افزایش سرمایه و حق تقدم

خواسته ابطال اقدامات و عملیات شرکت در افزایش سرمایه

تاریخ : 4/4/80 کلاسه پرونده : 79/18/1492 شماره دادنامه : 357
مرجع رسیدگی : شعبه 18 دادگاه تجدیدنظر استان تهران
هیئت شعبه : آقایان علی عزیز پور رئیس ، محمد حسین واعظی مستشار
تجدیدنظر خواه : شرکت پشم . (سهامی خاص) با وکالت آقایان میکائیل فنبری و احمد کریمی سفینی به نشانی .
تجدیدنظرخواه : آقای بهروز . با وکالت دکتر ناصر قاسمی به نشانی .
تجدیدنظرخواسته : دادنامه شماره 521 مورخ 9/5/79 شعبه 203 دادگاه عمومی تهران
خلاصه جریان پرونده : آقای ناصرقاسمی به وکالت از آقایان بهروز . و عزیز . دادخواستی به طرفیت شرکت . به خواسته ابطال اقدامات و عملیات شرکت در افزایش سرمایه به مجتمع قضائی شهید بهشتی تقدیم و ضمن آن تامین دلیل و دستور موقت به منع اداره ثبت شرکتها از ثبت هرگونه تعمیرات و افزایش سرمایه شرکت تقاضا کرده است که رسیدگی دعوی به شعبه 203 دادگاه عمومی آن مجتمع محول شد که وکیل خواهان به موجب لایحه دادخواست را از حیث حذف نام آقای عزیز . وکیل مع الواسطه خواهان تصحیح و در توضیح دادخواست و توجیه دعوی اعلام کرد آقای بهروز . موکل وی 7/16 در صد سهام شرکت را دارا بوده و شرکت بدون اطلاع موکل او مجمع عمومی فوق العاده به منظور افزایش سرمایه شرکت تا مبلغ چهارمیلیون ریال و در نوبت بعدی تا مبلغ هفت میلیون ریال تشکیل داده که با توجه به اینکه در افزایش سرمایه مقررات قانون تجارت را به شرح مذکور در مواد 148و161و171و184 رعایت ننموده و حق تقدم موکل وی را در خرید سهام جدید و نگهداری وجوه ناشی از این افزایش سرمایه و حق تقدم افزایش سرمایه در حساب سپرده مخصوص مرعی نداشته تقاضای ابطال اقدامات و عملیات شرکت را به این علت عنوان کرده است دادگاه ابتدائا ق-رار شماره 384 - 13/4/78 را به منظور حفظ دلائل خواهان با حضور کارشناس رسمی دادگستری صادر و اجراء کرد متعاقبا قرار شماره 387 - 13/4/78 را دائر به منع ادره ثبت شرکتها به ثبت تعییرات شرکت در خصوص افزایش سرمایه صادر که با درخواست طرف و اخذ خسارت از دستور موقت رفع اثر کرده در رسیدگی به ماهیت دعوی آقای فرامرز زمانی سلیمی به وکالت از شرکت د ر دادرسی مداخله کرده و به خلاصه اینگونه پاسخ داد شرکت پشم . با وصول پیشنهاد توجیهی هیئت مدیره بر ضرورت افزایش سهام و گزارش بازرس شرکت در تائید مراتب و انتشار آگهی های مربوطه از جمله آگهی استفاده از حق تقدم شرکاء و تصویب مجمع عمومی فوق العاده در تاریخ 22/10/77 سرمایه اولیه خود را از مبلغ یک میلیارد ریال به مبلغ چهار میلیارد ریال افزایش داده و صورت جلسه مجمع عمومی مورخ 22/4/77 که با حضور آقای عزیز افراخته وکیل بهروز . تنظیم گردید مثبت تائید عملی افزایش سهام و توافق خواهان به این امر است به علاوه وکیل نامبرده خود ناظر این جلسه بوده است و در مورد افزایش سهام نوبت دوم با مبلغ هفت میلیارد ریال که در شرف انجام بوده شرکت فعلا از این مقدار انصراف حاصل کرده است . دادگاه پس از بررسی و رسیدگی سرانجام به وقت فوق العاده 6/5/79 ختم رسیدگی را اعلام و این چنین رای داده است (. نظر به اینکه تبصره 2 ماده 161 قانون تجارت مقرر داشته که پیشنهاد هیئت مدیره راجع به افزایش سرمایه باید متضمن توجیه لزوم افزایش سرمایه و نیز شامل گزارش امور شرکت در ابتدای سال مالی در جریان باشد در حالیکه با بررسی محتویات پرونده و مدارک ارائه شده گزارش توجیهی هیات مدیره صرفا در خصوص لزوم افزایش سرمایه از یک میلیارد ریال بوده و هیچ اشاره ای به گزارش مالی مربوط ندارد و اساسا با توجه به گزارش کارشناس در مرحله تامین دلیل چنین گزارشی تنظیم و ارائه نشده است فلذا عدم رعایت کامل تبصره ماده 161 قانون تجارت بنظر محرز است از صرف افزایش سرمایه و حق تقدم دیگر ماده 184 قانون تجارت در جهت جلوگیری از تداخل وجوه شرکت و جلوگیری از هر گونه سوءاستفاده مالی مقرر می دارد وجوهی که به حساب افزایش سرمایه تادیه می شود باید در حساب سپرده مخصوص نگاهداری شود و در همین راستا جهت جلوگیری از هر گونه شائبه دیگر منذکر می گردد تامین و توقیف و استعمال وجوه مزبور از ناحیه شرکت افتتاح نگردیده علاوه از این مانده موجودی حساب جاری شرکت نیز هیچگاه مبلغ سه میلیارد ریال معادل وجه افزایش سرمایه نبوده است و نظر به اینکه صرف حضور وکیل خواهان در جلسات بعدی مجمع عمومی به هیچ وجه ظهور در تائید عملی افزایش سرمایه مذکور ندارد لذا توجها به عدم رعایت مواد 161 و 184 قانون تجارت از ناحیه خوانده که موضوع مورد تائید ثبت شرکتها نیز واقع گردیده نظر به عدم دفاعیات موجه وکیل خوانده دعوی خواهان را محمول بر صحت تشخیص و حکم به ابطال اقدامات شرکت خوانده در افزایش سرمایه مورخ 15/9/1376 و در نتیجه بطلان اقدامات و عملیات بعدی انجام شده صادر کرده است که با ابلاغ رای آقایان میکائیل قنبری و احمد کرمی به وکالت از شرکت پشم . نسبت به آن تجدیدنظرخواسته که پس از وصول اعتراض به محاکم تجدیدنظراستان رسیدگی به این شعبه ارجاع شده و هیئت شعبه پس از رسیدگی و مشاوره رای خود را به این شرح اعلام می دارد.
رای دادگاه
دادنامه تجدید نظرخواسته که بر ابطال اقدامات شرکت تجدید نظرخواه در افزایش سرمایه شرکت به شرح مذکور در صورت جلسه مورخ 15/9/1376 هیات مدیره شرکت و بطلان اقدامات و عملیات بعدی متاثر از آن اشعار دارد مغایر مستندات دعوی بوده و با اشکال مواجه است زیرا دادگاه نخستین با استدلال اینکه هیات مدیره شرکت در افزایش سرمایه مقررات تبصره 2 ماده 161 قانون تجارت را بطور کامل رعایت نگرده و وجوهی که به حساب افزایش سرمایه تادیه شد در حساب سپرده مخصوص نگهداری نکرده است حکم تجدیدنظر خواسته را صادر کرده است حال آنکه به حکایت ادله موجود ابتدا هیئت مدیره به موجب گزارش توجیهی مورخه 3/6/1376 لزوم افزایش سرمایه شرکت را از مبلغ یک میلیارد ریال به مبلغ چهار میلیارد ریال از محل آورده نقدی با افزایش سرمایه و حق تقدم ذکر دلیل اعلام و از مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام تقاضا کرده است که با افزایش سرمایه شرکت به شرح مذکور در گزارش موافقت کنند و سپس آقای مهندس زرگریان بازرس قانونی شرکت بر طبق گزارش مورخ 5/6/76 افزایش سرمایه شرکت را به مبلغ چهار میلیارد ریال از محل آورده نقدی سهامداران و حفظ حق تقدم صاحبان سهام شرکت در خرید سهام بلامانع اعلام کرد با وصول دو فقره گزارش مزبور آگهی دعوت به شماره 1344 - 10/6/76 در روزنامه همشهری به عمل آمد و به موجب آن روز و ساعت و محل تشکیل جلسه مجمع عمومی فوق العاده و دستور جلسه اعلام گردید متعافب آن جلسه مذکور در موعد مقرر مورخ 26/6/76 با حضور اکثریت سهامداران (84%) تشکیل و پس از انتخاب رئیس و نظار و منشی جلسه افزایش سرمایه شرکت تا مبلغ چهار میلیارد ریال تصویب و به هیئت مدیره اختیار داده شد ضمن رعایت مواد 166 الی 169 قانون تجارت نسبت به افزایش سرمایه شرکت طبق تصویب مجتمع عمومی فوق العاده اقدام کند که هیئت مدیره آگهی حق تقدم مربوط به افزایش سرمایه شرکت را جهت اطلاع کلیه سهامداران شرکت منتشر و به موجب آن اعلام کرد سهامداران می توانند از تاریخ نشر آگهی ظرف مدت 60 روز نسبت به واریز وجوه افزایش سهام به میزان متعلقه اقدام و حق مذکور را سه سهم جدید در ازای یک سهم از سهام قبلی شرکت تعیین کردند و بعد از انقضای مهلت قانونی در تاریخ مذکور در آگهی حق تقدم سرمایه شرکت را تا مبلغ چهار میلیارد ریال افزایش داده و وجوه افزایش سرمایه نیز طبق گواهی شماره 5296/6202 - 15/9/76 بانک ملت شعبه میدان فردوسی و گزارش وضعیت شرکت و رعایت مقررات موثر موضوع ماده 161 قانون تجارت بوده و بر طبق گواهی بانک ملت شعبه میدان فردوسی و گزارش کارشناس مرحله تامین دلیل وجوه حاصل از افزایش سرمایه به حساب شرکت واریز شده است نظر به اینکه تجدیدنظرخوانده از حق تقدم خود و خرید سهام جدید و افزایش سرمایه استفاده نکرده و وجهی از این بابت پرداخت ننموده تا ذینفع در کیفیت نگهداری آن تلقی گردد بعلاوه حضور وکیل تجدیدنظرخوانده به عنوان ناظر در جلسه مورخ 22/4/77 و دخالت او در تصویب امور شرکت از جمله ترازنامه سود و زیان و تقسیم سود ونامه مورخ 27/4/77 تجدیدنظر خوانده به رئیس هیئت مدیره شرکت بر اطلاع نامبرده از موارد مذکور و رضایت ضمنی او به اقدامات مورد بحث همیت دارد بنابر این مستندا به مواد مذکور و مواد 270 و 271 و 272 قانون تجارت دعوی مربوط به بطلان افزایش سرمایه سهام نوبت اول شرکت که در جلسه 15/9/76 انجام شده وارد نیست و در خصوص بطلان اقدام شرکت به افزایش سهام نوبت دوم تا مبلغ 7 میلیارد ریال با توجه به انصراف شرکت از این اقدام و عدم اجرای آن در موضوع سالب به انتفاء می باشد بنا به مراتب اعتراض وتجدید نظرخواهی شرکت پشم . نسبت به دادنامه معترض عنه وارد بوده با نقض آن حکم به بطلات دعوی خواهان صادر می گردد این رای به استناده صدر ماده 358 قانون آئین دادرسی مدنی دادگاههای افزایش سرمایه و حق تقدم عمومی و انقلاب صادر و قطعی است .
رئیس شعبه 18 دادگاه تجدیدنظر استان تهران - علی عزیزپور

نمایندگی روزنامه

جهت دانلود فایل pdf نمونه متن آگهی افزایش سرمایه اینجا کلیک کنید .

* نمونه متن آگهی افزایش سرمایه *

* نمونه متن 1 *

آگهی حق تقدم شرکت ——— سهامی خاص

آگهی حق تقدم شرکت ——– سهامی خاص ثبت شده به شماره —— و شناسه ملی ———-
باطلاع کلیه سهامداران شرکت می رساند.
که با عنایت به مصوبه مجمع عمومی فوق العاده مورخ ——– و تفویض اختیار عملی نمودن افزایش سرمایه به هیات مدیره نظر به اینکه مقرر است سرمایه شرکت از مبلغ ——— ریال به مبلغ —— ریال منقسم به ——- سهم ——- ریالی با نام از طریق(آورده نقدی مندرج در ماده ١٥٨ لایحه اصلاحی قانون تجارت ) افزایش یابد از کلیه سهامداران محترم شرکت درخواست می شود از تاریخ نشر این آگهی به مدت ٦٠ روز از حق تقدم خود نسبت به خرید سهم استفاده نمایند و مبلغ رسمی خرید سهام را به حساب شماره ———- شرکت نزد بانک —— شعبه —- کد —- واریز ، فیش مربوطه را به دفتر شرکت واقع در ——————————————————- کد پستی —————- تسلیم نمایند . ضمنأ هر سهامدار به نسبت سهم خود (هر یک سهم ——— ریال) حق تقدم در افزایش سرمایه دارد . بدیهی است پس از انقضاء مهلت مقرر ، هیات مدیره می تواند سهام باقیمانده را به سایر متقاضیان واگذار نماید.

هیات مدیره شرکت ———–

* نمونه متن 2 *

آگهی حق تقدم شرکت ————– (سهام خاص) به شماره ثبت —— وشناسه ملی —–

آگهی حق تقدم افزایش سرمایه و حق تقدم شرکت —————(سهام خاص) به شماره ثبت —– وشناسه ملی ——– باستناد مصوبه مجمع عمومی فوق العاده مورخ —– شرکت مقرر گردیده است سرمایه شرکت طی یک مرحله از مبلغ ——- ریال منقسم به ——— سهم بانام —– ریالی تا مبلغ ————- ریال از طریق صدور سهام با نام جدید و به مبلغ اسمی سهام وفق شرایط ذیل افزایش یابد.

میزان افزایش سرمایه : ———— ریال

تعداد سهام جدید ناشی از ازدیاد سرمایه : —————- سهم بانام

میزان حق تقدم : هر سهامدار به ازای دارا بودن هریک سهم بانام حق تقدمی به میزان —– سهم بانام جدید دارا می باشد.

محل ازدیاد سرمایه: آورده نقدی و مطالبات نقدی حال شده صاحبان سهام حسب مورد از هر محل یا هر دو محل مذکور

نحوه واریز نقدی: واریز به حساب شماره —————– بانک — شعبه —– کد —

مهلت استفاده از حق تقدم: 60 روز از تاریخ نشر این آگهی می باشد.

مراتب مذکور در رعایت مواد 166 و 169 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت جهت اطلاع کلیه سهامداران اعلام و از آنان درخواست می گردد در مهلت تعیین شده قانونی فوق نسبت به استفاده از حق تقدم متعلقه خود اقدام و در صورت استفاده از حق تقدم متعلقه از محل مطالبات نقدی حال شده نسبت به تعیین میزان و تایید آن در رعایت ماده 185 قانون تجارت و اعلام آن به شرکت و اخذ ورقه خرید تعهد سهام و تکمیل آن و حسب مورد استفاده از نحوه ازدیاد سرمایه به ارائه و یا ارسال تصویر فیش واریز نقدی و ورقه خرید سهام تکمیل شده و یا تاییدیه مربوط تخصیص مطالبات نقدی حال شده خود به سهام با نام جدید به شرکت و اخذ رسید اقدام نمایند. بدیهی است پس از انقضای مهلت مقرر قانونی هیئت مدیره در رعایت مصوبه مجمع عمومی فوق العاده مورخ ———–نسبت به ثبت افزایش سرمایه تا سقفی که محقق گردیده اقدام خواهد نمود.

هیئت مدیره

* نمونه متن 3 *

آگهی مرحله اول استفاده از حق­تقدم خرید سهام درخصوص افزایش سرمایه

شرکت ————————————– ( سهامی خاص)

ثبت شده بشماره —- و شناسه ملي ——-

از مبلغ ———- به مبلغ ——- ریال

پیرو آگهی منتشره به شماره —– مورخ ——- در روزنامه —- و در اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام مورخ —— و تفویض اختیار عملی نمودن افزایش سرمایه به هیات مدیره مبنی بر افزایش سرمایه شرکت از مبلغ ——— به مبلغ ———- ریال منقسم به———ریالی عادی با نام از طریق مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی طی مدت یک افزایش سرمایه و حق تقدم سال و در یک یا چند مرحله، و با عنایت مصوبه مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام مورخ ——- مبنی بر تمدید مدت اختیار هیات مدیره جهت عملی نمودن افزایش سرمایه مذکور به مدت دو سال از تاریخ ——–در یک یا چند مرحله و با توجه به مصوبه هیات مدیره مورخ —— هیات مدیره شرکت مبنی بر موافقت با افزایش سرمایه شرکت در مرحله اول از مبلغ ———- به مبلغ ——— ریال منقسم به ——— سهم — ریالی عادی با نام به میزان —– درصد از طریق مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی، لذا در اجرای ماده 169 قانون تجارت بدینوسیله از کلیه سهامداران محترم شرکت درخواست می­شود از تاریخ نشر این آگهی به مدت 60 روز از حق تقدم خرید سهام خود به نسبت هر سهم به تعـداد ———– از طریق موافقت با تبدیل مطالبات حال شده به سهام (در صورت وجود) و یا واریز نقدی و یا توامان از طریق موافقت با تبدیل مطالبات حال شده به سهام و واریز نقدی اقدام و اصل موافقت نامه تبدیل مطالبات حال شده به سهام و اصل فیش وجه واریزی را به دفتر شرکت واقع در ———————————————— ارسال و یا شخصاَ تسلیم نمایند.

بدیهی است پس از انقضاء مهلت مقرر، هیات مدیره وفق اختیارات تفویض شده می­تواند پاره سهام ناشی از افزایش سرمایه و حق­تقدم­های استفاده نشده را به سایر اشخاص واگذار و یا نسبت به ثبت افزایش سرمایه به میزان تحقق یافته اقدام نماید.

همه چیز درباره حق تقدم در بورس

سهامدارانی که در بازار بورس فعالیت می‌کنند، با مفاهیم و اصطلاحات زیادی سر و کار دارند که موضوع «حق‌تقدم» یکی از آن‌هاست. حق تقدم در برابر افزایش سرمایه شرکت‌ها و نمادها انجام می‌شود. ممکن است افرادی که به تازگی معاملات بورس را آغاز کرده‌اند، موضوع حق تقدم برای ایشان جای سؤال داشته باشد. به همین خاطر بر آن شدیم تا در این مطلب این مفهوم را به‌صورت مفصل بررسی کنیم و ببینیم در چه شرایطی از حق‌تقدم برخوردار و چه زمان از آن محروم می‌شویم. اگر این مورد، کنجاوی شما را نیز برانگیخته است، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

حق تقدم چیست؟

هر شرکتی افزایش سرمایه و حق تقدم در طول دوران فعالیت خود، از راه‌های مختلف به افزایش سرمایه می‌پردازد. هر شرکتی که بخواهد فعالیت‌های خود را گسترش داده یا واحدهای جدیدی را به مجموعه خود اضافه کند، به راه‌های مختلفی متوصل می‌شود تا سرمایه خود را افزایش دهد. در بین انواع روش‌های موجود، رایج‌ترین آن‌ها، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات است. هر شرکتی که با این روش افزایش سرمایه بدهد، مقدار سهام آن شرکت بیشتر می‌شود و این سهام بیشتر باید به سهامداران واگذار شود. افرادی که در زمان افزایش سرمایه، سهامدار این شرکت باشند، نسبت به دیگر افراد از اولویت بالاتری برای دریافت آن سهام برخوردارند. این اولویت را حق تقدم سهام در بورس می‌گویند.

قیمت سهام حق تقدم

سهام افزایشی یک شرکت با قیمت اسمی سهام که در ایران برابر با ۱۰۰ تومان است، ارائه می‌شود. این مبلغ پایین‌تر از مبلغ سهام در بازار بورس است که باید توسط سهامداران شرکت پرداخت شود. اما هرکس که به‌صورت غیرمستقیم سهام افزایشی را خریداری کند، باید علاوه بر قیمت خود سهم، نرخ اسمی آن را نیز پرداخت کند تا سهام حق‌تقدم وی به سهام عادی تبدیل شوند و در پرتفوی قرار بگیرند!

سهام حق تقدم چگونه توزیع می‌شود؟

فرض کنید شما سهامدار یک شرکت خاص در بورس هستید و آن شرکت سرمایه خود را از محل آورده نقدی و مطالبات، افزایش می‌دهد. حالا شما که در زمان افزایش سرمایه، سهامدار شرکت بوده‌اید، حق تقدم آن شرکت به شما نیز تعلق می‌گیرد. آنگاه از طرف آن شرکت یک سری برگه‌ها، تحت عنوان «برگه حق‌تقدم» برای شما ارسال می‌شود که شما به واسطه آن برگه‌ها می‌توانید در ازای هر سهم بیشتر، قیمت سهمی آن، یعنی ۱۰۰ تومان را واریز کنید تا سهام اضافه در پرتفوی شما قرار بگیرد.

بنابراین برای اینکه سهام حق تقدم به سهام عادی تبدیل شود، باید برگه‌های حق تقدم را از طریق ایمیل، فکس، پست یا …. برای شرکت ارسال کنید. شرکت نیز تمام اطلاعات را در سایت کدال منتشر خواهد کرد.

اگر از برگه سهام حق تقدم خود استفاده نکنیم، چه اتفاقی می‌اُفتد؟

در مثال فوق، ممکن است شما علاقه‌ای به افزایش سهام خود و استفاده از حق تقدم‌تان نداشته باشید. در چنین شرایطی می‌تواند برگه‌های حق تقدم خود را مانند سهام عادی شرکت به فروش برسانید. در این‌صورت، سایر افرادی که در زمان افزایش سرمایه، سهامدار شرکت مزبور نبوده‌اند نیز می‌توانند از طریق برگه‌های حق تقدم خریداری شده، سهام آن شرکت را خریداری کنند و سهامدار آن شوند.

اگر از برگه حق تقدم سهام خود استفاده نکنید و آن را به فروش هم نرسانید، چنین برگه‌هایی تحت عنوان «برگه‌های استفاده نشده» توسط خود شرکت حراج شده و به فروش می‌رسد. سود ناشی از فروش این برگه‌ها نیز به حساب شمایی که از برگه حق تقدم‌تان استفاده نکرده‌اید، واریز خواهد شد.

تا چه زمانی می‌توان از برگه حق تقدم استفاده کرد؟

استفاده مستقیم سهامدار از برگه‌های حق‌تقدم و همچنین فروش آن در زمان محدودی انجام می‌شود. معمولاً این زمان نیز از ۶۰ روز بیشتر نمی‌شود. بنابراین فرصت استفاده از هر سهام حق تقدمی که ارائه می‌شود، کاملاً مشخص است و افراد می‌توانند در زمان اعلام شده از برگه‌های حق‌تقدم خود استفاده کرده یا آن را به فروش برسانند.

نماد حق تقدم چیست؟

هر شرکتی که در بورس حضور دارد، با یک نماد خاص شناخته می‌شود. برای مثال، سهام شرکت ایران خودرو با نماد «خودرو» در بورس شناخته می‌شود. اما وقتی در آخر نمادها، حرف «ح» وجود داشته باشد، آن نماد به معنای نماد حق تقدم سهام اصلی آن شرکت است. برای مثال، نماد «خودروح»، همان نماد حق تقدم شرکت ایران خودرو است و نماد «فولادح» نماد حق تقدم شرکت فولاد مبارکه اصفهان است.

پس هرگاه در آخر هر نماد بورسی، حرف «ح» را مشاهده کردید، بدانید که این نماد حق تقدم سهم اصلی است و در خرید آن دقت کافی را داشته باشید تا به اشتباه دچار نشوید.

دامنه نوسان سهام حق تقدم چقدر است؟

دامنه نوسان سهامی که با حق‌تقدم ارائه می‌شوند، بیشتر از سهام عادی بورس است. به طوری که سهام حق‌تقدم در روز می‌توانند ۱۰ درصد زیان یا ۱۰ درصد سود کنند. بنابراین هرگاه تصمیم گرفتید تا چنین سهامی را خریداری کنید، ضمن بررسی دیگر فاکتورهای سودده برای چنین سهم‌هایی، دامنه نوسان آن را نیز در نظر بگیرید.

زمان خرید سهام حق‌ تقدم

برخی از معامله‌گران مبتدی، به محض ارائه شدن سهام حق‌تقدم توسط شرکت‌ها، اقدام به خرید چنین سهامی می‌کنند، بدون اینکه در مورد آن تحلیل کرده یا اطلاعات کافی در مورد شرکت ارائه دهنده‌ی آن داشته باشند. در واقع برخی از افراد تصور می‌کنند که چنین سهامی نیز مانند سهام عرضه اولیه، صد در صد سودده هستند، اما سودده بودن سهام حق‌تقدم، معمولاً مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا روند صعودی قابل توجهی را تجربه کند. حتی اگر بین قیمت ارائه شده سهام در برگه حق تقدم و قیمت آن در بورس، تفاوت قیمت بالایی وجود داشته باشد، باز هم بهتر است قبل از خرید، تحلیل‌های لازم را انجام داده باشید.

ممکن است قیمت یک سهم در بازار ۱۲۰۰ تومان باشد و در برگه‌های حق‌تقدم با قیمت ۹۰۰ تومان به فروش برسد. حالا اگر فردی این سهام را خریداری کرده و ۱۰۰ تومان اسمی آن را نیز پرداخت کند، در کل قیمت هر سهم برای وی ۱۰۰۰ تومان تمام خواهد شد. اگرچه چنین سهامی هنوز هم در بورس با سود همراه هستند، اما برای دریافت سود بیشتر، باید حداقل یک دید میان‌مدت ۶ ماهه نسبت به آن داشته باشید.

سخن نهایی

حق‌تقدم سهام به آن دسته از سهامدارانی تعلق می‌گیرد که در زمان افزایش سرمایه شرکت، سهام آن را در پرتفوی خود داشته‌اند. چنین افرادی برای دریافت سهام حق‌تقدم خود، فقط باید قیمت اسمی آن را پرداخت کنند. این در حالی است که اگر فردی سهام حق تقدم را از سهامدار شرکت خریداری کند، باید قیمت آن سهام را همراه با قیمت اسمی آن پرداخت نماید! (در این مورد دقت کافی را داشته باشید، چراکه برخی از معامله‌گران مبتدی به اشتباه تصور می‌کنند که برای خرید از سهامدارن نیز فقط پرداخت قیمت اسمی کفایت می‌کند)

سهام حق‌تقدم در صورتی ارائه می‌شود که افزایش سرمایه شرکت‌ها از روش «محل آورده نقدی و مطالبات» صورت گرفته باشد. در غیر این صورت، اگر افزایش سرمایه با روش دیگری صورت گرفته باشد، سهام افزایشی با روش‌های دیگری در بین سهامداران تقسیم خواهد شد. برای موفقیت در این بازار باید آموزش‌های بورس را به صورت مداوم و پیاپی دنبال کنید تا از نتیجه فعالیت در این بازار راضی باشید.

حق تقدم سهام چیست؟ همه چیز درباره حق تقدم سهام شرکت ها در بورس

حق تقدم سهام یکی از مواردی است که بعد از افزایش سرمایه شرکت‌ها سهامداران را درگیر خود می‌کند. افرادی که به‌تازگی سرمایه‌گذاری در بورس را شروع کرده اند، ممکن است به صورت کامل با این مفهوم آشنایی نداشته باشند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم مقاله ای در این باره بنویسیم و بیشتر درباره این موضوع توضیح دهیم. پس اگر به صورت کامل با این مفهوم آشنایی ندارید درادامه این مقاله با ما همراه باشید.

حق تقدم سهام چیست

زمانی که یک شرکت بورسی تصمیم به افزایش سرمایه میگیرد و سرمایه خود را افزایش میدهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام آن شرکت هم افزایش می یابد.

به منظور حفظ منافع سهامداران فعلی شرکت قانونی وضع شده تحت این عنوان که “براساس قانون تجارت درصورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. که به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می شود.”

مثال: بطور مثال اگر شرکت آلفا بعد از برگزاری مجمع عمومی فوق ­العاده تصمیم به افزایش سرمایه ۲۰% بگیرد، و شما دارای ۱۰۰۰ سهم از شرکت آلفا باشید، شما حق تقدم خرید ۲۰۰ سهم جدید به قیمت اسمی ۱۰۰۰ ریال را دارید. (۲۰۰=۲۰%×۱۰۰۰)

نحوه استفاده از حق تقدم سهام

دقت داسته باشید که فقط زمانی که شرکت سهام جدید برای فروش منتشر کند، این قضیه صادق است؛ یعنی در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی. ولی مثلا در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، سودی که متعلق به سهامداران شرکت است تبدیل به سهام می شود. اینجا دیکر حق تقدم سهام معنی ندارد. بعد از اینکه این افزایش شرکت در مجمع تصویب شد، یک فرم برای سهامداران ارسال می شود که به آن گواهی حق تقدم خرید سهام گفته می شود. در این فرم اطلاعات افزایش سرمایه شرکت مشخص شده است؛ مثلا در مثال قبلی شما گواهی خرید ۵۰۰ حق تقدم خواهید داشت. اگر شما تمایل داشته باشید که درصد مالکیت خود در شرکت را حفظ کنید و در افزایش سرمایه شرکت کنید، باید این فرم را طی مهلتی که شرکت مقرر کرده، پر کرده و برای شرکت ارسال کنید. در صورتی که این کار را انجام ندهید، از نظر شرکت شما تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه ندارید.

در شکل زیر می توانید یک نمونه از فرم گواهی حق تقدم سهام را مشاهده کنید.

چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟

شما باید برای هر گواهی مبلغی معادل با ارزش اسمی، سهم پرداخت نمایید که در ایران ارزش اسمی هر سهم در حال حاضر ۱۰۰۰ ریال است.
در نهایت به ازای هر گواهی + ۱۰۰۰ ریالی که برای آن پرداخت کردید یک سهم به شما تعلق می گیرد.

اگر در زمان تعیین شده ۱۰۰۰ ریال را پرداخت کردید، افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس ثبت خواهد شد، که بعد از آن حق تقدم های شما به صورت اتوماتیک تبدیل به سهام عادی خواهد شد. البته این پروسه زمانبر است و معمولا بین ۳ تا ۶ ماه طول میکشد.

توجه داشته باشید اگر سهامداران تمایلی به شرکت کردن در افزایش سرمایه شرکت را نداشته باشند میتوانند حق تقدم خود را در بازار بورس بفروشند.

و یا اگر مهلت تعیین شده برای تبدیل حق تقدم به سهام گذشته باشد، برای سهامدارانی که اقدامی نکرده اند شرکت اقدام به فروش سهام با قیمت روز می کند و اختلاف بین قیمت بازار و ارزش اسمی سهام را به حساب سهامدار واریز خواهد کرد.

نماد حق تقدم سهام

بعد از برگزار کردن مجمع شرکت یک نماد حق تقدم در بازار به آن شرکت اختصاص داده می شود تا سهامداران بتوانند از افزایش سرمایه و حق تقدم طریق آن نماد، حق تقدم های خود را بفروشند؛
بطور مثال اگر شرکت ایران خودرو با نماد خودرو به افزایش سرمایه بپردازد، نماد حق تقدم آن خوروح می شود.

آیا نماد حق تقدم همیشه قابلیت خرید و فروش دارد؟

در جواب به این سوال باید بگویم که خیر، نماد حق تقدم یک شرکت بورسی تنها در مدت زمان مشخصی قابلیت خرید و فروش خواهد داشت، نه همیشه.

نحوه فروش حق تقدم

از آنجایی که برخی از سهامداران ممکن است تمایلی نداشته باشند که در افزایش سرمایه شرکت کنند، باید امکانی برای عدم شرکت آنها در افزایش سرمایه نیز در نظر گرفته بشود. به همین دلیل بعد از برگزاری مجمع شرکت یک نماد حق تقدم نیز در بازار برای آن شرکت تعریف می شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق های خود را به فروش برسانند؛ مثلا اگر شرکت ایران خودرو با نماد خودرو افزایش سرمایه بدهد، نماد حق تقدم آن خوروح. خواهد بود. در مثالی که زدیم شما ۱۰۰۰ سهم خودرو و ۵۰۰ حق خودرو بعد افزایش سرمایه خواهید داشت. شما می توانید مثل سهام عادی حق تقدم خود را نیز از طریق کارگزاری و یا از طریق سیستم آنلاین به فروش برسانید. معمولا قیمت حق تقدم به اندازه همان مبلغ اسمی (۱۰۰۰ ریال) از قیم سهم عادی کمتر است. البته این اختلاف می تواند به دلایل متعددی کمتر یا بیشتر از این عدد نیز باشد.

زمان خرید و فروش حق تقدم سهام

براساس قوانین بورسی این بازه زمانی کمتر از ۶۰ روز نباید باشد و در صورتی بیشتر خواهد شد که این مدت زمان تمدید شود. در این دوره ۶۰ روزه افرادی که تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه را ندارند حق خود را میفروشند و اشخاصی هم که در مجمع سهامداران نیستند میتوانند این حق تقدم ها را خریداری نمایند.

اشخاصی که بعدا این حق تقدم ها را خریداری نمایند، باید مبلغ اسمی سهم را به حساب شرکت واریز نمایند تا تبدیل به سهم عادی شود.

البته خیلی از اشخاص هم این حق ها را مثل سهام عادی خرید و فروش می کنند و از نوسانات آن سود می برند.

حق تقدم استفاده نشده چیست؟

حال ممکن است فردی فرم شرکت در افزایش سرمایه شرکت را تکمیل نکند و همچنین حق تقدم خود را نیز در مهلت معین شده به فروش نرساند. در این حالت اصطلاحا به این حق تقدم ها، حق تقدم استفاده نشده گفته می شود. در این حالت، شرکت آنها را از طریق آگهی و به روش حراج به فروش می رساند. سپس کارمزدهای فروش از مبلغ مربوطه کسر شده و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز می کند. قیمتی که این حق تقدم ها به فروش می رسد معمولا نزدیک به قیمت آخرین روزهای معامله نماد حق تقدم است؛ اما ممکن است از آن کمتر و یا بیشتر هم باشد. در نهایت این نکنه را مد نظر داشته باشید که هر فردی که در زمان برگزاری مجمع شرکت سهامدار باشد، مشمول تصمیمات مجمع از قبیل افزایش سرمایه و … می شود. پس حق تقدم سهام به افرادی تعلق می گیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهامدار بوده اند.

میزان سودآوری در حق تقدم چگونه است؟

حق تقدم به دلیل ویژگی‌ هایی مانند دامنه نوسان دوبرابری نسبت به سهم عادی ریسک بالایی دارد. نوسان دو برابری هم میتواند سود هنگفتی را نصیب سرمایه گذار کند و هم میتواند باعث ضرر و زیان جبران ناپذیری شود که این موضوع به میزان آشنایی شما با بورس و تشخیص درست زمان ورود و خروج توسط شما بستگی دارد.

حق تقدم سهام

هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه می‌دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می‌کند.‌و به‌همین‌دلیل سهامداران یک شرکت که خواهان حفظ حقوق و منافع خود در‌ شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ بکنند. براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می‌شود. و درصورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می‌شود.

برای مثال فرض کنید شرکتی ۵۰درصد افزایش سرمایه میدهد بنابراین تعداد سهام‌های شرکت نیز به همین میزان افزایش پیدا میکند اگر شما ۱۰۰ سهم از این شرکت را قبل از افزایش سرمایه داشته اید. در صورتی که این شرکت افزایش سرمایه بدهد و تعداد سهام شما تغییری نکند. میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه، کاهش پیدا می‌کنند. و برای اینکه درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت این حق را به شما می‌دهد که به نسبت درصد افزایش سرمایه، حق تقدم در خرید سهام جدید منتشر شده داشته باشید. در نتیجه شما به اندازه ۵۰ درصد از تعداد سهام جدیدی که داشته‌اید، حق تقدم سهام خواهید داشت.

روش و زمان استفاده از حق تقدم چگونه است؟

سهامدارانی که حق تقدم دریافت می‌کنند می‌توانند با پرداخت ارزش اسمی سهم که در حال حاظر ۱۰۰ تومان به ازای هر حق تقدم، حق تقدم‌هایشان را به سهم معمولی تبدیل کنند. برای انجام این کار سهامداران باید فرم شرکت در افزایش سرمایه را پر کنند و بعد از واریز مبلغ موردنظر، رسید پرداخت وجه را همراه با فرم افزایش سرمایه برای شرکت بفرستند.
مهلت استفاده از حق تقدم، شماره حساب شرکت و نحوه ارسال فرم شرکت در افزایش سرمایه در اطلاعیه‌ای که از طرف شرکت منتشر می‌شود ذکر شده است. شرکت ملزم است تمام این اطلاعات را در سایت کدال منتشر کند.