عقد معلق چیست؟

مجید پشنگ پور -کارشناس ارشد حقوق خصوصی 09371439979-
مدرس اصناف
وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در استان البرزکرج
حقوق کسب و کار ، تنظیم قرارداد حقوقی و قرارداد کسب و کار
وکلت در کلیه دعاوی حقوقی خانواده کیفری ثبتی شهرداری
تنظیم دادخواست کلیه دعاوی و لوایح قانونی
وکالت و حقوق
وکالت و مشاوره حقوقی در تمام مسائل حقوقی

عقد معلق چیست؟

قرارداد چیست؛ نحوه نوشتن و نکات مهم آن

حقوق مالکیت فکری

چگونه یک قرارداد بنویسیم؟

حتما برای شما هم پیش آمده که به صورت شفاهی با فردی توافقی انجام داده ‎ ‌اید، بعد از مدت‌ها آن فرد از انجام وظایف خود سربازده و شما تصمیم گرفته‌اید که از او شکایت و درخواست خسارت کنید اما پس از مراجعه به مراجع رسمی و قضایی از شما درخواست اصل یا کپی قرارداد شده است. قرارداد در واقع یک توافق مکتوب با امضا طرفین مورد توافق می‌باشد که قابلیت پیگیری امور را در مراجع قضایی میسر می‌کند. در ادامه در مورد نحوه نوشتن قرارداد و انواع آن بحث خواهیم کرد.

قرارداد چیست؟

طبق ماده 183 قانون مدنی " عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن‌ها باشد . " به عبارتی قرارداد توافق مکتوب میان افراد برای انجام امور یا معامله کالا می‌باشد و در آن تعهدات هر یک از افراد و شرایط مورد قبول طرفین نوشته می‌شود.

تفاوت عقد و قرارداد در چیست؟

در زبان محاوره‌ای، ما عقد و قرارداد را هم معنی می‌دانیم و هر دو را به یک منظور استفاده می‌کنیم، حال اینکه در علم تخصصی حقوق، این دو کلمه با یکدیگر متفاوت هستند.

عقد: شامل توافق‌هایی می‌شود که شرایط و چگونگی آن توسط قانون مشخص شده است و به آن عقود معین می‌گویند. این عقود شامل عقد لازم، جائز، خیاری، منجز و معلق است. طبق مواد 185 و 186 قانون مدنی " عقد لازم آن است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشد مگر در موارد معینه ، عقد جایز آن است که هر یک از طرفین بتواند هر وقتی بخواهد فسخ کند"

قرارداد: توافقی است که در آن شرایط توسط قانون مشخص نشده است و هر گونه شرطی تا زمانی که به جامعه عمومی آسیب نزند قابل استفاده می‌باشد. مثلا شما طبق قراردادی ملک خود را به دیگری اجاره داده‌اید و تعیین نموه‌اید که فرد باید در ازای اجاره بها، امور مربوط به کشاورزی زمین زراعتی شما را انجام دهد.

نحوه نوشتن قرارداد به چه صورت است؟

در هنگام نوشتن قرارداد لازم است تا موارد ذیل حتما ذکر شود:

1- عنوان قرارداد

در این قسمت مشخص می‌شود که قرارداد مذکور در چه زمینه‌ای است مقلا این قرارداد استخدام است یا قرارداد اجرا کار و یا قرارداد معامله ملک و . .

2- مشخصات طرفین

باید مشخصات کامل طرفین به همراه سمت هر یک از افراد به صورت دقیق در آن ذکر شود. ذکر آدرس هر یک از افراد به صورت دقیق مورد نیاز است. در صورت تغییر آدرس هر یک از طرفین، وی باید به صورت کتبی آدس جدید را به دیگری اطلاع دهد.

3- تاریخ و شماره قرارداد

در صورتی که به صورت دقیق تاریخ قرارداد ذکر نشود، می‌تواند باعث ابطال قرارداد شود. در بعضی موارد تاریخ عقد معلق چیست؟ شروع قرارداد با تاریخ واگذاری یا عقد قرارداد ممکن است متفاوت باشد، در این صورت لازم است تا هر دو تاریخ به صورت دقیق و هم به صورت عدد و هم حروف ذکر شود.

4-مدت زمان قرارداد

این مدت، تعیین کننده زمان انجام کار و همچنین مدت زمان تعهدات قرارداد می‌باشد.

5- مبلغ دقیق قرارداد و نحوه پرداخت آن

مثلا پرداخت به صورت دوره‌ای یا بر اساس میزان حجم کار انجام شده یا در اول یا آخر کار صورت خواهد گرفت. همچنین در صورتی که پرداخت به صورت چک انجام پذیرد، لازم است تا تاریخ و شماره دقیق چک‌ها در قرارداد نوشته شود.

6- ضمانت و نحوه اخذ آن

با توجه به نوع قرارداد ضمانت می‌تواند تایید یک فرد یا چک با مبلغ خاص و یا ضمانت بانکی باشد. در هر صورت لازم است تا مشخصات تضمین و تاریخ و مبلغ آن به صورت دقیق در قرارداد ذکر شود.

7- محل دقیق معامله

در معاملات مربوط به ملک محل ملک مورد معامله نوشته می‌شود و در قراردادهای پیمانکاری محل مربوط به انجام امور محوله.

8- شرایط فسخ معامله

شرایطی که هر یک از طرفین تعیین کرده تا در صورت عدم رعایت آن توسط دیگری، امکان فسخ یک جانبه قرارداد وجود دارد، باید به صورت دقیق و کامل در قرارداد نوشته شود.

9- تعیین دقیق تعهدات طرفین

تعهداتی که هر یک از طرفین به وسیله قرارداد مذکور نسبت به دیگری بر عهده دارد باید به صورت دقیق ذکر شود. مثلا در قراردادهای استخدام نیروی انسانی، وظایف محوله به کارمند باید دقیق نوشته شود و همچنین تعهداتی که کارفرما نسبت به کارمند نیز دارد باید ذکر گردد.

10 - تعیین پیوست‌های قرارداد و ذکر دقیق تعداد بند و صفحه قرارداد

در صورتی که صفحه‌ای از قرارداد کم یا زیاد شود میتوان با استناد به این بند در پایان قرارداد، به مراجع قضایی شکایت کرد.

11- امضا تمامی عقد معلق چیست؟ صفحات توسط طرفین

تمامی صفحات قرارداد باید به امضا و تایید طرفین قرارداد برسد تا قابلیت ارائه به مراجع قضایی و رسمی داشته باشد. عدم امضا و تایید قرارداد توسط یکی از طرفین، قرارداد مذکور را باطل می‌کند.

در نظر داشته باشید در صورتی که یکی از طرفین قرارداد نماینده شرکت یا فرد خاصی باشد، گواهی نمایندگی یا وکالت آن فرد باید ضمیمه قرارداد قرار گیرد.

نکات مهم عقد قرارداد

در هنگام عقد قرارداد در میان طرفین، چند قانون و قاعده وجود دارد که باید آن‌ها را مورد توجه قرار داد. بر طبق ماده 190 قانون مدنی هر قرارداد و معامله باید دارای 4 شرط اساسی زیر باشد:

• قصد طرفین و رضای آن‌ها: در صورتی که یکی از طرفین رضایتی برای عقد قرارداد نداشته باشد آن قرارداد جایز نیست.
• اهلیت طرفین: یعنی افراد باید دارای عقل سلیم جهت معامله باشند همچنین افراد زیر 18 سال نیز امکان معامله و تنظیم قرارداد با دیگران ندارند.
• موضوع معین معامله
• مشروعیت جهت معامله

طبق ماده 214 قانون مدنی "مورد معامله باید مال یا عملی باشد که هر یک از متعاملین تعهد تسلیم یا ایفاء آن را می‌کنند " همچنین طبق ماده 216 قانون مدنی "مورد معامله باید مبهم نباشد مگر در موارد خاصه که علم اجمالی به آن کافی است . " یعنی موضوع معامله باید در قرارداد به صورت واضح مشخص شده باشد و مبهم بودن آن باعث ابطال قرارداد خواهد شد.

در صورتی که شما قصد انعقاد قرارداد با افراد حقیقی را دارید حتماً تمامی مدارک مربوط به مستندات شرکت مذکور همچون آگهی تاسیس و اساسنامه شرکت را برررسی کنید و اطمینان حاصل نمایید که این شرکت اجازه فعالیت در زمینه موضوع قرارداد را دارد.

انواع قرارداد

قراردادها به چندین نوع طبقه‌بندی می‌شوند. به طور کلی قراردادها دارای 6 دسته هستند که عبارتند از:

1- قراردادهای مرتبط با نیروی انسانی

این قراردادها شامل هر گونه توافق برای به کارگیری نیروی انسانی به صورت موقت یا دائم و قراردادهای مشاوره‌ای که در آن محصولی مبادله نمی‌شود، است.

2- قراردادهای مرتبط با راه‌اندازی کسب و کار حقوقی

قراردادهای پیمانکاری که در آن یک شرکت یا طرف مسئول انجام کلیه امور محوله می‌باشد در این دسته از قراردادها قرار دارند. همچنین توافق اولیه میان سهام داران یک شرکت جهت راه اندازی کسب و کار مربوطه، جزو این دسته قراردادها قرار دارد.

3- قراردادهای مرتبط با ملک

همانطور که از نام آن پیداست شامل هر گونه قرارداد مرتبط با اجاره و یا خرید ملک که در آن فرد در ازای پرداخت مبلغی ساختمانی را در دست می‌گیرد، می‌شود.

4- قراردادهای حفاظت از دانش

این قراردادها شامل قراردادهای منع افشای اطلاعات که با کارمندان یک واحد مهم در سازمان بسته می‌شود و همچنین قراردادهای محرمانه که در بین دو فرد جهت حفاظت و جلوگیری از افشای اطلاعات مهم بسته می‌شود، است.

5- قراردادهای نمایندگی فروش

6- قراردادهای سرمایه‌گذاری

این قراردادها همچون قراردادهای فروش و واگذاری سهام، مشارکت در ساخت، اخذ وام و . می‌باشد که بیشتر در موسسات مالی و بانک‌ها مورد استفاده است.

با یک مشاور صحبت کن

دریافت مشاوره

مشاوره تنظیم قرارداد در چه زمینه‌هایی به شما کمک می‌کند؟ قرارداد یکی از اسناد حقوقی معتبر بوده که در بسیاری از دادوستدهای مالی و غیرمالی اشخاص کاربرد دارد. امضای عقد معلق چیست؟ یک سند کاغذی که می‌تواند بر زندگی ما تاثیرات مثبت یا منفی غیرقابل تصوری داشته باشد. به همین دلیل نیاز است قبل از امضای هر قرارداد، به طور کامل در مورد عواقب و تبعات آن آشنا شویم. بسیاری از افراد و شرکت‌ها قبل از تنظیم با یک وکیل متخصص قرارداد مشورت می‌کنند. قراردادها انواع مختلفی دارند. مشاوره حقوقی قرارداد می‌تواند در زمینه‌های مختلف به شما کمک کند از جمله: قرارداد مشارکت در ساخت قرارداد استخدام قرارداد مشارکت در تولید صنعتی قرارداد کارگری و کارفرمایی قرارداد سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه هر نوع قرارداد مشارکت کاری بین دو یا چند نفر مشاور حقوقی قرارداد از چه مهارت‌هایی باید برخوردار باشد؟ افراد ممکن است در زمینه‌های مختلفی نیاز به مشاوره قرارداد داشته باشند. اما برخی از حوزه‌ها وجود دارند که مراجعه به وکیل متخصص قرارداد در آنها بیشتر است. بنابراین نیاز است که مشاورین این حوزه با برخی قوانین و تخصص‌ها آشنایی بیشتری داشته باشند از جمله: قانون کار و روابط کارگری و کارفرمایی الزمات حقوقی سرمایه‌گذاری قوانین بیمه و تامین اجتماعی قانون تجارت دریافت مشاوره حقوقی تنظیم قرارداد الوبیزنس به عنوان اپلیکیشن کسب‌وکار این امکان را فراهم آورده تا افراد بتوانند با بهترین مشاوران ایران در زمینه‌های مختلف به صورت حضوری، تلفنی مشورت بگیرند. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند از طریق الوبیزنس مشاوره رایگان دریافت کنند. مشاوره ثبت و امور حقوقی حوزه‌های مختلفی را در زمینه‌های گونان در برمی‌گیرد که امور قراردادها یکی از آنها است.

مشاوره حقوقی

مشاوره قرارداد

الوبیزنس متشکل از برترین مشاوران در حوزه‌های ثبت شرکت و برند یا اختراع، فروش و دیجیتال مارکتینگ، صادرات و واردات، بیمه و قانون کار، سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال یا بورس و طلا و مسکن، مالیات و حسابرسی و . آماده خدمات‌دهی و مشاوره به تمامی مناطق ایران می‌باشد.

اقاله قرارداد چیست؟ | بررسی ماهیت حقوقی اقاله قرارداد

اقاله قرارداد به این معنی است طرفین بخواهند قرارداد را با توافق هم بر هم بزنند به عبارت بهتر عقد و قرارداد هایی که بین طرفین بسته می شود طرفین باید به آن پایبند باشند و حق به هم زدن و یا فسخ آن را ندارند که به آن عقود لازم می گویند یعنی عقودی که قابل فسخ نیستند اما همین عقود اگر دو طرف با هم توافق کنند میتوانند عقد را به هم بزنند که به آن اقاله میگویند.

با این توضیح که یک طرف به تنهایی نمی تواند عقد را به هم بزند اما اگر هر دو طرف راضی باشند امکان به هم زدن عقد وجود دارد.

دسترسی سریع به عناوین:

اقاله یا تفاسخ چیست؟

گفتیم که اگر عقد خرید و فروش یا مثلا اجاره یا موارد دیگر بسته شود یک طرف نمی تواند به تنهایی بیاید و فسخ کند مگر به دلایل قانونی مثل این که مال معیوب باشد یا فریب خورده باشد در غیر این موارد حق فسخ وجود ندارد.

فسخ به این معناست که یک نفر به تنهایی عقد را از بین ببرد و منحل کند که این حق به تنهایی در عقود لازم به کسی داده نمی شود مگر در موارد قانونی که گفتیم. اما با این حال یک طرف نه ولی دو طرف میتوانند با رضایت هم عقد را منحل کنند که به آن اقاله با تفاسخ میگویند.

فرق فسخ با تفاسخ (اقاله) چیست؟

در فسخ یک نفر به تنهایی عقد را فسخ میکند در عقود جایزی مثل امانت و عاریه و وکالت به تنهایی بدون دلیل عقد قابل فسخ است اما در عقود لازم که عقد قابل فسخ نیست به اراده یک نفر جز در موارد استثنایی طرفین میتوانند با تعامل و با تراضی عقد را منحل کنند که به آن تفاسخ با اقاله میگویند.

پس در اقاله که نوعی راه برای انحلال عقد است دو طرف باید مشارکت کنند‌.اما در فسخ که نوعی راه انحلال است اراده یک نفر برای فسخ کافی است.

تفاوت فسخ و انفساخ و تفاسخ (اقاله)

این ۳ اصطلاح از موارد انحلال عقد است.

تفاوت فسخ و اقاله را گفتیم اما در مورد انفساخ باید گفت که گاه در مواردی که قانون مشخص کرده اگر اتفاقی بیفتد قانون آن را خود به خود منحل شده می داند برای مثال در عقد جایزی مثل وکالت اگر یکی از طرفین فوت شوداین که کسی بخواهد آن را منحل کند قانون آن را خود به خود منحل میکند این انحلال خودکار را انفساخ میگویند. برعکس فسخ و اقاله که خود شخص و اشخاص باید اقاله کنند.

اقاله در چه عقودی وجود دارند؟

ما در دو دسته بندی داریم تحت عنوان عقود لازم و جایز:

عقود لازم عقودی هستند که قابل فسخ و انحلال نیستند و تنها در مواردی قانونی امکان فسخ عقد وجود دارد مثل فریب و گران فروختن، عیب داشتن جنس و…

ولی عقود جایز مواردی هستند که بدون دلیل قابل فسخ هستند و محدودیت ندارند مثل وکالت، عاریه و مضاربه و…

در نگاه اول باید بگوییم وقتی در عقود جایز هر کسی میتواند عقد را فسخ کند دیگر نیازی به رضایت طرفین نیست و اقاله بیشتر در عقود لازم وجود دارد همچنین اقاله بر اساس قانون برگشت ناپذیر است یعنی نمی توان اقاله را اقله نمود.

اما در مواردی خاص هم میتوان برای عقود جایز آن را قابل اعمال دانست و آنجایی عقد معلق چیست؟ ست که عقد جایز را غیر قابل فسخ کرده ایم مثل عقد لازم.

اقاله معلق در حقوق چیست؟

وقتی که شما انحلال خود با خودی عقد را با توافق منوط به حادثه ای میکنید در اینجا یه نوعی اقاله کرده اید اما به نحو معلق و منوط به امری دیگر.

مثلا در فروش ماشین یا خانه شرط میکنید که اگر چک خریدار پاس نشود عقد منحل می شود و یا منفسخ می شود که این امر در قرارداد ها زیاد اتفاق می افتد.

لازم است برای این کار در قرارداد شرط گنجانده شود که مربوط به تنظیم قرارداد است لذا توصیه ما این است برای تنظیم قرارداد حتما با مشاوران حقوقی و وکلای متخصص مشورت نمایید.

مشاوره حقوقی راجع به انحلال عقد و اقاله

انحلال عقد در موارد مختلف احکام مختلفی دارد گاهی تنظیم قرارداد و نحوه تنظیم آن بسیار کارساز خواهد بود در این زمینه که توصیه می شود اگر با مسئله ای مواجه شده اید و به دنبال فسخ و انحلال آن هستید با مشاوران حقوقی موسسه به صورت آنلاین یا تلفنی مشورت کنید تا از راه حل های مختلف آگاه شوید.

گفتیم که در باب انحلال و ضمانت اجرا در ابتدا تنظیم قرارداد بسیار مهم است که پیشنهاد ما این است در زمان تنظیم قرارداد بدون مشورت به این کار اقدام نکنید که مبادا بعدا ها دچار سردرگمی و اختلاف شوید.

نتیجه گیری

اقاله که نام دیگر آن تفاسخ است به این معنی است که طرفین یک قرارداد برای فسخ و به هم زدن آن تعامل و توافق کنند که این امر با خود فسخ متفاوت است در فسخ توافق لازم نیست و خود فرد میتواند یک طرفه آن را فسخ کند اگر این امکان فسخ یک طرفه وجود نداشت تنها راه حل تفاسخ و اقاله است یعنی طرف مقابل راضی شود.

سوالات متداول

اقاله چیست؟

تراضی و توافق دو فرد در قرارداد برای به هم زدن عقد و قرارداد را اقاله میگویند و با اراده دو فرد تشکیل می شود.

فرق اقاله و فسخ چیست؟

اقاله دو طرف نیاز است راضی باشند که عقد منحل شود اما در فسخ فرد حق دارد یک طرفه عقد را منحل کند.

راه های انحلال قرارداد چیست؟

فسخ، انفساخ و تفاسخ از راه های انحلال عقد است که در بالا به آن اشاره کردیم و تفاوت های آن دو راه نیز یاد آور شدیم.

شرایط صحت ازدواج چیست؟

به گفته وکیل خانواده شرایط صحت ازدواج مجموعه موازین و قوانینی است که فقط با توجه به این قوانین عقد نکاح صحیح تلقی می شود و اگر شرایط صحت ازدواج وجود نداشته باشد عقد نکاح صحیح نمی باشد. در این قسمت به مجموعه توضیحاتی در باب شرایط درستی ازدواج اشاره خواهیم کرد:

1 – ایجاب و قبول در شرایط صحت ازدواج

ایجاب و قبول در عقد نکاح یا باید از طرف خود زن و طرف خود مرد صورت می گیرد و یا از طرف اشخاصی که به طور قانونی این اختیار را دارند صادر می شود.

طبق ماده 1062 قانون مدنی نکاح به ایجاب و قبول با الفاظی صورت می گیرد که دلیل به قصد ازدواج باشد. در اینصورت است که خواندن صیغه نکاح به فارسی هم هیچ منع و ایرادی ندارد ولی بهتر از از صیغه مختص عقد معلق چیست؟ به همین امر استفاده شود.

2 – قصد و رضایت طرفین در شرایط صحت ازدواج

از موضوعات مهم و مورد بحث در شرایط صحت نکاح قصد و رضای هر دو طرف است. زن و مرد باید هر دو قصد ازدواج را داشته باشند یعنی نباید بیهوش و مست باشد چرا که این اشخاص فاقد قصد هستند و عقد آنها باطل است.

همچنین زوجین باید قصد رضایت خود را از ازدواج اعلام نمایند زیرا رضایت زن و شوهر شرط نافذ بودن عقد است. بنابراین، اگر هر کدام از طرف تحت تاثیر امری یا شخصی مجبور به نکاح گردد عقد درست نبوده و بعبارت حقوقی نافذ نیست.

3 – اهلیت طرفین در شرایط صحت نکاح

از لحاظ حقوقی طرفین عقد نکاح باید بالغ، رشید و عاقل باشد. به عبارتی مجنون و دیوانه نباشد، رشید شده باشد. از نظر قانونی به سن بلوغ رسیده باشد. حسب ماده 1041 قانون مدنی اذن پسر و دختر برای عقد نکاح قبل از رسیدن به سن بلوغ باشد توسط پدر یا ولی امکان پذیر است البته با تشخیص و مصلحت دادگاه.

به دلیل اینکه عقد ازدواج یک عقد غیر مالی است، قانونگذار محدودیتی در مورد فرد سفیه یه به رشد نرسیده در نظر نگرفته است، به جز در باب مهریه که جنبه مالی دارد و نیاز به اجازه ولی یا قیم اوست.

در مورد فر مجنون و دیوانه به دلیل اینکه قصدی در کار وجود ندارد ازدواج صحیح نیست. البته در موردی خاص که اگر دیوانه قبل از رسیدن به سن بلوغ بوده باشد ولی او می تواند به نیابت از او عقد را منعقد گرداند. اما اگر بعد از سن بلوغ دچار دچار دیوانگی شده باشد، قیم با اجازه از دادستان می تواند به نیابت از او عقد را منعقد نماید.

4 – موضوع و جهت عقد نکاح در شرایط صحت ازدواج

در عقد نکاح زن و شوهر باید مشخص و معلوم باشند مطابق ماده 1067 قانون مدنی یکی از شرایط صحت ازدواج ای است که تعیین زن و مرد است به نحوی که برای هیچ یک از طرفین شبهه ای و جود نداشته باشد و اشتباه یکی از زوجین از موارد حق فسخ برای طرف می باشد.

هدف و جهت از دیگر شرایط صحت نکاح است که در آن هر دو طرف ( زوجین ) باید یک هدف و قصد مشخص داشته باشند که مشروع باشد در صورتی که هدفشان نامشروع باشد عقد باطل است.

5 – شرط اختلاف دو جنس

ازدواج دو جنس مخالف از شرایط صحت نکاح می باشد. چنانکه ازدواج و نکاح بین دو هم جنس صورت بگیرد، این بر خلاف قوانین و نظم و اخلاق در ایران می باشد و طبق ماده 975 قانون مدنی باطل است.

6 – معلق نبودن عقد نکاح

از دیگر شروط برای صحت عقد نکاح، معلق نبودن عقد است. بر اساس ماده 1068 قانون مدنی تعلیق در عقد نکاح را باطل اعلام کرده است. البته به این موضوع اشاره شده که تعلیق در مهریه صحیح است مگر اینکه نکاح به صورت موقت باشد که تعلیق در مهر هم صحیح نیست و باعث ابطال عقد می گردد.

عقود اذنیه، عقدهایی که در آن تعهد و التزام وجود ندارد

عقد، توافق دو یا چند اراده در ایجاد ماهیتی حقوقی است که نتیجه عقد، ایجاد تعهد است.

به نظر امیر ناصر کاتوزیان - پدر علم حقوق ایران - بین دو واژه عقد و قرارداد تفاوتی وجود ندارد؛ اما واژه عقد مطلق بوده شامل عقود مالی و غیرمالی می شود مثل عقد بیع و عقد نکاح اما واژه معامله یعنی فقط عقود مالی.

عقد لازم، جایز، خیاری، منجز و معلق انواع عقود محسوب می شوند؛ عقد لازم عقدی است که قابل فسخ نیست؛ مگر در دو مورد خیارات و اقاله.

** اذن در عقد اذنیه هرگز به ارث نمی رسد

عقد جایز، عقدی قابل فسخ است که با « فوت » یا « حجر » یکی از طرفین منفسخ می شود مگر در دو مورد اسقاط حق فسخ و اشتراط ضمن عقد لازم؛ عقود اذنیه یکی از موارد عقد جایز است؛ در این عقد، اذن هرگز به ارث نمیرسد و با فوت یا حجر ازبین می رود ، بنابراین عقود جایز اذنی چون مبنای اذن دارند با فوت یا حجر ازبین می روند، مانند عقد وکالت؛اما برخی عقود مانند عقد نامزدی جایزاند که به هیچ وجه ایجاد اذن و اباحه نمی کنند.

** عقد اذنی، عقدی منوط به اذن و اختیار

عقود اذنی و عهدی دو دسته مهم از اعمال حقوقی است و دارای مصادیق معین و غیر معین اند. عقد اذنی عقدی به شمار می آید که اثر اصلی آن اذن و اختیار است و در مقابل، عقد عهدی، عقدی است که اثر اصلی آن ایجاد، انتقال و یا سقوط تعهد و حق دینی است.

در عقد اذنی نیز تعهدات به تبع عقد به وجود می آید اما تمایز این تعهدات با اثر عقد عهدی، آن است که تعهد در عقد عهدی در شمار اثر اصلی است در حالی که در عقد اذنی به عنوان آثار فرعی عقد، ظاهر می شود.

از ویژگی های مهم عقد اذنی عدم ثبات و پایداری است و این امر موجب آن شده است که برخی عقود اذنی را به علت همین وصف از زمره عقود خارج کرده و اطلاق مفهوم عقد را بر این عقود تسامحی انگاشته اند. طبق قانون مدنی ایران عقود وکالت، شرکت، مضاربه، ودیعه و عاریه در زمره عقود اذنی هستند و عقود ضمان، حواله، کفالت، اجاره اشخاص، مزارعه و مساقات و همچنین وعده نکاح عقودی عهدی اند؛ هر چند که در همگی این مصادیق صراحت قانونی در خصوص عهدی و یا اذنی بودن وجود ندارد.

بنابراین ضرورت دارد که با بررسی و تحقیقی جامع، شناختی نسبت به ماهیت، مصادیق و آثار این دو دسته از اعمال حقوقی به دست آید تا بدین وسیله علاوه بر آگاهی به موارد یاد شده، مقایسه ای غیر مستقیم بین اعمال حقوقی موصوف صورت پذیرد؛ عقود اذنی، بر عقدهایی اطلاق می شود که در آن ها تعهّد و التزام وجود ندارد؛ بلکه تحقق و بقای آن ها تنها در گرو اذن است و آن عقود با برداشته شدن اذن به هم می خورند.

** اطلاق عقد بر عقود اذنی حقیقی است یا مجازی؟

آیا اطلاق عقد بر این نوع عقود، حقیقی است یا مجازی و از روی تسامح؟ برخی گفته اند؛ عقد عبارت است از عهد مؤکد و چون در عقود اذنی عهدی وجود ندارد و قوام آن ها به اذن است در حقیقت عقد نیستند؛ لیکن به جهت اشتمال آن ها به ایجاب و قبول از روی مسامحه به آن ها اطلاق عقد شده است. مقابل عقود اذنی، عقود عهدی (عقود عهدی) قرار دارند.

** صیغه خاصی در عقود اذنی، شرط نیست

تحقق و قوام عقود اذنی بسته به اذن و رضایت است و در آن صیغه خاصی شرط نیست و به هر صورت که عقد معلق چیست؟ اذن و رضایت از آن فهمیده شود کفایت می کند. بنابر این، شرایطی که در صیغه عقد لازم، مانند عربی بودن، موالات و تقدیم ایجاب بر قبول معتبر است، در این نوع عقود معتبر نیست. چنان که قبول نیز در این نوع عقود به هر صورتی که بیانگر آن باشد، تحقق می یابد.

**بررسی جواز و لزوم عقود اذنی

عقود اذنی از عقود جایز و غیر لازم اند؛ از این رو، اذن دهنده هر زمان که بخواهد می تواند از اذن خود برگردد. در عقود اذنی به دلیل لازم نبودن، شرط خیار جریان ندارد. چنان که به تصریح برخی، در این نوع عقود تنجیز نیز شرط نیست و تعلیق در آن ها جایز است. عقود اذنی با عارض شدن دیوانگی، بیهوشی و مرگ بر اذن دهنده باطل می شود.

**مصادیق عقود اذنی

برای عقود اذنی مصادیقی چون ودیعه، عاریه، مضاربه و وکالت اذنی بر شمرده اند.

برخی، وکالت را به دو قسم اذنی و عهدی تقسیم کرده اند. وکالت عقد معلق چیست؟ عهدی متوقف بر ایجاب و قبول با شرایطی خاص است. از جمله احکام این نوع وکالت آن است که هرگاه وکیل در متعلق وکالت خود تصرف کند مثلا آن را بفروشد و از برکناری خود توسط موکل آگاه نباشد، تصرفش باطل نخواهد بود.
وکالت اذنی، صرف اذن و رضایت در تصرف است و با انصراف موکل از اذن خود، تصرف وکیل باطل است؛ هرچند از آن آگاه نباشد.

عقد عاریه بنابر این که مفاد آن اباحه انتفاع و استفاده از مال عاریه ای به طور رایگان باشد از عقود اذنی به شمار می رود؛ اما اگر مفاد آن تملیک رایگان باشد، در زمره عقود عهدی خواهد بود.

در عقد مضاربه دو جهت وجود دارد؛ یکی اذن مالک به عامل در کار کردن با سرمایه او و دیگری التزام مالک به تقسیم شود. مضاربه از جهت نخست از عقود اذنی است؛ لیکن از جهت دوم از عقود عهدی خواهد بود که در آن ها التزام وجود دارد.

مجید پشنگ پور وکیل پایه یک و ارشد حقوق

حقوقی ملکی کیفری خانواده دیوان عدالت اداری تنظیم دادخواست شهرداری ثبتی 09371439979

عدم نفوذ مراعی

عدم نفوذ مراعی

در کتب لغت به زبان فارسی نیز واژه مزبور به کار رفته است که معانی چون« بیننده و ناظر، حارس و نگهبان و یا حافظ و دست گیر و مددکار» به کار رفته است. 4 و یا «مراعاه الحقوق» که به معناي مراعات کردن، نگهداري کردن، مراقبت کردن و ملاحظه کردن، درحق کسی و توجه وعنایت داشتن می باشد.همچنان که شاعر بیان می دارد «نگویم مراعات مردم مکن کرم پیشه با مردم گم مکن» به معناي حفظ و 5 رعایت حق دیگران است. در نتیجه، از مجموع بررسی هاي به عمل آمده در کتب لغت این نتیجه حاصل می- شود که براي لفظ «مراعی» عمدتا این مفهوم تلقی می شود که امري (از جمله حقوق اشخاص) میبایست 6 ملحوظ و رعایت شود. تا آن که مشخص شود پایان کار چه خواهد شد. همچنان که در حقوق انگلیس با 7 اصطلاح «Observed «که به معناي مراعات و یا امري که لازم الرعایه 8 است تعبیر میشود.

عدم نفوذ مراعی وضعیت عقدي است که از حیث مقتضی نقصی ندارد، ولی تعلق حق شخص یا اشخاص ثالث به مورد معامله مانع از نفوذ عقد یا تداوم آثار آن گرددمی . 1 بنابراین از این جهت که عقد با مانع حقوق اشخاص ثالث برخورد کرده است، غیرنافذ است نه باطل، و از این جهت که انتظار رفع مانع میکشد، مراعی است نه موقوف. بنابراین، عقد غیرنافذ مراعی عقدي است که علل اربعه تشکیل دهنده عقد اعم از فاعلی (اراده متعاقدین)، صوري (ایجاب و قبول)، مادي (موضوع معامله) ایی و غ (جهت معامله) محقق شده و مقتضی موجود است، لیکن حق شخص ثالث مانع نفوذ مقتضی است

وضعیت حقوقی عقدي است که به زیان شخص ثالث منعقد شده و طلب یا مالکیت بالقوه او را نادیده گرفته است. در این صورت او میتواند از حق خود بگذرد و عقد مزبور را اجازه کند. همچنین اگر به هر طریقی حق وي تأمین شود، عقد معارض قبلی خود به خود نافذ میشود و نیاز به تنفیذ شخص ثالث ندارد

وضعیت حقوقی مراعی به منزله وضعیتی در عرض صحت بطلان و عدم نفوذ

وضعیت مراعی وضعیت مستقلی تلقی می‌‌شود و در مواردی به کار می‌‌آید که حق شخص ثالث مورد معامله تعلق گرفته و این حق جنبۀ احتمالی داشته باشد و قراردادی به زیان شخص ثالث منعقد شود و مالکیت بالقوه یا طلب او را نادیده بگیرد. در این ‌‌صورت، صحت عقد مراعی به تأمین یا سقوط بعدی حق ذی‌نفع‌‌ ثالث است. وضعیت مراعی بیشتر در قراردادها به کار می‌‌رود، اما در ایقاعات نیز قابل اجراست. علاوه بر این، حمایت از مالکیت بالقوۀ ثالث یا طلب وی سبب ایجاد وضعیت مراعی می‌شود. مطالعۀ مصادیق متعدد وضعیت مراعی نشان می‌‌دهد که نباید این نهاد را به چند مصداق مشخص محدود دانست، بلکه تصرفات منافی بیع شرط و خیار شرط، معاملات قبل از حصول معلق‌‌علیه نسبت به موضوع عقد معلق، قراردادهای ورثه در سهم زوجۀ متوفی یا موصی‌‌به قبل از قبول موصی‌‌له و معامله به قصد فرار از دین نیز مراعی به اعمال یا سقوط حق ذی‌نفع‌‌‌‌ ثالث است.

در عقد مراعی تمام شرایط تشکیل عقد فراهم است و فقط تعلق حق اشخاص ثالث به مورد معامله مانع از نفوذ عقد یا تداوم جریان آثار آن میشود. بنابراین به هر طریقی که حق شخص ثالث تأمین شود، مانع مزبور منتفی میشود و مقتضی مزبور اثر خواهد کرد، حتی اگر اجازهاي از شخص ثالث صادر نشده باشد. همچنین رد شخص ثالث تا جایی معتبر است که او بخواهد از حق خود استفاده کند، وگرنه صرف رد او موجب بطلان معامله معارض نخواهد شد.

در عدم نفوذ مراعی تعلق حقوق شخص یا اشخاص ثالث مانع نفوذ عقد یا تداوم آثار آن است. بنابراین هر زمان مانع مزبور منتفی گردد، عقد اثر خود را به بار میآورد و نیازي به اجازه شخص ثالث ندارد؛ همانطور که رد او نیز، تا زمانیکه در مقام اجراي حق خود برنیامده است، اثري ندارد

از وجود نهاد عدم نفوذ مراعی با هدف توثیق دین (طلب) دفاع نمود

معامله نسبت به عین مرهونه ، معامله نسبت به ترکه و معامله مفلّس .- معامله راهن نسبت به عین مرهونه، معامله ورثه نسبت به ترکه قبل از اداي دیون مورث، معامله مفلّس، معامله معارض با حق شفعه شفیع و معامله معارض با قولنامه از مهمترین و رایجترین مصادیق ضمانت اجراي عدم نفوذ مراعی است. عدم نفوذ مراعی را نباید مختص ۀنامفصل علمی-پژوهشی دیدگاههاي حقوق قضایی 180 به موارد فوق دانست، بلکه باید بر آن بود که این موارد مصادیقی از یک قاعده عام است که به موجب آن هرگاه قراردادي به زیان شخص ثالث باشد و حق یا مالکیت بالقوه دیگري را نقض کند، وضعیت حقوقی آن عدم نفوذ مراعی است

در رویه قضایی با استعانت از منابع فقهی و اصول حقوقی از صدور حکم به ابطال معامله راهن به صرف رد مرتهن و قبل از سررسید دین، خودداري کند و در رأي وحدت رویه شماره 620 مورخ 1376/9/20 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، که مقرر میدارد «: اقدام راهن در زمینه فروش و انتقال سرقفلی مغازه مرهون به شخص ثالث بدون اذن مرتهن. نافذ نیست»، عدم نفوذ را به معناي عدم نفوذ مراعی بداند نه موقوف و احکام و آثار عدم نفوذ مراعی را بر آن بار کند. در حقیقت، ضمانت اجراي ماده 793 قانون مدنی را باید عدم نفوذ مراعی دانست نه موقوف، همانطور که در خصوص مواد 871 قانون مدنی و 418 قانون تجارت باید چنین شیوهاي را در پیش گرفت. همچنین پیشنهاد میگردد دکترین حقوقی ایران، با توجه به ساماندهی نهاد بومی «عدم نفوذ مراعی»، نهاد مزبور را جایگزین نهاد غربی «عدم قابلیت استناد» نماید تا در تعیین احکام و آثار دچار ابهام و سردرگمی نگردد و با ورود مفاهیم موازي عاریتی، در تعیین مرز نهادهاي بومی و بیگانه به تکلّف و مشقّت نیفتد.

مجید پشنگ پور -کارشناس ارشد حقوق خصوصی 09371439979-
مدرس اصناف
وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در استان البرزکرج
حقوق کسب و کار ، تنظیم قرارداد حقوقی و قرارداد کسب و کار
وکلت در کلیه دعاوی حقوقی خانواده کیفری ثبتی شهرداری
تنظیم دادخواست کلیه دعاوی و لوایح قانونی
وکالت و حقوق
وکالت و مشاوره حقوقی در تمام مسائل حقوقی

Majidpashangpour.blogfa.com
لطفا سوالات خویش را از طریق تلگرام یا شماره 09371439979 مطرح فرمایید
تخصصی در کلیه دعاوی ملکی، ماده ۲۲ زمین شهری رای دایرشهرداری
تخصصی در دیوان عدالت اداری
شهرداری ثبتی

کمیسیون ماده صد کمیسیون ماده صد و کیل کرج استان البرز
قبول وکالت در امور شهرداری امور مالیاتی
مشاوره و اجرای امور حقوقی و اداری در زمینه ثبت اسناد و املاک ( افراز .درخواست سند مالکیت . اسناد معارض . نقشه برداری . جانمایی املاک و . )

مشاوره تخصصی و دفاع از حقوق موکل در امور مالیاتی ( هیاتهای حل اختلاف بدوی . تجدید نظر . شورای عالی مالیاتی )