لزوم کنترل هیجان در بورس
ارزش صندوق‌های سهامی نسبت به سقف ارزش خود که در مرداد ماه سال جاری بود در حدود ۵۰ درصد کاهش را داشته اند.
بازدهی ۳۰۵ درصدی صندوق در یک سال گذشته
کاهش ارزش صندوق به کمتر از ۸۰۰ میلیارد ریال
ترکیب دارایی‌های صندوق بر اساس آخرین اطلاعات مندرج در وب سایت این صندوق شامل سهام و حق تقدم شرکت‌ها به میزان ۸۷.۵ درصد و ۱۲.۵ درصد نیز سایر دارایی‌ها است.
کاهش در حدود ۱۵ درصدی بازدهی در یک ماه گذشته
آخرین صورت وضعیت پرتفوی افشا شده این صندوق مربوط به ۲۳ مهر ماه سال جاری است و به طور قطع در یک ماه گذشته شاهد تغییراتی در صورت وضعیت این صندوق بوده ایم.
سدیدی عضو هیات مدیره شرکت بورس: صندوق پالایش یکم منفی باز نخواهد شد؛ سیاست گذار تدبیری خواهد کرد، که این صندوق با بازدهی منفی باز نشود.
تن بنیانگذار بازل در گور لرزید!
گزارش پنج و نیم امروز نیم نگاهی دارد به اظهار فضل رئیس بزرگ بعد از هجمه معترضان و صف فروش بانک ۳ دلاری و.
نوسان بازار سرمایه را به حداقل می رسانیم
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: انشاالله بتوانیم نوسانات را به حداقل برسانیم، اما هنوز معتقدم که حواشی است که آثار منفی بر بازار دارد و امیدواریم آنها را به حداقل ممکن برسانیم.
بهترین گونه پالونیا برای زراعت چوب چیست؟
انتخاب گونه مناسب پالونیا برای شروع موفق زراعت چوب، گام اساسی و مهمی به شمار می‌رود. در این مطلب به بررسی گونه های مختلف پالونیا، معرفی برخی از گونه ها، گونه‌های پالونیا کاشت شده در ایران و نحوه لزوم کنترل هیجان در بورس لزوم کنترل هیجان در بورس انتخاب بهترین گونه پالونیا پرداخته شده است.
بازی خطرناک سیاستمداران در زمین بورس
مایندگان مجلس اظهارنظرها درباره بازار سرمایه را پیش از انتخابات دوره یازدهم این نهاد آغاز کرده بودند. این اظهارات یک بار در سهم‌خواهی از شرکت‌های ارزنده پالایشی برای جاماندگان سهام عدالت نمود پیدا می‌کرد و نتیجه ریزش قیمت آنها را به بار می‌آورد و بار دیگر تحلیل روزانه بازار سرمایه را نشانه می‌گرفت و نماینده‌ای از پودر شدن سرمایه‌های مردم در بورس سخن می‌گفت. حالا هم چند روزی است که با ادامه‌دار شدن دوره اصلاح بازار سهام، پای مجلس به تعیین تکلیف برای شرکت‌ها و نحوه اداره سهام آنها در بازار سرمایه باز شده و هر روز با برگزاری جلسات و فراخواندن متولیان دولتی این بازار به کمیسیون‌ها تلاش می‌کند میخ دخالت‌های غیرکارشناسی در بازار حرفه‌ای سهام را محکم‌تر بکوبد.
در حالی که پیش از این مجلسی‌ها با تاسی به اظهارات کارشناسان کهنه‌کار بازار سرمایه اعلام می‌کردند این بازار را به عنوان محلی برای تامین سرمایه شرکت‌ها برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای می‌شناسند و حتی رییس کمیسیون اقتصادی این نهاد از لزوم هدایت نقدینگی به بازار دوم سخن می‌گفت اما گویا اکنون در بحبوحه تلاش مجلس برای ورود به موضوع روز- که موجب پررنگ‌تر نشان دادن این نهاد می‌شود- بلوکه شدن و گردش سرمایه در بازار جای تامین سرمایه تولید را گرفته است. محمدرضا پورابراهیمی گفته است: از این به بعد بخشی از منابع حاصل از عرضه اولیه شرکت‌ها در بورس، به عنوان سهم سبدگردانی بلوکه می‌شود و در اختیار سبدگردان قرار خواهد گرفت. این در حالی است که ناظران بازار همواره درباره عدم تناسب تعداد شرکت‌های بازار سرمایه و میزان معامله‌گران هشدار داده و نامتعادل بودن عرضه و تقاضا در این بازار را یکی از عوامل رشد بیش از اندازه قیمت سهام و بر هم خوردن روند طبیعی معاملات می‌دانستند. از همین رو دولت با هدف افزایش تعداد شرکت‌ها در بازار سهام وعده تسهیل‌گری در حوزه قوانین ورود به بازار سرمایه را داده بود تا تعداد شرکت‌ها در این بازار افزایش یابد. این روند از آن جهت مهم است که هم به تعمیق بازار سرمایه کمک خواهد کرد و هم تامین مالی شرکت‌ها را به دنبال خواهد داشت. اکنون مجلس با فشار بر سازمان بورس برای بلوکه کردن درآمد شرکت‌ها در بازار و سبدگردانی اجباری، انگیزه ورود شرکت‌های بیشتر به بازار و باقی ماندن حاضران را به کلی از بین برده است.
تناقض تصمیمات مجلس با روح بازار
یک کارشناس بازار سرمایه در این باره به «جهان‌صنعت» می‌گوید: واقعیت این است که این اتفاق با روح پذیرش کردن شرکت‌ها و عرضه آنها در بورس در تناقض است. امین رنجبر می‌افزاید: در واقع دارندگان سهام عمده این شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند وارد بازار شوند و سهم را با هدف تامین مالی عرضه کنند تا بتوانند از آن منابع استفاده‌های دیگری کنند. اما اگر بخواهیم با قوانین من‌درآوردی و عجیب این مزیت بزرگ را از کسانی که شرکت‌های خود را در بازار عرضه می‌کنند بگیریم باعث می‌شود که عملا انگیزه ورود شرکت‌های جدید به بازار ضعیف شود. او ادامه میدهد: این روند کاملا در تناقض با آن بحثی است که همواره در بازار روی آن تاکید داشتیم که شرایط را تسهیل و فرآیندها را کوتاه کنیم تا به ویژه انگیزه بخش خصوصی زیاد شود و شرکت‌ها لزوم کنترل هیجان در بورس لزوم کنترل هیجان در بورس را در بازار عرضه کنند و در نتیجه بازار عمق بیشتری یابد. رنجبر تاکید می‌کند: به نظر من چنین رویکردهایی می‌تواند در تقابل با این نگاه مثبت باشد.
ضرورت کنترل هیجان در اظهارنظرها
رنجبر با اشاره به لطمات این تصمیم می‌گوید: یکی از لطمات این است که سهامداران عمده و شرکت‌هایی که در صف عرضه هستند را با این تردید مواجه می‌کند که اگر قرار است مزایای حاصل از این عرضه به دست من نرسد چه منفعتی برای من خواهد داشت؟ او ادامه میدهد: درست است که منافع و مزایای دیگری هم در بورسی شدن شرکت‌ها هست اما بدون تعارف مهم‌ترین مزیت همین دستیابی به منابع جدید است و اگر قرار است ما از منابعی که دارد وارد بورس می‌شود استفاده کنیم که مشکلات خود بورس را حل کنیم، همان اتفاقی که سال‌ها در سیستم پولی کشور رخ می‌داد تکرار می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه توضیح میدهد: روندی که در ورود منابع به نظام بانکی اتفاق می‌افتاد اینگونه بود که پس از مدتی به مسابقه سپرده‌گیری بین بانک‌ها تبدیل شده بود. بانک‌ها سپرده با نرخ‌های عجیب و غریب می‌گرفتند تا بتوانند سود سپرده‌های قبلی را بدهند. دیدیم که آن شرایط چه وضعیت وخیمی را نه فقط برای نظام بانکی که برای کل اقتصاد کشور درست کرد و اگر آن شرایط رفع و رجوع نمی‌شد شاید برای کل سیستم مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کرد. رنجبر تاکید می‌کند: الان هم وضعیت همین‌طور است.
باید تصمیم‌گیری‌ها و اظهارنظرهای غیرکارشناسی و عجولانه تعدیل شود زیرا بازار ما بازاری است که سرمایه‌گذاران هوشمند در آن هستند و تصمیمات توسط سرمایه‌گذاران به سرعت گرفته می‌شود. هر کدام از این اخباری که منتشر می‌شود روی نظر و تصمیم سرمایه‌گذاران اثر می‌گذارد و تاثیر خود را به سرعت در بازار نشان میدهد. او تصریح می‌کند: باید از این رفتارها اجتناب کرد؛ همه ما این روزها در پی آن هستیم که هیجان را کنترل کنیم. یک بخش از کنترل هیجان هم مربوط می‌شود به همین هیجان در اظهارنظرها و هیجان در تصمیم‌گیری‌ها.
نشستن مجلس در جایگاه شورای‌عالی بورس
این کارشناس بازار سرمایه همچنین تصریح می‌کند: از طرف دیگر به نظر من باید این بررسی شود که چطور شده مجلس دارد در این موارد تصمیم‌گیری می‌کند؟ باید قوانین را بررسی کنیم اما دست کم در ساحت تخصصی اینها مواردی است که باید روی آن کار کارشناسی انجام شود و فکر می‌کنم که از عهده مجلس خارج باشد که بخواهد چنین کار کارشناسی را انجام دهد. رنجبر ادامه میدهد: به نظر من جایی مانند شورای‌عالی بورس صلاحیت بیشتری برای چنین تصمیم‌گیری‌هایی دارد. او اضافه می‌کند: در مجموع نمی‌دانم قرار است از این تصمیم چه منفعتی کسب شود. من در نگاه اول خیلی موافق چنین تصمیماتی نیستم زیرا این تصمیمات در نهایت پیام خوبی را به بازار مخابره نمی‌کند.
بازار سرمایه قربانی بازی سیاستمداران
رنجبر با بیان اینکه متاسفانه بخشی از موضوع بورس دستخوش بازی سیاستمداران می‌شود تصریح می‌کند: به جای اینکه نظرات و تحلیل‌های کارشناسی تبدیل به تصمیم شود متاسفانه بازی‌های سیاستمداران دارد شرایط را تعیین می‌کند و این می‌تواند از این به بعد خطرناک شود. این کارشناس بازار سرمایه اضافه می‌کند: تا پیش از این جمعیت فعالان بازار سرمایه جمعیت کوچکی بود و اگر از این دست اظهارنظرها و بعضا تصمیم‌گیری‌های عجیب و غریبی که در سال‌های گذشته هم داشته‌ایم رخ می‌داد آثار و تبعات آن به فعالان بازار سرمایه محدود می‌شد و هزینه این اظهارنظرها یا تصمیم‌گیری‌ها خیلی مشهود و مشخص نبود؛ اما ما با بازار سرمایه‌ای طرف هستیم که طبق شنیده‌ها جمعیت ۲۰ میلیون نفری بدون سهام عدالتی‌ها با آن درگیر هستند. این جمعیت فعال جمعیت خیلی زیادی است و اظهارنظرهایی که مبتنی بر کار کارشناسی نیست می‌تواند به کلیت بازار و توسعه آن لطمه هم بزند.
تصمیمات خوب شورای‌عالی بورس
این کارشناس بازار سرمایه با مثبت ارزیابی کردن تصمیمات شورای‌عالی بورس ابراز کرد: یکی از تصمیمات خوب اجازه دادن انتشار ابزاری بود که ما مدت‌ها بود در انتظار آن بودیم. اوراق اختیار فروش تبعی که نقش بیمه‌ای برای سهامداران دارد ابزار بسیار پیشرفته‌ای است که در همه بازارهای مالی دنیا استفاده می‌شود و به نظر من می‌تواند در شرایط ریزش بازار ما خیلی مفید و موثر باشد. رنجبر ادامه میدهد: این اوراق اطمینان حداقلی را به سرمایه‌گذار میدهد که در تاریخ سررسید اوراق اختیار فروش در مقابل یک درصد سود معقول سهام را واگذار کنند و از آن موقعیت خارج شوند و اطمینان نسبی هم دارند که دستکم دچار زیان نمی‌شوند. او اضافه می‌کند: دیدیم که به سرعت هم شرکت‌های مختلف شروع کردند خبر فروش اوراق اختیار تبعی را انتشار دادند و این اقدام هم به سرعت در حال عملی شدن است. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تصریح می‌کند: تصمیم بعدی شورای‌عالی بورس این بود که سهامداران عمده سهام را بازارگردانی کنند. این هم باید ساز و کار دقیقش اعلام و مشخص شود. رنجبر تاکید می‌کند: این بازارگردانی می‌تواند گستره و شرایط و ضوابط متفاوتی داشته باشد که باید ببینیم دقیقا چه خواهد بود و بر اساس آن بررسی کنیم که آثاری که روی بازار می‌گذارد چیست، ولی این اقدام هم در نهایت مثبت است. به هر حال رکن بازارگردان همیشه به سلیس بودن و روان بودن معاملات کمک می‌کند و این هم اتفاق خوبی است. این کارشناس بازار سرمایه عنوان می‌کند: فکر می‌کنم اینکه این تصمیمات چطور اجرا شوند موضوع مهمی است ولی قابلیت اجرا شدن به نحو مطلوب را هم دارند. اقداماتی است که به صورت ریشه‌ای و همیشگی می‌تواند به بازار هم در شرایطی که رشد غیرطبیعی دارد و هم در شرایط نزول غیرطبیعی کمک کند تا بازار زودتر به لزوم کنترل هیجان در بورس شرایط تعادل بازگردد.
آموزش روانشناسی بازار بورس و سرمایه گذاری معامله گری
بیشتر افراد تصور می‌کنند که معامله‌گری صرفا به معنای مدیریت دارایی و آشنایی با روشهای تحلیل بازار است. اما برخی از معامله‌گران مثال نقضی برای این تصور هستند. این دسته از افراد با اینکه با روش‌هایی مانند تحلیل تکنیکال و فاندامنتال آشنایی دارند، بازهم نمیتوانند سود مناسبی از بازارهای سرمایه بدست آورند؛ چراکه این افراد با روانشناسی بازار بورس آشنایی ندارند. در همین راستا تصمیم داریم تا در این مقاله به آموزش روانشناسی بازار بورس و سرمایه گذاری معامله گری بپردازیم. در صورت تمایل تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- روانشناسی بازار بورس چیست؟
- ضرورت کنترل احساسات در معامله‌گران
- نحوه استفاده معامله‌گران از روانشناسی بازار
- رایج‌ترین اشتباهات روانشناسی در بازار بورس و راه حل آنها
روانشناسی بازار بورس چیست؟
بازار سرمایه از مردم عادی و سازمان‌ها تشکیل شده است. این سازمان‌ها نیز خود، توسط انسان‌ها اداره می‌شوند. بنابراین داشتن آگاهی در رابطه با علم روانشناسی به معامله‌گران کمک می‌کند تا در شرایط بحرانی، رفتار سایرین را پیش‌بینی کرده و برای کسب سود بیشتر از این پیش‌بینی استفاده کنند. دانش روانشناسی به خصوص در بازارهای سرمایه مانند بورس که بر اصل عرضه و تقاضا استوار هستند؛ تاثیر زیادی دارد. عرضه و تقاضا نتیجه تصمیم معامله‌گران برای خرید یا فروش سهام هستند. بنابراین پیش‌بینی تصمیمات هیجانی مردم در مواجهه با اخبار بازار کمک می‌کند تا معامله‌گران حرفه‌ای بهترین زمان ورود و خروج از بازار را تشخیص دهند.
شناسایی به موقع برخی از رفتارهای انسانی که در بازار بورس موثر هستند، برای معامله‌گران منافع زیادی دارد. افرادی که در این زمینه دانش کافی دارند، می‌توانند علاوه‌بر درک رفتار سایرین، از اقدامات هیجانی خود نیز جلوگیری کنند. در ادامه برخی از رفتارهای انسانی موثر در بازار بورس را به شما معرفی خواهیم کرد:
- طمع: طمع موثرترین رفتار انسانی در بازار بورس است. بسیاری از صف‌های خرید بازار بورس بر اساس طمع معامله‌گران ایجاد می‌شود. این مورد هنگام قیمت‌گذاری برای فروش سهام در بازار بورس نیز تاثیر دارد.
- ترس: ترس و طمع دو قطب مخالف آهنربا هستند. در شرایطی که برخی از افراد به طمع افزایش بیشتر قیمت‌ها، سهام خود را نگه می‌دارند، برخی نیز از ترس کاهش ناگهانی قیمت‌ها، سهم خود ر می‌فروشند.
- هیجان: تحت تاثیر اخبار قرار گرفتن و اخذ تصمیمات ناگهانی می‌تواند ضرر بسیاری برای صاحبین سرمایه به همراه داشته باشد.
تنها راه جلوگیری از این اشتباهات، کنترل احساسات است. افرادی که روی احساساتی مانند طمع، ترس و هیجانات خود کنترل دارند، می‌توانند در مواجهه با اخبار و شرایط غیر مترقبه عملکرد بهتری داشته باشند.
ضرورت کنترل احساسات در معامله گران
همانطور که اشاره کردیم، کنترل احساسات یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های یک معامله‌گر حرفه‌ای در بازار بورس است. بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند که تنها افرادی وارد بازار بروس و سایر بازارهای سرمایه شوند که توانایی کنترل احساسات خود را دارند. این ویژگی کمک می‌کند تا در شرایطی که دیگران در تلاش برای یافتن راهی سریع برای مقابله با شرایط به وجود آمده هستند، معامله‌گر در سکوت و آرامش در جست‌وجوی راهی بهتر و عاقلانه‌تر باشد.
روشهای کنترل احساسات در بازار بورس
هرچه مهارت، تخصص و تجربه افراد در زمینه بازار بورس بیشتر باشد، استرس، ترس، طمع و سایر احساسات او کاهش پیدا می‌کند؛ چراکه فرد اطمینان زیادی نسبت به خود و تصمیماتش پیدا خواهد کرد. راه‌های زیادی برای کنترل احساسات در بازار بورس وجود دارد که برخی از مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
شناخت بازار:
داشتن استراتژی مشخص:
سبد سهام:
علاوه بر موارد گفته شده که همگی به مهارت و دانش افراد وابسته است، برخی از ویژگی‌های اخلاقی نیز روی کنترل احساسات موثر هستند. به عنوان مثال، افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند، اغلب در کنترل احساسات خود موفق هستند. این افراد حس اطمینان بیشتری نسبت به خود و اقدامات خود دارند، بنابراین به سادگی تحت تاثیر عوامل بیرونی قرار نمی‌گیرند. این دسته از افراد کنترل خوبی روی احساسات خود دارند و به سادگی هیجان‌زده نمی‌شوند.
نحوه استفاده معامله‌گران از روانشناسی بازار
باید به این نکته اشاره کنیم که روانشناسی بخش مهمی از دنیای بورس است و هر سرمایه گذار یا معامله گر باید زمان کافی را به کسب دانش روانشناسی اختصاص دهد. تمام سرمایه‌گذاران باید بدانند که سود و زیان دو کفه یک ترازو هستند و هیچکس نمی‌تواند انتظار داشته باشد که هرگز در بازارهای مالی دچار ضرر نشود. داشتن آگاهی در رابطه با رفتار سرمایه‌گذاران در بازار بورس، یکی از عوامل اصلی موفقیت در این بازار است. روانشناسی بازار، تحلیل تکنیکال و تحلیل لزوم کنترل هیجان در بورس فاندامنتال، سه اصل اساسی برای بازار سرمایه هستند که در کنار یکدیگر احتمال موفقیت معامله‌گران را افزایش می‌دهند.
برای تشخیص موارد زیر می‌توانید از روانشناسی بازار بورس کمک بگیرید:
- شناسایی بهترین زمان برای خرید و فروش سهم در بازار بورس
- شناسایی زمان‌هایی که سرمایه مردم به سمت بازار بورس هدایت می‌شود
- شناسایی صنایع یا سهم‌هایی که باید روی آنها سرمایه‌گذاری کرد
افرادی که بتوانند موارد مذکور را به درستی شناسایی کنند، شانس زیادی برای اخذ بهترین تصمیم در مناسب‌ترین زمان دارند.
رایج‌ترین اشتباهات روانشناسی در بازار بورس و راه حل آنها
اشتباهات روانشناسی زیادی وجود دارند که معامله‌گران بازار بورس مرتکب آنها می‌شوند. شناخت این اشتباهات و آشنایی با راه حل آنها کمک بسیاری به معامله‌گران می‌کند. در ادامه به 3 مورد از رایج‌ترین این اشتباهات اشاره خواهیم کرد.
اشتباه سرمایه‌گذاری همراه با ترس از دست دادن
سرمایه گذاری همراه با ترس از دست دادن یکی از اشتباهات روانشناسی در بازار بورس است. این اشتباه با نام سرمایه گذاری فومو (FOMO) نیز شناخته شده که مخفف عبارت Fear of missing out است. سرمایه‌گذاری که به مشکل فومو مبتلاست، دید مثبتی به تمام معاملات خود دارد. این فرد اینگونه تصور می‌کند که اگر یک دارایی مشخص را نخرد، فرصت سرمایه‌گذاری در آن را از دست خواهد داد. این تصور اشتباه باعث می‌شود تا سرمایه‌گذار روی اولین فرصت سرمایه‌گذاری پیش روی خود تمرکز کند. این تفکر امکان استفاده از فرصت‌های آتی را از سرمایه‌گذار سلب می‌کند.
همچنین این دسته از افراد تصور می‌کنند که باید با مبالغ بالا روی فرصت‌های پیش روی خود سرمایه‌گذاری کنند. این اقدام باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود. راه حل این مشکل دوری کردن از فضای مجازی است. در فضای مجازی بسیاری از افراد در حال به نمایش گذاشتن سودهای کلان خود هستند. مشاهده این افراد، حس عقب ماندن از بازار و از دست دادن فرصت‌های موجود را به سرمایه‌گذاران فومو منتقل می‌کند و باعث می‌شود که تصمیمات هیجانی بگیرند. این تصمیمات می‌توانند ضررهای جبران ناپذیری برای افراد به همراه داشته باشند. بنابراین توصیه می‌شود که این افراد برای مدتی از فضای مجازی فاصله بگیرند و به تنهایی و بدون تاثیرگرفتن از سایرین برای مدیریت سهام خود برنامه‌ریزی کنند.
اشتباه شرط‌بندی
برخی از افراد تصور می‌کنند که بازار سرمایه مانند شرط‌بندی عمل می‌کند. آنها معتقدند که پس از هر زیان، سودی قابل توجه قرار گرفته است. این دسته از سرمایه‌گذاران بر این باورند که مثلا اگر دو مرتبه ضرر کنند، برای بار سوم به سود می‌رسند. این تصور کاملا اشتباه است. بازار بورس اصلا شبیه شرط‌بندی نیست. شانس هرگز به صورت ناگهانی به افراد رو نمی‌کند. موفقیت در گرو دانش و آگاهی لزوم کنترل هیجان در بورس صحیح از بازار سرمایه است. برای حل این مشکل باید هر سرمایه‌گذاری را مستقل از سرمایه‌گذاری‌های قبلی و بعدی دانست و هیچ ارتباطی در ذهن خود بین آنها ایجاد نکرد. افرادی که با این مشکل مواجه هستند باید بدانند که تنها با اخذ تصمیمات منطقی و به‌جا می‌توان به سودهای قابل توجه دست پیدا کرد.
اشتباه سرمایه‌گذاری انتقام جویانه
سرمایه گذاری انتقام جویانه زمانی رخ میدهد که فردی تصمیم می‌گیرد تا با تصمیمات هیجانی و اشتباه، زیان خود را جبران کنند. بهتر است بدانید که این روش شاید تصادفا باعث سوددهی شود اما در درازمدت قطعا زیان زیادی برای سرمایه‌گذاران به همراه خواهد داشت. در این مورد، فرد سرمایه‌گذار از هیچ اقدامی برای جبران ضرر قبلی خود دریغ نمی‌کند اما به دلیل اخذ تصمیمات اشتباه، بیشتر متضرر می‌شود.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا به آموزش روانشناسی بازار بورس و سرمایه گذاری معامله گری بپردازیم. در همین راستا به تعریف روانشناسی بازار بورس پرداختیم و ضرورت توجه به اصول روانشناسی را برای معامله‌گران توصیف کردیم. همچنین در ادامه 3 مورد از رایج‌ترین اشتباهات روانشناسی بازار بورس را به شما معرفی کردیم. در پایان به شما توصیه می‌کنیم که برای موفقیت بیشتر در بازار بورس و سایر بازارهای مالی حتما به نکات و اصول روانشناسی بازار دقت کنید. امیدواریم که مطالب مذکور مورد توجه شما قرار گرفته باشند. در صورت تمایل می‌توانید نظرات و پیشنهادات خود را در خصوص این مطلب از طریق بخش ارسال دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
مقصر اصلی سقوط بورس کیست؟
اگرچه پنج ماه از آغاز روند اصلاحی در بازار سهام می‌گذرد اما این بازار به رغم فراز و نشیبهای فراوان همچنان بر این روند استوار است. بی توجهی بسیاری از سرمایه گذاران به اصول سرمایه گذاری و استفاده نکردن از روشهای غیرمستقیم سرمایه گذاری از یک سو و اقدامات نابخردانه دولت در برخی امور از سوی دیگر از عوامل تشدید روند نزولی و احتمال ادامه این روند به شمار می رود. با این حال بر اساس نظر کارشناسان، بورس همچنان پربازده ترین بازار در بلندمدت محسوب می شود.
به گزارش خبرنگار ایراسین، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران از زمان آغاز روند اصلاحی در مردادماه سال جاری تاکنون، حدود ۸۰۰ هزار واحد (تقریباً ۴۰ درصد) کاهش داشته است. البته باید توجه داشت که شاخص کل بورس تنها میانگین وزنی همه نمادهای حاضر در بازار بورس بوده و بنابراین برخی نمادها، روند اصلاحی قابل ملاحظه‌ای را طی و حتی نزدیک به ۸۰ درصد از ارزش خود را در این مدت از دست داده‌اند.
در این میان برخی دولت و نهادهایی چون شورای عالی بورس یا سازمان بورس را مقصر اصلی این ماجرا می‌دانند و برخی مردم را. اگرچه مردم با دعوت مسئولان عالی رتبه کشوری به بازار سرمایه وارد شدند اما معرفی یک جانبه و اصطلاحاً تک بعدی در این موضوع چندان صحیح نیست.
بورس بازاری حرفه‌ای و پرریسک است
در این خصوص توجه به چند نکته ضروری است. در ابتدا باید توجه داشت که بازار سرمایه، بازاری حرفه‌ای و پر ریسک است که اگرچه می‌تواند سودهای قابل توجهی برای سرمایه‌گذاران به ارمغان آورد اما به همین میزان ریسک بیشتری نیز نسبت به سایر بازارهای مالی در خود جای داده است بنابراین فعالیت در چنین بازاری تنها برای افرادی توصیه می‌شود که حاضر به پذیرش ریسک این بازار هستند.
توجه به دو عامل ریسک و بازده از اصولی‌ترین مقدمات سرمایه‌گذاری در هر بازاری به شمار می‌رود اما شناخت نادرست یا ناقص از دو مفهوم ریسک و بازده می‌تواند معامله‌گران را با اشتباه در تصمیم‌گیری مواجه کند.
بررسی ملاک‌های دیگر سرمایه‌گذاری نظیر شرایط روز اقتصاد کشور در مدت سرمایه‌گذاری، شرایط صنعت و پیش‌بینی آن در آینده و همچنین بررسی دقیق وضعیت مورد سرمایه‌گذاری از دیگر نکات مهم برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
فارغ از این مسائل توجه به دو مفهوم دیگر نیز حائز اهمیت است؛ استراتژی معاملاتی و مدیریت سرمایه. انتخاب صحیح در این دو گزینه، کم و کیف سرمایه‌گذاری جهت رسیدن به بیشترین بازده با کمترین احتمال شکست و زیان را تعیین می‌کند.
با اندکی تأمل در موارد یاد شده می‌توان دریافت که سرمایه‌گذاری کار چندان راحتی نیست و نیاز به تفکر، دانش، مهارت و صبر دارد.
جمله معروف وارن بافت، ثروتمندترین سرمایه‌گذار جهان، که می‌گوید «بزرگترین مانع ثروتمند شدن مردم عادی، کمبود اطلاعات مالی و سرمایه‌گذاری است» یا جمله دیگر او «متأسفانه درصد بسیار زیادی از مردم، پولی را که به زحمت به دست آورده‌اند در بازارهایی مثل سهام و املاک سرمایه گذاری می‌کنند بدون اینکه ابتدا ذره‌ای برای آموزش دیدن، هزینه کرده باشند.» به خوبی بیانگر لزوم رعایت این موارد فوق است.
بدیهی است دستیابی به مهارت و دانش سرمایه‌گذاری، زمان‌بر است بنابراین توصیه می‌شود برای سرمایه‌گذاری موفق، از متخصصان و کارشناسان خبره سرمایه‌گذاری استفاده شود و تاز زمان دستیابی به دانش و مهارت لازم، از سرمایه‌گذاری مستقیم پرهیز شود.
علاوه بر این، از آنجا که کسب سود در سرمایه‌گذاری نیازمند صبر و زمان بوده و ممکن است برخی پیش‌بینی‌ها نیز در عمل درست از آب در نیاید، نباید از وجه اولیه سرمایه‌گذاری از محل فروش ملزومات زندگی نظیر منزل مسکونی یا فروشگاه، زمین کشاورزی یا هر آنچه به صورت مستقیم در امرار معاش خانواده تأثیرگذار است، تأمین شود. از سوی دیگر روندها همیشگی نیستند بنابراین هر صعودی، نزولی به همراه دارد.
نقدی بر عملکرد دولت در بازار سرمایه
اگرچه رعایت اصول سرمایه‌گذاری از سمت سرمایه‌گذاران جهت دستیابی به سود مناسب، لازم و ضروری است اما جایگاه دولت و نهاد قانون‌گذار و ناظر نیز در این مسئله قابل توجه است.
شورای عالی بورس بر اساس قانون بازار اوراق بهادار کشور، به عنوان بالاترین نهاد تصمیم‌گیر در بازار سرمایه که ریاست آن بر عهده شخص وزیر اقتصاد است، موظف است بر عملکرد و فعالیت‌های سازمان بورس و اوراق بهادار کشور نظارت کند.
یکی از وظایف سازمان نیز «اتخاذ تدابیر ضروری و انجام اقدامات لازم به منظور حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران در بازار اوراق بهادار» است.
در همین راستا از این سازمان انتظار می‌رود شرایط را برای انجام معاملات عادلانه و منطقی فراهم آورد. این در حالی است که در عمل در روزهای سبز و قرمز این مسئله به چشم دیده نمی‌شود.
بسیاری از سرمایه‌گذاران در بازار بورس ایران، سرمایه‌گذارانی مبتدی و تازه وارد هستند که به سرعت تحت تأثیر هیجانات موجود در بازار شده و همین هیجانات، مبنای معامله آنها را تشکیل میدهد. بنابراین این بدین معنا است که تمایل قیمت سهام به رسیدن به کف قیمتی یا سقف قیمتی روزانه می‌تواند با هیجان موجود بازار تشدید شود و اصطلاحاً معاملات قفل شده و صف‌های طولانی خرید و فروش تشکیل شود.
این مسئله شاید در روزهای سبز بازار، تنها معامله گران را خرید سهم و کسب سود باز دارد اما در روزهای قرمز و هیجانات منفی همانند آنچه از مردادماه سال جاری شاهد بودیم، مشکل آفرین است.
به عبارت دیگر سازمان بورس و اوراق بهادار باید با همراهی شورای عالی بورس، زمینه را برای روان شدن معاملات به ویژه در شرایط منفی هیجانی فراهم کند؛ آنچه در این مدت تقریباً سه ماهه مشاهده شد، نمونه‌ای از نبود برنامه و هماهنگی و همچنین عملکرد ضعیف نهادهای مربوطه در مدیریت بازار بود.
لزوم تدوین پروتکل‌های معاملاتی برای مدیریت هیجان در بورس
سازمان بورس و اوراق بهادار باید با استفاده از ابزارهای کنترلی همچون دامنه نوسان یا حجم مبنا که در اختیار دارد، زمینه را برای معاملات عادلانه فراهم کند.
شرایط در بازار بورس باید به گونه‌ای باشد که به دور از وعده‌های واهی، امکان خرید یا فروش همواره برای سرمایه‌گذاران وجود داشته باشد. بر همین اساس به شورای عالی بورس و سازمان بورس پیشنهاد می‌شود با تدوین پروتکل‌های مناسب، خود را برای مدیریت هیجان (چه مثبت و چه منفی) آماده کنند. به بیان بهتر نقدشوندگی بازار سرمایه باید در عمل افزایش یابد نه با حرف و وعده.
تغییر قوانین درکنارفرهنگ سازی دربورس
به گزارش TSEpress به نقل از هفته‌نامه بورس در لزوم کنترل هیجان در بورس حال حاضر با توجه به تغییر سیاست‌های کلان در حوزه بازار سرمایه و تغییر سمت و سوی قوانین موجود به سمت بازارهای جهانی، نیاز به فرهنگ‌سازی بازار سرمایه نیز بیش از پیش احساس می‌شود. با توجه به توسعه بازار سرمایه و نیز افزایش نقدینگی در کشور، لزوم مدیریت منابع و آموزش اصولی روشهای بهینه سرمایه‌گذاری، بیش از پیش جلوه‌گر شده است. توسعه بازار سرمایه از طریق فعالیت مردم در بورس اوراق بهادار به‌عنوان ابزار گردآورنده پس‌اندازهای خرد و هدایت آنها به سوی فعالیت‌های مولد اقتصادی نیازمند بسط فرهنگ و ارتقای دانش عمومی و آشناسازی جامعه با این ابزار است. بنابراین با در نظر گرفتن ارزش والای بازار سرمایه در اقتصاد می‌توان اینگونه دریافت که در بیشتر موارد رشد اقتصادی در کشورهای صنعتی با رشد بازارهای سرمایه همراه بوده است. در حال حاضر در کشوری زندگی می‌کنیم که به دلیل شرایط مختلف، بیشتر مردم پس‌انداز خود را در طلا، ارز و. سرمایه‌گذاری می‌کنند و اگر دقیق‌تر نگاه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که این پس‌اندازها به صورت مجموعه‌های غیرمولدی درمی‌آید که نه‌تنها دیدگاه توسعه‌ای در کشور ایجاد نمی‌کند، بلکه می‌تواند به‌عنوان یکی از عوامل عدم توسعه اقتصادی به شمار آید. این موضوع تنها مربوط به ایران نیست بلکه در بیشتر کشورهای در حال توسعه شاهد این چرخه هستیم که این به خودی خود موجب ضعف اقتصادی آن کشور می‌شود. به دلیل پراکندگی و نابسامانی پس‌اندازها در کشورهای در حال توسعه، سرمایه‌ها به مسیر بهینه هدایت نمی‌شوند که این خود به مرور زمان موجب هجوم سرمایه به یک بخش از بازارهای موازی و ایجاد هیجان کاذب در خرید و فروش در آن بخش و به نوبه خود در مرحله آخر موجب تورم می‌شود که این تورم مانند سرطانی به تمام بخش‌ها نفوذ کرده و در نهایت موجب آسیب‌پذیری در ساختار کلی اقتصاد می‌شود. پس بهتر است با معرفی روشهای درست سرمایه‌گذاری به عموم افراد، هرچه بیشتر آنها را در مسیر رشد اقتصادی کشور سوق دهیم و بورس اوراق بهادار نیز یکی از بازارهایی است که ریشه در اقتصاد کشور دارد و به مرور زمان موجب رشد و توسعه کشور می‌شود.در حال حاضر فرهنگ‌سازی مقوله‌ای است که مورد کم‌لطفی مسئولان قرار گرفته و حرکت رو به رشد آن نسبت به خود بازار دارای تاخیر زمانی است؛ در حالی که لزوم کنترل هیجان در بورس این عامل خود مقدمه‌ای برای شروع یک سرمایه‌گذاری بوده که از طریق آن سرمایه‌گذاران هرچه بیشتر و بهتر با مفهوم بورس آشنا می‌شوند. اگر افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را دارند، در ابتدا با این مفهوم آشنا شده و چرایی و چگونگی آن را بیاموزند و از طرفی با آموزش‌های درست لزوم کنترل هیجان در بورس و منطقی زمینه لازم را برای ورود به بازار سرمایه به دست آورند، در شرایط خوب و بد بازار قادر خواهند بود تصمیمات درست و منطقی بگیرند و اسیر هیجان‌های بازار نشوند. اینکه سرمایه‌گذاران از همان ابتدا با ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک موجود در بازار سرمایه آشنا شوند و قادر به تشخیص شرایط خوب و بد بازار باشند، نیاز به سرمایه‌گذاری در بخش فرهنگ‌سازی دارد. شناخت بازار سرمایه به‌عنوان دماسنج اقتصادی کشور به افرادی که تازه قصد ورود به بازار سرمایه را دارند، می‌تواند این حس را در افراد به وجود بیاورد که در اقتصاد کشور مشارکت می‌کنند و موجب رشد و توسعه کشور می‌شوند و برخلاف بازارهای موازی دیگر است که فقط جابه‌جایی نقدینگی و دلالی بوده که بعضا در این میان بازی صفر و یک در جریان است که عایدی آن یا سود فراوان می‌شود یا ضرر سنگین که ممکن است فرد را به صورت یک‌باره از بازار خارج کند. پس باید دید مناسب را برای سرمایه‌گذاری به افراد مختلف داد تا بتوانند از فرصت‌های موجود به خوبی استفاده کنند و از طرفی راه مناسب را برای سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنند و بتوانند تصمیم‌گیری درست همراه با منطق را برای ورود به بازار داشته باشند نه اینکه با هیجان همراه با استرس وارد بازار شوند. آموزش حلقه گمشده بازار سرمایه یکی از چالش‌هایی که در فرهنگ‌سازی در بازار سرمایه وجود دارد، عدم آموزش کافی فرد است. متاسفانه بسیاری از افرادی که وارد بازار سرمایه می‌شوند، دانش کافی برای خرید و فروش سهام را ندارند و چه‌بسا ممکن است به دلیل شنیدن خبرهایی از گوشه و کنار یا کانال‌های تلگرامی اقدام به خرید سهم کنند و ممکن است ضرر بسیار سنگینی را متحمل شوند. باید سازوکاری تعیین شود که فرد قبل از ورود به بازار سرمایه ملزم به آموزش حداقل در سطح مقدماتی شود و در کنار یادگیری مفاهیم اولیه بازار سرمایه حداقل با ریسک‌های این بازار آشنا شود. این آموزش‌ها باید به صورت موثر باشد به‌گونه‌ای که باعث تفهیم مسائل مالی به فرد شده و کارکردهای بازار سرمایه را برای او روشن کند و از طرفی مهارت‌های لازم را برای انتخاب آگاهانه در فرد به وجود بیاورد. دانشگاه‌ها به‌عنوان نقطه عطفی برای ورود دانشگاه‌ها هم می‌توانند به عنوان یکی از مراکزی باشند که در حوزه آموزش بورس فعال باشند. اگر بتوان اینگونه متصور بود که یک دانشجو تازه وارد در ابتدای ورود به دانشگاه با مفهوم بورس آشنا شود و واحدی را به‌عنوان پیش‌نیاز در آن بگذراند، رفته‌رفته در فرد علاقه ایجاد شده و به ناگاه قدم در این راه می‌گذارد و اگر این روند ادامه پیدا کند، به‌تدریج به تعداد فعالان بازار سرمایه افزوده شده که این خود موجب گسترش تعداد سهامداران و از طرفی توسعه بازار سرمایه می‌شود. یکی از کارهایی که سازمان بورس در قالب فعالیت دانشجویی می‌تواند انجام دهد، واریز هزینه‌ای هر چند اندک به حساب دانشجویان در قالب وام‌های کمک آموزشی در این زمینه یا دادن تعدادی سهام به‌عنوان جایزه به دانشجو باشد تا فرد بتواند با این تعداد سهام روند حرکتی خود را به‌عنوان یک سرمایه‌گذار در بورس آغاز کند و کم‌کم با افزودن دانش و اطلاعات خود بتواند در آینده، خود را یک سرمایه‌گذار در بورس بداند. اما تاکنون اتفاقات این‌چنینی روی نداده است که آن را هم می‌توان با گذشت زمان و ایجاد فرآیندی برای اجرایی کردن آن حل کرد. اطلاع رسانی و تبلیغ، بستر فرهنگ سازی مناسب تبلیغ و اطلاع رسانی درست یکی از مصادیق فرهنگ سازی در حوزه بازار سرمایه است که این به نوبه خود می‌تواند اثرات خوبی در گسترش و توسعه آن داشته باشد.شناخت پتانسیل‌های مناسب برای تبلیغ و ارائه راهکارهای درست می‌تواند کمک قابل توجهی برای پویایی بازار سرمایه داشته باشد. حال این سوال ایجاد می‌شود که آیا رسانه ملی می‌تواند نقش متولی را در این موضوع ایفا کند؟ می‌توان گفت که با توجه به ضریب نفوذ بالای رسانه در بین مردم پاسخ مثبت است اما به گونه ای که هیجان کاذب در بین مردم عادی ایجاد نکند و بازار سرمایه را صرفا به عنوان محلی برای کسب سود معرفی نکند بلکه هدف خود را بیشتر آموزش و یادگیری قرار دهد حال می‌تواند در قالب داستان‌های کوتاه و آموزنده باشد یا در قالب انیمیشن. اگر یک موضوع و یا مفهوم در قالب انیمیشن با جذابیت لازم بیان شود، هدف یادگیری محقق می‌شود چون قالب کلی این گونه آموزش‌ها تاکید بر ساده و روان بودن آن است و این سادگی و روانی می‌تواند به عنوان نقطه ورود برای مشارکت مخاطب باشد. *مهدی افضلیان(مدیر آموزش و توسعه کارگزاری آگاه)
دیدگاه شما