ارزش افزوده پرتفوی بورسی

ترازنامه شرکت

ارزش‌گذاری پرتفوی بورسی شرکت‌های سرمایه‌گذاری

ارزش روز دارایی یا NAV یک شرکت سرمایه‌گذاری برابر با مجموع حقوق صاحبان سهام، مازاد ارزش دارایی‌ها (بورسی و غیربورسی)، سود تقسیمی سهام و سود و (زیان) حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها، است. دارایی‌های بورسی به مجموع سرمایه‌گذاری‌های یک ارزش افزوده پرتفوی بورسی شرکت سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس گفته می‌شود. در این مقاله روش ارزش‌گذاری دارایی‌های بورسی (پرتفوی بورسی) توضیح داده شده است.

انتشار دارایی‌های بورسی

شرکت‌های بورسی موظف به انتشار ماهانه فعالیت‌های خود در کدال هستند. این گزارش‌ها را می‌توان با انتخاب «گزارش عملکرد» از قسمت «گروه اطلاعیه‌ها» مشاهده کرد.

در اینجا آخرین گزارش ماهانه شرکت، مربوط به دوره یک ماهه منتهی به 1400٫03٫31 انتخاب شده است. می‌توان با انتخاب «صورت وضعیت پورتقوی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس»، وضعیت دارایی‌های بورسی شرکت را در آن دوره مشاهده کرد.

محاسبه ارزش افزوده یا مازاد ارزش دارایی‌های بورسی

برای محاسبه خالص ارزش دارایی‌های یک شرکت مازاد ارزش دارایی‌های بورسی محاسبه می‌شود. یعنی باید بهای تمام شده خرید سهام برای شرکت از ارزش روز آن کسر شود.

بهای تمام شده – ارزش روز = مازاد ارزش دارایی‌های بورسی

برای محاسبه ارزش روز دارایی‌های بورسی نیز باید قیمت روز آن سهم را در تعداد سهامی که شرکت در اختیار دارد ضرب کرد.

قیمت روز × تعداد سهام = ارزش روز

برای مثال اگر یک شرکت سرمایه‌گذاری، تعداد 1 میلیون از سهام شرکتی را با قیمت 500 تومان خریداری کرده باشد، بهای تمام شده آن معادل 500 میلیون تومان است. اکنون اگر قیمت این سهم در بازار 800 تومان باشد، ارزش روز این سهام معادل 800 میلیون تومان است. اکنون با کم کردن بهای تمام شده از ارزش روز این دارایی، مازاد ارزش آن 300 میلیون تومان محاسبه می‌شود.

تعداد سهام هر یک از دارایی‌های بورسی

تعداد سهام هر یک از دارایی‌های بورسی، برابر با مجموع تعداد سهام شرکت در ابتدای دوره و تغییرات آن‌ها در طول دوره، است. چنانچه شرکت اقدام به خرید سهام کرده باشد، تغییرات مثبت و در صورتی که سهام را فروخته باشد، تغییرات منفی خواهد بود.

تغییرات تعداد سهام -/+ تعداد سهام در ابتدای دوره= تعداد سهام در انتهای دوره

به عنوان مثال، در طول دوره یک ماهه منتهی به 1400/03/31:

1- تعداد سهام شرکت «موتوژن» در طول دوره یک ماهه، بدون تغییر و برابر با 71،002،300 میلیون ریال مانده است.

2- تعداد سهام شرکت «کویر تایر» به میزان 1000 سهم کاهش یافته است. یعنی شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، در طول این دوره، تمام سهامی را که از شرکت مذکور در اختیار داشته، ارزش افزوده پرتفوی بورسی فروخته است.

3- تعداد سهام شرکت «دارویی قاضی» نیز به میزان 84،595،985 سهم، افزایش یافته است. یعنی تعداد سهام شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، در طول این دوره، از 76،991،580 به 161،587،565 افزایش یافته است.

در اینجا باید توجه داشت که افزایش سهام شرکت‌ها می‌تواند ناشی از خرید سهام جدید و یا افزایش سرمایه باشد.

قیمت روز سهام هر یک از دارایی‌های بورسی

برای محاسبه ارزش روز NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری، باید مازاد ارزش را براساس قیمت روز هر یک از دارایی‌های بورسی، محاسبه کرد. قیمت روز سهم (قیمت پایانی یا قیمت آخرین معامله) هر یک از دارایی‌های بورسی شرکت در وبسایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (TSE) قابل دسترس است.

بهای تمام شده هر یک از دارایی‌های بورسی

بهای تمام شده، در واقع هزینه‌ای است که شرکت در ازای خرید سهام یک شرکت بورسی، متحمل شده است. بهای تمام شده هر یک از دارایی‌های بورسی، در این قسمت ارائه شده است:

در حقیقت «بهای تمام شده»، از رابطه زیر محاسبه می‌شود:

قیمت خرید هر سهم × تعداد سهام= بهای تمام شده

ممکن است شرکت در طول دوره یک ماهه مورد نظر، سهام شرکتی را با قیمت‌های مختلف خریداری کرده یا فروخته باشد، در این حالت میانگین وزنی قیمت خرید یا فروش در نظر گرفته می‌شود. مقادیر «بهای تمام شده هر سهم» در گزارش‌ها، با احتساب این حالت ارائه شده‌اند.

انواع بهای تمام شده یک شرکت

در گزارش صورت وضعیت پرتفوی بورسی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، در 4 قسمت عبارت «بهای تمام شده» ذکر شده است.

1- بهای تمام شده در ابتدای دوره

بهای تمام شده در این قسمت برابر با مبلغی است که شرکت در قبال خرید آن دارایی هزینه کرده است. به عنوان مثال، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر برای خرید تعداد 664،442،914 سهم از شرکت «توسعه صنایع بهشهر»، 799،662 میلیون ریال، هزینه کرده است. به عبارتی هر سهم از این شرکت را به طور میانگین به قیمت 1200 ریال خریداری کرده است.

2- بهای تمام شده تغییرات

در صورتی که شرکت در طول دوره مورد بررسی، اقدام به خرید یا فروش سهام یکی از دارایی‌های خود کند، بهای تمام شده حاصل از خرید یا فروش آن، در این قسمت ارائه می‌شود. به عنوان مثال، در این دوره، تعداد 1000 سهم از شرکت «کویر تایر» را فروخته است. بهای تمام شده حاصل از فروش آن برابر با 2 میلیون ریال بوده است.

3- بهای تمام شده در انتهای دوره

این قسمت بیان‌گر بهای تمام شده سهام هر یک از دارایی‌های بورسی شرکت سرمایه‌گذاری است که در محاسبات مازاد ارزش دارایی‌های بورسی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در صورتی که در دوره بررسی، شرکت اقدام به خرید یا فروش سهام یک شرکت نکرده باشد، بهای تمام شده در ابتدای دوره و انتهای دوره یکسان است. در غیر این صورت، این مقادیر متناسب با تغییرات تعداد سهام محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، شرکت تعداد 245،750،167 سهم از شرکت تامین سرمایه نوین را در طول دوره یک ماهه مورد بررسی، به فروش رسانده است. بنابراین تعداد سهام شرکت در انتهای دوره برابر با 245،750،167 است. با توجه به این که این سهام را با قیمت 874 ریال خریداری کرده است، بهای تمام شده شرکت برای این تعداد سهم 1،456 میلیون ریال خواهد شد.

4- بهای تمام شده هر سهم (ریال)

این قسمت، میانگین قیمت خرید هر سهم را برای هر یک از دارایی‌های بورسی شرکت را نمایش می‌دهد.

در سایت انیگما در قسمت «پورتفو بورسی» تمامی دارایی‌های بورسی شرکت‌های سرمایه‌گذاری به همراه بهای تمام شده، ارزش روز و مازاد ارزش آن‌ها، نشان داده شده است.

نمونه محاسبه مازاد ارزش شرکت بورسی

در این مقاله، مازاد ارزش شرکت «تامین سرمایه نوین» که از جمله دارایی‌های بورسی شرکت سرمایه‌گذاری غدیر است، به عنوان یک نمونه محاسبه شده شده است.

همانطور که گفته شد، مازاد ارزش یک دارایی برابر با ارزش روز آن دارایی منهای بهای تمام شده آن است.

شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، در انتهای دوره منتهی به 1400٫03٫31، تعداد 7245،750،16 سهم از شرکت تامین سرمایه نوین را داشته است.

قیمت آخرین معامله سهم «تامین سرمایه نوین» برابر با 6،870 ریال در تاریخ 1400٫04٫28 است.

بنابراین ارزش روز این دارایی مطابق رابطه زیر، برابر با 1،688 میلیون ریال است.

قیمت روز × تعداد سهام = ارزش روز

از طرفی بهای تمام شده، این تعداد سهم برای شرکت برابر با 1،456 میلیون ریال است. بنابراین، مازاد ارزش روز این دارایی برابر با (1،456-1،688) معادل با 232 میلیون ریال است.

برای محاسبه NAV، مازاد ارزش سایر دارایی‌های بورسی شرکت نیز باید به همین صورت محاسبه شود. در انتها، این مقادیر با یکدیگر جمع شده و مازاد ارزش کل دارایی‌های بورسی شرکت سرمایه‌گذاری به دست می آید.

از جمله چالش های این بخش، تغییر قیمت روزانه دارایی‌های بورسی و همچنین تغییرات تعداد سهام شرکت است که به صورت ماهانه گزارش می‌شود. از این رو، برای محاسبه دقیق NAV باید هر روز اطلاعات مطابق آخرین تغییرات به روزرسانی شود.

در سایت انیگما نام شرکت، سرمایه، تعداد سهام، بهای تمام شده، قیمت هر سهم، ارزش بازار و سود و زیان تمام دارایی‌‌های بورسی شرکت‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد.

شما می توانید تغییرات قیمت سهام شرکت مادر و هر یک از شرکت‌های زیرمجموعه را در طول زمان مشاهده کنید و همچنین تأخیر زمانی تغییرات را شناسایی نمایید.

فاکتورهای مهم در محاسبه NAV هر سهم شرکتها

در مقاله پیشین در رابطه با شرکت‌های سرمایه‌گذاری و دارایی‌های عمده این نوع از شرکت‌ها توضیحاتی را ارائه کردیم. حال بایستی به این نکته توجه فرمایید که جهت محاسبه NAV هر سهم یک شرکت سرمایه‌گذاری متغیرهایی وجود دارند که بایستی نسبت به آن‌ها اطلاعات و شناخت کافی داشته باشید تا بتوانید با تمرکز کامل به تحلیل شرکت‌های سرمایه‌گذاری بپردازید. در این مقاله در قالب یک مثال عملی تلاش می‌کنیم به تشریح مفاهیم متغیرهای اثرگذار بر NAV بپردازیم. لازم به ذکر است که متغیرهای مورداشاره تلفیقی از داده‌های حسابداری و بورسی است.

✪ محاسبه NAV هر سهم شرکت سرمایه‌گذاری اعتلای البرز

شرکت سرمایه‌گذاری اعتلای البرز یکی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته‌شده در بازار فرابورس با نماد اعتلا است. در تصویر زیر اجزای تشکیل‌دهنده در محاسبه NAV هر سهم نماد اعتلا را که در بین تمامی شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک است، مشاهده می‌فرمایید.

همان‌طور که در مقاله پیشین نیز خدمت شما عرض شد، برای محاسبه ارزش ذاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری به جای برآورد سود هر سهم به برآورد خالص ارزش دارایی‌های هر سهم یا همان محاسبه NAV هر سهم می‌پردازیم و از این دریچه ارزش روز حقوق صاحبان سهام شرکت را محاسبه می‌کنیم. اما آنچه از ترازنامه شرکت تحت عنوان مجموع حقوق صاحبان سهام به دست می‌آید در واقع ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام است و قطعاً با ارزش روز آن فاصله زیادی دارد. برای رسیدن به ارزش روز حقوق صاحبان سهام ضمن توجه به ارزش دفتری این حساب به اجزای دیگری نیز توجه می‌شود که شما در تصویر فوق آن‌ها را مشاهده می‌فرمایید و هدف ما در این مقاله تشریح و تبیین متغیرهای مزبور است تا علت لحاظ این متغیرها در محاسبات مربوط به NAV برای شما ملموس‌تر گردد.

✘ ارزش افزوده پرتفوی بورسی

همان‌طور که پیش از این ذکر گردید، عمده دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری را سهام خریداری‌شده تشکیل می‌دهد. چنانچه شرکتی که سهام آن خریداری‌شده در بازار بورس پذیرفته شده باشد در زمره پرتفوی بورسی شرکت گزارش می‌گردد و در غیر این صورت در پرتفوی غیر بورسی شرکت نشان داده خواهد شد. صورت وضعیت پرتفوی شرکت های سرمایه گذاری به صورت ماهیانه در سایت کدال منتشر می شود.

در تصویر فوق بخشی از پرتفوی بورسی شرکت را مشاهده می‌فرمایید. عموماً در گزارش‌های منتشرشده توسط شرکت‌ها، آن سهامی که شرکت سرمایه‌گذاری بهای بیشتری را بابت خرید آن پرداخت کرده است در سطر اول گزارش می‌نماید و به همین ترتیب تا آخر جدل گزارش می‌گردد. اما منظور از ارزش‌افزوده پرتفوی بورسی چیست و چگونه محاسبه می‌گردد؟ برای این منظور مجدداً به تصویر فوق برمی‌گردیم. در تصویر فوق مشاهده می‌نمایید که شرکت سرمایه‌گذاری اعتلای البرز تعداد ۲۰ میلیون سهم بانک پاسارگاد را با قیمت میانگین ۱۴۲۱ ریال به ازای هر سهم خریداری کرده است. از طرفی در تاریخ تهیه این گزارش قیمت هر سهم بانک پاسارگاد معادل ۱۰۷۷ ریال بوده است. در نتیجه سود(زیان) ناشی از تملک بانک پاسارگاد که در واقع ارزش افزوده ناشی از مالکیت این سهم برای شرکت اعتلای البرز است به شیوه زیر محاسبه می‌گردد(توجه گردد که در این مرحله ما به دنبال این موضوع هستیم تا ببینیم در نتیجه مالکیت سهام سبد سرمایه‌گذاری شرکت چه میزان رشد داشته است و به همین دلیل سهم به سهم به بررسی می‌پردازیم):

قیمت خرید سر سهم بانک پاسارگاد: ۱۴۲۱ ریال

قیمت روز هر سهم بانک پاسارگاد: ۱۰۷۷ ریال

سود(زیان) ناشی از مالکیت یک سهم بانک پاسارگاد: ۱۰۷۷ – ۱۴۲۱ = (۳۴۴)

سود(زیان) ناشی از مالکیت ۲۰ میلیون سهم بانک پاسارگاد:

بنابراین ارزش افزوده ناشی از مالکیت ۲۰ میلیون سهم بانک پاسارگاد منفی ۶۸۸۰ میلیون ریال است.

اما برای مثال دوم تمرکز محاسباتی خود را روی سهم گروه دارویی سبحان که اصلی‌ترین خرید سرمایه‌گذاری اعتلا محسوب می‌شود قرار می‌دهیم. بر اساس آخرین گزارش اعتلا که در تصویر فوق مشاهده می‌فرمایید در ابتدای دوره ۵۸۷۰۱۸۴۱ سهم از شرکت گروه دارویی سبحان را در اختیار داشته است و طی آن دوره تعداد ۳۳۴۸۵۵۳۲ سهم دیگر از این شرکت را خریداری کرده است و میانگین قیمت خرید کل سهام گروه دارویی سبحان اعم از ابتدای دوره و خریداری‌شده معادل ۲۶۷۳ ریال است. قیمت سهم در آخرین روز ۲۶۴۳ ریال تعیین قیمت شده بود. با ارزش افزوده پرتفوی بورسی این حساب محاسبات مربوط به ارزش افزوده را مجدداً انجام می‌دهیم:

تعداد سهام تحت تملک گروه دارویی سبحان نزد شرکت اعتلای البرز

۵۸۷۰۱۸۴۱ + ۳۳۴۸۵۵۳۲ = ۹۲۱۸۷۳۷۳

قیمت خرید گروه دارویی سبحان: ۲۶۷۳ ریال

قیمت روز گروه دارویی سبحان: ۲۶۴۳ ریال

سود(زیان) ناشی از مالکیت یک سهم گروه دارویی سبحان:

سود(زیان) ناشی از مالکیت ۹۲۱۸۷۳۷۳ سهم گروه دارویی سبحان :

(۳۰) * ۹۲۱۸۷۳۷۳ = (۲۷۶۵۶۲۱۱۹۰)

بنابراین ارزش افزوده ناشی از مالکیت گروه دارویی سبحان در تاریخ بررسی فرضی ما, منفی ۲۷۶۵۶۲۱۱۹۰ ریال است.

مشابه دو مثال فوق, برای تمامی نمادهای بورسی محاسبات انجام می‌پذیرد و با جمع کردن تمامی محاسبات به ارزش افزوده پرتفوی بورسی می‌رسیم.

✘ ارزش افزوده پرتفوی غیربورسی

همان‌طور که پیش از این نیز ذکر گردید بخشی از پرتفوی سرمایه‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری در قالب شرکت‌های غیربورسی است. برای محاسبه ارزش افزوده پرتفوی غیربورسی شرکت مشابه ارزش افزوده پرتفوی بورسی عمل می‌نماییم با این تفاوت که شیوه ارزش‌گذاری شرکت‌های غیربورسی کمی متفاوت از شرکت‌های بورسی است.

✘ ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها

ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها یک آیتم حسابداری است که در صورت گزارش این آیتم بایستی در محاسبات لحاظ گردد. اما مفهوم آن چیست؟ فرض کنید یک شرکت سرمایه‌گذاری در اول اسفند تأسیس می‌شود و پس از راه‌اندازی فعالیت شرکت اقدام به خرید ۱۰ هزار سهم ورنا به قیمت ۸۰۰ ریال به ازای هر سهم می‌نماید. بنابراین ارزش خرید ۸ میلیون ریال است. در تاریخ ۲۹ اسفند یعنی پس از گذشت یک ماه قیمت هر سهم ورنا به ۷۰۰ ریال نزول پیدا می‌کند. بنابراین ارزش سبد این شرکت به ۷ میلیون ریال کاهش پیدا کرده است. ازآنجایی‌که ۲۹ اسفند پایان سال مالی شرکت است بر طبق الزامات حسابداری این شرکت ملزم است تا یک میلیون ریال افت ارزش را در صورت‌های مالی شرکت گزارش نماید درحالی‌که کماکان ۱۰ هزار سهم را در اختیار دارد و در واقع زیانی شناسایی نکرده است. این افت ارزش که در صورت‌های مالی شرکت نمایان می‌شود تحت عنوان ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها گزارش می‌گردد. همان‌طور که خدمت ارزش افزوده پرتفوی بورسی شما بیان گردید افت ارزش در حالی گزارش شده است که شرکت مالک سهام است بنابراین از منظر تحلیلگری ما این آیتم را به محاسبات خودمان اضافه می‌کنیم تا ارزش واقعی سرمایه‌گذاری‌ها برای ما به دست آید.

✘ سود(زیان) ناشی از فروش سرمایه‌گذاری‌ها

ما در ارزش افزوده پرتفوی بورسی و غیربورسی سود یا زیان سهامی را حساب می‌کنیم که در مالکیت شرکت است و شرکت هنوز آن را به فروش نرسانده است. اما در سود(زیان) ناشی از فروش سرمایه‌گذاری‌ها ما به دنبال اعمال سود یا زیان فروش سهام هستیم که هنوز اثرات آن بر صورت مالی شرکت‌ها اعمال نشده است. فرض کنید آخرین صورت مالی یک شرکت سرمایه‌گذاری مربوط به ۳۰ آذرماه است و ما الآن در ۱۵ بهمن می‌خواهیم شرکت سرمایه‌گذاری را تحلیل کنیم. ازآنجایی‌که گزارش‌های ماهیانه توسط شرکت‌ها منتشر می‌شود با بررسی گزارش‌های منتشرشده متوجه می‌شویم که شرکت در طی دی‌ماه تعداد ۱۰ هزار سهم زاگرس را به قیمت ۵۲۰۰۰ ریال به ازای هر سهم به فروش رسانده است. وقتی به جزییات بیشتر این موضوع می‌پردازیم متوجه می‌شویم که قیمت خرید ۱۰ هزار سهم زاگرس ۳۰۰۰۰ ریال به ازای هر سهم بوده است. بنابراین سود ناشی از فروش سهام برای شرکت مفروض, به این شیوه محاسبه و در محاسبات مربوط به NAV لحاظ می‌گردد.

تعداد سهام به فروش رفته از پتروشیمی زاگرس: ۱۰ هزار سهم

قیمت خرید هر سهم پتروشیمی زاگرس: ۳۰۰۰۰ ریال

قیمت فروش هر سهم پتروشیمی زاگرس: ۵۲۰۰۰ ریال

سود(زیان) ناشی از فروش سهام پتروشیمی زاگرس:

(۵۲۰۰۰ – ۳۰۰۰۰) * ۱۰۰۰۰ = ۲۲۰۰۰ * ۱۰۰۰۰ = ۲۲۰۰۰۰۰۰۰

بنابراین از محل فروش ۱۰ هزار سهم پتروشیمی زاگرس مبلغ ۲۲۰ میلیون ریال سود شناسایی شده است. اما ازآنجایی‌که آخرین صورت مالی شرکت مربوط به ۳۰ آذرماه بوده و دوره بعدی گزارش صورت‌های مالی در ۲۹ اسفندماه است بنابراین بایستی سود فروش سهام مذکور را به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام گزارش‌شده در صورت مالی ۳۰ آذرماه اضافه نماییم. برای مثال چنانچه ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ۳۰ آذرماه معادل ۲۲۰۰۰ میلیون ریال بوده باشد در نتیجه با اعمال محاسبات اخیر ۲۲۰ میلیون ریال را به ۲۲۰۰۰ میلیون ریال اضافه می‌کنیم تا با لحاظ سایر متغیرهای فوق‌الذکر به خالص ارزش دارایی‌های هر سهم برسیم.

✘ سود تقسیمی و محاسبه NAV هر سهم

سود تقسیمی مصوب مجامع معمولاً با یک فاصل زمانی از تاریخ تصویب در مجمع عمومی عادی صاحبان سهام به سهامداران پرداخت می‌گردد. حال در رابطه با سهامداران حقوقی و آن‌هایی که بیش از یک میلیون سهم را دارند فاصله پرداخت بیشتر می‌گردد. زمانی که بابت تملک یک سهم ۳۰۰۰ تومانی ۷۰۰ تومان سود تقسیم می‌گردد، قیمت سهم پس از بازگشایی به ۲۳۰۰ تومان کاهش پیدا می‌کند زیرا ارزش سرمایه سهامداران بابت برگزاری مجامع تغییر نخواهد کرد. این موضوع در حالی است که هنوز وجوهی به شرکت نرسیده است و در واقع جزو مطالبات ارزش افزوده پرتفوی بورسی شرکت ثبت می‌گردد. نکته‌ای که وجود دارد عموماً زمان مجامع شرکت‌های زیرمجموعه در تاریخی است که با تاریخ انتشار گزارش صورت‌های مالی شرکت سرمایه‌گذار یکی نیست. در نتیجه اگر در تاریخی بین مجمع برگزار شده و انتشار صورت مالی قرار داریم بایستی به اندازه سود مجامع در محاسبه NAV هر سهم لحاظ کنیم. فرض کنید که آخرین صورت مالی یک شرکت سرمایه‌گذاری در تاریخ ۳۱/۰۳/۱۳۹۷ منتشر شده است. از طرفی این شرکت مالک ۱۰۰۰۰ سهم پتروشیمی غدیر است. در مجمع آن شرکت در تیرماه آن سال, ۱۰۰ ریال سود به ازای هر سهم تقسیم شده است. بنابراین از ارزش سهام آن شرکت یک میلیون ریال کسر شده است درحالی‌که اثر آن هنوز در صورت‌های مالی شرکت انعکاس نیافته است و در گزارش شهریور نمایان خواهد شد. چون تاریخ تحلیل ما ۱۵ مردادماه است بنابراین بایستی مبلغ یک میلیون ریال را در محاسبات خود لحاظ کنیم, درحالی‌که اگر تاریخ بررسی ما ۲۰ آبان ماه بود به دلیل انتشار صورت‌های مالی ۶ ماهه دیگر در محاسبات خود لحاظ نمی‌کردیم زیرا مشمول محاسبات مضاعف می‌شد.

در نهایت برای محاسبه NAV هر سهم یا خالص ارزش دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری از مجموع عبارات فوق استفاده می شود که با تقسیم آن بر تعداد سهام شرکت به خالص ارزش دارایی‌های هر سهم(NAV) می‌رسیم.

بخش سوم گزیده میزتحلیل65( چگونگی محاسبه ارزش افزوده پرتفوی بورسی)

این ویدئو که بخش سوم از گزیده میزتحلیل ۶۵ با عنوان «چگونه شرکت های سرمایه گذاری را تحلیل کنیم؟ (نحوه محاسبه NAV به زبان ساده و چگونگی تفسیر نسبت p/nav)» می باشد، به بررسی چگونگی محاسبه ارزش افزوده پرتفوی بورسی پرداخته ایم.

در قسمت دهم از میز تحلیل شماره 68 به بررسی "چرا مالیات بانک ملت در سال 1400 برابر صفر است؟ " میپرداز .

نحوه محاسبه NAV شرکت (خالص ارزش دارایی ها)

در این مقاله از پارسیان بورس به نحوه محاسبه قدم به قدم NAV شرکت‌های بورسی ایران می‌پردازیم. محاسبه NAV از مباحث مهم تحلیل بنیادی بورس است. اولین قدم محاسبه NAV شرکت، باید جدیدترین گزارش شرکت در کدال که حاوی ترازنامه شرکت است را باز کنید. برای نمونه ما تصمیم داریم تا NAV شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه با نماد وتوشه را محاسبه کنیم. آخرین گزارش منتشر شده از شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه مربوط به دوره 9 ماهه منتهی به 1399/09/30 می‌باشد. پیش از شروع، در صورتی که قصد فعالیت جدی در بازار بورس را دارید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما در دوره آموزش تابلو خوانی پیشرفته و آموزش آنلاین بورس آکادمی پارسیان بورس شرکت کنید.

پس از باز کردن ترازنامه شرکت، عدد سرفصل “جمع حقوق صاحبان سهام” شرکت برای آخرین دوره را یادداشت نمایید.

ترازنامه شرکت

مشاهده می‌کنید که مبلغ جمع حقوق صاحبان سهام این شرکت برابر با حدود 696 میلیارد تومان است.

محاسبه ارزش روز پرتفوی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس

در قدم دوم باید دارایی‌های این شرکت را به روز کنید. اگر دارایی‌های این شرکت در ترازنامه را مشاهده نمایید، از مجموع 352 میلیارد تومان دارایی شرکت، مبلغ 640 میلیارد تومان را سرمایه‌گذاری‌های شرکت تشکیل داده است که باید تا حد امکان این عدد به روز شود. برای به روزکردن این عدد می‌توان از ارزش افزوده پرتفوی بورسی ارزش افزوده پرتفوی بورسی صورت وضعیت پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استفاده نمود.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری موظف هستند در گزارشی، ماهانه آخرین وضعیت پرتفوی خود را بر روی کدال منتشر کنند. در این گزارش شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سرمایه‌پذیر، تعداد سهام تحت تملک خود در آن‌ها، قیمت تمام شده خرید سهام آن‌ها و … را اطلاع‌رسانی می‌کنند.

یک شرکت سرمایه‌گذاری ممکن است در 50 ، 100 ، 200 یا هر تعداد دیگری از شرکت‌های متعدد سرمایه‌گذاری نماید. تصویر زیر که از صورت وضعیت پرتفوی منتشر شده شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه است را مشاهده کنید:

محاسبه ارزش پرتفوی سهام

توضیح

در تصویر بالا، در کادر شماره 1 شرکت پارس توشه توشه گفته است که در پرتفوی خود از سهام چه شرکت‌هایی خریداری کرده است و تحت تملک خود است. در کادر 2، شرکت درصد مالکیت خود از سهام خریداری شده، بهای تمام شده یا همان قیمت تمام شده هر سهم خریداری شده برای پارس توشه و همچنین ارزش روز سهام شرکت در تاریخ پایان دوره (ماه) را نشان می‌دهد. در ستون آخر نیز مبلغ کاهش یا افزایش ارزش سهام خریداری شده برای هر شرکت را نشان می‌دهد.

کاری که یک سرمایه‌گذار باید انجام دهد به‌روزرسانی ارزش این سرمایه‌گذاری‌ها است. همانطور که گفتیم شرکت سرمایه‌گذاری در صورت وضعیت ماهانه پرتفوی خود، ارزش روز سهام را می‌نویسد اما این ارزش ماهی یکبار گزارش می‌شود و شما اگر اواسط ماه نیاز به بروز کردن اطلاعات داشته باشید باید ارزش بازار سهام را مجدد بروز نمایید.

به عنوان مثال، در تصویر بالا یکی از شرکت‌های زیرمجموعه، پتروشیمی زاگرس است. پارس توشه تعداد 1.198.168 سهم این شرکت را در پرتفوی خود دارد. قیمت تمام شده خرید هر سهم این شرکت برای پارس توشه برابر 121.115 ریال است. اما ارزش روز هر سهم پتروشیمی زاگرس در سایت TSETMC برابر 180.854 ریال است. حال به جدول صفحه بعد توجه کنید:

برای سایر سهم‌های پرتفوی پارس توشه نیز باید به‌همین صورت محاسبه و جمع آن افزایش یا کاهش‌ها تحت عنوان “ارزش افزوده پرتفوی بورسی” به محاسبات NAV اضافه گردد. افزایش یا کاهش ارزش روز سهام حدود 63 شرکت زیر مجموعه پرتفوی بورسی شرکت پارس توشه در دی ماه 1399 برابر 55.490.663 میلیون ریال است.

تا اینجای کار، دو قدم از مراحل محاسبه NAV را گفتیم: جمع حقوق صاحبان سهام و ارزش افزوده پرتفوی بورسی.

محاسبه ارزش روز پرتفوی سهام شرکت‌های خارج از بورس

اما در مرحله بعد، در همان گزارش ماهیانه پرتفوی اگر به صفحات پایین‌تر رجوع کنید متوجه خواهید شد که شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه در سهام برخی شرکت‌های دیگر نیز سرمایه‌گذاری کرده است که سهامشان در بورس معامله نمی‌شود. اصطلاحاً به آنها “پورتفوی خارج از بورس” گفته می‌شود. حال باید ارزش افزوده پرتفوی خارج از بورس شرکت را نیز محاسبه نمایید. تصویر زیر سهام خارج از بورس شرکت نشان می‌دهد:

محاسبه ارزش روز پرتفوی سهام شرکت‌های خارج از بورس

در پرتفوی بورسی به‌روزرسانی ارزش سهام شرکت‌ها امری آسان بود.

اما در پرتفوی غیر بورسی به دلیل اینکه سهام شرکت های پرتفوی در بازار معامله نمی شوند، قیمت روز سهام به آسانی محاسبه نمی‌گردد. برای محاسبه قیمت روز سهام غیربورسی می‌توان از نسبت P/E استفاده نمود. برای محاسبه ارزش روز سهام با نسبت P/E نیاز به EPS پیش‌بینی زیرمجموعه‌ها دارید. این اعداد پیش‌بینی از EPS را می‌توانید در گزارش پیش‌بینی شرکت اصلی مشاهده کنید. اگر گزارش پیش‌بینی سود شرکت پارس توشه را مشاهده کنید، پیش‌بینی EPS هر یک از زیرمجموعه‌های غیربورسی در آن گزارش گنجانده‌شده‌است.

نحوه محاسبه ارزش روز سهام شرکت‌های خارج از بورس

حال برای محاسبه ارزش روز هر سهم با استفاده از نسبت P/E می‌توانیم عدد 5 به عنوان متوسط P/E بازار را در عدد EPS پیش‌بینی زیرمجموعه ضرب نماییم. به‌عنوان‌مثال، برای محاسبه ارزش روز سهام شرکت “بازرگانی پارس شید” به عنوان زیرمجموعه غیربورسی، می‌توان طبق جدول زیر پیش رویم:

همانطور که مشاهده می‌کنید شرکت بازرگانی پارس شید در گزارش 6 ماهه منتهی به 99/09/31 توانسته است 209 ریال EPS بدست آورد. اگر فرض کنیم در 6 ماهه دوم سال هم بتواند همین مقدار سودآوری داشته باشید بنابراین سود کل سال برابر با 418 ریال می‌شود.

ارزش روز هر سهم شرکت بازرگانی پارس شید	P/E × EPS = 5 × 418 = ریال 2090
ارزش روز سهام بازرگانی پارس شید در پرتفوی شرکت سرمایه گذاری پارس توشه	2090 × 29.994.375 = ریال 62.688.243.750
ارزش افزوده سهام بازرگانی پارس شید در پرتفوی شرکت سرمایه گذاری پارس توشه	37.285.243.750 ریال = 25.403.000.000 – 62.688.243.750

نحوه محاسبه ارزش روز سهام شرکت‌های خارج از بورس

کل سهام شرکت‌های خارج از بورس

بنابراین ارزش افزوده پرتفوی غیربورسی سرمایه‌گذاری پارس توشه براساس جدول زیر محاسبه می‌گردد:

بنابراین مجموع ارزش سهام پرتفوی خارج از بورس شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه برابر با عدد 9.243.001 میلیون ریال است.

محاسبه سود (زیان) ریزمعاملات سهام

در مرحله چهارم، مجدد به سراغ صورت وضعیت ماهانه پرتفوی می‌رویم. در صفحات انتهایی صورت وضعیت پرتفوی، جدولی تحت عنوان سهام واگذارشده قرار می‌گیرد. هر یک از سهام واگذارشده اغلب دارای سود (زیان) واگذاری سهام هستند. تصویری از این جدول در زیر آماده‌است:

در واقع، در این مرحله، در ابتدا باید جمع سود (زیان) حاصل از فروش (واگذاری) سهام شرکت‌های پرتفوی را در گزارش‌های ماهیانه شرکت اصلی که بعد از تاریخ ترازنامه تهیه‌شده‌است را جمع کنیم. به عنوان مثال ترازنامه مورد بررسی در مرحله نخست، برای تاریخ 31 آذرماه 1399 بود. ما باید گزارش‌های ماهیانه منتهی به 31 دی ماه به بعد را باز و عدد سود حاصل از واگذاری سهام پرتفوی را با یکدیگر جمع بزنیم:

سود حاصل از واگذاری سهام پرتفوی
سود حاصل از واگذاری سهام طی دی ارزش افزوده پرتفوی بورسی ماه 1399	33.160
جمع کل سود حاصل از واگذاری (میلیون ریال)	33.160

محاسبه ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها

در انتها، در آخرین گزارش ماهیانه پرتفوی شرکت باید به دنبال عددی تحت عنوان “ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها” باشید. این عدد در گزارش صورت وضعیت پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه برابر صفر است.

موارد ضروری که در محاسبه NAV نادیده می‌گیرند:

اگر شرکت مادر در تاریخ بعد از ترازنامه، مجمع عمومی عادی سالیانه (تقسیم سود) برگزار کرده‌باشد و سود تقسیم کرده‌باشد، میزان سود تقسیمی اثر منفی در محاسبات NAV شرکت دارد و یک آیتم کاهنده است.

ممکن است زیرمجموعه‌های اصلی شرکت مادر در تاریخ بعد از ترازنامه محاسباتی ما در NAV، مجمع تقسیم سود برگزار کرده‌باشد. از آن جهت که عدد تقسیم‌شده در صورت سود و زیان و به تبع آن ترازنامه شرکت مادر قرار نگرفته‌است، باید به محاسبات ما در NAV اضافه گردد.

افزایش سرمایه زیرمجموعه‌های اصلی و کاهش قیمت سهام آن‌ها بعد از تاریخ مجمع در محاسبه NAV بااهمیت است. لذا باید این کاهش قیمت با توجه به مطالب آموخته‌شده در بحث مجامع در محاسبات ما تعدیل گردد.

اگر درصد مالکیت شرکت سرمایه‌گذار در سرمایه‌پذیر بالا باشد (سهام مدیریتی)، براساس تشخیص تحلیلگر، قیمت روز سهام زیرمجموعه را می‌تواند چند درصدی (حدود 20 الی 30 درصد) بیش از قیمت تابلو در نظر بگیرد.

ارزش افزوده پرتفوی بورسی

بانک صادرات درباره ارزش افزوده پرتفوی بورسی و سود حاصل از معاملات سهام گروه مالی سپهر صادرات، میزان مالکیت در سهام شرکت ملی انفورماتیک، واگذاری سهام دو شرکت و . توضیح داد و آماده بازگشایی نماد شد.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، بانک صادرات که به دلیل بازدهی مثبت بیش از 50 درصدی قیمت سهام با توقف نماد روبرو و ملزم به برگزاری کنفرانس اطلاع رسانی شده به سوالات مطرح شده در سامانه تدان پاسخ داد و آماده بازگشایی نماد شد.

براین اساس، احمد فاضلی معاونت مالی "وبصادر" درباره ارزش افزوده پرتفوی بورسی گروه مالی سپهر صادرات، سود حاصل از معاملات سهام در گروه مالی سپهر صادرات از ابتدای سال مالی تا ۳۱ خرداد ماه، میزان مالکیت بانک صادرات از سهام شرکت ملی انفورماتیک و ارزش برآوردی آن، واگذاری ۴۰ درصد از سهام شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در سال گذشته به گروه مالی سپهر صادرات با برآورد سهم اولیه ۷.۴ هزار میلیون تومانی بانک، واگذاری ۴۶.۵۷ درصد از سهام باقی مانده بانک در شرکت انرژی سپهر طی سال گذشته به گروه مالی سپهر صادرات، میزان سود خالص تامین سرمایه سپهر در سال مالی ۹۸ و ترکیب سهامداران، خالص دارایی های ارزی بانک صادرات در مقطع منتهی به خرداد ۹۹، میزان خالص درآمد تسهیلات و سپرده گذاری در سال ۹۸ نسبت به سال ماقبل آن در دستور کار گرفتن حرکت از سود غیر عملیاتی به سمت سود عملیاتی توضیح داد که می توان اینجا مشاهده کرد.