ثبت بالاترین رکورد تاریخی در بورس کالا
حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالا در نشست خبری امروز (یکشنبه ۵ اسفند)، با اشاره به شاخص‌های بازار در سال ۹۶، اظهار کرد: بورس کالای ایران در ۱۰ ماه ابتدایی سال ۹۶، سهم ۴۸ درصدی از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را به خود اختصاص داده و با ارزش معاملات ۸۷۹ هزار میلیارد ریالی، رتبه اول را در بین سایر بورس ها به دست آورده است.
او به آمار معاملات بورس کالای ایران در ۱۱ ماهه سال ۹۶ نیز اشاره و بیان کرد: ارزش کل معاملات بورس کالای ایران در ۱۱ ماهه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۹ درصد افزایش پیدا کرده و به بیش از یک میلیون و ۳۵ هزار میلیارد ریال بالغ شده که در ۱۱ ماهه سال جاری بالاترین رکورد تاریخی ارزش کل معاملات بورس کالای ایران رقم خورده است. مدیرعامل بورس کالا، تصریح کرد: در این مدت ۲۴ میلیون و ۱۳۱ هزار تن محصول به ارزش ۴۴۶ هزار و ۳۵۳ میلیارد ریال در بازار فیزیکی بورس کالای ایران مورد معامله قرار گرفته است که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش ۴ درصدی در حجم و ۳۳ درصدی در ارزش معاملات را نشان می دهد.
سلطانی‌نژاد در ادامه افزود: همچنین جمع معاملات بازار مشتقه بورس کالای ایران با افزایش ۲۷ درصدی حجم و ۶۱ درصدی ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبه رو شده است؛ به طوری که بیش از ۳ میلیون و ۸۱۷ هزار قرارداد به ارزش ۵۷۹ هزار و ۱۴۳ میلیارد ریال در این بازار داد و ستد شده است.وی به تفکیک سهم گروه‌های کالایی از ارزش معاملات بازار فیزیکی در یازده ماهه سال ۹۶ پرداخت و بیان داشت: محصولات صنعتی و معدنی با ارزشی حدود ۱۸۳ هزار میلیارد ریال معادل ۴۱ درصد بیش ترین سهم از ارزش معاملات بازار فیزیکی را به خود اختصاص داده است.
مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به سهم انواع قراردادها از ارزش کل معاملات بازار فیزیکی در یازده ماهه سال ۹۶ پرداخت و گفت: معاملات نقدی با سهم ۶۱ درصدی معادل ۲۷۳ هزار میلیارد ریال بیش ترین سهم را از انواع قراردادها به خود اختصاص داده است. این در حالی است که معاملات سلف نیز ۳۹ درصد از ارزش کل معاملات بازار فیزیکی معادل ۱۷۳ هزار میلیارد ریال را از آن خود کرده است.
تأمین مالی ۱۳۶ هزار و ۷۳۳ میلیارد ریالی از طریق معاملات سلف و نسیه
سلطانی‌نژاد همچنین به میزان تأمین مالی انجام شده از طریق معاملات سلف و نسیه در بازار فیزیکی بورس کالای ایران اشاره و عنوان کرد: محصولات صنعتی و معدنی با ارزش تامین مالی ۱۳۶ هزار و ۷۳۳ میلیارد ریال معادل ۷۹ درصد بیش ترین سهم را به خود اختصاص داده است. در این میان محصولات پتروشیمی با ارزش تامین مالی ۳۴ هزار و ۴۶۵ میلیارد ریال معادل ۲۰ درصد در رتبه دوم قرار گرفته است.
سهم ۴۸ درصدی بورس کالا از ارزش کل معاملات بازار سرمایه
مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه این نشست به اقدامات مهم بورس کالا در سال ۹۶ اشاره کرد و افزود: سهم ۴۸ درصدی شرکت بورس کالای ایران از ارزش کل معاملات بازار سرمایه در ۱۰ ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۶، رشد ۳۹ درصدی ارزش کل معاملات بورس کالای ایران در یازده ماهه سال ۹۶ نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد ۴۴ درصدی ارزش معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا در یازده ماهه ابتدایی سال و رسیدن به ۵۸۹ هزار میلیارد ریال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از مهم ترین اقدامات بورس کالا در سال ۹۶ بوده است.
وی اذعان داشت : همچنین از رشد ۳۳ درصدی ارزش معاملات کالای فیزیکی در یازده ماهه امسال و رسیدن به ۴۴۶ هزار میلیارد ریال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۴۵ درصدی ارزش معاملات گواهی سپرده کالایی و رشد ۶۱ درصدی ارزش معاملات بازار مشتقه در یازده ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، در کنار ۹۴ انبار پذیرش شده و دارای نماد فعال در حوزه های مختلف کالایی می توان به عنوان دیگر اقدامات مهم امسال در بورس کالا اشاره کرد.
سلطانی‌نژاد در ادامه به حوزه محصولات صنعتی اشاره کرد و گفت: سهم ۴۱ درصدی معاملات محصولات صنعتی و معدنی از کل ارزش معاملات فیزیکی در یازده ماهه سال ۱۳۹۶ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، سهم ۷۵ درصدی معاملات سلف در حوزه محصولات صنعتی و معدنی در یازده ماه ابتدایی سال، تکمیل شدن محصولات زنجیره فولاد با پذیرش گندله و کنسانتره سنگ آهن برای عرضه در تالار داخلی، رایزنی و تصمیم سازی در خصوص مصوبه شورای رقابت در مورد الزام همه تولید کنندگان فولادی به عرضه ورق گرم در بورس کالا و آغاز معاملات سنگ آهن در تالار داخلی از مهم ترین اقدامات این بخش بوده است.
ارزش کل معاملات ۳۹ درصد افزایش یافت
به گفته مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران رشد ۲۷ درصدی حجم معاملات و ۶۱ درصدی ارزش معاملات قراردادهای آتی در یازده ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ثبت رکورد جدید در حجم و ارزش معاملات قراردادهای آتی، انتشار اولین اوراق سلف موازی استاندارد برای تامین مالی صنعت طیور کشور (مرغ منجمد)، پذیره نویسی و انجام معاملات ۳ صندوق کالایی، اخذ موافقت اصولی سازمان بورس با راه اندازی صندوق زعفران و ایجاد امکان تحویل مبتنی بر گواهی سپرده کالایی در بازار مشتقه از مهم ترین اقدامات انجام شده در حوزه اوراق بهادار بوده است.
وی افزود: علاوه بر این در حوزه اقداماتی همچون پذیرش اوراق سلف موازی استاندارد جدید در راستای کمک به تأمین مالی بخش های اقتصادی مختلف صورت گرفت که در این راستا اوراق سلف موازی خودرو سراتو شرکت ایرانی تولید اتومبیل سایپا، کلاف گرم نوردیده شرکت فولاد مبارکه اصفهان، تیر آهن ۱۴ شرکت ذوب آهن اصفهان، قیر شرکت نفت پاسارگاد، پلی استایرن انبساطی نسوز شرکت توسعه صنایع پتروشیمی انتخاب، پلی اتیلن سنگین ۷۰۰F شرکت پتروشیمی ایلام و سیمان شرکت سیمان خوزستان پذیرش شد.
مدیرعامل بورس کالا ادامه داد: در بخش فناوری اطلاعات نیز اقداماتی همچون دریافت الکترونیکی اطلاعات مالی کارگزاران به صورت ماهیانه، ارتقای سامانه اطلاعات کشاورزان، توسعه و بهبود سامانه معاملات برخط قراردادهای آتی و اختیارهمچون تهیه نسخه ۴ درگاه معاملات برخط شامل امکان انجام معاملات آپشن، درخواست انتقال وجوه، گواهی آمادگی تحویل و تدوین سند پروتکل نسخه ۴ و همکاری با شرکت های نرم افزاری فعال در حوزه بازار سرمایه در راستای بهره برداری از نسخه جدید انجام گرفته است.
سلطانی نژاد افزود: علاوه بر این توسعه سامانه معاملات مجازی مشتقه، سامانه پذیرش کالا، توسعه سامانه رابط بانکی و ورود بانک های حکمت ایرانیان، انصار، آینده و پارسیان به فرآیندهای بورس کالای ایران و توسعه سامانه معاملات کشف پریمیوم که آماده بهره برداری است از مهم ترین اقدامات انجام شده در این حوزه می باشد.
برنامه های آتی بورس کالای ایران
مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران در ادامه این نشست برنامه های آتی بورس کالای ایران را مورد توجه قرار داد و بیان داشت: تهیه سازوکار بازار معاملات تهاتری، راه اندازی معاملات حق امتیاز، راه اندازی معاملات اوراق خرید دین، راه اندازی حراج به روش مناقصه، ایجاد امکان تسویه چند مرحله ای، راه اندازی معاملات قرارداد آتی خاص، راه اندازی معاملات کشف پریمیوم ، امکان سنجی راه اندازی معاملات مبتنی بر رویت بر اساس حراج حضوری، راه اندازی سیستم تسویه و مدیریت ریسک لحظه ای مشتریان، توسعه دارایی های پایه قراردادهای آتی، اختیارمعامله، گواهی سپرده کالایی و صندوق های سرمایه گذاری کالایی از مهم ترین برنامه های آتی بورس کالای ایران در سال ۹۷ می باشد.
سلطانی نژاد عنوان کرد: بهبود نظام مالی شرکت در راستای بهبود کیفیت گزارشگری مالی، راه اندازی سامانه تحویل در راستای کاهش ریسک معاملات و تسهیل فرایندهای داخلی، ایجاد اطمینان برای مشتریان نسبت به وجود بستر امن معاملاتی، راه اندازی سامانه مدیریت ارتباط با مشتریان در راستای افزایش رضایت مشتریان، بهبود و یکپارچه سازی سامانه های پذیرش مشتریان، کالا و انبار در راستای بهبود و تسهیل فرایند پذیرش و افزایش رضایت مشتریان، طراحی و استقرار سامانه ثبت سفارش مشتریان از دیگر برنامه های آینده شرکت است.
در بورس کالا چه می‌گذرد؟
واژه بورس از نام خانوادگی واندر بورس اخذ شده است. شخصی که در قرن چهاردهم در شهر بروژ بلژیک صرافان در مقابل خانه او به داد و ستد کالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند. اولین بورس معتبر دنیا در سال ۱۶۱۱ در شهر آمستردام تشکیل و سهام کمپانی معروف هند شرقی در آن عرضه شد.
واژه بورس از نام خانوادگی واندر بورس اخذ شده است. شخصی که در قرن چهاردهم در شهر بروژ بلژیک صرافان در مقابل خانه او به داد و ستد کالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند. اولین بورس معتبر دنیا در سال 1611 در شهر آمستردام تشکیل و سهام کمپانی معروف هند شرقی در آن عرضه شد. بورس نیویورک در اواخر قرن هیجدهم تشکیل شد و با وجود رقبای زیاد هم‌اکنون از نظر حجم معاملات و اهمیت در بازار سرمایه آمریکا حائز رتبه اول است. در این میان بعد از شکل‌گیری بازارهای سرمایه در سال 1898، بورس شیکاگو تحت عنوان بورس کره و تخم‌مرغ شکل گرفت که تنها در ابتدا به داد و ستد این کالاها می‌پرداخت و بعدها با معاملات اقلام دیگر این بورس گسترش یافت. در حال حاضر بورس‌های کالایی مختلفی در سرتاسر جهان از آمریکا گرفته تا هندوستان معاملات کالا را به صورت نقدی، سلف و دیگر معاملات ابزار مشتقه انجام می‌دهند. بورس کالای ایران در سال 1382 با نام سازمان کارگزاران بورس فلزات شروع به فعالیت کرد، سپس بعد از شکل‌گیری بورس کشاورزی و امید به ورود محصولات نفتی و پتروشیمی و با توجه به قانون جدید بازار سرمایه، بورس کالای ایران در سال 1386 از ادغام این دو بورس تشکیل شد.
مهم‌ترین ماموریت بورس کالایی بر اساس گزارش‌های آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای در حال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار می‌گیرد.
تنوع محصولات قابل دادوستد در بورس کالای ایران
بورس کالای ایران به لحاظ تنوع کالاهای قابل معامله اکثریت کالاهای پایه را مورد پذیرش قرار داده و به دادوستد آنها می‌پردازد. معاملات بورس کالای ایران هم‌اکنون در دو بخش نقدی و آتی در جریان است. در بخش نقدی کالاها در سه رینگ صنعتی و معدنی، نفت و پتروشیمی و کشاورزی مورد معامله قرار می‌گیرند.
انواع فولاد، آلومینیوم، مس، سیمان، فلزات گرانبها و مواد معدنی مهم‌ترین کالاهایی هستند که در رینگ صنعتی و معدنی بورس کالای ایران مورد دادوستد قرار می‌گیرند. در بخش کشاورزی نیز انواع کالاها همچون گندم، جو، ذرت، کنجاله، برنج، شکر و انواع حبوبات توسط معامله‌گران خرید و فروش می‌شود. در رینگ فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی کالاها در گروه‌های متعددی از جمله نفت خام، بنزین، مواد پلیمری، قیر، مواد شیمیایی، روغن، گازها و خوراک‌ها، حلال‌ها، نفت کوره و. مبادله می‌شود. در بخش آتی نیز معاملات سکه طلا در جریان است. همان‌طور که ذکر شد بورس کالا در حال حاضر در سه تالار فیزیکی داخلی شامل رینگ کشاورزی، رینگ صنعتی، رینگ پتروشیمی و مشتقات نفتی فعال است همچنین محصولاتی مانند قیر و سنگ‌آهن در تالار صادراتی معامله می‌شوند. در تشکیل تالار فیزیکی اهداف مختلفی از قبیل شفافیت معاملات، نظام متشکل عرضه و تقاضا برای تعیین قیمت دنبال می‌شود. یکی دیگر از اهدافی که در تالارهای فیزیکی در چند سال اخیر نمود بیشتری یافته است تامین مالی از طریق معاملات سلف است بدین گونه که خریداران در ابتدا پول را پرداخته ولی در آینده کالا را تحویل می‌گیرند؛ با این کار تولیدکننده هم نقدینگی جاری جهت تامین مواد اولیه پیدا کرده و هم برنامه‌ریزی بهتری می‌تواند جهت تولید خود داشته باشد. این در شرایطی اتفاق می‌افتد که بازار دارای رونق باشد و خریداران نیز به آینده بازار امیدوار باشند.
اما در شرایطی که بازاری دارای شرایط رکود باشد یا کالا به اندازه کافی عرضه شده باشد بورس امکان نسیه‌فروشی را برای تولیدکنندگان فراهم کرده است که ابزار متنوع تسویه امکان معاملات در شرایط مختلف را فراهم آورده است. متاسفانه در زمان تحریم‌ها و به علت تعهدات پتروشیمی‌ها شرایطی پیش آمده بود که گریدهای مختلف عرضه‌شده محصولات پتروشیمی تقاضای تولیدکنندگان را به خوبی جوابگو نبود. در این شرایط بورس کالا با همکاری وزارت صنایع اقدام به تخصیص عرضه‌ها به تولیدکنندگان از طریق سامانه بهین‌یاب کرد. شیوه‌ای که جهت تخصیص منصفانه در شرایط اضطرار بورس کالای ایران تاکنون توانسته خود را با شرایط مختلف بازار وفق دهد. در تالارهای صادراتی نیز بورس کالا در مورد کالای قیر بسیار موفق عمل کرده و در آسیا و جهان یکی از مرجع‌های تعیین‌کننده قیمت قیر است.
به طوری که حجم معاملات غیر‌صادراتی در بورس کالا جزو بهترین‌های منطقه و آسیا به شمار می‌آید. همان‌طور که بورس فلزات لندن (LME) سابقه‌ای قابل اتکا در زمینه قیمت‌گذاری فلزات رنگین در سطح جهان دارد. بورس کالای ایران توانسته با توجه به ظرفیت‌های موجود کشور فضای رقابتی در جهت رونق تولید را در زمینه محصولات فولادی ایجاد کند. بدین نحو که از بیلت‌های تولیدی فولاد خوزستان و ذوب‌آهن گرفته تا مقاطع طولی شرکت‌هایی مانند ذوب‌آهن اصفهان و. در بورس عرضه می‌شود.
معاملات ذوب آهن اصفهان غالباً با رقابت صورت می‌گیرد. فولاد مبارکه نیز در بورس کالا معاملات ورق‌های خود را دارد. متاسفانه در تالار کشاورزی تاکنون بورس کالا با اقبال زیادی روبه‌رو نبوده است. ولیکن با توجه به تمهیدات جدید وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر عرضه محصولات خرید تضمینی در بورس کالا امکان رشد این قسمت همچنان وجود دارد.
قرارداد آتی سکه دستاورد مهم سال‌های اخیر
بورس کالای ایران علاوه بر بازارهای فیزیکی جزو بورس‌های پیشرو در ایران و خاورمیانه در زمینه بازار مشتقه است. در این بورس سال‌هاست که نماد معاملاتی سکه طلا در بازارهای آتی مورد معامله قرار می‌گیرد که از جمله دستاوردهای مهم این بورس است. بورس کالا به مشتریانش این امکان را می‌دهد که تا چند برابر ارزش سرمایه خود به روش معامله آتی سکه طلا بخرند و البته از وصول خرید خود در زمان موعود مطمئن باشند. در این نوع معامله که به معاملات اهرمی هم معروف است 10 درصد ارزش معامله به عنوان سپرده اولیه پرداخت می‌شود و بر این اساس هر فرد حقیقی مجاز است حداکثر 10 قرارداد 10سکه‌ای را به نام خود ثبت کند. بازار آتی سکه طلا از جهات زیادی ارزشمند است. به‌رغم وجود بورس پولی متشکل و رسمی و جفت ارزهای نسبت به ریال در ایران به طور مثال بورس ارزهای دلار، پوند، یوان و. بازار آتی جزو تنها بازارهایی است که به لحظه تاثیرات بازار آزاد ارزها به ویژه دلار آمریکا در آن مشهود است از طرفی به علت رهبری طلا در بازارهای کالایی و شبه‌ارز بودن این کالا به ارزشمندی این محصول افزوده می‌شود. این بازار با قابلیت نقد‌شوندگی قوی، تنها اوراقی در بورس‌های ایران است که قابلت دوطرفه بودن بازار را دارد که شما می‌توانید در این بازارها علاوه بر خرید با فروش شروع کنید. مهم‌ترین موضوع این که شبهات فقهی این نوع معاملات مرتفع شده و اینک بعد از گذشت چند سال امکان ورود اوراق جدید مانند میلگرد و ذرت و. در قراردادهای مشتقه جدید از قبیل سلف‌های موازی استاندارد فراهم شده است. فعالان این حوزه امیدوارند مانند تمام بورس‌های توسعه‌یافته فضایی جهت کشف قیمت لحظه‌ای و دقیق به کمک این بازارهای مشتقه فراهم آید و ایران بتواند یکی از مراجع قیمت‌گذاری در کالاهای مختلف شود.
قراردادهای آتی زیره سبز (بورس کالا)
در مطلب “معاملات گواهی سپرده زیره سبز” در خصوص مزایای این نوع گواهی سپرده کالایی، نحوه خرید و فروش، کارمزد معاملات و مخاطبان این نوع معاملات توضیح داده شد.
با توجه به آغاز معاملات زیره سبز در بازار آتی کالا، این مقاله برای آشنایی با این نوع قرارداد، سازوکار و نحوه معاملات آن، تهیه‌شده است.
معرفی قراردادهای آتی زیره سبز
معاملات قراردادهای آتی زیره سبز برای اولین بار در اردیبهشت سال ۹۳ وارد بازار مشتقه بورس کالای ایران شد. اولین معامله قراردادهای آتی زیره سبز (تحویل خردادماه) در تاریخ ۲۸ اردیبهشت سال ۹۳ در بورس کالای ایران کلید خورد. این در حالی بود که معامله‌گران زیره سبز در استان خراسان به‌صورت سنتی معاملات نقدی و مشتقه زیره سبز را انجام می‌دادند و تقریباً تمامی حالت‌های قراردادهای اختیار معامله و آتی، در بازار سنتی انجام می‌شد.
گفتنی است تجربه ورود قراردادهای آتی زیره سبز در سال ۹۳ به بورس کالا موفقیت‌آمیز نبود، به‌نحوی‌که حجم معاملات روزانه حداکثر به ۱۷ قرارداد می‌رسید. به همین دلیل قرارداد آتی زیره سبز در نیمه سال ۹۴ متوقف و از تابلو معاملات آتی حذف گردید.
در سال جاری (۱۳۹۸) پس از تجربه موفق قراردادهای مشتقه زعفران در بورس کالا، مجدداً قراردادهای آتی زیره سبز (۱۷ تیر ۹۸) وارد بازار مشتقه بورس کالا شدند. این بار، حجم معاملات قراردادهای زیره سبز در اولین روز کاری، بیش از دو برابر کلِ حجمِ معاملات سال ۹۳ و ۹۴ بود که نشان از استقبال فعالان از این ابزار مالی داشت.
نکته: لازم به ذکر است قراردادهای آتی زیره سبز، ماهیتاً شبیه به قراردادهای آتی زعفران است و تنها در برخی از مشخصات قرارداد با یکدیگر متفاوت هستند.
مهم‌ترین مشخصات قراردادهای آتی زیره سبز
از مهم‌ترین مشخصات قراردادهای آتی زیره سبز می‌توان به اندازه قرارداد، نماد معاملاتی، حداقل تغییر قیمت سفارش، سقف موقعیت تعهدی باز و … اشاره کرد.
اندازه قرارداد:
یکی از ویژگی‌های اصلی یک قرارداد آتی، اندازه هر قرارداد است. در قراردادهای آتی کالا، اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می‌شود و سرمایه‌گذاران صرفاً می‌توانند مضرب‌های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند.
در حال حاضر، اندازه قراردادهای آتی زیره سبز در بورس کالا، ۱۰۰ کیلوگرم زیره سبز است. به عبارتی سرمایه‌گذاران طی انجام خرید یا فروش یک قرارداد آتی زیره سبز، ۱۰۰ کیلوگرم زیره خریداری نموده یا به فروش می‌رسانند.
با توجه به اینکه هر قرارداد شامل ۱۰۰ کیلوگرم است، بنابراین اگر سرمایه‌گذاری قصد خرید یا فروش ۶۰۰ کیلو زیره سبز را در معاملات آتی زیره سبز داشته باشد، می‌بایست ۶ قرارداد آتی زیره سبز خرید کرده یا به فروش برساند.
حداقل تغییر قیمت سفارشات (tick price)
برای واردکردن قیمت سفارشات، در سامانه معاملات آتی محدودیتی وجود دارد. به این صورت که قیمت‌های واردشده به سیستم، حتماً باید مضربی از یک عدد که توسط بورس تعیین‌شده، باشد. درواقع تغییر قیمت‌ها در آتی زیره سبز باید ۱۰ تومان به ۱۰ تومان انجام شود.
به‌عنوان‌مثال اگر معامله گری قصد واردکردن سفارشی باقیمت ۵۹٫۶۵۳ ریال دارد، ناچار است سفارش خود را بر روی یکی از قیمت‌های ۵۹٫۶۰۰ و یا ۵۹٫۷۰۰ قرار دهد.
حداقل قیمت تغییر سفارش بازار مشتقه بورس کالا در بازارهای مختلف متفاوت است و با توجه به شرایط بازار تعیین می‌گردد. در قرارداد آتی سکه، حداقل تغییر قیمت سفارش ۵۰۰ تومان تعیین‌شده بود، اما این مقدار در قراردادهای آتی زعفران و آتی زیره سبز ۱۰ تومان است.
نماد معاملاتی زیره سبز
در تابلو معاملات بازار آتی، هر سررسید با یک نماد مشخص، نمایش داده می‌شود. هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است و تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند.
در معاملات آتی زیره سبز، شما هر سررسید را با نام اختصاری آن می‌شناسید، درست مانند سهام که هر سهم با نماد خاص خود شناخته می‌شود. نمادهای معاملاتی قراردادهای زیره نیز از نام لاتین، سال و ماه قرارداد تشکیل می‌شوند.
بر این اساس هر نماد معاملاتی برای زیره سبز به‌صورت CSMMYY است که در آن CS مخفف زیره سبز (cumin seed) است، MM علامت اختصاری ماه قرارداد (به‌صورت حروف انگلیسی) و YY سال قرارداد (به‌صورت عدد) است. به‌عنوان‌مثال نماد معاملاتی CSSH98 نشان‌دهنده قرارداد آتی زیره سبز تحویل شهریورماه ۹۸ است.
سقف موقعیت تعهدی باز
بر اساس دستورالعمل اجرایی معاملات آتی، اتخاذ موقعیت‌های تعهدی باز با محدودیت‌هایی روبرو است؛ به این معنی که یک مشتری مجاز نیست بیش‌ازحد معینی که توسط هیئت پذیرش تعیین می‌شود، موقعیت تعهدی اخذ کند.
هم‌اکنون سقف موقعیت‌های تعهدی برای مشتریان حقیقی و حقوقی به شرح زیر است:
مشتریان حقیقی:
مشتریان حقیقی مجازند در هر نماد معاملاتی (سررسید فعال) حداکثر ۳۰۰ موقعیت تعهدی خرید و موقعیت فروش اخذ نمایند.
مشتریان حقوقی:
اشخاص حقوقی مجاز هستند که ۳۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی اخذ نمایند و این تعداد می‌تواند تا ۱۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار افزایش یابد.
بازارگردان:
بازارگردان مجاز است ۱۰۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی اخذ نماید و این تعداد می‌تواند تا ۲۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار افزایش یابد.
حد نوسان قیمت روزانه، صف خرید و صف فروش در معاملات آتی زیره سبز
در قراردادهای آتی زیره سبز حد نوسان محدود به (%۵±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش باقیمتی بالاتر و پایین‌تر از این بازه وجود ندارد.
مثلاً درصورتی‌که قیمت تسویه روز قبل ۵۹٫۶۸۷ ریال باشد، بالاترین و پایین‌ترین قیمت در روز معاملاتی جاری به این روش محاسبه می‌شود:
بالاترین قیمت: ريال ۶۲,۶۷۱ = (%۵ ×۵۹٫۶۸۷) + ۵۹٫۶۸۷
پایین‌ترین قیمت: ريال ۵۶,۷۰۲ = (%۵×۵۹٫۶۸۷) – ۵۹٫۶۸۷
با توجه به اینکه حداقل تغییر قیمت هر سفارش ۱۰ تومان (۱۰۰ ریال) است، بورس برای تعیین دامنه نوسان روزانه این اعداد را گرد می‌کند. همیشه بالاترین قیمت را به پایین و پایین‌ترین قیمت را به بالا گرد می‌کند تا قیمت در محدوده ۵ درصدی قرار گیرد. با این توضیحات، بالاترین و پایین‌ترین قیمت به ترتیب ۶۲٫۶۰۰ و ۵۶٫۸۰۰ ریال می‌شود.
درصورتی‌که فروشندگان تمایل داشته باشند قیمتی بیشتر از این بازه را به‌عنوان قیمت فروش خود در سیستم ثبت نمایند، به دلیل محدودیت بازار مشتقه بورس کالا بازه مجاز، این امکان وجود ندارد. در این شرایط هیچ سفارش فروشی در سیستم ثبت نمی‌شود و به‌اصطلاح گفته می‌شود که بازار صف خرید است. این شرایط به ضرر دارندگان موقعیت تعهدی فروش و به سود دارندگان موقعیت تعهدی خرید می‌شود.
در شرایط کاهشی و انتظار ریزش بیشتر بازار و تمایل خریداران به خرید در قیمت‌های پایین‌تر، سفارش خریدی در سیستم ثبت نمی‌شود و در این شرایط با صف فروش مواجه می‌شویم که به ضرر دارندگان موقعیت تعهدی خرید و سود دارندگان موقعیت تعهدی فروش است.
وجه تضمین
در حال حاضر (تیر ۹۸) وجه تضمین در بازار آتی زیره سبز ۱۰ درصد ارزش قرارداد است. به بیان دیگر وجه تضمین برای قرارداد زیره سبز ۴۲۰ هزار تومان است؛ یعنی برای خرید و فروش هر کیلوگرم زیره سبز، وجه تضمینی معادل ۴۲۰ هزار تومان موردنیاز است. (حداقل مبلغ جهت خرید یا فروش برابر با ۴۲۰ هزار تومان است.)
نکته بسیار مهم: وجه تضمین از طریق شرکت بورس کالا تعیین می‌شود و ممکن در بازه‌های زمانی مختلف، مقدار دیگری باشد. لذا توصیه می‌شود همواره برای اطمینان از وجه تضمین جاری، به سایت بورس کالا مراجعه شود.
ساعت معاملاتی
بازه زمانی معامله قراردادهای آتی زیره سبز در روزهای مختلف، به شرح زیر است:
روزهای شنبه تا چهارشنبه: از ۱۰:۰۰ الی ۱۷:۰۰
روزهای پنجشنبه‌ها: ۱۰:۰۰ الی ۱۶:۰۰
آخرین روز معاملاتی: ۱۰:۰۰ الی ۱۵:۳۰
نکته: منظور از آخرین روز معاملاتی، تاریخ سررسید هر قرارداد است.
کارمزد معاملات قراردادهای آتی زیره سبز
در حال حاضر کارمزد هر قرارداد تعهدی خرید یا فروش در معاملات آتی زیره سبز، مطابق جدول زیر است:
| کارمزد معاملات آتی زیره سبز به ازای هر قرارداد (ریال) | |||
| شرح | خرید | فروش | مجموع خرید و فروش |
| کارمزد سهم کارگزار | ۰٫۰۰۰۴ ارزش هر قرارداد | ۰٫۰۰۰۴ ارزش هر قرارداد | ۰٫۰۰۰۸ ارزش هر قرارداد |
| کارمزد شرکت بورس کالا | ۰ | ۰ | ۰ |
| حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار | ۰ | ۰ | ۰ |
کارمزد تسویه و تحویل:
| کارگزار | ۰٫۰۰۰۴ ارزش هر قرارداد برحسب آخرین قیمت تسویه |
| بورس کالا | ۰٫۰۰۱ ارزش هر قرارداد برحسب آخرین قیمت تسویه |
| جمع | ۰٫۰۰۱۴ ارزش هر قرارداد برحسب آخرین قیمت تسویه |
نکته: ارزش هر قرارداد برابر با قیمت معامله ضرب‌در ۱۰۰ است.
مثال:
فرض کنید آقای احمدی ۲ معامله خرید روی قیمت ۴۳۰۰۰ تومان انجام می‌دهد. کارمزد این معامله به شرح ذیل است:
ارزش هر قرارداد × تعداد معامله × ۰٫۰۰۰۴
( ۴۳۰۰۰×۱۰۰)×۲×۰٫۰۰۰۴= ۳۴۴۰ تومان
برای معاملات فروش نیز به همین روش، کارمزد محاسبه می‌شود.
مشخصات قرارداد آتی زیره
سرمایه‌گذارانی که قصد فعالیت در بازار آتی زیره سبز را دارند می‌بایست از مشخصات قراردادهای آتی زیره سبز مطلع باشند. مشخصات کامل قراردادهای آتی زیره سبز در جدول زیر ارائه‌شده است.
نکته: منظور از آخرین روز معاملاتی، روز سررسید هر نماد است.
الف) وجه تضمین اولیه با توجه به فرمول محاسباتی زیر اخذ خواهد شد که با توجه به آن، تضامین طی زمان ثابت نبوده و به‌صورت پویا در حال تغییر خواهد بود. مبنای محاسبه وجه تضمین در این فرمول میانگین قیمت‌های تسویه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی در دارایی پایه مربوطه تعیین شده است. اگر وجه تضمین محاسبه شده بر اساس فرمول زیر طی ۵ روز کاری متوالی کوچک‌تر از وجه تضمین جاری باشد. وجه تضمین باید بر اساس فرمول زیر تعدیل شود:
A: درصد وجه تضمین اولیه معادل %۱۰
B: میانگین قیمت‌های تسویه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی دارایی پایه
C: براکت تغییرات وجه تضمین معادل صد هزار ریال
S: اندازه قرارداد معادل ۱۰۰
کارمزد کارگزار: ۰.۰۰۰۴ ارزش هر قرارداد
کارمزد شرکت بورس کالا: ۰ ریال
حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار: ۰ ریال
جمع کارمزد هر قرارداد تعهدی خرید یا فروش: ۰.۰۰۰۴ ارزش هر قرارداد
حجم معاملات مبنای محاسبه قیمت تسویه روزانه: ۳۰% حجم معاملات انجام‌شده منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی هر روز
قیمت تسویه نهایی، قیمت تسویه روزانه در آخرین روز معاملاتی هر قرارداد است.
سؤالات متداول در خصوص قرار آتی زیره سبز
معاملات آتی زیره سبز به چه طریقی صورت می‌گیرد؟
هر فرد برای انجام معاملات آتی زیره سبز می‌بایست کد آتی کالا (کد مشتقه کالا) داشته باشد. دارندگان کد آتی کالا (متفاوت از کد بورسی است) می‌توانند با ورود به سامانه آنلاین آتی آسا (onlineime.agah.com) و واریز وجه تضمین، اقدام به خرید یا فروش موقعیت‌های تعهدی زیره سبز نمایند.
مدارک لازم برای دریافت کد آتی کالا (کد مشتقه کالا)
تحویل و تسویه قراردادهای آتی زیره سبز چگونه انجام می‌شود؟
مبنای تحویل قراردادهای آتی زیره سبز، گواهی سپرده زیره سبز است. در حال حاضر سه نماد گواهی سپرده زیره سبز کیمیا بذر، گواهی سپرده زیره سبز دانش و گواهی سپرده زیره سبز بیهق در بورس، قابل معامله است ( در مطلب معاملات گواهی سپرده زیره سبز می‌توانید نحوه معاملات این نوع سپرده کالایی را مشاهده کنید).
لازم به ذکر است از هر یک از این دو نماد، برای تحویل قراردادهای آتی زیره سبز می‌توان استفاده نمود. گفتنی است که در آینده‌ای نزدیک، انبارهای دیگری برای پذیرش زیره سبز جهت سپرده کردن، از سوی بورس کالا تائید و معرفی خواهد شد و تعداد نمادهای گواهی سپرده زیره سبز افزایش خواهد یافت.
لیست انبارهای پذیرش‌شده در بورس کالا را از کجا می‌توان مشاهده کرد؟
با مراجعه به سایت بورس کالا (به نشانی ime.co.ir) می‌توانید لیست انبارهای پذیرش‌شده را ملاحظه کنید. برای مشاهده این لیست می بایت از طریق مسیر زیر اقدام کنید:
انبارها ← فهرست انبارهای پذیرش‌شده ← زیره سبز
تحویل قراردادهای آتی زیره سبز به‌صورت حضوری است؟
خیر. تحویل کالا در قراردادهای آتی زیره سبز به‌صورت آنلاین و اتوماتیک خواهد بود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
جمع‌بندی:
معاملات آتی زیره سبز از تیرماه ۹۸ با استقبال چشم‌گیر علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه مواجه شد. سرمایه‌گذاران می‌توانند با داشتن کد معاملات آتی کالا اقدام به معامله قراردادهای آتی زیره سبز در روزهای معاملاتی اعلام‌شده، نمایند. از جمله مزیت‌های این بازار می‌توان به این موارد اشاره کرد: دوطرفه بودن بازار (امکان کسب سود از روند نزولی بازار)، داشتن اهرم مالی، امکان آربیتراژ کردن و پوشش ریسک نوسانات قیمت.
ثبت نام و دریافت کد آتی کالا
برای دریافت کد آتی کالا و شروع سرمایه‌گذاری در این بازار روی دکمه زیر کلیک کنید:
رشد ۲ برابری ارزش معاملات بورس کالا در سال ۱۴۰۰
تهران- ایرنا- بررسی‌ها حاکی است حجم معاملات بورس کالا در سال ۱۴۰۰ رشد ۱۲۸ درصدی و ارزش آن نسبت به سال ۹۹ با رشد ۲ برابری و افزایش ۱۰۲ درصدی همراه شد که این آمار بالاترین سطح رشد در تاریخ معاملات بورس کالا از ابتدای تاسیس تاکنون به شمار می‌رود.
به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا از بورس کالا، داده کاوی‌های آماری نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ جدای از ثبت رکوردهای جدید در حجم و ارزش معاملات به تفکیک محصول‌های مختلف، ۱۰ رکورد اصلی در ارزش کلی و معاملات بازار فیزیکی به ثبت رسید؛ به‌طوری که علاوه بر ارزش کل معاملات، حجم و ارزش معاملات بازار فیزیکی، حجم و ارزش معاملات محصول‌های صنعتی، حجم و ارزش معاملات پتروشیمی، ارزش معاملات فرآورده های نفتی و حجم و ارزش معاملات بازار فرعی همگی رکورد زدند.
بازار فیزیکی و غوغای صنعتی‌ها
سال گذشته در مجموع بیش از ۷۶ میلیون و ۱۴۶ هزار تن انواع محصول در بازار فیزیکی بورس کالا مورد معامله قرار گرفت و ارزش نزدیک به ۶۳۰ هزار و ۶۷۵ میلیارد تومانی را به ثبت رساند.
بررسی‌ها حاکی است که حجم معاملات رشد ۱۲۸ درصدی و ارزش آن نسبت به سال ۹۹ دو برابر شده و افزایش ۱۰۲ درصدی داشت که بالاترین سطح رشد در تاریخ معاملات بورس کالا از ابتدای تاسیس تاکنون به شمار می رود.
معامله گران در سال گذشته ۵۷ میلیون و ۴۹۷ هزار تن انواع محصولات صنعتی و معدنی به ارزش ۳۶۹ هزار و ۸۹۸ میلیارد تومان را مورد داد و ستد قرار دادند که به لحاظ حجم ۳۱۹ درصد و از نظر ارزش ۱۲۳ درصد بیشتر از سال ۹۹ بود.
در حوزه محصولات پتروشیمی نیز با ثبت رکوردهای جدید و رشد ۴.۶ درصدی حجم و ۷۴ درصدی ارزش معاملات، داد و ستد پنج میلیون و ۳۷۹ هزار تن محصول به ارزش ۱۴۵ هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان گزارش شد.
در حوزه محصولات فرآورده‌های نفتی نیز اگر چه حجم معاملات کاهش ۱۰ درصدی داشت و به ۱۲ میلیون و ۸۹۵ هزار تن رسید، اما ارزش معاملات شاهد ثبت رکورد جدید بود و با ۷۷ درصد افزایش به ۱۰۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسید.
بازار فرعی هم رکورد زد و در سال ۱۴۰۰ بیش از ۳۷۴ هزار و ۳۰۳ تن انواع محصول در این بازار فروخته شد که ارزش هفت‌هزار و ۱۶۶ میلیارد تومانی را رقم زد.
در تالار کشاورزی در بخش فیزیکی ۶ تن زعفران به ارزش ۷۵.۸ میلیارد تومان معامله شد.
در بخش معاملات شمش طلا نیز ۴۵۴ کیلوگرم طلا به ارزش ۶۵۳ میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت.
سهم قراردادها در بازار فیزیکی
بررسی ها نشان می دهد در سال ۱۴۰۰ معاملات در بازار فیزیکی بر پایه سه قرارداد نقدی، سلف و نسیه انجام شد.
نزدیک به ۵۷.۶ میلیون تن محصول به صورت نقدی به فروش رسید.
همچنین ۱۵.۵ میلیون تن در قالب قرارداد سلف و سه میلیون تن هم در قالب نسیه فروخته شد.
سنگین وزن‌های بورس کالا را بشناسیم
در گروه محصول‌های صنعتی و معدنی بیشترین حجم و ارزش معاملات به شرح زیر بود:
بیشترین حجم معاملات به سیمان با ۳۴ میلیون و ۸۶۴ هزار تن اختصاص داشت، اگرچه از نظر ارزش معاملات، فولاد بیشترین سهم را داشت اما، ارزش معاملات سیمان ۱۶ هزار و ۹۰۲ میلیارد تومان بود.
فولاد با معامله ۱۴ میلیون و ۶۳۹ هزار تن در رتبه دومین سنگین وزن تالار صنعتی جای گرفت و ارزش معاملات آن به ۲۴۴ هزار میلیارد تومان رسید.
پس از فولاد، سنگ آهن بیشترین حجم را به لحاظ معاملات در تالار صنعتی به خود اختصاص داد و معامله پنج میلیون و ۲۳۸ هزار تن از این محصول، ارزش نزدیک به ۱۵ هزار و ۲۰۳ میلیارد تومان را رقم زد.
در گروه پتروشیمی، بیشترین حجم معاملات به مواد پلیمری و مواد شیمیایی اختصاص داشت.
حجم معاملات مواد پلیمری نزدیک به سه‌میلیون و ۷۸۸ هزار تن به ارزش ۱۱۹ هزار و ۵۰۲ میلیارد تومان بود.
مواد شیمیایی یک میلیون و ۵۸۷ هزار تن به ارزش ۲۵ هزار و ۸۴۰ میلیارد تومان بود.
در گروه فرآورده های نفتی، بیشترین حجم معاملات مربوط به وکیوم باتوم و سپس به قیر و لوب‌کات اختصاص داشت.
حجم معاملات وکیوم باتوم ۵.۵ میلیون تن و ارزش آن نزدیک به ۴۰ هزار و ۹۰۶ میلیارد تومان بود.
قیر با معامله ۴.۹ میلیون تنی ارزش ۴۰ هزار و ۳۷۸ میلیارد تومانی را رقم زد.
عرضه‌کنندگان لوب‌کات نیز با فروش ۱.۸ میلیون تنی به ارزش معاملات ۲۰ هزار و ۲۶۴ میلیارد تومانی دست یافتند.
در بازار مشتقه بورس کالا چه گذشت؟
در بازار مشتقه بورس کالا در سال گذشته شاهد ثبت ۶ میلیون و ۶۸۹ هزار و ۶۶۲ قرارداد آتی و اختیار معامله) به ارزش ۱۷ هزار و ۴۶۷ میلیارد تومان بود.
۶ میلیون و ۵۰۴ هزار قرارداد آتی به ارزش ۱۶ هزار و ۵۵۷ میلیارد تومان دادوستد شد.
۱۸۵ هزار و ۳۱۹ قرارداد اختیار معامله به ارزش ۹۱۰ میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت.
افزایش ۶۳ درصدی قراردادها در بازارهای مالی
در بازار ابزارهای مالی بورس کالا نیز ۲ میلیارد و ۸۵۹ میلیون و ۷۵۱ هزار قرارداد به ارزش نزدیک به ۱۶ هزار و ۹۷۳ میلیارد تومان میان معامله گران دست به دست شد.
بیش از ۲ میلیارد و ۵۳۰ هزار قرارداد در حوزه صندوق های سرمایه‌گذاری به ارزش بیش از ۶ هزار و ۲۴۵ میلیارد تومان بود. در این بخش شاهد رشد ۶۲.۲ درصدی در تعداد قرارداد و ۵ درصدی در ارزش معاملات بودیم.
۳۲۰ میلیون و ۲۹۸ هزار گواهی سپرده کالایی به ارزش ۹ هزار و ۸۴۶ میلیارد تومان و ۸ میلیون و ۸۸۳ قرارداد سلف موازی استاندارد به ارزش ۸ هزار و ۸۰۶ میلیارد تومان در بازار ابزارهای مالی بورس کالا دادوستد شد. در بخش گواهی سپرده کالایی رشد ۱۴۱ درصدی در تعداد قراردادها و ۱۱.۶ درصدی در ارزش معاملات به چشم می خورد که بیشتر ناشی از راه اندازی گواهی سپرده سیمان است.
بورس کالا در تالار معاملات مناقصه نیز شاهد رشد ۲۴۴ درصدی حجم و ۵۹۳ درصدی ارزش بود؛ به گونه ای که ۶۸ هزار و ۷۴۹ عدد کنتور برق در این تالار به ثبت رسید و ارزش ۴۶ میلیارد تومان را رقم زد.
نحوه دریافت کد مشتقه کالا
اولین گام برای فعالیت در بازار مشتقه کالا (آتی کالا) اخذ کد معاملاتی است. کد مشتقه کالا با کد معاملات بورسی (سهام) تفاوت دارد و متقاضیان برای دریافت کد مشتقه کالا می‌بایست اقداماتی متفاوت با دریافت کد بورسی انجام بدهند. در این مطلب، مراحل و شرایط دریافت کد مشتقه کالا به صوررت مفصل بیان خواهد شد.
چگونه برای دریافت کد مشتقه کالا اقدام کنیم؟
دریافت کد مشتقه کالا در حال حاضر( دی ماه ۹۹) نیازمند مراجعه حضوری است و متقاضیان با مراجعه به هر یک از شعب کارگزاری آگاه می‌توانند اقدام به دریافت کد مشتقه کالا کنند. پس از مراجعه، متقاضیان ضمن تحویل مدارک مورد نیاز جهت کدگیری، باید فرم‌های مربوط به کدگیری را تکمیل و امضا کنند. همچنین متقاضیان می‌بایست دو شماره حساب برای فعالیت در بازار مشتقه کالا به کارگزاری ارائه دهند.
نکته: معامله‌گران با داشتن کد مشتقه کالا می‌توانند هر دو نوع معاملات آتی کالا و معاملات آپشن کالا را انجام بدهند. در واقع معاملات آپشن سکه طلا با این کد معاملاتی امکان‌پذیر خواهد بود.
مدارک مورد نیاز برای دریافت کد مشتقه کالا (حقیقی)
- اصل شناسنامه
- اصل کارت ملی
- کپی مدرک تحصیلی (حداقل دیپلم) برای دسترسی آنلاین
نکته: برای دریافت کد مشتقه کالا، داشتن کد بورسی الزامی است.
نکته: حداقل سن برای دریافت کد مشتقه کالا، ۱۸ سال است.
مدارک مورد نیاز برای دریافت کد مشتقه کالا (حقوقی)
- تصویر آگهی تاسیس
- تصویر روزنامه رسمی آگهی آخرین تغییرات
- تصویر اساسنامه
- سرمایه ثبتی شرکت (مندرج در روزنامه رسمی)
- مدارک ثبت شرکت
- کد اقتصادی و اظهارنامه مالیاتی
- معرفی نماینده شرکت برای پیگیری و انجام امور مربوطه
- صورت‌های مالی آخرین دوره شرکت به همراه گزارش حسابرس رسمی و بازرس قانونی
- معرفی صاحبان امضای مجاز
- کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و تمامی اعضای هیئت مدیره
چه نوع حساب بانکی برای دریافت کد مشتقه کالا لازم است؟
برای دریافت کد مشتقه کالا، متقاضیان باید دو شماره حساب از بانک سامان یا بانک ملت معرفی کنند. در واقع فعالیت در بازار مشتقه کالا تنها با شماره حساب‌هایی از این دو بانک (سامان، ملت) امکان‌پذیر است. متقاضیان در ابتدا باید تصمیم بگیرند برای فعالیت در بازار مشتقه کالا کدام یک از دو بانک سامان و ملت را انتخاب می‌کنند. پس از انتخاب بانک مورد نظر، می‌بایست دو شماره حساب با شرایط زیر در بانک انتخابی افتتاح کنند:
بانک سامان
چنان چه معامله‌گران بانک سامان را برای فعالیت در بازار مشتقه کالا انتخاب کرده باشند، می‌بایست از کارگزاری یک برگه معرفی بازار مشتقه بورس کالا به بانک دریافت کنند و برای افتتاح حساب در اختیار بورس، به بانک سامان (هر شعبه‌ای) تحویل دهند. پس از آن بانک سامان برای متقاضی دو حساب به شرح زیر افتتاح می‌کند.
- حساب در اختیار بورس (حساب عملیاتی)
- حساب شخصی (حساب پشتیبان)
حساب در اختیار بورس، به نام معامله‌گر است اما حق برداشت از این حساب منحصرا در اختیار بورس خواهد بود و معامله‌گر امکان برداشت از این حساب را نخواهد داشت. در واقع حساب در اختیار بورس، حسابی است که تمامی نقل و انتقالات ناشی از معاملات (واریز وجه تضمین، واریز سود و برداشت زیان) در این حساب صورت می‌گیرد. به همین دلیل به این حساب، حساب عملیاتی نیز می‌گویند.
از آن جایی که معامله‌گر حق برداشت از حساب عملیاتی را ندارد، می‌بایست یک حساب شخصی نیز معرفی کند. برای برداشت پول از حساب در اختیار بورس، معامله‌گر باید درخواست خود را به بورس بدهد؛ بورس وجه مورد نظر را از حساب عملیاتی برداشت و به حساب شخصی معامله‌گر (که به حساب در اختیار بورس متصل است) منتقل می‌کند. بنابراین حساب شخصی تنها برای برداشت وجه از حساب در اختیار بورس کاربرد دارد.
برای معرفی حساب شخصی، چنانچه متقاضی از قبل در بانک سامان حساب داشته باشد می‌تواند از آن شماره حساب به عنوان حساب شخصی (پشتیبان) استفاده کند و نیازی به افتتاح حساب دیگر به عنوان حساب شخصی نخواهد بود؛ حساب در اختیار بورس به صورت اختصاصی در بانک سامان افتتاح می‌شود و متقاضی دریافت کد مشتقه نمی‌تواند از حساب‌های دیگری که در بانک سامان دارد به عنوان حساب در اختیار بورس استفاده کند.
بانک ملت
چنان چه متقاضی بانک ملت را برای استفاده در معاملات مشتقه کالا انتخاب کند، نیاز به دریافت برگه معرفی از کارگزاری برای بانک ندارد. در واقع متقاضی می‌تواند دو شماره حساب ملت با ویژگی‌های زیر به کارگزاری معرفی کند.
- حساب در اختیار بورس که باید کوتاه‌مدت (ساده، انفرادی و بدون طرح) باشد.
- حساب شخصی که می‌تواند کوتاه‌مدت یا قرض‌الحسنه باشد.
نکته: با توجه به این که حق برداشت از حساب در اختیار بورس برای معامله‌گر مسدود می‌شود، متقاضیان باید حسابی را به عنوان حساب در اختیار بورس معرفی کنند که واریزی غیر معاملاتی، به آن حساب نداشته باشند. به طور مثال حساب ملتی که مربوط به واریز حقوق شما است برای این کار مناسب نخواهد بود. چرا که برای هر برداشت از این حساب، شما باید درخواست برداشت را به بورس بدهید و بورس پول را از حساب در اختیار شما به حساب شخصی شما منتقل کند و این فرایند زمان‌بر است.
نکته: معرفی حساب برای معاملات آتی کالا تنها از دو بانک سامان و ملت امکان‌پذیر است.
نکته: هنگام معرفی حساب، هر دو حساب در اختیار بورس و حساب شخصی باید از یک بانک باشد. یعنی هر دو حساب از بانک ملت یا هر دو از بانک سامان باشد.
مراحل دریافت کد مشتقه کالا
پس طی مراحل فوق، کد معاملاتی مشتقه کالا صادر خواهد شد. این فرایند چند روز کاری زمان می‌برد. وقتی دسترسی آنلاین برای متقاضی ایجاد شود، یک پیامک حاوی لینک ورود به سامانه آنلاین آسا، نام کاربری و رمز عبور به شماره موبایلی که معامله‌گر در فرم‌های کدگیری ثبت کرده است، ارسال می‌شود.
چگونه کد مشتقه خود را از کارگزاری‌های دیگر به آگاه منتقل کنیم؟
برای انتقال کد معاملاتی مشتقه به کارگزاری آگاه، در ابتدا باید تمام موقعیت‌های باز خود را در کارگزاری مبدأ، ببندید. سپس نامه انتقال کد را از کارگزاری مبدا دریافت کنید و به کارگزاری آگاه تحویل بدهید. واحد پذیرش کارگزاری آگاه فرایند انتقال کد را از طریق بورس کالا انجام خواهد داد.
نکته: فرایند انتقال کد سریع‌تر از دریافت کد خواهد بود و طی روزهای کاری کمتری انتقال کد به کارگزاری آگاه صورت می‌گیرد.
نکته: با انتقال کد معاملاتی مشتقه کالا از یک کارگزاری به کارگزاری آگاه، شماره حساب در اختیار بورس و موجودی آن به طور کامل به کارگزای آگاه منتقل می‌شود.
سخن آخر
سرمایه‌گذاران به صورت رایگان از هر یک از شعب کارگزاری آگاه کد مشتقه کالا دریافت کنند و از فرصت‌های سودآور این بازار بهرمند شوند. با توجه به ویژگی‌های جذاب بازار مشتقه کالا، نظیر دوطرفه بودن بازار (امکان کسب سود حتی از ریزش قیمت‌ها)، داشتن اهرم مالی (امکان انجام معامله چندین برابر سرمایه موجود) و امکان آربیتراژ (کسب سود بدون ریسک) ورود به بازار مشتقه کالا، برای همه سرمایه‌گذاران (ریسک‌پذیر و ریسک‌گریز) مناسب است. پیش از شروع سرمایه گذاری در بازار سرمایه، مقاله «چگونه در بازار آتی معامله کنیم؟» را مطالعه بفرمایید.
دیدگاه شما