردید، افزایش درآمد مثل افزایش سرمایه بستانکار می شود. اگر پس از ارائه خدمات ، صورت حساب صادر شود ولی وجه آن دریافت نشود، حسابهای دریافتنی را بدهکار می کنیم.
برای مثال شرکت الف بابت خدماتی که به مشتریان ارائه نموده است صورتحساب شماره 2 را به مبلغ 13 میلیون ریال صادر کرد ولی وجه آن هنوز دریافت نشده است. نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است :
اگر شرکت الف بابت خدماتی که به مشتریان ارائه نموده است صورت حساب شماره 3 را به مبلغ 23 میلیون ریال صادر کرد که مبلغ 8 میلیون ریال از وجه آن دریافت شد ولی مابقی وجه آن هنوز دریافت نشده است. نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
دفتر روزنامه
ممکن است بابت ارائه خدمات به جای وجه نقد، چک از مشتریان دریافت شود. در این صورت حساب اسناد دریافتنی بدهکار می شود.
اگر شرکت الف بابت خدماتی که به مشتریان ارائه نموده است . صورتحساب شماره 4 را به مبلغ 20 میلیون ریال صادر کرد و بابت آن یک فقره چک 6 ماهه دریافت نمود، نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
مفهوم هزینه
هزینه بهای تمام شده کالای فروش رفته و یا خدمات انجام شده به منظور کسب درآمد است. به عبارت دیگر، هزینه شامل مخارجی است که برای کسب درآمد، پرداخت یا واقع شده است و از طریق بهای تمام شده دارایی ها یا خدماتی که در یک دوره مالی به مصرف می رسد و یا درآمد و سود خالص چیست؟ مورد استفاده قرار می گیرد ، اندازه گیری و در مدارک حسابداری ثبت می شود. مانند بهای تمام شده کالای فروش رفته ، حقوق کارکنان ، سوخت و روشنایی و استهلاک اموال . عنوان هر حساب هزینه ، باید ماهیت آن حساب را بیان کند، مثلا هزینه اجاره ، هزینه حقوق و هزینه بیمه. چون هزینه ها ، سرمایه را کاهش می دهد به محض تحقق ، بدهکار می شود.
نحوه ثبت هزینه
چون هزینه موجب کاهش سرمایه می گردد ، نحوه ثبت افزایش و کاهش آن عکس حساب سرمایه است. یعنی زمانی که هزینه افزایش پیدا می کند ، حساب هزینه بدهکار می شود.
هزینه (افزایش هزینه عکس افزایش سرمایه ) بدهکار
مثال : شرکت الف مبلغ 500.000 ریال بابت هزینه برق پرداخت کرد. نحوه ثبت آن در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
در ثبت فوق چون صندوق کاهش یافته است آن را بستانکار و چون هزینه افزایش یافته است آن را بدهکار می کنیم. افزایش هزینه عکس افزایش سرمایه است، بنابراین وقتی که هزینه افزایش پیدا کند آن را بدهکار می کنند.
مثال : شرکت الف صورت حسابی به مبلغ 8 میلیون ریال بابت هزینه تعمیر ماشین آلات شرکت دریافت نمود که وجه آن هنوز پرداخت نشده است.
اگر هزینه حقوق دی ماه کارکنان شرکت الف 50 میلیون ریال باشدو مبلغ 45 میلیون ریال آن پرداخت شود و مابقی بعدا پرداخت شود. نحوه ثبت این رویداد صرف نظر از مالیات و بیمه در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
دفتر روزنامه
| شماره سند حسابداری | تاریخ | شرح | عطف | بدهکار | بستانکار |
| 97/10/02 |
بابت هزینه حقوق دی ماه کارکنان شرکت
ممکن است بابت هزینه ها بجای وجه نقد، چک تسلیم ذینفع شود. در این صورت، حساب اسناد پرداختنی بستانکار می شود.
برای مثال اگر شرکت الف بابت هزینه تعمیر وسایل نقلیه شرکت صورت حسابی به مبلغ 10 میلیون ریال دریافت کند که بابت آن یک فقره چک 3 ماهه تسلیم تعمیرکار نموده است. نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
فرض تعهدی
براساس فرض تعهدی درآمد ها به محض تحقق و عاید شدن و هزینه ها به محض تحمیل یا وقوع، بدون توجه به زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد مربوطه ، شناسایی می شوند. فرض تعهدی ناظر بر نحوه شناخت درآمد ها و هزینه ها و به تبع آن ناظر بر اصل تحقق درآمد و اصل مقابله هزینه ها با درآمد ها (اصل تطابق) می باشد. براساس فرض تعهدی اگر وجه نقد وصول شده باشد ولی درآمد تحقق نیافته باشد، نمی توان درآمد را شناسایی کرد. همچنین براساس این اصل اگر وجه پرداخت شده باشد اما هزینه تحمیل نشده باشد، نمی توان هزینه ها را در دفاتر ثبت نمود.
اصل تحقق درآمد
براساس اصل تحقق درآمد، زمانی می توانیم درآمد را شناسایی و ثبت کنیم که درآمد تحقق یافته یا عاید شده باشد . زمانی درآمد را تحقق یافته فرض می کنند که فرآیند کسب سود تکمیل یا حداقل قسمت اعظم آن کامل شده باشد. فرآیند کسب سود عبارت از مجموعه ای از عملیات است که از خرید مواد اولیه و سایر عوامل تولید تا تبدیل آنها به کالای ساخته شده و نهایتا فروش محصولات و دریافت وجه آنها را در بر می گیرد.
اغلب موقع فروش فرآیند کسب سود را تکمیل شده فرض می کنند. بنابراین در بازه زمانی قبل از فروش محصول چنانچه وجهی دریافت شود ، نمی توان آن را به عنوان درآمد ثبت نمود. بلکه این گونه دریافتها نوعی بدهی است که تحت عنوان “پیش دریافت ها” یا “پیش دریافت درآمد” ثبت می شود.
اصل مقابله هزینه ها با درآمد ها یا اصل تطابق
هرموسسه ای به منظور کسب درآمد، هزینه هایی را در طول دوره مالی متحمل می شود. برای تعیین سود یا زیان خالص باید هزینه های انجام شده در یک دوره مالی از درآمد تحقق یافته در همان دوره کسر شود.
طبق اصل مقابله هزینه ها با درآمد یا اصل وضع هزینه های یک دوره از درآمد همان دوره، هنگامی که یک رویداد معین هم بر درآمد و هم برهزینه اثر می گذارد، هر دوجنبه این رویداد باید درهمان دوره مالی شناسایی و ثبت شود. معمولا در بکارگیری اصل مقابله هزینه ها با درآمد ، ابتدا اقلام تشکیل دهنده درآمد شناسایی و سپس اقلام هزینه مربوط از درآمد کسب شده، کسر می شود.
پیش دریافت درآمد
زمانی می توان درآمد را شناسایی کرد که فرآیند کسب سود تکمیل شده باشد. همچنین معمولا موقع فروش کالا یا اجرای خدمات فرآیند کسب سود را تکمیل شده فرض می کنند. بنابراین در هر زمانی قبل از فروش محصول یا ارائه خدمات چنانچه وجهی دریافت شود، نمی توان آن را به عنوان درآمد ثبت نمود، بلکه این گونه دریافتها نوعی بدهی هستند که در حسابی به نام “پیش دریافت” ثبت می شوند. حساب پیش دریافت یک بدهی است و زمانی که خدمات مربوطه به مشتریانی که از آنها پیش دریافت صورت گرفته است ارائه گردید (یا کالای مربوط تحویل آنان شد) از دفاتر حذف و درآمد مربوطه شناسایی می شود. برای این منظور حساب پیش دریافت، بدهکار و حساب درآمد، بستانکار می شود.
برای مثال شرکت الف بابت خدماتی که قرار است در ماه های آینده به مشتریان ارائه دهد مبلغ 8 میلیون ریال دریافت کرد. نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
پیش پرداخت هزینه
چانچه وجوه پرداختی مربوط به مخارجی باشد که منفعت حاصل از آن به دوره های آتی تسری پیدا کند، تحت عنوان یک دارایی به نام “پیش پرداخت” ثبت خواهند شد. به عبارت دیگر درآمد و سود خالص چیست؟ پیش پرداختها معرف مخارج انجام شده ای است که مورد استفاده قرار نگرفته است. از آنجا که منافع حاصل از مبالغ پیش پرداخت شده در دوره یا دوره های بعد بازیافت خواهد شد، اینگونه اقلام در دوره وقوع به عنوان دارایی شناسایی و از مجرای ترازنامه به دوره های آتی منتقل می شود تا با درآمدهای دوره های آتی مقابله گردد.
برای مثال شرکت الف مبلغ 12 میلیون ریال بابت حق بیمه یکسال آینده را پرداخت نمود. نحوه ثبت این رویداد در دفتر روزنامه به صورت زیر است:
دیدگاه شما