چرا نقدینگی اهمیت دارد؟

تحلیل و بررسی رابطه تورم و قیمت مسکن

قیمت مسکن مانند هر کالای دیگری از تلاقی عرضه و تقاضا در بازار حاصل می‌شود. به‌بیان‌دیگر قیمت نتیجه مبادله و ایجاد تعادل نیروی‌های بازار است. تعادل در بازار مسکن حاصل تعادل عرضه و تقاضا در این بازار است. الگوی تعادل به معنای والراسی آن مجموعۀ معادلاتی است که رفتار نظام بازار توسط آن‌ها توصیف می‌شود و وضعیت تعادلی را در اقتصاد و چگونگی حرکت به سمت آن را نشان می‌دهد. بر این اساس هر عاملی که باعث تغییر عرضه و تقاضا شود، می‌تواند قیمت مسکن را تحت تأثیر قرار دهد. دراین‌ارتباط محرک‌های زیادی وجود دارد که یکی از آن‌ها تورم است. تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در اقتصاد است، بنابراین می‌تواند عامل محرکی هم در سمت تقاضا و هم در سمت عرضه باشد.

برای دریافت مطالعه امکان سنجی آنلاین در کمترین زمان به اکوساختمان مراجعه کنید.

تفاوت نقش مسکن در تورم نسبت به سایر کالاها

مسکن با سایر کالاهایی که توسط مصرف کنندگان خریداری می‌شود متفاوت است، چراکه علاوه بر بخش مصرفی، دارای یک بخش سرمایه‌ای هم است. اگرچه جزء مصرفی مسکن غالباً انگیزه خرید آن تلقی می‌شود، اما جزء سرمایه‌ای نیز نقش به سزایی در ایجاد انگیزه برای ورود به بازار مسکن ایفا کرده و در برخی موارد می‌توان این نقش را غالب دانست. این گزاره به طور خاص در زمان‌هایی که به اصطلاح بازار مسکن «داغ» و پررونق است، از صحت غیرقابل‌انکاری برخوردار می‌شود. در چنین مواقعی، معمولاً افزایش قیمت، این انتظار را در مصرف کننده ایجاد می‌کند که باز هم افزایش قیمت بیشتری رخ خواهد داد و این انتظارات ممکن است اثر مثبتی بر مقدار تقاضای مسکن داشته باشد.

ازاین‌رو، تقاضای مسکن در قالب تقاضای مصرفی و تقاضای سرمایه‌ای قابل تفکیک و بررسی است. حجم تقاضا متأثر از تغییر قیمت مسکن است ولی در هر کدام از دو نوع چرا نقدینگی اهمیت دارد؟ تقاضای ذکر شده، عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند منجر به تغییرات یا جابجایی منحنی تقاضای مسکن در اقتصاد شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به عواملی همچون درآمد، انتظارات از قیمت‌های آتی، هزینه فرصت، اعتبارات، نرخ رشد جمعیت، ازدواج و طلاق و نرخ تورم اشاره کرد.

رابطه عرضه مسکن و قیمت آن

در سمت عرضه مسکن نیز حجم عرضه متأثر از قیمت مسکن است ولی عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند منحنی عرضه را جابجا کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به هزینه‌های تولید، تعداد سازندگان، مالیات و یارانه‌ها، اعتبارات، ضوابط و قوانین و … اشاره کرد. در بحث عرضه نیز به‌واسطه تأثیر قیمت نهاده‌ها بر قیمت مسکن، تورم تأثیرگذار است. به عنوان مثال تورم نهاده‌ها به معنی افزایش سطح قیمت مصالح و تجهیزات ساختمانی می‌تواند روی قیمت مسکن در طرف عرضه (قیمت تمام شده) تأثیرگذار باشد.

حباب مسکن چیست؟

ارزش مبادلاتی مسکن وجه دیگری از مسکن را به تصویر می‌کشد که در حالت جدی می‌تواند باعث بروز پدیده واسطه گری در این بازار شود؛ به عبارت دیگر هرگاه امید به افزایش قیمت مسکن در بازار وجود داشته باشد، عوامل اقتصادی به امید کسب سود و منفعت بردن از افزایش قیمت مسکن وارد این بازار می‌شود و این روند مرتباً ادامه می‌یابد. این پدیده را حباب مسکن می‌نامند.

نقش تورم و قیمت مسکن

موضوع اثر تورم بر قیمت مسکن در مطالعات متعددی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که به برخی از نتایج آن‌ها اشاره می‌شود. به اعتقاد ملاولی (۱۳۹۱)، یکی از عوامل چرا نقدینگی اهمیت دارد؟ اصلی رشد جهشی قیمت مسکن، تقاضای دارایی و بورس بازی مسکن است که ریشه در مشکلات ساختاری اقتصاد کلان از جمله رشد شتابان نقدینگی و عدم ظرفیت پذیری سایر بخش‌های اقتصادی و بازار سرمایه برای جذب این نقدینگی دارد. در این مطالعه اثر نقدینگی بر نوسان قیمت بازار مسکن در ایران و ۲۰ کشور OECD که نوسان‌های قیمت مسکن در دهه‌های اخیر در آن‌ها بیش از سایر کشورها به چشم می‌خورد بررسی شده است. نتایج تخمین‌ها حاکی از آن است که در مدل‌های مورد مطالعه نقدینگی اثر مثبت و معناداری بر قیمت مسکن دارد و ضریب یاد شده در گروه اول به مراتب بیشتر است و سهم قابل توجهی از نوسان‌های قیمت مسکن از طریق نقدینگی موجود در این بخش توضیح داده می‌شود. همچنین جعفری و یوسفوند (۱۳۹۶) به این نتیجه رسیدند که نرخ تورم تأثیر مثبت و معنی داری بر قیمت مسکن در ایران داشته است. علاوه بر این، خادم جبراییلی (۱۳۹۲)، تأکید می‌کند که مطالعه بازار مسکن هم از جنبه ارزش دارایی و هم از نظر خدماتی بودن و هم از لحاظ تصمیم گیری به منظور حداکثر سازی مطلوبیت در بلند مدت حائز اهمیت است. نتایج این مطالعه گویای رابطه‌ مثبت بین نرخ تورم و رشد قیمت مسکن بوده است.

تورم و افزایش قیمت مسکن در جهان

موضوع تأثیر نرخ تورم بر قیمت مسکن مختص ایران نیست بلکه این ارتباط مثبت در کشورهای دیگر نیز مورد تائید قرار گرفته است. از جمله اینکه تا‌یی- ها لی (۲۰۱۵)، نشان داد که تورم از جمله مهم‌ترین عوامل تغییرات در قیمت مسکن در مالزی است. مانگانلی و تاجانی (۲۰۱۵)، این موضوع را برای کشور ایتالیا و ایالات متحده بررسی و به اثبات رساندند.

سخن آخر

اگر از سرمایه گذاران بخش مسکن هستید و لازم میدانید از قیمت مسکن و نقطه ورود به این بازار آگاه باشید یا برای سرمایه گذاری به دنبال یافتن بیشترین سود هستید می‌توانید به وب سایت اکو ساختمان مراجعه کنید تا با انجام مطالعات امکان سنجی و پیش امکان سنجی، به این مهم دست یابید. لازم به ذکر است که این امر با استفاده از نرم افزار مهندسی اکو ساختمان در کمترین زمان و دقیق‌ترین نتیجه انجام می‌پذیرد.

رکوردشکنی بخش مذاب نقدینگی

فردای اقتصاد: بانک مرکزی روز گذشته (یکشنبه، ۱۳ شهریور ۱۴۰۱) ارقام تفصیلی پولی تیرماه سال جاری را منتشر کرده است. به دلیل تشدید اضافه برداشت بانک‌ها در تیر ماه عملا سایر قسمت‌های این داده‌ها چندان مورد توجه قرار نگرفت و حتی بعضا سوء برداشت‌هایی نیز در مورد آن ایجاد شد. یکی از این مسائل رشد مجدد نسبت پول (بخش غیرسودده نقدینگی) به شبه پول (بخش‌ سودده سپرده‌های بانکی) بود که مجددا در سال جدید سقف‌شکنی کرده و از ۲۲.۱ درصد در انتهای خرداد ۱۴۰۱ به ۲۲.۵ درصد رسیده است. از آنجا که نسبت پول به شبه پول یکی از مهم‌ترین معیارهای مورد استفاده برای سنجش سرعت گردش پول بوده، گمانه‌زنی‌ها و نگرانی‌هایی مبنی بر افزایش سرعت گردش پول و در نتیجه امکان ایجاد تورم بیشتر را ایجاد کرده و حتی برخی افراد گفته‌اند که پول‌ها از بانک خارج شده است. اگر چه عبارت خارج شدن پول از بانک‌ها کاملا غلط است (چرا که منطقا پول از بانک‌ها خارج نمی‌شود و تنها در میان آن‌ها حرکت می‌کند)؛ اما شواهد تجربی در این مورد چه چیزی می‌گویند؟

چرا نسبت پول به شبه پول اهمیت دارد؟

آخرین باری که نسبت پول به نقدینگی افزایش سه واحد درصدی را تجربه کرد نیمه اول سال ۱۳۹۹ بود که همگان وضعیت خاص آن را به یاد دارند. رشد تدریجی قیمت دلار از ابتدای سال ۱۳۹۹ و رونق سرسام‌آور بازار سهام توانسته بود انتظارات تورمی را تحریک کند که طبیعتا ترکیب سپرده‌های بانکی را به نفع سررسیدهای کوتاه‌مدت تغییر می‌داد. خروج منابع از سپرده‌های بلندمدت و حرکت آن به سمت بازارهای مختلف توانسته بود بخش غیرسودده نقدینگی را افزایش دهد، چرا که افراد شانس کسب بازدهی در سایر بازارها را بیشتر می‌دانستند و تمایل داشتند میان بازارهای مختلف حرکت کنند. نقطه اوج چنین چرخشی را در مهر ۱۳۹۹ مشاهده می‌کنیم، که افزایش شدید انتظارات تورمی نسبت پول به نقدینگی را به ۲۰.۸ درصد رساند و بعد از غیرمنتظره بودن نتیجه انتخابات آمریکا و افت انتظارات تورمی شاخص مذکور نیز کاهش یافت و تا حدود ۱۹ درصد رسید. همانطور که در نمودار بالا می‌بینیم، نسبت پول به نقدینگی از ۱۹.۷ در انتهای فروردین ۱۴۰۱ به ۲۲.۵ درصد تا انتهای تیرماه سال جاری رسیده است و سوالی که وجود دارد آن است که آیا باید منتظر شدت‌گرفتن نوسانات در اقتصاد باشیم؟

انتظارات تورمی چه تغییراتی کرده است؟

واقعیت آن است که پاسخ به سوال بالا وابستگی نسبتا بالایی دارد به تحولات انتظارات تورمی و منطقی است که اگر انتظارات تورمی افزایش یابد باید منتظر چنین اتفاقی باشید. اما چگونه می‌توانیم انتظارات تورمی را اندازه‌گیری کنیم؟ در اقتصادهای دنیا معمولا انتظارات تورمی بر اساس نظرسنجی یا بر اساس اختلاف نرخ بازده اوراق دولتی با اوراق پوشش تورمی (TIPS) در سررسیدهای مختلف اندازه‌گیری می‌شوند که در ایران چنین سازوکارهایی فعلا توسعه نیافته است. یکی از راه‌هایی که معمولا سیاست‌گذار پولی بر اساس آن انتظارات تورمی را برآورد می‌کند بازدهی‌ای است که بازارهای مختلف داده‌اند. بر این اساس، شواهد دو بازار اصلی اقتصاد ایران احتمال افزایش انتظارات تورمی را تایید نمی‌کند. همانطور که در نمودار زیر می‌بینیم، دلار در تیرماه ۱۴۰۱ بازدهی منفی داشته و بازار مسکن تهران نیز (به عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای ایران) اگر چه با افزایش قیمت مواجه بوده، اما با کاهش شدید حجم معاملات همراه شده است. در نتیجه منطقا انتظارات تورمی در ماه مذکور افزایشی نبوده و دلیلی ندارد از این محل نسبت پول به شبه پول افزایش یابد.

آیا پول در دست مردم با سرعت بیشتری گردش می‌کند؟

به علاوه اگر نسبت پول به شبه پول را در کنار حجم معاملات بازار بین بانکی بگذاریم، متوجه می‌شویم که همبستگی نسبتاً بالایی دارند. به عنوان مثال در همان دوره هفت‌ماهه اول سال ۱۳۹۹ همزمان با موج تبدیل شبه پول به پول، حجم معاملات بازار بین بانکی افزایش یافته بود و حتی در برخی روزها تا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نیز رسید. واقعیتی که خلاف آن را در بازار بین بانکی مشاهده می‌کنیم؛ چنانکه بانک مرکزی نیز در تحلیل خود از تحولات اقتصاد کلان تیر ماه اشاره کرده بازار بین بانکی با کاهش نسبی معاملات مواجه شده و حتی افزایش نرخ سود بین بانکی و رشد اضافه برداشت بانک‌ها نیز آن را تایید می‌کند. در نتیجه منطقی است که سناریوی افزایش سرعت گردش پول را در شرایط فعلی نادرست بدانیم. اما باز هم سوال اصلی سرجای خود باقی است: چرا نسبت مذکور افزایش یافته است؟

رد پای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی

شاید یکی از دلایل افزایش نسبت مذکور به افزایش پول در دسترس مردم بازگردد. منطقا در شرایطی که از ابتدای سال تا کنون بالای چرا نقدینگی اهمیت دارد؟ ۲۰ درصد تورم وجود داشته، مردم عادی برای خرید کالاهای قبلی نیز نیاز به منابع نقد بیشتری دارند و بخش بیشتری از سپرده‌های خود را برای تهیه مایحتاج خود کنار خواهند گذاشت. این مساله با وجود شوک حذف ارز ۴۲۰۰ نیز جدی‌تر بوده، چرا که شوک مذکور عملا از سمت عرضه رخ داده و در صورتی که با حمایت سمت تقاضا (با محوریت افزایش نقدینگی) مواجه نشود، عملا بخشی از مردم مجبور به تغییر ترکیب سپرده به نفع بخش غیرهزینه‌زا می‌شود. رشد نقدینگی از ابتدای سال تا کنون کم‌تر از تورم بوده است. داده‌ها نشان می‌دهد نقدینگی از ابتدای سال حدود ۸ درصد رشد داشته، حال آن که رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده حدود ۲۰ درصد بوده است. این شکاف از حقیقت فوق پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، می‌دانیم دولت در ازای حذف ارز ۴۲۰۰ مبلغ یارانه‌ای را به ۹ دهک اعطا می‌کند که عملا اندازه بخش غیرسودده در ترازنامه بانک‌ها را افزایش می‌دهد و عاملی برای افزایش نسبت مذکور می‌شود. در نتیجه، نسبت مذکور این بار افزایش انتظارات تورمی را نشان نمی‌دهد؛ بلکه عدم رشد سمت تقاضا (بنا به دلایل کنترل نقدینگی) و نیاز بیشتر مردم به منابع نقد را نشان می‌دهد.

دیفای 2.0 چیست و چه اهمیتی دارد؟

دیفای 2.0 حرکت پروژه‌هایی است که مشکلات دیفای 1.0 را بهبود می‌بخشد. هدف دیفای ارائه منابع مالی به توده‌ها است، اما با مقیاس‌پذیری، امنیت، تمرکز، نقدینگی و دسترسی به اطلاعات دست و پنجه نرم کرده است. دیفای 2.0 می‌خواهد با این‌ها مبارزه کند و تجربه را کاربرپسندتر کند. در صورت موفقیت، دیفای 2.0 می‌تواند به کاهش خطرات و عوارضی که کاربران رمزارز را از استفاده از آن منصرف می‌کند، کمک کند.

• 1) دیفای 2.0 چیست؟
• 2) محدودیت های دیفای چیست؟
• 3) چرا دیفای 2.0 اهمیت دارد؟
• 4) چه کسی DeFi 2.0 را کنترل می کند؟
• 5) خطرات Defi 2.0 چیست و چگونه از آنها پیشگیری کنیم؟
• 6) سخن پایانی

ما در حال حاضر انواع مختلفی از موارد استفاده دیفای 2.0 را داریم که امروزه کار می‌کنند. برخی از پلتفرم‌ها به شما امکان می‌دهند از توکن‌های LP خود استفاده کنید و توکن‌های LP فارم را به عنوان وثیقه برای وام ارائه دهید. این مکانیسم به شما امکان می‌دهد ارزش اضافی را از آن‌ها باز کنید و در عین حال پاداش‌های استخر را دریافت کنید.

شما همچنین می‌توانید وام‌های خود-بازپرداخت (self-repaying) را در جایی که وثیقه شما برای وام دهنده سود ایجاد می‌کند، بگیرید. این بهره وام را بدون پرداخت سود توسط وام گیرنده پرداخت می‌کند. موارد استفاده دیگر عبارتند از بیمه در برابر قراردادهای هوشمند به خطر افتاده و ضررهای دائمی. یک روند رو به رشد در دیفای 2.0 حاکمیت و عدم تمرکز DAO است. با این حال، دولت‌ها و تنظیم کننده‌ها ممکن است درنهایت بر تعداد پروژه‌های اجرا شده تأثیر بگذارند. این را هنگام سرمایه‌گذاری در نظر داشته باشید، زیرا ممکن است خدمات ارائه شده باید تغییر کند. در ادامه این مقاله از داموندمگ با دلایل اهمیت دیفای 2.0 آشنا خواهید شد.

دیفای 2.0 چیست؟

دیفای 2.0 جنبشی است که در تلاش برای ارتقاء و رفع مشکلاتی است که در موج اصلی دیفای دیده می‌شود. دیفای در ارائه خدمات مالی غیرمتمرکز به هر کسی که کیف پول ارز دیجیتال دارد انقلابی بود، اما همچنان نقاط ضعفی دارد. کریپتو قبلاً این فرآیند را با بلاک چین‌های نسل دوم مانند اتریوم در حال بهبود در بیت کوین دیده است. دیفای 2.0 همچنین باید به مقررات انطباق جدیدی که دولت‌ها قصد معرفی آن را دارند، مانند KYC و AML، واکنش نشان دهد.

بیایید به یک مثال نگاه کنیم. استخرهای نقدینگی در دیفای بسیار موفق عمل کرده‌اند، زیرا به ارائه‌دهندگان نقدینگی اجازه می‌دهد تا برای استیکینگ جفت توکن، کارمزد دریافت کنند. با این حال، اگر نسبت قیمت توکن‌ها تغییر کند، ارائه‌دهندگان نقدینگی در معرض خطر از دست دادن پول هستند. یک پروتکل دیفای 2.0 می‌تواند با هزینه‌ای اندک بیمه‌ای در برابر این مشکل ارائه دهد. این راه‌حل انگیزه بیشتری برای سرمایه‌گذاری در LPها فراهم می‌کند و به کاربران، سهامداران و فضای دیفای به طور کلی سود می‌رساند.

محدودیت های دیفای چیست؟

قبل از پرداختن به موارد استفاده از دیفای 2.0، بیایید مشکلاتی را که سعی در حل آن دارد بررسی کنیم. بسیاری از مسائل در اینجا مشابه مشکلاتی است که فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال به طور کلی با آن مواجه هستند:

مقیاس پذیری

پروتکل‌های دیفای در بلاک چین‌ها با هزینه‌های ترافیک و گس بالا اغلب خدمات کند و گرانی را ارائه می‌دهند. کارهای ساده ممکن است خیلی طول بکشد و مقرون به صرفه شود.

اوراکل ها و اطلاعات شخص ثالث

محصولات مالی بسته به جزئیات خارجی به اوراکل‌های با کیفیت بالاتر (منابع داده‌های شخص ثالث) نیاز دارند.

تمرکز

افزایش مقدار تمرکززدایی باید یک هدف در دیفای باشد. با این حال، بسیاری از پروژه‌ها هنوز اصول DAO را ندارند.

امنیت

اکثر کاربران خطرات موجود در دیفای را مدیریت یا درک نمی‌کنند. آن‌ها میلیون‌ها دلار در قراردادهای هوشمندی که کاملاً نمی‌دانند امن هستند، شریک می‌شوند. در حالی که ممیزی‌های امنیتی در محل وجود دارد، اما با بروز به‌روزرسانی، ارزش آن‌ها کاهش می‌یابد.

نقدینگی

بازارها و استخرهای نقدینگی در بلاک چین‌ها و پلتفرم‌های مختلف پخش شده‌اند و نقدینگی را تقسیم می‌کنند. تأمین نقدینگی همچنین وجوه و ارزش کل آن‌ها را قفل می‌کند. در بیشتر موارد، توکن‌های موجود در استخرهای نقدینگی را نمی‌توان در جای دیگری استفاده کرد، که باعث ناکارآمدی سرمایه می‌شود.

چرا دیفای 2.0 اهمیت دارد؟

حتی برای هودلرها و کاربران باتجربه ارز دیجیتال، دیفای می‌تواند دلهره‌آور و چالش برانگیز باشد. با این حال، هدف آن کاهش موانع ورود و ایجاد فرصت‌های کسب درآمد جدید برای دارندگان کریپتو است. کاربرانی که ممکن است از یک بانک سنتی وام دریافت نکنند، ممکن است با دیفای وام بگیرند.

دیفای 2.0 مهم است زیرا می‌تواند امور مالی را بدون به خطر انداختن ریسک، دموکراتیک کند. دیفای 2.0 همچنین سعی می‌کند مشکلات ذکر شده در بخش قبل را حل کند و تجربه کاربر را بهبود بخشد. اگر بتوانیم این کار را انجام دهیم و مشوق‌های بهتری ارائه کنیم، آنگاه همه می‌توانند برنده شوند.

موارد استفاده DeFi 2.0

در حال حاضر پروژه‌هایی وجود دارد که خدمات جدید دیفای را در بسیاری از شبکه‌ها از جمله اتریوم، زنجیره هوشمند بایننس، سولانا و سایر بلاک چین‌های دارای قرارداد هوشمند ارائه می‌کنند. در اینجا ما به برخی از رایج‌ترین آن‌ها نگاه می‌کنیم:

باز کردن ارزش وجوه استیک شده

اگر تا به حال یک جفت توکن را در یک استخر نقدینگی استیک کرده باشید، در ازای آن، توکن‌های LP دریافت خواهید کرد. با دیفای 1.0، می‌توانید توکن‌های LP را با یک ییلد فارمینگ به اشتراک بگذارید تا سود خود را ترکیب کنید. قبل از دیفای 2.0، این تا جایی بود که زنجیره برای استخراج ارزش پیش می‌رفت. میلیون‌ها دلار در خزانه‌های تأمین نقدینگی محبوس شده‌اند، اما پتانسیل برای بهبود بیشتر کارایی سرمایه وجود دارد.

دیفای 2.0 این را یک گام فراتر می‌برد و از این توکن‌های LP ییلد فارمینگ به عنوان وثیقه استفاده می‌کند. این می‌تواند برای وام کریپتو از یک پروتکل وام یا برای مینت توکن‌ها در فرآیندی مشابه میکر دائو (MakerDAO) باشد. مکانیسم دقیق بر اساس پروژه تغییر می‌کند، اما ایده این است که توکن‌های LP شما باید ارزش خود را برای فرصت‌های جدید باز کنند در حالی که همچنان APY تولید می‌کنند.

بیمه قرارداد هوشمند

انجام بررسی دقیق قراردادهای هوشمند دشوار است مگر اینکه یک توسعه‌دهنده باتجربه باشید. بدون این دانش، شما فقط می‌توانید تا حدی یک پروژه را ارزیابی کنید. این امر ریسک زیادی را هنگام سرمایه‌گذاری در پروژه‌های دیفای ایجاد می‌کند. با دیفای 2.0، امکان دریافت بیمه دیفای در قراردادهای هوشمند خاص وجود دارد.

تصور کنید از یک بهینه‌ساز بازده استفاده می‌کنید و توکن‌های LP را در قرارداد هوشمند آن استیک کرده‌اید. اگر قرارداد هوشمند به خطر بیفتد، می‌توانید تمام سپرده‌های خود را از دست بدهید. یک پروژه بیمه می‌تواند با پرداخت هزینه‌ای به شما ضمانت سپرده شما را در ییلد فارم بدهد. توجه داشته باشید که این فقط برای یک قرارداد هوشمند خاص خواهد بود. معمولاً اگر قرارداد استخر نقدینگی به خطر بیفتد، پرداختی دریافت نخواهید کرد. با این حال، اگر قرارداد ییلد فارمینگ به خطر بیفتد اما تحت پوشش بیمه قرار گیرد، احتمالاً پرداختی دریافت خواهید کرد.

بیمه خسارت دائمی

اگر در یک استخر نقدینگی سرمایه‌گذاری کنید و استخراج نقدینگی را شروع کنید، هرگونه تغییر در نسبت قیمت دو توکنی که قفل کرده‌اید ممکن است منجر به زیان مالی شود. این فرآیند به عنوان ضرر دائمی شناخته می‌شود، اما پروتکل‌های جدید دیفای 2.0 در حال بررسی روش‌های جدیدی برای کاهش این خطر هستند.

به عنوان مثال، تصور کنید یک توکن به یک LP یک طرفه اضافه کنید که در آن نیازی به اضافه کردن یک جفت نیست. سپس پروتکل توکن بومی آن‌ها را به عنوان طرف دیگر جفت اضافه می‌کند. سپس کارمزدهای پرداخت‌شده از مبادلات در جفت مربوطه را دریافت خواهید کرد و همچنین پروتکل نیز دریافت خواهد کرد.

با گذشت زمان، پروتکل از کارمزدهای خود برای ایجاد یک صندوق بیمه استفاده می‌کند تا سپرده شما را در برابر اثرات زیان گذرا تضمین کند. اگر کارمزد کافی برای پرداخت زیان وجود نداشته باشد، پروتکل می‌تواند توکن‌های جدیدی را برای پوشش آن‌ها ایجاد کند. اگر توکن‌ها زیاد باشد، می‌توان آن‌ها را برای بعد ذخیره کرد یا برای کاهش عرضه سوزاند.

وام های خود-بازپرداخت

به طور معمول، گرفتن وام مستلزم ریسک انحلال و پرداخت بهره است. اما با دیفای 2.0، نیازی به این نیست. به عنوان مثال، تصور کنید که وامی به ارزش 100 دلار از یک وام دهنده کریپتو دریافت می‌کنید. وام دهنده 100 دلار ارز دیجیتال به شما می‌دهد اما 50 دلار به عنوان وثیقه نیاز دارد. هنگامی که سپرده خود را ارائه می‌کنید، وام دهنده از آن برای دریافت سود برای پرداخت وام شما استفاده می‌کند. پس از اینکه وام دهنده 100 دلار با رمزارز شما به علاوه مبلغ اضافی به عنوان حق بیمه به دست آورد، سپرده شما برگردانده می‌شود. در اینجا نیز خطر انحلال وجود ندارد. اگر ارزش توکن وثیقه کاهش یابد، پرداخت وام بیشتر طول می‌کشد.

چه کسی DeFi 2.0 را کنترل می کند؟

با این همه ویژگی و موارد استفاده، ارزش این را دارد که بپرسیم چه کسی آن را کنترل می‌کند؟ همیشه یک روند غیرمتمرکز با فناوری بلاک چین وجود داشته است. یکی از اولین پروژه‌های DeFi 1.0، میکر دائو، استانداردی را برای جنبش تعیین کرد. بسیاری از توکن‌های پلتفرم نیز به‌عنوان توکن‌های حاکمیتی کار می‌کنند که به دارندگان آن‌ها حق رأی می‌دهند. منطقی است انتظار داشته باشیم که دیفای 2.0 تمرکززدایی بیشتری را به فضا بیاورد. با این حال، نقش انطباق و حاکمیت با رسیدن به DeFi مهم‌تر می‌شود.

خطرات Defi 2.0 چیست و چگونه از آنها پیشگیری کنیم؟

DeFi 2.0 بسیاری از خطرات مشابه دیفای 1.0 را دارد. در اینجا برخی از اصلی‌ترین‌ها و کارهایی که می‌توانید برای ایمن نگه داشتن خود انجام دهید آورده شده است.

1. قراردادهای هوشمندی که با آن‌ها تعامل دارید ممکن است دارای درهای پشتی، نقاط ضعف یا هک شوند. ممیزی هرگز تضمینی برای ایمنی پروژه نیست. تا آنجا که ممکن است در مورد پروژه تحقیق کنید و درک کنید که سرمایه‌گذاری همیشه مستلزم ریسک است.
2. مقررات می‌تواند بر سرمایه‌گذاری شما تأثیر بگذارد. دولت‌ها و تنظیم کننده‌ها در سراسر جهان به اکوسیستم DeFi علاقه‌مند هستند. در حالی که مقررات و قوانین می‌توانند امنیت و ثبات را برای کریپتو به ارمغان بیاورند، برخی از پروژه‌ها ممکن است مجبور شوند خدمات خود را به عنوان قوانین جدیدی که ایجاد شده‌اند تغییر دهند. . حتی با بیمه ضرر پایدار، هنوز برای هر کسی که می‌خواهد با استخراج نقدینگی درگیر شود، خطر بزرگی است. خطر را هرگز نمی‌توان به طور کامل به حداقل رساند.
3. ممکن است دسترسی به وجوه خود دشوار باشد. اگر از طریق رابط کاربری وب‌سایت پروژه DeFi سرمایه‌گذاری می‌کنید، ممکن است ایده خوبی باشد که قرارداد هوشمند را در یک کاوشگر بلاک چین نیز قرار دهید. در غیر این صورت، در صورت از کار افتادن وب‌سایت، نمی‌توانید برداشت کنید. با این حال، برای تعامل مستقیم با قرارداد هوشمند، به تخصص فنی نیاز دارید.

سخن پایانی

در حالی که ما در حال حاضر پروژه‌های موفق بسیاری در فضای دیفای داریم، هنوز پتانسیل کامل دیفای 2.0 را مشاهده نکرده‌ایم. این موضوع هنوز برای اکثر کاربران پیچیده است و هیچ‌کس نباید از محصولات مالی که کاملاً درک نمی‌کند استفاده کند. هنوز کارهای زیادی برای ساخت یک فرآیند ساده‌شده، به ویژه برای کاربران جدید وجود دارد. ما شاهد موفقیت در روش‌های جدید برای کاهش ریسک و کسب APY بوده‌ایم، اما باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا DeFi 2.0 به طور کامل به وعده‌های خود عمل می‌کند یا خیر.

رشد نقدینگی ۵ واحد درصد کاهش یافت

در یک سال اول دولت سیزدهم رشد پایه پولی حدود ۱۲ واحد درصد و رشد نقدینگی حدود ۵ واحد درصد از آنچه در پایان دولت قبل رقم خورده بود، کمتر شده است.

به گزارش خبرگزاری برنا، بانک مرکزی گزارشی از مهمترین تحولات اقتصاد کلان کشور به ویژه در حوزه شاخص‌های پولی منتشر کرد. این گزارش عموما شامل اطلاعاتی بود که پیشتر به نقل از همین نهاد اعلام شده بود. از جمله موارد مطرح شده در گزارش جدید بانک مرکزی به کاهش نرخ تورم مصرف کننده و تولید کننده نسبت به سال گذشته، افزایش تجارت خارجی و صادرات کشور در پنج ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته و همچنین افزایش نسبی قیمت ارز و مسکن در مرداد ماه سال جاری اشاره شده است. علاوه بر این یکی از مواردی که در گزارش بانک مرکزی بدان اشاره شد، شاخص‌های پولی کشور از جمله پایه پولی و نقدینگی بود.

طبق گزارش بانک مرکزی، حجم نقدینگی در پایان مردادماه سال ۱۴۰۱ (معادل ۵۴۰۱۷.۹ هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ معادل ۱۱.۸ درصد افزایش یافته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۱۲.۸ درصد) به میزان ۱.۰ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در مردادماه ۱۴۰۱ معادل ۳۷.۸ درصد بوده است. همچنین رشد پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به مردادماه سال ۱۴۰۱ به ۳۰.۳ درصد رسید. طبق اعلام بانک مرکزی پایه پولی در پایان مردادماه سال ۱۴۰۱ (معادل ۶۷۲۴.۴ هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال ۱۴۰۰، رشدی معادل ۱۱.۳ درصد داشته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۱۲.۴ درصد) به میزان ۱.۱ واحد درصد کاهش یافته است.

همانطور که مشاهده می‌شود سرعت رشد کل‌های پولی پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم تغییر مسیر داده و نزولی شده است. این روند البته ممکن است در برخی ماه‌ها موقتا صعودی شود، اما آنچه اهمیت دارد، مسیر کلی این شاخص است. چرا که به عنوان مثال رشد پایه پولی در آذر ماه سال گذشته نیز اتفاق افتاده، اما بلافاصله در ماه بعد جبران شده و سرعت رشد پایه پولی به مسیر نزولی بازگشته است. همچنین سرعت رشد نقدینگی در خرداد ماه امسال افزایش داشته، چرا نقدینگی اهمیت دارد؟ اما بلافاصله در ماه بعد به مسیر نزولی خود بازگشت. از همین رو مشخص است که استناد به تغییر مسیر این شاخص‌ها صرفا در یک ماه خاص، هیچ مبنای کارشناسی نداشته و صرفا دستاویزی برای تخریب است.

جریان رسانه‌ای مخالف دولت در حالی افزایش رشد نقدینگی آن هم تنها در یک ماه را دستاویز تخریب دولت قرار می‌دهند که آمار‌ها نشان می‌دهد بدترین عملکرد در موضوع رشد نقدینگی اتفاقا متعلق به دولت قبل است که از قضا همواره مورد حمایت آنان بوده است. طبق آمار‌های بانک مرکزی، رشد سالانه نقدینگی در هیچ سالی از سال‌های پس از انقلاب از مرز ۴۰ درصد فراتر نرفته بود، اما در دولت روحانی و در سال ۹۹ این شاخص به رقم بی سابقه ۴۰.۶ درصد رسید.

همچنین بررسی جزئی‌تر آمار رشد پایه پولی و نقدینگی نشان می‌دهد رشد نقدینگی که در شهریور سال گذشته به ۴۰.۵ رسیده بود و با تلاش دولت این رقم به ۳۵.۳ درصد در مرداد ماه رسیده است. البته با اضافه شدن آمار بانک مهر اقتصاد (که در دولت قبل در محاسبات لحاظ نمی‌شد)، رشد نقدینگی مرداد ماه معادل ۳۷.۸ درصد است، اما برای مقایسه صحیح لازم است پایه آماری مشابه مد نظر قرار گیرد. از همین رو آمار‌ها نشان می‌دهد رشد نقدینگی در این مدت بیش از ۵ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین رشد پایه پولی که در تیر ماه سال گذشته به ۴۲.۶ درصد رسیده بود در مرداد ماه سال جاری به ۳۰.۳ درصد کاهش یافته است. این مقایسه نشان می‌دهد دولت سیزدهم در کنترل کل‌های پولی به مراتب بهتر از دولت گذشته عمل کرده و رشد کل‌های پولی در مسیر کلی کاهش قرار دارد.

به عبارتی در یک سال اول دولت سیزدهم رشد پایه پولی حدود ۱۲ واحد درصد و رشد نقدینگی حدود ۵ واحد درصد از آنچه در پایان دولت روحانی رقم خورده بود، کمتر شده است.

صورت جریان وجوه نقد چیست و تحلیل گردش وجوه چه کاربردی دارد؟

صورت جریان وجوه نقد، تغییرات وجه نقد یا همان پول را نمایش می­دهد و فعالیت ­های کسب و کار یک شرکت را به خوبی منعکس می­سازد. این صورت موجودی حساب بانکی، سرمایه­ گذاری ­های کوتاه مدت و .. را به پول نقد تبدیل کرده و به دلیل انجام دقیق تعهدات مالی، عدم تخلف در پرداخت حقوق، شناسایی درست جریان نقدی در دوره­ های مختلف و … توسط نرم افزار حسابداری از اهمیت بالایی برخوردار است.

در این مقاله از فراپیام قرار است هر آنچه را که در مورد صورت جریان وجوه نقد و تحلیل گردش وجوه لازم است بدانید توضیح دهیم. پس با ما همراه باشید.

صورت جریان وجوه نقد چیست؟

صورت جریان وجوه نقد (cash flow statement) یک صورت مالی است که داده­ های کلی مربوط به کلیه ورودی­ های نقدی یک شرکت را که از فعالیت­ های در حال انجام و منابع سرمایه­گذاری ­های خارجی دریافت می­کند ارائه می­دهد. همچنین شامل کلیه وجوه خروجی نقدی است که برای فعالیت­ های تجاری و سرمایه­ گذاری در یک دوره معین پرداخت می­شود.

گردش وجوه نقد در چهار صورت مالی اساسی یعنی ترازنامه ، صورت سود و زیان ، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع می­باشد که از اهمیت بالایی برای سرمایه­ گذاران، تحلیل­گران مالی، فعالان بازار بورس و مدیران شرکت­ ها برخوردار است.

این افراد با این صورت می­‌توانند جریان ورود و خروج پول را ارزیابی کرده و با توجه به سرعت گردش، برای شرکت برنامه­ ریزی نمایند. آنها به طور دقیق خواهند فهمید که شرکت برای چه اموری پول بیشتری سرمایه­ گذاری می­نماید و درآمد آن از چه راه­ هایی بیشتر یا کمتر است.

صورت­ های مالی یک شرکت، تصویری از تمام معاملات انجام شده در تجارت به سرمایه­ گذاران و تحلیل­ گران ارائه می­دهد و بدین ترتیب احتمال موفقیت معاملات را بالاتر می­برد. اعتقاد بر این است که صورت جریان وجوه نقد، بصری­ ترین حالت جریانات نقدی است زیرا آن وجه نقد در کسب و کار را با سه روش اصلی، عملیات، سرمایه­ گذاری و تأمین مالی دنبال می­کند.

دو روش ایجاد صورت جریان وجوه نقد کدامند؟

صورت جریان وجوه نقد به دو روش مستقیم و غیر مستقیم ارائه می­شود:

• روش مستقیم: با این روش، اقدامات خاص سرمایه و جریان فعالیت­ های عملیاتی نشان داده می شود و این روش پول صرف شده را از پول دریافتی کم می­کند.
• روش غیر مستقیم: درآمد خالص و عوامل کاهش ارزش دو گزینه مورد توجه در روش غیر مستقیم هستند و در هر صورت روش انتخابی شما به اطلاعاتی بستگی دارد که قرار است از صورت جریان وجوه نقد دریافت نمایید.

برای ایجاد صورت جریان وجوه نقد شما می­توانید به صورت دستی، صفحه گسترده و با قالب سازماندهی داده ها استفاده کنید. برخی از سیستم­ های حسابداری مانند QuickBooks نیز وجود دارند که می‌­توانید با بهره­ گیری از آنها صورت جریان وجوه نقد را ساده ­تر از روش ­های دیگر ارائه دهید. زمانی که درآمد و هزینه ­ها را به صورت منظم ثبت نمودید، نرم افزار مالی به طور خودکار صورت جریان وجوه نقد را ایجاد می­نماید.

اهمیت صورت جریان وجوه نقد در چیست؟

همانطور که به شما گفتیم صورت جریان وجوه نقد همان عاملی است که می‌تواند منعکس کننده وجوه نقد فعالیت‌های یک کسب و کار باشد.

اگر مشتاق هستید تا بدانید اهمیت جریان وجوه نقد دقیقاً در چه چیزی است باید به شما بگوییم که اهمیت این مسئله در این است که به واسطه صورت جریان وجوه نقد شرکت‌ها و موسسات در زمان مشخصی وادار به ارائه صورت حساب‌هایشان می‌شوند که در نهایت انجام این کار اطلاعاتی از گردش مالی آن‌ها در اختیار نهادهای مربوطه قرار می‌دهد.چرا نقدینگی اهمیت دارد؟

به منظور جلوگیری از تخلفات شرکت‌هایی که در ظاهر بسیار موفق و سودده به نظر می‌رسند الزام به تهیه این صورت جریانی می‌تواند عاملی بسیار کمک کننده باشد. همچنین از طرفی صورت جریان وجوه نقد می‌تواند تمامی اطلاعات مورد نیاز در خصوص جریان‌های نقدی یک شرکت را در طی یک دوره حسابداری در اختیار ما قرار دهد.

ما با کمک این صورت مالی می‌توانیم متوجه شویم که در طول یک دوره حسابداری به چه میزان وجوه نقد در یک شرکت مصرف شده است.

علاوه بر موارد ذکر شده ما می‌توانیم با استفاده از صورت جریان وجوه نقد به اطلاعات دیگری از جمله بدهی‌ها نیز پی ببریم که می‌تواند به تنهایی در در تصمیم گیری نهایی ما تاثیر چشمگیری داشته باشد.

صورت جریان وجوه نقد چه کاربردی دارد؟

نام دیگر صورت جریان وجوه نقد گردش وجوه نقد است. در خصوص کاربرد این نوع صورت مالی باید به شما بگوییم که بطور کلی عاملی است که سبب می‌شود تا متوجه شوید یک سرمایه به چه شکل وارد یک مجموعه و یا موسسه شده و همچنین با استفاده از آن می‌توانید به این موضوع پی ببرید که وضعیت کلی یک شرکت در زمینه گردش وجوه نقد دقیقاً به چه صورت است.

ساختار صورت جریان وجوه نقد

جریان­های ورود و خروج وجوه نقد به صورتی قابل فهم در ساختارهای زیر تقسیم­ بندی می­شوند:

– فعالیت­ های عملیاتی

یکی از شاخص­ های اصلی ارزیابی توان واحد تجاری به منظور بازپرداخت وام­ ها، حفظ توان عملیات و پرداخت سود سهام بدون استفاده از منابع برون سازمانی، صورت جریان وجوه نقد است. دریافت­ های نقدی که از فروش کالا و ارائه خدمات حاصل می­آید شامل پرداخت خرید مواد، کالا، دستمزد و هرینه­ های مصارف عمومی می­شوند.

– مالیات بر درآمد

ارائه رقم جریان ­های نقدی مرتبط با مالیات بر درآمد در صورت جریان وجوه نقد از اهمیت بالایی برخوردار است. در این ساختار، تنها پرداخت ­ها یا علی­ الحساب­ های پرداختی از مالیات بر درآمد و یا استرداد مبالغ پرداختی گزارش شده و مالیات­ های تکلیفی و مستقیم را در برنمی­گیرد.

همچنین بخوانید : مالیات شرکت های تازه تاسیس

– جریانات نقدی ناشی از بازده سرمایه­ گذاری­ ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی

سود سهام و سود دریافتی مربوط به سپرده­ های سرمایه­ گذاری کوتاه مدت و بلند مدت و همچنین پرداختی ­های هزینه­ های تأمین مالی در این ساختار قرار می­گیرند. در واحدهایی که فعالیت­ های اصلی و مستمر آنها شامل سود سهام، سود پرداختی و سود تسهیلات به صاحبان سپرده­ ها باشد، دریافت­ ها و پرداخت­ های نقدی مرتبط با آن در صورت جریان وجوه نقد جزء فعالیت­ های عملیاتی طبقه­ بندی می­شوند.

از نمونه­ های بارز این ساختار می­توان به پرداخت­ های نقدی برای سرمایه­ گذاری در اوراق بهادار، جهت خرید دارایی­ های ثابت مشهود و دارایی ­های نامشهور، وام ­های پرداختی به اشخاص به جز کارکنان و سپرده­ گذاری در موسسات مالی و بانک­ ها اشاره نمود.

– جریان ­های نقدی ناشی از فعالیت ­های تأمین مالی

منظور از فعالیت ­های مالی، مواردی است که منجر چرا نقدینگی اهمیت دارد؟ به تغییر ساختار سرمایه می­شوند . از نمونه ­های بارز جریان­های وجوه نقد ورودی از طریق تأمین مالی می­توان به افزایش سرمایه نقدی، دریافت وام کوتاه مدت و بلند مدت و فروش اوراق مشارکت اشاره نمود. نمونه ­ای از جریان­ های نقدی خروجی نیز عبارتند از بازپرداخت اصل اوراق مشارکت و اصل وام­ های بلند مدت و کوتاه ­مدت.

مزایای صورت جریان وجوه نقد

به جز ارائه صورت گردش وجوه نقد و دسترسی به اطلاعات گردش مالی، صورت جریان وجوه نقد از مزایای دیگری نیز برخوردار است:

– تأیید موقعیت­ های سودآوری و نقدینگی: صورت جریان وجوه نقد به تشخیص وضعیت نقدینگی و سودآوری مشاغل کمک شایانی می­نماید. نقدینگی به توانایی شخص در پرداخت تعهد به محض سررسید اشاره دارد. از آنجایی که صورت جریان وجوه نقد موقعیت نقدی شرکت را در زمان پرداخت ارائه می­دهد پس به طور مستقیم به تأیید موقعیت نقدینگی کمک نموده و منجر به سودآوری می­شود.

– تأیید تراز نقدی سرمایه: صورت جریان وجوه نقد همچنین به تأیید تراز جریان نقدی سرمایه کمک کرده و این امکان را برای مشاغل فراهم می­آورد تا وضعیت بیکاری و یا مازاد و کمبود نقدینگی را بررسی کنند. پس از اینکه وضعیت وجوه نقد مشخص و تأیید شد، مدیریت می‌­تواند وجه اضافی را سرمایه­ گذاری نماید.

– مدیریت وجوه نقد: اگر صورت جریان وجوه نقد به درستی ارائه شود، مدیریت وجه نقد برای شما آسان­تر خواهد بود. برای اینکه ارائه برنامه ­های آتی مفیدتر واقع شود، مدیریت می­تواند برآوردی در مورد ورودی ­ها و خروجی­ های متعدد وجوه نقد تهیه کند.

– برنامه ­ریزی و هماهنگی: صورت جریان وجوه نقد بر اساس برآورد در یک سال متوالی برنامه ­ریزی شده است. این به شرکت ­ها کمک می­نماید تا بدانند که چه مقدار بودجه لازم است و برای چه اهدافی، چه میزان وجه نقد از منابع داخلی تولید می­شود و برای تجارت، چه میزان باید هزینه نمود. به طور کلی، مدیریت می­تواند با صورت جریان وجوه نقد فعالیت­ های مختلف را هماهنگ کرده و برنامه­ هایی را به منظور سودآوری بیشتر ارائه دهد.

تحلیل گردش وجوه چه کاربردی دارد؟

با تحلیل صورت جریان وجوه نقد یا همان گردش وجوه می­توان تشخیص داد که یک واحد اقتصادی سرمایه خود را چگونه خرج می­کند و این سرمایه چطور وارد این حرفه می­شود. با تحلیل دقیق گردش وجه نقد، تمامی نقدینگی­های شرکت به خوبی مشخص شده و تصمیم­ گیری ­های کارآمدتری انجام می­شود.

علاوه بر موارد بالا، تحلیل گردش وجوه به مدیران شرکت­ ها کمک می­نماید تا اعتبار کافی در دسترس داشته باشند و به جز برآورد جریانات نقدی بر اساس هزینه­ ها و درآمد مورد انتظار، برای افزایش هزینه و تأخیر پرداخت و بدهی­ ها نیز برنامه ­ریزی دقیقی انجام دهند.

لازم به ذکر است که سوء مدیریت در این زمینه نه تنها منجر به ناتوانی در پرداخت بدهی­ ها خواهد شد بلکه می تواند سایر هزینه ­ها، کارمزدها و امتیازات را دستخوش تغییر نماید.

سخن پایانی

صورت جریان وجوه نقد یکی از شاخص ­های مهم و تأثیرگذار برای سرمایه­ گذاران، تحلیل­گران مالی و مدیران شرکت­ ها است و آگاهی داشتن از این وضعیت به آنها کمک می­کند تا کسب و کار خود را به شیوه­ای صحیح مدیریت نمایند. علاوه بر این با این صورت، تمامی فعالیت­ های شرکت مورد بررسی قرار گرفته و هزینه­ های سرمایه را به واسطه نقدینگی تحلیل می­کند.

امید بر آن است که با برخورداری از اطلاعات کافی در مورد صورت جریان وجوه نقد و تحلیل آن بتوانید کسب و کار خود را به شیوه­ای دقیق و درست گسترش دهید و یک چشم ­انداز قابل قبول در مورد وضعیت مالی خود داشته باشید.

از اینکه تا پایان یکی دیگر از مقالات شبکه دانش فراپیام با ما همراه بودید، کمال تشکر را از شما عزیزان داریم.