موج کاهش قیمت سکه و ارز آرام گرفت+ جدول
در معاملات امروز بازار تهران سکه طرح جدید به دلیل رشد قیمت طلا در بازارهای جهانی با 130 هزار تومان افزایش 3 میلیون و 466 هزار تومان و یورو با 22 تومان رشد به قیمت 10 هزار و 770 تومان فروخته شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، امروز در بازار تهران برخلاف روند نزولی چند روز گذشته قیمت سکه افزایش یافت.
اکثر فروشندگان و فعالان بازار بر این باور هستند که سکه طلا مقاومت می کند تا مبادا قیمت به زیر ۳ میلیون تومان برسد به همین دلیل امروز افزایش یافت تا از مرز قیمتی سه میلیون تومان دور باشد.
سکه طرح جدید با 130 هزار تومان افزایش 3 میلیون و 466 هزار تومان، طرح قدیم با رشد 70 هزار تومانی 3 میلیون و 106 هزار تومان و نیم سکه با 20 هزار تومان افزایش یک میلیون و 646 هزار تومان معامله شد.
ربع سکه هم با 10 هزارتومان افزایش قیمت 852 هزار تومان درج قیمت شد و هر گرم طلای 18 عیار با 8780 تومان رشد 268 هزار و 270 تومان به فروش رسید.
بهای اونس طلا در بازار جهانی با یک دلار و 79 سنت افزایش 1211 دلار و 93 سنت شد.
در بازار ارز، یورو با 22 تومان افزایش 10 هزار و ۷۷۰ تومان، پوند 11 هزار و 995 تومان و درهم 2496 تومان است. در حالیکه بهای یورو 22 تومان نسبت به روز گذشته بیشتر است اما پوند 40 تومان و درهم 74 تومان در مقایسه با دیروز کاهش قیمت داشته است.
چرا حذف دلار ۴۲۰۰ نرخ ارز در بازار غیر رسمی را افزایش داد؟
بعد از حذف ارز ترجیحی، ارز مورد نیاز برای واردات نهاده‌های کشاورزی نیز به سامانه نیما حواله شده و تقاضا را در بازارهای رسمی و غیر رسمی افزایش داده است. برای کاهش التهاب بازار ارز لازم است به جای سانسور قیمت‌ها، دولت اقداماتی همچون «استفاده بهینه از منابع ارزی برای جلوگیری از افزایش قیمت»، «جلوگیری از خروج سرمایه»، «فراهم کردن سازوکارهای غیردلاری در تجارت خارجی» و «ساماندهی به بازارهای فردایی» را در دستورکار قرار دهد.
مسیر اقتصاد / پس از حذف ارز ترجیحی از سوی دولت و اختصاص یارانه آن به شکل نقدی به مردم، تنها قرار بود کالاهایی همچون مرغ، تخم مرغ، روغن، گوشت و لبنیات با افزایش نسبی قیمت همراه شوند، اما به دلیل افزایش نرخ ارز در بازار غیر رسمی، بسیاری از کالاهای غیر یارانه‌ای نیز با افزایش قابل توجه قیمت مواجه شدند. عدم کنترل دولت بر نرخ تورم کالاهای مصرفی مردم می‌تواند در آینده نزدیک اثر پرداخت یارانه نقدی را به کل از بین ببرد و قدرت خرید مصرف کنندگان را به مرور به سطحی پایین تر از زمان قبل از حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی برساند.
چرا حذف دلار ۴۲۰۰ نرخ ارز در بازار غیر رسمی را افزایش داد؟
تا پیش از حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی، طرفداران حذف ارز ترجیحی ادعا می‌کردند بعد از حذف آن، نرخ ارز در بازارهای غیر رسمی کاهش خواهد یافت و به نرخ سامانه‌هایی همچون نیما نزدیک خواهد شد. اما در روزهای اخیر و پس از پایان دادن دولت به سیاست دلار ۴۲۰۰ تومانی، قیمت ارز در بازارهای غیر رسمی در عرض کمتر از یک ماه دست کم ۱۰ درصد افزایش یافته است.
دلیل این افزایش در نرخ ارز را باید در این حقیقت جستجو کرد که تا پیش از این ارز مورد نیاز برای واردات نهاده‌های مشمول دلار ۴۲۰۰ تومانی، از طریق دولت تامین میشد، اما پس از حذف این سیاست، نیاز ارزی این محصولات نیز به سامانه نیما حواله شده و به چرا بازار ارز آرام گرفت؟ دلیل نظام اولویت بندی در تخصیص ارز وارداتی در این سامانه، بخشی از نیازهای وارداتی امکان تامین ارز در آن را ندارند. این واقعیت در سایه بی عملی دولت و بانک مرکزی در افزایش عرضه ارز، موجب شده است تقاضای ارز در سامانه‌های رسمی و بازارهای غیررسمی افزایش یابد و به افزایش قیمت منجر شود؛ هرچند به دلیل نوع خاصی از کنترل قیمت در سامانه نیما، نرخ ارز در این سامانه هنوز با افزایش قابل توجه مواجه نشده است.
توجه به این نکته ضروری است که در طول ماه‌های اخیر به دلیل تحولات بین‌المللی، قیمت تمام شده اغلب کالاهای وارداتی افزایش یافته و در مقایسه با سال قبل، به منابع ارزی بیشتری برای پاسخگویی به یک میزان ثابت از واردات مواد اولیه یا نهاده‌های واسطه‌ای تولید نیاز است.
دولت چگونه می‌تواند از افزایش نرخ ارز جلوگیری کند؟
در چنین شرایطی دولت و بانک مرکزی باید به طور جدی وارد عمل شوند و با اقداماتی در دو سمت عرضه و تقاضای ارز، شرایط را برای بازگشت آرامش به بازار ارز فراهم کنند؛ چراکه در غیر اینصورت اهداف مد نظر دولت از سیاست مردمی سازی یارانه‌ها به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. از جمله اقدامات ضروری برای بازگشت آرامش به بازار ارز میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
خیال مردم بابت دلار راحت شد! | آقای رئیس‌جمهور مچکریم
درحالی نرخ دلار دیروز رکورد ۴۸۰۰ تومان را زد و ساعتی بعد در کانال ۴۷۵۰ آرام گرفت که رئیس جمهور چند روز قبل به مردم اطمینان داده بود که خیالشان بابت دلار راحت باشد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از تسنیم، ناآرامی ها در بازار ارز و شدت شوق مردم برای خرید دلار کار را در این بازار به جایی رسانده که بار دیگر صف‌های طولانی برای خرید این ارز مقابل صرافی‌های خیابان فردوسی تشکیل شده است.
شوق خرید دلار از آنجا بین مردم بالا گرفته که قیمت دلار چند هفته‌ای است مدام در حال افزایش است و مردم با این تصور که اگر دلار بخرند سود می‌کنند وارد این بازار شده و به خرید ارز مشغول شده‌اند.
* خانه‌دارها پای ثابت صف‌های طولانی خرید دلار
جالب‌تر اینکه به‌مانند سنوات قبل و سال‌های ۹۰ و ۹۱ این‌بار هم خریداران منتظر در صف‌های طولانی مقابل صرافی‌های فردوسی خانم‌های خانه‌دار هستند! خانه‌دارهایی که کنار دلال‌های بازار ارز سودای سود بیشتر با خرید دلار را دارند.
یکی از فعالان بازار از حرکت پول‌های خرد به‌سمت این بازار خبر داده و می‌گوید: هیجانات در بازار اکنون به اوج رسیده و هر کسی با هر میزان سرمایه‌ای که دارد، از دور و نزدیک خود را به چهارراه استانبول و سبزه‌میدان رسانده است تا بلکه بتواند سودی هرچند اندک اما پرریسک را به خانه ببرد.
شاید هم حق با خانه‌دارها و دلال‌ها باشد! بالاخره دلار طی چند روز رشد چشمگیری داشت! ولی طبق اذعان یکی از همین دلال‌های خیابان فردوسی که او هم پاتوق اصلی‌اش پاساژ افشار است، سود اصلی گرانی دلار به جیب سرمایه‌دارهای بزرگ این بازار می‌رود نه مردم و دلال‌های خرد!
حقیقتاً این دلال سالخورده که به‌گفته خودش عمری را در این بازار سپری کرده، راست می‌گفت؛ برای اینکه راستی گفته او را برای مخاطبان محترم هم ثابت کنیم اشاره‌ای خواهیم داشت به اتفاقات صبح تا ظهر بازار ارز در روز یکشنبه ۱۵ بهمن ماه!
* سودهای میلیاردی دلار ۴۸۰۰تومانی به جیب چه‌کسانی رفت؟
۱۵ بهمن را شاید به‌عنوان روز رکوردزنی دلار یاد کنیم چراکه در این روز دلار درحالی رکورد ۴۸۰۰ تومان را زد که پیشتر مسئولان ارشد دولتی از جمله رئیس جمهوری و رئیس کل بانک مرکزی به مردم وعده داده بودند که دلار ارزان می‌شود!
اما دیروز دلار برای ساعتی در بازار ارز از ۴۸۰۰ تومان هم عبور کرد. در زمانی که دلار از ۴۸۰۰ تومان عبور کرد سود به جیب چه‌کسی رفت؟ دقت داشته باشید دلار خیلی روی کانال ۴۸۰۰ تومان نماند ولی همان دقایق کوتاه هم کافی بود تا سرمایه‌داران اصلی که نبض بازار را در اختیار دارند دلارهای خود را با قیمت بالا به مردم و دلال‌های خرد بفروشند.
فروش در قیمت‌های بالا هم معمولاً برای این افراد کاری ندارد چراکه خودشان با دپوی دلارهای بازار این تصور را در بازار جا می‌اندازند که دلار نیست و این یعنی گرانی بیشتر! هر زمان هم که دلار در بازار کم شده و قیمت‌ها بالا رفته شوق مردم و دلال‌ها برای خرید دلار بیشتر از قبل شده است، این رویه‌ای است که نمی‌توانیم منکرش شویم.
بله! چند دقیقه فرصتی است که دلال‌های بزرگ بازار ارز که در گزارش‌های قبلی تسنیم نام دو نفرشان را آورده بودیم، سودهای میلیاردی به جیب بزنند! سود میلیاردی هم از این جهت که این افراد در معاملاتشان به فروش ۱۰۰ دلار و … کفایت نمی‌کنند بلکه معاملاتی که اینها دارند در حوزه یک و دو میلیون دلار است نه صرفاً چندصد دلار!
بعد از آنکه دلار چرا بازار ارز آرام گرفت؟ این افراد فروخته شد و کمی ارز در بازار زیاد شد قیمت‌ها نیز سیر نزولی را در پیش گرفت! حال قضاوت با شماست که بگویید در زمان گرانی دلار چه‌کسانی سود می‌کنند، باز هم یاد صحبت‌های دلال موسپید افشار افتادم که گفت: این دلال‌ها صبح که می‌خواهند دلارهایشان را بفروشند قیمت‌ها را بالا می‌برند ولی بعد از ظهر که دیگر دلارهایشان به‌فروش رفت، قیمت دلار ارزان می‌شود!
در بازار ارز تهران دیروز همین هم شد، دلار خیلی روی کانال ۴۸۰۰ تومان نماند و دقایقی بعد به کانال ۴۷۰۰ تومان جاخوش کرد و بین ۴۷۵۰ تا ۴۷۸۰ تومان معامله شد، البته کاهش دلار بعد از ورود بانک مرکزی به کف بازار کمی شدت گرفت.
از ظهر دیروز و بعد از آنکه دلار رکورد ۴۸۰۰ تومان را هم زد از خیابان فردوسی و مقابل پاساژ افشار خبر رسید که نماینده بانک به پاتوق اصلی دلارفروش‌ها رفته و به تمام متقاضیان دلار با نرخ بانکی می‌فروشد. متقاضیان با کارت ملی می‌توانند ۳۰ دلار دریافت کنند.
در دقایق نخست فروش ارز چرا بازار ارز آرام گرفت؟ بانکی به عموم متقاضیان در بازار آزاد قیمت فروش دلار از سوی نماینده بانک ۴۷۸۵ تومان اعلام شد، ولی دقایقی بعد دلار بانکی با قیمت ۴۷۵۵ تومان و بعد از آن ۴۷۴۹ تومان و هم‌اکنون ۴۷۲۵ تومان به مردم فروخته شد.
گفتنی است در ایام گرانی دلار مسئولان قوه قضائیه از دستگیری تعدادی از مهره‌های اصلی این بازار خبر داده‌اند. دیروز هم اژه‌ای سخنگوی دستگاه قضا اعلام کرد: در ارتباط با نابسامانی‌های اخیر، ۶ نفر تحت تعقیب قرار گرفتند اما نمی‌دانم بازداشت هستند یا خیر؛ وزارت اطلاعات نیز به این موضوع ورود کرده است.
* آقای رئیس‌جمهور مچکریم/ خیالمان راحت شد
ولی گرانی‌ها در بازار دلار درحالی هر روز رنگ جدیدی به خود می‌گیرند که در هفته‌های قبل و همزمان با اوج‌گیری دلار هم رئیس جمهور و هم رئیس کل بانک مرکزی به مردم اطمینان داده بودند که دلار به‌زودی ارزان می‌شود ولی به‌نظر می‌رسد وعده‌های مسئولان در عمل تحقق نیافت.
در روزهای آخر آذرماه بود که ولی‌الله سیف از ارزانی دلار در ماه‌های بهمن و اسفند خبر داد ولی گذشت ۱۵ روز از بهمن نیز نشان داد که ظاهراً بهمن هم ماه آرامش بازار ارز نیست و به این سادگی بازار آرام نمی‌شود.
البته بازاری‌ها معتقدند اگر بانک مرکزی اراده کند دلار خیلی راحت به ۴۰۰۰ تومان می‌رسد ولی مشخص نیست واقعاً چه‌دست‌هایی پشت‌پرده گرانی‌های این روزهای دلار هستند.
در روزهای اخیر رئیس کل بانک مرکزی گفته بود: تا حدود زیادی کاهش نرخ ارز در بازار ادامه خواهد یافت، البته این کاهش در حد رقم و اعدادی خواهد بود که حبابی در آن وجود نداشته باشد. البته برای کاهش نرخ ارز در بازار نمی‌توان رقم خاصی را اعلام کرد.
ولی‌الله سیف درباره میزان حباب نرخ ارز با توجه به روند کاهشی که در بازار آغاز شده است، گفت: بازار ارز در حال طی کردن شرایط خاص خود است و طبیعی است که بانک مرکزی طبیعتاً نظارت بر این روند دارد؛ البته به‌نظر می‌رسد که یک التهاب در یک تا دو ماه گذشته در این بازار رخ داد که اکنون، در حال تعدیل شدن است.
این درحالی است که رئیس جمهور نیز در گفت‌وگوی تلویزیونی خود با مردم تأکید کرده بود که مشکلی از بابت دلار وجود ندارد و مردم خیالشان راحت باشد.
بازاری‌ها بعد از آنکه دلار رکورد ۴۸۰۰ تومان را هم زد مدام از رئیس جمهور یاد می‌کردند و می‌گفتند: الآن با دلار ۴۸۰۰تومانی خیالمان راحت باشد؟
یکی از این افراد با اشاره به سخنان نوبخت سخنگوی دولت مبنی بر اینکه خاطر رئیس جمهور از گرانی دلار مکدر می‌شود، گفت: من نمی‌دانم الآن هم خاطر آقای روحانی مکدر شده یا خیر!
فردا طبق اعلام دولت، بناست رئیس جمهور با اصحاب رسانه نشست خبری داشته باشد، شاید فردا حسن روحانی گریزی هم به اتفاقات این روزهای بازار ارز داشته باشد.
چرا بازار ارز در انتهای هفته آرام شد؟
دنياي اقتصاد / متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست در آخرين روز هفته، کاهش دلار ادامه نيافت، ولي خبري از نوسان‌هاي زياد روزهاي پيشين نيز نبود. روز پنج‌شنبه، شاخص ارزي با تنها ۱۰ تومان افزايش به بهاي ۱۳ هزار و ۸۶۰تومان رسيد. قيمت دلار در اين روز عمدتا در بازه ۱۳ هزار و ۸۵۰ تا ۱۳ هزار و ۹۰۰ تومان زنداني بود. با توجه به اين تغييرات محدود قيمتي، مي‌توان گفت دلار پس از ۵ روز پر نوسان روز آخر هفته را به استراحت گذراند و معامله‌گران بيشتر نظاره‌گر روند بازار بودند.
استراحت آخر هفته دلار اين اتفاق در شرايطي رخ داد که شايعات و اخبار جعلي زيادي در کانال‌هاي تلگرامي منتشر مي‌شد که سعي بر نوساني کردن (چه افزايشي، چه کاهشي) بازار داشت. به‌عنوان مثال، برخي کانال‌ها خبري منتشر کردند که برخي از نمايندگان مجلس طرحي دارند که هر گونه معامله خصوصي و دولتي با دلار را ممنوع کنند. بر اساس اين خبر، دارندگان دلار فرصت دارند تا اجراي اين قانون، دلار خود را به کالا يا ساير ارزها تبديل کنند. آنچه مسلم است چنين طرحي حداقل در حال حاضر در هيچ يک از خبرگزاري‌هاي معتبر مطرح نشده است و براساس اظهار نظر ساير معامله‌گران تنها در آبان ماه ۹۷، چنين خبري مطرح و به سرعت به واسطه اجرايي نبودن به فراموشي سپرده نشد. از نظر برخي تحليلگران، کاهشي‌هاي بازار سعي داشتند با بازنشر چنين خبري زمينه براي فروش بيشتر ارز را در بازار فراهم کنند و قيمت را به کانال‌هاي پايين‌تر سوق دهند. پيش‌تر نيز از اين تاکتيک در بازار استفاده شده بود. البته افزايشي‌ها نيز در انتهاي هفته بيکار ننشسته بودند و سعي مي‌کردند با شايعاتي زمينه‌ساز بازگشت دلار به بالاي مرز ۱۴ هزار توماني شوند. يکي از شايعاتي که افزايشي‌ها آن را پررنگ مي‌کردند، عدم‌تصويب لوايح مربوط به FATF بود. برخي از آنها صحبت‌هاي يک مقام مسوول را برجسته مي‌کردند که با تروريستي خواندن سپاه، تصويب FATF منتفي است. با اين حال، برخي ديگر از مراجع رسمي عنوان کردند، ارتباطي بين تروريستي خواندن سپاه و FATF وجود ندارد. شايعه ديگري که افزايشي‌هاي بازار روي آن مانور کردند، بستن تنگه هرمز توسط ايران بود.در مجموع مي‌توان گفت آخر هفته نبردي خبري ميان نوسان‌گيران افزايشي و کاهشي در بازار جريان بود. به‌نظر مي‌رسد از آن جا که هيچ کدام از عوامل بنيادي کاهشي و افزايشي در بازار قدرتي نداشتند، اخبار جعلي نيز نتوانستند فضاي نوساني را در بازار ايجاد کند. با اين حال، بازارساز بهتر است براي مقابله با اين اخبار، فعاليت رسانه‌اي خود را در بازار ارز افزايش دهد. ۴ افزايش متوالي در بازار ارز دلار طي ۴ روز ابتدايي هفته گذشته ۴ رشد متوالي را تجربه کرد و توانست از سطح ۱۳ هزار و ۴۰۰ توماني انتهاي ۲ هفته پيش حتي تا سقف ۱۴ هزار و ۵۰۰ توماني پيشروي کند که در ۵ ماه پيش از آن بي‌سابقه بود، ولي روز چهارشنبه بازار به يکباره با سرعت زيادي به زير مرز ۱۴ چرا بازار ارز آرام گرفت؟ هزار توماني رفت و پس از آن روز پنج‌شنبه بيشتر صحنه احتياط معامله‌گران بود. حاصل مجموع اين نوسانات، رشد ۴/ ۳ درصدي دلار در هفته گذشته بود. اين در حالي بود که شاخص ارزي در اولين هفته جدي کاري بازار در سال۹۷ رشد به مراتب بيشتري را به ثبت رسانده بود. در آن مقطع زماني شدت نوسانات بسيار بالاتر بود و طي يک هفته دلار از مرز ۵ هزار توماني فاصله گرفت و به حدود ۶ هزار تومان رسيد و در طول يک هفته بين ۱۵ تا ۲۰ درصد نوسان کرد. نوسانات در آن زمان به اندازه‌اي زياد بود که برخي معامله‌گران از گم شدن قيمت در بازار صحبت مي‌کردند. بازارساز در واکنش به اين نوسانات، بازار آزاد ارز را غيررسمي و معامله در آن ممنوع کرد. هم زمان، بازارساز نرخ ۴ هزار و ۲۰۰ توماني را مبناي معامله براي همه افراد دانست. نتيجه اين سياست نيز هدررفت بسياري از منابع ارزي و رشد بيشتر و غيرمديريت شده قيمت دلار بود. با اين وجود، بازارساز در هفته اول سال ۹۸ توانست با انجام يک سياست فعالانه، مانع از نوسانات بيشتر در بازار شود و حتي در انتهاي هفته قيمت را به کانال پايين‌تر هدايت کرد. نوسان ۳ درصدي سکه تمام برخلاف دلار، سکه تمام بهار آزادي کاهش روز چهارشنبه را در روز آخر هفته نيز ادامه و ۳۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد تا روي قيمت ۴ ميليون و ۸۲۰ هزار تومان به کار خود پايان دهد. اين قيمت در حالي به ثبت رسيد که فلز گرانبهاي داخلي در ميانه هفته حتي به بالاي مرز مهم ۵ ميليون توماني نيز رفته بود و در مقطع کوتاهي حتي در آستانه کانال ۵ ميليون و ۲۰۰ هزار توماني نوسان کرده بود. روز پنج‌شنبه به گفته فعالان، سکه بيشتر تحت‌تاثير افزايش زياد روزهاي قبل، با فروش خريدهاي اضافي مواجه بود و همين عامل موجب شد که به مقاومت دلار بي توجهي کند. اگر قيمت اونس طلا در روز جمعه در بازارهاي جهاني نوسان کاهشي روز پنج‌شنبه را ادامه دهد و حداقل زير مرز هزار و ۳۰۰ دلاري باقي بماند، سکه روز شنبه تحت‌تاثير متغير کاهشي جديدي قرار خواهد داشت. با اين حال، معامله‌گران افزايشي اين بازار از افزايش قيمت دلار همچنان نااميد نيستند.با اين وجود روز آرام آخر هفته، سکه تمام بهار آزادي و دلار هر کدام در هفته گذشته بيش از ۳ درصد رشد قيمت را تجربه کردند و اولين هفته جدي کاري سال ۹۸ را با بازدهي مثبت به پايان بردند. چرا بازار در انتهاي هفته آرام شد؟ به گفته فعالان، مهم‌ترين عاملي که روز پنج‌شنبه بازار را به کما برد، نوسانات محدود نرخ حواله درهم بود. به گفته يکي از بازيگران باتجربه بازار، از زماني که بانک مرکزي اعلام کرد صرافي‌ها اين مجوز را دارند که در دبي درهم بفروشند و ريال آن را در ايران تحويل بگيرند، روند حرکتي قيمت درهم تغيير کرد و بلافاصله شرايط در بازار داخلي نيز تغيير کرد. عده‌اي نيز از عرضه درهم در دبي سخن گفته‌اند. در اين شرايط، بسياري از معامله‌گران بازار باور دارند، متغير درهم مي‌تواند در هفته جاري نيز نقش يک متغير پيش‌بين را بازي کند. در واقع بسياري از بازيگران ارزي تا زماني که قيمت درهم مشخص نشود، تصميم نمي‌گيرند که در بازار فروشنده باشند يا خريدار. افرادي که بر متغير درهم تاکيد مي‌کنند، باور دارند در‌صورتي‌که عرضه مانند انتهاي هفته گذشته باشد، قيمت درهم تغيير خاصي نخواهد داشت و به تبع آن دلار نيز سير صعودي به خود نخواهد گرفت. اين در شرايطي است که عده ديگري از معامله‌گران فني تاکيد دارند تا زماني که دلار بالاي خط حمايتي ۱۳ هزار و ۷۰۰ توماني قرار دارد، ظرفيت رشد قيمتي بيشتر را دارد. در مقابل اين دو گروه، افراد ديگري بيشتر بر نقش بازارساز تاکيد مي‌کنند. آنها معتقدند، افزايش ساعات کاري صرافي‌هاي بانکي تا ۶ بعدازظهر از اين پس مانع از ايجاد نوسانات غيربنيادي حاصل از تحرکات نوسان‌گيران خواهد بود. آنها باور دارند در‌صورتي‌که عرضه ارز توسط بازارساز در همين سطح باقي بماند حتي قيمت‌ها افت بيشتري خواهند کرد. اين دسته بيشتر از آنکه دغدغه سمت تقاضا را داشته باشند، بر متغير عرضه تکيه مي‌کنند. آنها باور دارند، تقاضا ديگر به اندازه سال گذشته وارد بازار نخواهد شد و تنها کمبود عرضه ارز مي‌تواند زمينه‌ساز نوسانات جديد شود. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد
چرا بازار ارز به آرامش رسید؟
این روزها، بسیاری از مردم برایشان سوال شده است چرا بعد از شروع تحریم‌ها، رشد قیمت‌ها در بازار ارز ادامه پیدا نکرد و به آرامش نسبی رسید. بازار ارز در سال ۱۳۹۷، شاهد یکی از بزرگ‌ترین جهش‌های قیمت در دوران بعد از انقلاب بود. نرخ دلار از کانال ۴ هزار تومان در فروردین ۱۳۹۷ جهش کرد و در آبان همان سال، به‌مدت چند ساعت حتی به کانال ۱۹ هزار تومان هم رسید. عده‌ای از تحلیل‌گرها مشکل اصلی بازار ارز در سال ۱۳۹۷ را خود دولت عنوان می‌کنند. در ادامه، به بررسی اتفاق‌های بازار ارز در فاصله سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ پرداخته می‌شود و راهکاری برای حفظ ثبات در بازار ارز ارائه می‌شود.
قیمت تعادلی ارز چقدر است؟
عده بسیار زیادی از تحلیل‌گرها این روزها در مورد قیمت تعادلی ارز صحبت می‌کنند. اما قیمت تعادلی ارز را چگونه میتوان محاسبه کرد؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید با مفهوم درآمد و مخارج ارزی اندکی آشنا شویم. در شرایط طبیعی اقتصادی، ارزش واردات یک کشور با ارزش صادرات آن کشور برابر است. منابع تامین‌کننده ارز برای کشورها عموما ناشی از کار و تولید یا فروش منابع طبیعی همچون نفت، گاز، معادن و. است.
تصویر۱- منابع تامین‌کننده ارز برای کشورها
قیمت تعادلی ارز برای کشورهایی که بخش خصوصی‌اش عرضه‌کننده و خریدار اصلی بازار ارز است و نیروهای موجود در بازار آزاد قیمت را مشخص می‌کنند، همان قیمتی است که اکنون روی تابلوی معاملات نقش بسته است. اما این قیمت برای کشورهایی که بخش زیادی از درآمد ارزی آنها ناشی از فروش منابع طبیعی همچون نفت و گاز است تفاوت دارد. در این کشورها، ارز را عموما نهاد انحصارگری همچون دولت قیمت‌گذاری میکند و به همین دلیل قیمت بازار را نمی‌توان به‌عنوان قیمت تعادلی قبول کرد زیرا درصورتی‌که به هر دلیلی دارایی مورد‌نظر به اتمام برسد یا قیمت آن افت شدیدی کند، درآمد ارزی کشور نیز به‌شدت افت و قیمت ارز جهش میکند.
تصویر۲- مقایسه تراز تجاری کشورهای فروشنده منابعی همچون نفت با کشورهای صنعتی
قیمت تعادلی ارز در کشورهای نفت‌خیز را چگونه میتوان محاسبه کرد؟
در حالت منطقی، ارزش کل واردات کار و خدمات باید با ارزش کل صادرات کار و خدمات برابر باشد و ارزش کل واردات ثروت باید با ارزش کل صادرات ثروت برابر باشد. از آن‌جایی‌که در کشورهای نفت‌خیز این تعادل به سمت فروش بیشتر ثروت و خرید بیشتر کار و خدمات لغزش میکند، باید این تعادل را به‌صورت مصنوعی ایجاد کنند. یکی از راهکارهای حفظ این تعادل افزایش قیمت پول ملی همگام با اختلاف تورم داخلی و خارجی است. اما سوال این‌جاست که سال پایه برای تعدیل نرخ ارز چه سالی باشد؟ در جواب باید گفت سال کمترین میزان وابستگی به نفت در کشور. شاید سال ۱۳۸۱ که قیمت نفت به‌شدت افت کرد یا سال ۱۳۹۱ که تحریم‌های گسترده‌ای علیه ایران تصویب شد سال مناسبی برای تعیین سال پایه باشد.
عده‌ای نیز معتقدند برای تعدیل نرخ ارز باید تفاوت رشد نقدینگی دو کشور ایران و آمریکا را در نظر گرفت. این دیدگاه نیز می‌تواند درست باشد اما در این مقاله، بر مبنای اصل برابری قدرت خرید، از تعدیل نرخ ارز همراه با تورم استفاده می‌کنیم.
انتخاب سال ۱۳۸۱ به‌عنوان سال پایه
سال ۱۳۸۱ سالی بود که قیمت ارز بعد از چند سال، به سمت تک‌نرخی شدن حرکت کرد. در این سال، قیمت ارز حدود ۸۰۰ تومان بود. از این رو، با توجه به تک‌نرخی شدن قیمت ارز و کاهش درآمد نفتی، میتوان سال ۱۳۸۱ را سال پایه مناسبی به حساب آورد. در نمودار ۳، قیمت تعادلی ارز متناسب با سال ۱۳۸۱ رسم شده است (۱). همان‌طور که در نمودار نیز مشخص است، قیمت ارز در دو مقطع زمانی با قیمت تعادلی یکسان شده است. نرخ ارز در بازار آزاد یک بار در سال ۱۳۹۱ بعد از تحریم‌های سازمان ملل و آمریکا علیه ایران، روی قیمت حدود ۳۵۰۰ تومان و بار دیگر در سال ۱۳۹۸ بعد از خروج یک‌طرفه آمریکا از برجام، روی قیمت حدود ۱۲ هزار تومان با قیمت تعادلی آن یکسان شده است.
تصویر۳- نمودار تعدیل قیمت ارز با تورم بر مبنای سال پایه ۱۳۸۱
قیمت ارز در سال ۱۳۹۸
نیروهای کاهنده قیمت:
۱) بهبود تراز تجاری کشور:
یکی از مزایای افزایش قیمت ارز بهبود تراز تجاری کشور است. در واقع در آمار، تراز تجاری صادرات غیرنفتی ذکر می‌شود. با افزایش قیمت ارز، واردات بسیاری از کالاها ارزش اقتصادی‌اش را از دست می‌دهد و شرکت‌ها سراغ تولید داخلی بیشتر قطعات محصولاتشان می‌روند. با افزایش قیمت ارز در سال ۱۳۹۷، تراز تجاری کشور در سال ۱۳۹۸ بهبود بسیار خوبی داشته است. گمرک ایران همچنان آمار رسمی تراز تجاری کشور در بهار ۱۳۹۸ را منتشر نکرده است، اما بنا به آماری که محمدرضا مودودی در همایش ملی صادرات، بیمه و سرمایه‌گذاری اعلام کرده است، در سه ماهه نخست امسال، ایران حدودا ۱۱/۵ میلیارد دلار صادرات داشته است که تقریبا مشابه آمار سال گذشته است. در کنار این رقم، ۱۰/۲ میلیارد دلار واردات نیز به ثبت رسیده است که کاهشی ۸/۷ درصدی داشته است. به این ترتیب، تراز تجاری ایران با وجود تمام محدودیت‌ها در سال جاری، همچنان مثبت است و بهبود چشمگیری نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، میتوان گفت ایران در صورت صفر شدن صادرات نفت نیز، در بهار امسال حدود ۱/۶ میلیارد دلار مازاد تجاری داشته است که رقم خوبی به نظر می‌رسد.
۲)حرکت به سمت ارز تک‌نرخی بعد از نزدیک به ۲۰ سال:
آخرین بار، قیمت ارز در سال ۱۳۸۱ به‌صورت رسمی تک‌نرخی شد. در سال ۱۳۹۰ و به بهانه تحریم‌ها، بازرگان‌های ایرانی از ارز دو‌نرخی استفاده می‌کردند. اما بعد از نزدیک به دو دهه، خبرهایی از تک‌نرخی شدن ارز به گوش می‌رسد. به نظر می‌رسد بازار ارزی محلی است که در آن ارز به‌صورت رقابتی و براساس عرضه و تقاضا به فروش می‌رسد. کاهش قیمت ارز در بازار آزاد و افزایش قیمت ارز در سامانه نیما حاکی از حرکت دولت به این سمت است.
نیروهای فزاینده قیمت:
۱) کابوس ارز ۴۲۰۰ تومانی:
به‌رغم وعده دولت به تک‌نرخی کردن ارز، همچنان رانت دلار ۴۲۰۰ تومانی برای بسیاری از کالاها وجود دارد. هرچند به نظر می‌رسد این ارز نفس‌های آخرش را می‌کشد، به گفته رییس‌کل بانک مرکزی، قرار است در سال ۱۳۹۸ نزدیک به ۱۴ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالاهای اساسی تخصیص داده شود. با در نظر گرفتن قیمت ۱۲ هزار تومان برای دلار در بازار آزاد، این رقم به معنی توزیع حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه است. این عدد معادل یارانه ۱۱۰ هزار تومانی به هر ایرانی است! رقمی عجیب که تحت عنوان حمایت از قشر فقیر جامعه، احتمالا به جیب عده‌ای خاص خواهد رفت. دولت می‌تواند با حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و تک‌نرخی کردن قیمت ارز، به ثبات قیمت روی رقم ۱۲ هزار تومان به مدت نسبتا طولانی فکر کند.
۲) افزایش تنش‌های سیاسی:
تنش‌های سیاسی بین ایران و آمریکا به بالاترین حد در چند سال گذشته رسیده است. سرنگونی پهپاد آمریکایی از سوی ایرانی و ادعای سرنگونی پهپاد ایرانی از سوی آمریکایی نشان از بالا گرفتن شدت تنش بین دو کشور دارد. شاید این تنش‌ها سبب شود حلقه تحریم‌های ایران تنگ‌تر شود و این بار درآمدهای غیرنفتی ایران را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد. هرچند بعید است بتوان درآمدهای ارزی غیرنفتی ایران را محدود کرد، وجود این احتمال نیز کافی است تا قیمت دلار همچنان رو به صعود باشد.
جمع‌بندی
با توجه به مجموع شرایط، میتوان گفت قیمت کنونی ارز در بازار آزاد همچنان کمی بالاتر از قیمت تعادلی است که برای آن میتوان دو دلیل اصلی برشمرد.
۱) توزیع بخشی از دلارهای کشور با قیمت ۴۲۰۰ تومان. درصورتی‌که اگر دلارهای کشور همه در سقف قیمتی فروخته شوند، قیمت فروکش خواهد کرد.
۲) نگرانی از آینده. در واقع عده‌ای از مردم پول خود را در مقابل حوادث آینده بیمه کرده‌اند و با خرید دلار، سعی در حفظ ارزش پول خود دارند.
به همین دلیل، با رفع این دو مشکل و تثبیت شرایط کشور، میتوان امید داشت بازار ارز نیز تا پایان تابستان آرام باقی بماند. به نظر می‌رسد بازار ارز در تابستان ۱۳۹۸ نتواند بازده مثبت چندانی نصیب سرمایه‌گذارها کند و سرمایه‌گذاری در بورس و بانک منفعت بیشتری داشته باشد.
دیدگاه شما