انواع بازار ثانویه بورس

بازار ثانویه (Secondary market) چیست و چه معاملاتی در آن انجام می شود؟

بازار ثانویه

بازار ثانویه، محل داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه است و حجم معاملات در این بازار، نسبت به بازارهای اولیه بسیار بیشتر است. در این بازار تغییرات قیمت‌ها شکل می‌گیرد و اوراق بهادار، بارها و بارها در آن داد و ستد می‌شود. نمونه‌ای از بازار ثان در اقتصادهای توسعه یافته برای سایر انواع اوراق بهادار نیز بازار ثانویه‌ای موجود است، برای مثال وقتی‌که صندوق های سرمایه گذاری، بانک های سرمایه گذاری یا نهادهای بزرگ پولی و مالی وام های کلانی از وام دهندگان بزرگ خریداری می‌کنند. در هر معامله ای که در بازارهای ثانویه انجام می‌شود، پول نقد به جای اینکه مستقیم به حساب یک شرکت یا نهاد برود، به جیب سرمایه گذاران ریخته خواهد شد.

بازار ثانویه درمورد کالا های رسانه ای نیز به کار می رود که برای فروش دوباره کالاهای رسانه است .بازار ثانویه می توانند داخلی هم باشد ؛ مثل زمانی که یک شرکت وابسته ی محلی سریال های قبلاً پخش شده را دوباره در ایستگاه خود نمایش بدهد ؛ یا بازار ثانویه می توانند بین المللی باشد، مثل وقتی که استودیو ها سریال ها را به شبکه هایی در کشور دیگر می فروشند .ویه، بورس اوراق بهادار تهران است. تفاوت آن با بازار اولیه در این است که در بازار اولیه، سهام مستقیماً به سرمایه‌گذار فروخته می‌شود. [۱]

محتویات

بازار ثانویه چیست؟

بازار ثانویه مکانیزمی کاربردی را به وجود می‌آورد تا بعد از اینکه در مرحله پذیره نویسی، اوراق بهادار در بازار اولیه به فروش رسیدند، سرمایه گذاران بتوانند آنها را دوباره خرید و فروش کنند.

بازارهای اولیه بدون وجود بازارهای ثانویه نمی‌توانند به خوبی فعالیت کنند. اگر یک سرمایه گذار پس از آنکه اوراق بهاداری را خریداری کرد، تمایل نداشته باشد آن را تا موعد سررسید نگهداری کند باید بتواند به راحتی و با کمترین هزینه اوراق خود را بفروشد.

وجود بازارهای ثانویه فعال این اطمینان را برای خریداران اوراق بهادار فراهم می‌سازند تا آنها بتوانند در هر زمانی که بخواهند اوراق بهادار خود را در این بازارها بفروشند. البته چنین فروشی می‌تواند با زیان نیز همراه باشد. اما گاهی زیان بهتر از آن است که سرمایه گذار اصلا نتواند اوراق بهادار خود را بفروشد. [۲]

ویژگی بازار ثانویه

• ·هزینه معامله کمتر به دلیل حجم بالای معامله‌ها
• برای سرمایه گذاران نقدینگی به همراه می‌آورد. هر فروشنده‌ای که نیاز به پول نقد داشته باشد، می‌تواند به دلیل حضور تعداد زیادی از خریداران در این بازار، اوراق بهادار خود را به راحتی به فروش برساند.
• در بازار ثانویه، هرگونه اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت به سرعت در قیمت سهام آن منعکس می‌شود.
• عرضه و تقاضای موجود در اقتصاد به کشف قیمت در این بازار کمک می‌کند.
• جایگزینی برای پس انداز است.
• بازارهای ثانویه با مقررات سنگینی از جانب دولت روبرو هستند. چون منبع اصلی شکل گیری سرمایه و نقدینگی برای شرکت‌ها و سرمایه گذاران به حساب می‌آیند و این مقررات در سطح بالا، ایمنی پول سرمایه گذاران را تضمین می‌کند. [۳]

قیمت گذاری در بازار ثانویه چگونه صورت می‌گیرد؟

در بازار اولیه، قیمت اوراق بهادار از قبل و براساس قیمت اسمی تعیین می‌شود. اما در بازار ثانویه قیمت اوراق براساس میزان عرضه و تقاضای آن مشخص می‌شود. به عنوان مثال، اگر بیشتر سرمایه گذاران معتقد باشند که سهامی در آینده روند خوبی دارد، تقاضا برای آن افزایش می‌یابد و به همین ترتیب، قیمت آن بالا می‌رود. به دنبال آن اگر سرمایه گذاران احساس کنند که سهامی ارزش خود را از دست خواهد داد، برای فروش آن اقدام می‌کنند و در نتیجه قیمت سهام افت پیدا خواهد کرد. [۴]

تفاوت بازار اولیه و بازار ثانویه

شرکت‌ها پس از پذیره نویسی در بازار اولیه می‌توانند سهام خود را به فروش بگذارند اما پس از آن دیگر سهامشان در بازار ثانویه (بورس اوراق بهادار) مورد معامله قرار خواهد گرفت، در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می‌گیرد. اما در بازار ثانویه، این درآمدها متعلق به سرمایه گذاری است که اوراق را می‌فروشد.

معمولا سرمایه گذاران خرد در بازار اولیه اوراق بهادار را خریداری نمی‌کنند. چون شرکت صادرکننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می‌گذارد و خرید آن نیازمند سرمایه بزرگی است. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران می‌توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.

در بازار اولیه فروش اوراق از طریق بانک سرمایه گذاری انجام می شود اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزار، معاملات خود را انجام می دهند.

در بازار اولیه، سرمایه گذاران سهام را به طور مستقیم از خود شرکت خریداری می‌کنند. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران خریداری می‌کنند.

در بازار اولیه، شرکت‌ها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی می‌فروشند. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده است را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می‌کنند.

در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می‌رسد و معمولا دچار نوسان نمی‌شود. اما در بازار ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است. [۵]

اهميت بازار ثانويه

این بازار، شاخصی مناسب برای مشخص‌كردن وضعیت اقتصادی یک کشور است که افزایش یا افت بازار سهام نشان‌گر رونق یا رکود در اقتصاد است.

نقدینگی را برای سرمایه‌گذاران تضمین می‌کند چراكه آن‌ها می‌توانند در این بازار به آساني اوراق بهادار خود را خرید و فروش کنند.

این بازار فرصتی را در اختيار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد تا از پول ساکن خود برای کسب بازده و سرمایه‌گذاری استفاده کنند.

آشنایی با انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه

وقتی از بازارهای مالی حرف می‌زنیم، بیشتر افراد تصویر بازار شلوغ بورس نیویورک یا معامله‌گران عصبانی تالار معاملات آتی شیکاگو را به یاد می‌آورند. البته این تصاویر دیگر قدیمی شده‌اند، زیرا این روزها معاملات آنلاین جای مبادلات رو در رو را گرفته‌اند. صرافی‌های ارز دیجیتال تنها بخشی از بازارهای مالی هستند؛ زیرا این بازارها مدت‌ها پیش از وجود صرافی‌ها و کارگزاری‌ها به شکل امروزی وجود داشته‌اند. بازارهای مالی از زمانی که بشر به کشاورزی و داد و ستد آن با دیگران روی آورد، وجود داشته اند. اگر کشاورزان برداشت مناسبی نداشتند باید برای کاشت محصول در سال بعد بذر به‌دست می‌آوردند. اگر هم برداشت خوبی داشتند باید تصمیم می‌گرفتند که محصولات مازاد خود را ذخیره یا مبادله کنند. این شرایط آنها را مجبور می‌کرد تا برای به‌دست آوردن بذر یا غذای ذخیره با دیگران معامله کنند.

درآمد ماهیگیران نیز به مقدار صید، نوع ماهی‌ها و آب و هوا وابسته و بی‌ثبات بود. در حقیقت، تصمیمات و مبادلات تمامی آن کشاورزان و ماهیگیران بود که اساس بازارهای مالی و بازار سرمایه امروزی را تشکیل داد. داد و ستد هایی که هدف آن بسیار شبیه بازارهای امروزی است. در این مقاله شما با مفهوم بازار مالی و انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه آشنا خواهید شد.

بازارهای مالی چیست؟

بازار مالی (Financial Market) بستری است که افراد و نهادها از آن برای انجام معاملات با انواع دارایی‌ها مانند اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال و دیگر دارایی‌های قابل تعویض استفاده می‌کنند. بازار براساس قرار گرفتن فروشندگان و خریداران در یک مکان کار می‌کند و قانون عرضه و تقاضا نیز قیمت‌ها را در بازار مشخص می‌کند. در حقیقت، انواع بازارهای مالی به افراد کمک می‌کند تا به راحتی یکدیگر را پیدا کنند؛ آنها با این کار انجام معامله میان کاربران را تسهیل می‌کنند.

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند؛ ویژگی‌های دارایی مورد معامله و نیازهای کاربران است که مشخصات هرکدام از این بازارها را تعیین می‌کند. بازار سهام، بازار فارکس، بازار ارزهای دیجیتال، بازار پول، بازار اوراق قرضه، بازار کالا و بازار مشتقه از محبوب‌ترین شکل‌های بازارهای مالی هستند. این بازارها بستری هستند که کسب و کارهای مختلف برای جذب سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه، از آن استفاده می‌کنند. در واقع، بازارهای مالی مانند کانال‌هایی هستند که جریان سرمایه‌ را از عرضه‌کنندگان به سمت تقاضاکنندگان هدایت می‌کنند.

بازار سرمایه (Capital Market) نیز بخشی مهم از بازارهای مالی است که معاملات ابزارهای مالی مانند سهام، اوراق بدهی، صندوق‌های قابل معامله (ETF) و غیره را تسهیل می‌کند. همچنین، منبع جذب سرمایه برای افراد، شرکت‌ها و دولت‌های است و نقش مهمی در تقسیم منابع و ایجاد نقدینگی برای کارکارآفرینان بازی می‌کند. انواع بازارهای مالی را می‌توان براساس نوع دارایی مورد معامله و زمان سررسید آنها تقسیم‌بندی کرد.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بسیار زیادی در سراسر جهان وجود دارند و هر کشوری حداقل از یکی از انواع آنها استفاده می‌کند. برخی از این بازارها کوچک‌تر هستند و سرمایه در گردش کمی دارند، برخی دیگر نیز مانند «بازار بورس نیویورک» که روزانه تریلیون دلار معامله در آن انجام می‌شود در سطح بین‌المللی شناخته شده هستند. در ادامه این مقاله ۶ نوع از شناخته‌شده‌ترین انواع بازارهای مالی را بررسی می‌کنیم:

بازار سهام (Stock Market)

بازار سهام یا بازار بورس، شناخته‌شده‌ترین شکل از بازارهای مالی است. در این بازار سهام شرکت‌ها (سهامی عام) توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شود. هر سهم قیمتی دارد که براساس عواملی مانند ارزش بازار، دارایی‌های شرکت و عرضه و تقاضا و .. مشخص می‌شود. زمانی که قیمت این سهم‌ها به دلیل عوامل اقتصادی یا تجاری افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران می‌توانند با فروش آنها کسب درآمد کنند. در این بازار خرید سهام برای سرمایه‌گذاران ساده است، اما چالش واقعی انتخاب سهامی است که در نهایت سودآور باشد. در واقع، زمانی که سهام را با قیمت کمتر می‌خرید و با قیمت بالاتر می‌فروشید می‌توانید کسب درآمد کنید.

بسیاری از شرکت‌ها از بازار سهام برای جذب سرمایه استفاده می‌کنند؛ آنها این کار را از طریق بازار اولیه یا عرضه اولیه عمومی (IPO) انجام می‌دهند. بازار اولیه (Primary Market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی شرکت برای اولین بار عرضه و فروخته شود. در این بازار، شرکت سرمایه مورد نیاز خود را به طور مستقیم و از طریق فروش سهام به سرمایه‌گذاران انواع بازار ثانویه بورس تامین می‌کند. معامله‌گران پس از لیست شدن شرکت و عرضه آن در بازار اولیه، معامله‌گران می‌توانند سهام شرکت را در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. در حقیقت، تمامی معاملات سهام در بازار بورس، درون بازار ثانویه (Secondary Market) انجام می‌شوند.

نکته جالب اینجاست که بازار بورس اوراق بهادار از قرن‌ها پیش و زمانی که هیچ فناوری در کار نبوده، وجود داشته است. بزرگترین بازارهای سهام که در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و ژاپن به شکل امروزی از قرن ۱۹ یا ۲۰ ایجاد شده‌اند.

بازار اوراق قرضه (Bond Market)

بازار اوراق قرضه که با نام بازار درآمد ثابت نیز شناخته می‌شوند، شکل دیگری از بازارهای مالی است. شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها با فروش اوراق قرضه در این بازار سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه را به‌دست می‌آورند. بسیاری از شهرداری‌ها نیز برای تامین مالی مخارج مورد نیاز خود برای ساخت پروژه های عمومی مانند مدرسه، ایستگاه آتش نشانی، پارک‌ها و جاده‌ها اوراق قرضه منتشر می‌کنند. ارواق قرضه (Bond) نوعی سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذار از طریق خرید اوراق پول قرض می‎‌دهد؛ در مقابل شرکت یا نهاد فروشنده متعهد می‌شود تا اعتبار دریافتی را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت بازپرداخت کند.

اوراق قرضه شبیه توافقی میان وام‌دهنده و وام‌گیرنده است که جزییات وام مانند مقدار سرمایه، زمان بازپرداخت و سود پرداختی در آن مشخص شده است. به همین دلیل گاهی اوقات به بازار اوراق قرضه بازار بدهی یا بازار اعتباری نیز می‌گویند. بیشتر معاملات بازار اوراق قرضه در بازار اولیه انجام می‌شود؛ جایی که در آن سرمایه‌گذاران اوراق قرضه را از فروشندگان (وام‌گیرندگان) خریداری می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند اوراق بهاداری را که قبلا منتشر شده در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. معمولا این معاملات از طریق بازار بورس یا فرابورس انجام می‌شود، البته که حجم سرمایه معامله شده در بازارهای اوراق قرضه بسیار بیشتر از بازارهای سهام است.

مهم‌ترین مزیت بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام، ریسک پایین‌‌تر سرمایه‌گذاری است. همین ویژگی باعث می‌شود تا اوراق قرضه نسبت به سهام بازدهی و سودآوری کمتری نیز داشته باشد. همچین این نکته را در نظر داشته باشید، با اینکه اوراق قرضه شرکتی نرخ بهره بالاتری دارند اما اوراق تحت حمایت دولت از امنیت بیشتری برخوردار هستند. ورشکستگی بدترین سناریویی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند تجربه کنند؛ در این شرایط شرکت‌ها معمولا می‌توانند بخشی از سرمایه را پس بدهند.

بازار کامودیتی (Commodity Market)

بازار کامودیتی یکی دیگر از انواع بازارهای مالی است که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در آن به معامله کالای اساسی می‌پردازند. در یک تعریف ساده، کامودیتی کالایی است که می‌توان آن را با کالاهای مشابه دیگر معامله کرد. در این بازار کالاهای اساسی را به دو دسته کلی کامودیتی سخت و کامودیتی نرم تقسیم می‌کنند. کالاهای انرژی مانند نفت و گاز و فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره و پلاتین در دسته کامودیتی‌‌های سخت قرار می‌گیرند. کالاهای کشاورزی مانند گندم، ذرت و سویا و محصولاتی مانند پنبه، قهوه و شکر را می‌توان در دسته کامودیتی‌های نرم قرار داد. فلزات اساسی مانند آلومینیوم، مس، روی و آهن نیز در دسته کامودیتی‌های جای می‌گیرند.

معاملات در بازار کامودیتی به دو دسته تقسیم می‌شود: معاملات اسپات (Spot) و معاملات آتی یا فیوچر (Future). در بازار اسپات، کالاهای اساسی با پول مبادله می‌شوند. در بازار آتی نیز کالاهای اساسی در تاریخی از پیش تعیین شده و با قیمتی مشخص معامله می‌شوند. بیشتر معاملات کالاهای اساسی در بازارهای مشتقه و به شکل معاملات اسپات انجام می‌شود. معامله‌گران همچنین می‌توانند کامودیتی‌ها را بازار بورس، فرابورس و صرافی‌های لیست شده به شکل آتی معامله کنند. بورس کالای شیکاگو (CME) و اینترکانتیننتال اکسچنج (ICE) دو کارگزاری بزرگ برای انجام معاملات کامودیتی در جهان هستند.

بازارهای کامودیتی قدمتی به اندازه تاریخ تمدن بشری دارند، این بازارها یک بستری متمرکز و با قدرت نقدشوندگی بالا برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کنند. برای مثال، این بازارها می‌توانند تجارت محصولات کشاورزی را کارآمدتر و هماهنگ‌تر کنند. معاملات آتی بازار کامودیتی، با ایجاد یک مکانیسم خرید تضمین‌شده به بسیاری از کشاورزان کوچک کمک می‌کند.

بازار ارزهای دیجیتال (Crypto Market)

گسترش فناوری بلاک چین در سال‌های گذشته باعث شده تا ارزهای دیجیتال به عنوان یک دارایی ارزشمند مورد توجه بسیاری قرار بگیرند. از سال ۲۰۱۸ بازارهای ارزهای دیجیتال به عنوان بخشی از بازارهای مالی رشد بسیار سریعی را تجربه کرده‌اند. بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH) و سایر رمز ارزها، همگی دارایی‌های دیجیتال غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین هستند. در حال حاضر، نزدیک به ۱۴ هزار کوین و توکن متفاوت در حدود ۵۰۰ صرافی ارز دیجیتال در سراسر جهان معامله می‌شوند. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار رمز ارزها برای خرید و فروش و نگهداری این دارایی‌ها دیجیتالی نیاز به استفاده از یک کیف پول ارز دیجیتال خواهند داشت.

ماهیت دیجیتال و ناشناس بازارهای دیجیتال باعث می‌شود تا بستر مناسب‌تری انواع بازار ثانویه بورس برای انجام پروژه‌های پانزی یا کلاهبرداری باشد. در این بازار، صرافی‌هایی که از آنها برای انجام معاملات استفاده می‌شود به دوسته صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) تقسیم می‌شوند. صرافی‌های متمرکز همانطور که از نامشان پیداست پلتفرم‌های متمرکزی برای معامله رمز ارزها هستند. صرافی‌های غیرمتمرکز بدون هیچ مرجع مرکزی کار می‌کنند؛ این صرافی امکان مبادله بدون واسطه و همتا به همتا (P2P) ارزهای دیجیتال را برای کاربران خود فراهم می‌کنند.

با اینکه بازار کریپتوکارنسی یک بازار مالی بسیار جوان است اما در دهه گذشته به طور شگفت انگیزی گسترش یافته است. بر طبق گزارش وب‌سایت coinmarketcap، ارزش کل بازارهای ارزهای دیجیتال بیش از ۲.۵ تریلیون دلار است. برخی افراد عقیده دارند که عدم وجود یک سیستم قانون‌گذاری مشخص، بزرگ‌ترین مشکل این بازار است. کشورهای مختلف قوانین متفاوتی در رابطه با استفاده از رمز ارزها دارند؛ در حقیقت بسیاری از کشورها بازار ارزهای دیجیتال را به‌جای نوآوری یک خطر برای اقتصاد خود می‌دانند.

بازار فارکس (Forex Market)

فارکس (Forex) مخفف عبارت Foreign Exchange به معنی تبادل ارزهای خارجی است. بازار فارکس مهم‌ترین نوع بازارهای مالی است؛ این بازار امکان انجام معاملات جفت ارزهای مختلف را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. سرمایه‌گذاران خرد، بانک‌ها، شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مدیریت سرمایه گذاری همگی از بازار فارکس برای انجام سفته‌بازی و پوشش ریسک (Hedging) استفاده می‌کنند. برخلاف تصور بسیاری از افراد، اولین شکل از بازارهای فارکس قرن‌ها قدمت دارند و به دوره بین النهرین باز می‌گردند.

معامله‌گران می‌توانند ۱۷۰ جفت ارز مختلف را در بازار فارکس معامله کنند. امروزه، حجم معاملات روزانه بزرگترین بازار مالی چیزی در حدود ۶.۶ تریلیون دلار و بیش از مجموع بازارهای سهام، بازارهای مشتقه و بازار ارزهای دیجیتال است. فارکس یک بازار مالی گسترده است، در واقع شبکه گسترده‌ای از کامپیوترها و واسطه‌ها در سراسر جهان این بازار را تشکیل داده‌اند. همچنین، کارگزاران فارکس می‌توانند به عنوان بازارساز (Market Maker) عمل کنند و قیمت‌های بید (انواع بازار ثانویه بورس Bid) و اسک (Ask) پیشنهاد دهند که با قیمت رقبا در بازار متفاوت است.

بازار فارکس را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: بازار بین بانکی و بازار خارج بورس (OTC). بازار بین‌ بانکی (Interbank Market) شبکه‌ای جهانی است که بانک‌ها و موسسات مالی از آن برای مبادله ارزها و سایر مشتقات ارزی میان خود استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران و معامله‌گران نیز می‌توانند با استفاده از کارگزاری‌ یا بروکر‌ها به معامله در بازار خارج از بورس (OCT) فارکس بپردازند.

بازار مشتقه (Derivatives Market)

بازار مشتقه یکی از مدرن‌ترین انواع بازارهای مالی است. به زبان ساده، بازار مشتقه بستری را فراهم می‌کند که در آن خریداران و فروشندگان دارایی مورد نظر خود را بر روی یک قیمت توافقی پیش خرید یا پیش فروش می‌کنند. در این بازار، دارایی‌ها و کالاها به شکل اوراق مشتقه‌ مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله، مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند. این قراردادهای مالی ارزش خود را از یک کالای اساسی یا گروهی از دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه، ارزها و غیره به‌ دست می‌آورند به همین علت به اوراق مشقه، اوراق ثانویه نیز می‌گویند.

سرمایه‌گذاران از اوراق مشتقه برای پوشش ریسک (Hedge)، کاهش ریسک و با سفته‌بازی استفاده می‎‌کنند. به این معنی که آنها ریسک با انتظار پاداش می‌پذیرند. بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری در بازار مشتقه را به عنوان شکلی پیشرفته از سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرند. قراردادهای اوراق مشتقه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لاک (Lock) و آپشن (Option). در قراردادهای لاک مانند قراردادهای آتی، طرفین معامله از ابتدا در مورد شرایط و مدت زمان قرارداد متعهد می‌شوند. در قراردادهای آپشن یا اختیار معامله مانند قراردادهای سهام، به طرفین این اجازه را می‌دهند تا پیش از پایان زمان قرارداد، حق خرید یا فروش دارایی خود را داشته باشند.

سوالات متداول

سهم بازار کریپتو و فارکس از بازار مالی چقدر است؟

یبشتر از ۹۹ درصد حجم بازار در اختیار مارکت فارکس و حدود انواع بازار ثانویه بورس ۰.۱ درصد در بازار کریپتوکارنسی‌ در حال گردش است.

معاملان مشتقات چیست؟

به مجموع معاملات آپشن و مارجین معاملات مشتقات می‌گویند.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی شما با بازارهای مالی نوشته شده است و آکادمی ارز تودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات یا عواقب مالی آن برای افراد ندارد.

بازار ثانویه چیست؟

اوراق بهاداری که قبلا منتشر شده و در بازار اولیه فروخته شده‌اند، در بازاری که به آن بازار ثانویه گفته می‌شود، مورد معامله قرار می‌گیرند. وجود بازار ثانویه به خریداران اوراق بهادار این اطمینان خاطر را می‌دهد که در صورت نیاز می‌توانند اوراق بهادار خود را بفروشند و از وجه نقد حاصل از آن استفاده کنند. در این بازار، برخلاف بازار اولیه که تنها فروشنده، شرکت مربوطه بود و وجه حاصل از فروش به وی تعلق می‌گرفت، اوراق بهادار میان سایر سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بازار سرمایه مبادله می‌شود . بازار ثانویه بازاری است که سرمایه گذاران، اوراق بهادار یا سایر دارایی های مالی را به جای اینکه خودشان به طور مستقیم از شرکت های ناشر خریداری کنند، از سایر سرمایه گذارانی که قبلاً آن‌ها را خریده‌اند و حالا قصد فروششان را دارند، می‌خرند. بازارهای بورس، نظیر بورس اوراق بهادار تهران بازار ثانویه هستند.
در اقتصادهای توسعه یافته برای سایر انواع اوراق بهادار نیز بازار ثانویه‌ای موجود است، برای مثال وقتی‌که صندوق های سرمایه گذاری، بانک های سرمایه گذاری یا نهادهای بزرگ پولی و مالی وام های کلانی از وام دهندگان بزرگ خریداری می‌کنند. در هر معامله ای که در بازارهای ثانویه انجام می‌شود، پول نقد به جای اینکه مستقیم به حساب یک شرکت یا نهاد برود، به جیب سرمایه گذاران ریخته خواهد شد.

توضیحاتی در مورد بازار ثانویه

شرکت هایی که سهام آن‌ها به تازگی عرضه عمومی اولیه شده است، وقتی به عنوان یک معامله در بازار اولیه در نظر گرفته می‌شود که سهام عرضه شده برای نخستین بار توسط سرمایه گذاران به صورت مستقیم از شرکت تأمین سرمایه ای که وظیفه پذیره‌نویسی سهام را به عهده دارد، خریداری شود؛ بعدازآن هر سهمی در بازار ثانویه، بین سرمایه گذاران معامله خواهد شد. در بازار اولیه، اغلب قیمت ها از پیش تعیین‌شده‌اند، درحالی‌که در بازار ثانویه فقط عوامل پایه‌ای اقتصادی مثل عرضه و تقاضا قیمت اوراق را تعیین می‌کنند.

✔️ بازار ثانویه بورس – اهمیت و ویژگی های آن – حمید فروغی

دارایی‌هایی که در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است. جهت معاملات بعدی نیاز به بازار ثانویه می‌باشد.

بازار ثانویه به منظور فراهم شرایط داد و ستد اوراق انتشار یافته در بازار اولیه و همچنین افزایش امکان نقدشوندگی آنها بنا شده است. برای مثال شخصی که سهام یک شرکت را در پذیره‌نویسی خریده و حال قصد فروش این سهم را دارد. باید برای فروش آن از طریق بازار ثانویه اقدام به فروش آن بنماید.

در نتیجه می‌توان گفت که کلیه معاملات سهام در بازار بورس، جزو دسته بازار ثانویه می‌باشد. همچنین اوراق بهادر بین سرمایه گذاران معامله می‌شوند و شرکت‌ها در آن هیچ نقشی ندارند.

وجود بازار ثانویه بسیار ضروری و تعیین کننده است. چرا که امکان نقدشوندگی و معامله‌گری مستمر اوراق را ایجاد می‌کند. شرکت های بورسی از سررسید قرارداد ترسی ندارند که مثلا شخصی تمام و کمال پولش را درخواست کرده و به شرکت فشاری وارد شود. و به لطف بازار ثانویه، می‌توان بصورت بی نهایت با پول سرمایه گذاران فعالیت کرد. همچنین بوسیله این بازار می توانید عمل جذب و افزایش سرمایه خود را انجام دهید.

ساختار و عملکرد بازار ثانویه بورس

بورس اوراق بهادر یکی از مهم‌ترین نهادهای بازار ثانویه برای معامله‌های اوراق بهادر و سهام می‌باشد. بازار ثانویه می‌تواند شامل انواع سهام‌، اوراق قرضه و… مورد معامله قرار بگیرد.

حجم معاملات در بازار ثانویه نسبت به بازار اولیه بسیار بیشتر است. چرا که این بازار به جهت فراهم سازی معاملات اوراق انتشار یافته و نقد شوندگی در بازار اولیه می‌باشد. در صورتی که بازار ثانویه برای شرکت‌ها محلی است که می‌توانند بر معاملات، بصورت هدفمند مدیریت و نظارت داشته باشند.

قیمت گذاری در بازار ثانویه

همانطور که می‌دانید در بازار اولیه قیمت اوراق بهادر از همان ابتدا بر اساس قیمت اسمی مشخص می‌شود، در حالی که در بازار ثانویه قیمت‌ها بر اساس عملکرد و اندازه عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

ویژگی‌های بازار ثانویه

✔️هزینه کمتر معاملات به جهت حجم بالای معامله‌ها

✔️ایجاد نقدینگی برای سرمایه گذاران. هر فردی که نیازمند به فروش داشته باشد می‌تواند به دلیل حضور تعداد زیاد خریداران، اقدام به فروش اوراق خود بکند.

بازار ثانویه (Secondary market) چیست و چه معاملاتی در آن انجام می شود؟

بازار ثانویه بورس ایران یکی از مدرن‌ترین بازارهای مالی در کشور ما است که ویژگی‌ها و مزیت‌های خاص خود را دارد. امکان حفظ ارزش پولی و کسب سودهای آنچنانی در مدت زمانی کوتاه این بازار را در حال حاضر تبدیل به یکی از جذاب‌ترین بازارهای مالی برای سرمایه گذاری نموده است. سرمایه گذاری در بورس برای هر شخص حقیقی و حقوقی با حداقل سرمایه امکان پذیر بوده و شما با داشتن مبلغی محدود می توانید در این بازار اقدام به خرید و فروش سهام سایر شرکت ها، اوراق قرضه دولتی، اوراق‌های بهادار با پشتیبان طلا و یا مسکن و هر اوراق بهادار دیگری نمایید. البته برای ورود به این بازار حتما باید با مفاهیم و اصول آن نیز آشنا شده و با رعایت این اصول، پا در این بازار بگذارید.

بازار ثانویه (Secondary market) چیست و چه معاملاتی در آن انجام می شود؟

بازار ثانویه ( Secondary market )

بازار ثانویه یکی از اصطلاحات رایج و مهم در اقتصاد محسوب می‌شود. وجود بازار ثانویه مربوط به بازار خاصی نبوده و انواع بازارهای مالی و حتی سنتی نیز نمونه ای از این بازار را دارند. بازار ثانویه ارز و بازار ثانویه بورس از جمله مهم ترین بازارهای ثانویه در اقتصاد ایران هستند. بازار انواع بازار ثانویه بورس ثانویه بورس موضوعی که در این مقاله به آن می پردازیم، مهم ترین رکن این بازار برای کسانی که است که علاقه به کسب سود در بازار بورس را دارند.

این بازار بستر اصلی بورس ایران است که سهام داران خرد و کلان می توانند با ورود نقدینگی های خود به صورت مستقیم در آن اقدام به خرید و فروش سهام کنند. اما این موضوع که این بازار دقیقا چه ساز و کاری دارد و چه معاملاتی را می توان در آن انجام داد، موضوعی است که در ادامه قصد داریم به صورت مفصل به آن بپردازیم.

اطلاع از شرایط و ضوابط این بازار برای کسانی که به سهام داری و کسب سود در بازار بورس علاقه داشته و به دنبال آگاهی از قوانین این بازار هستند، کاملا ضروری است. کاربران برای ورود به بازار بورس و سرمایه گذاری در آن در قدم اول باید با این مفاهیم آشنا شده و تعریف دقیق و درست آن ها را بدانند. در ادامه برای آشنایی هر چه بیشتر با بازار ثانویه در بورس با ما همراه بمانید.

بازار ثانویه چیست؟

بازار ثانویه همانطور که از اسمش پیداست، بازاری برای داد و ستدهای دست دوم است. سهام هایی که در بازار اولیه و عرضه اولیه در بازار بورس توسط شرکت ها به فروش رسیده و در اختیار سهام داران قرار گرفته اند، در بازار ثانویه اجازه خرید و فروش پیدا می نمایند. اصلی ترین و مهم ترین جنس مورد معامله در این بازار، برگه های سهام شرکت ها است.

دارایی لازم برای خرید و فروش در این بازار نیز در بازار اولیه وارد بازار بورس شده است. البته در آینده امکان اضافه شدن به این دارایی ها از طرق مختلف وجود دارد. سهام شرکت هایی که در بازار بورس پذیرفته شده و پذیره نویسی آن ها صورت گرفته است، در نهایت بعد از عرضه اولیه در بازار ثانویه تحت داد و ستد قرار می گیرند و نوسانات و افزایش قیمت های این سهام ها نیز در این بازار به وقوع می پیوندد. (1) و (2)

اهمیت وجود بازار ثانویه حتی بالاتر و بیشتر از بازار اولیه است. هر چند همه چیز از بازار اولیه شروع می شود اما در صورت نبود بازار ثانویه، هیچ جذابیتی برای این سهام ها وجود نداشته و خریداران نیز تمایلی به آن ها نخواهند داشت. بازار ثانویه بورس ایران مکانی برای فروش اوراق قرضه و همه برگه های سهام هایی است که در بورس مورد معامله قرار می گیرند. تصور نمایید که شما به عنوان یک معامله گر در بازار اولیه اقدام به خرید سهام شرکتی کرده اید، در حال حاضر اگر قصد فروش سهام خود را داشته باشید، تنها بازار ثانویه است که می تواند این امکان را برای شما فراهم آورد؛ اهمیت بازار ثانویه نیز دقیقا در همین جا مشخص می شود. (3)

چگونه می توانیم وارد بازار ثانویه بورس شویم؟

بازار ثانویه بورس بستری مناسب برای سرمایه گذاری و سپرده گذاری افراد حقیقی و حقوقی است. در حال حاضر حداقل میزان پول لازم برای سرمایه گذاری در این بازار 500 هزار تومان است و هر کس با ورود چنین وجهی به این بازار، می تواند اقدام به خرید و فروش سهام شرکت های مختلف در آن نماید. امکانی که در هیچ بازاری به آن دسترسی نخواهید داشت و هیچ جایی هم برای سرمایه گذاری با این ارقام و اعداد در دسترس افراد قرار نمی گیرد.

برای ورود به این بازار شما بایست اقدام به دریافت کد سجام و کد بورسی از یکی از کارگزاری های مجاز تحت نظارت سازمان بورس ایران کنید. با دریافت این کد شما با ورود به پلتفرم های آنلاین و اینترنتی به سهام همه شرکت های فعال در بازار بورس ایران دسترسی خواهید داشت و می توانید سهام آن ها را خرید و فروش کنید.

شما در بازار انواع بازار ثانویه بورس ثانویه بورس ایران می توانید سهام ها را از سایر فروشندگان و یا از خود شرکت و سهام داران اصلی آن خرید نمایید. روند خرید و فروش سهام نیز در این بازار طبق قوانین و ضوابط سازمان بورس ایران تهیه و تنظیم شده و کاربران می توانند با استفاده از این قوانین با اطمینان کامل اقدام به ورد پول ها و نقدینگی های خود به این بازار نمایند.

کسب سود در بازار ثانویه

بازار ثانویه بورس ایران به صورت اخص برای کسب سود طراحی شده است. هر چند شرکت ها و کارخانه ها با ورود سهام های خود به این بازار در کسب و کار خود رونق ایجاد می نمایند اما در یک دید کلی این بازار هدفی جز ایجاد جذابیت های بالا برای سرمایه گذاری ندارد. مزیت های بالای بازار ثانویه نیز باعث شده است تا افراد با سرمایه های ریز و یا خیلی درشت، وارد این بازار شده و در آن به معامله بپردازند.

کسب سود در این بازار با خرید و فروش سهام از دو طریق امکان پذیر است. در وهله اول شما با خرید سهام شرکت های بورسی عضوی از این شرکت ها شده و در درآمدهای آن سهیم خواهید بود. از این رو در مواقع تقسیم سالیانه سود شما نیز به عنوان یک سهام دارد سود خود را کسب خواهید کرد. (2)

دومین و اصلی ترین روش کسب سود در بازار ثانویه بورس، خرید سهام با قیمت پایین و فروش آن در قیمت های بالاتر است. در این روش شما با تشخیص سهام هایی که مستعد رشد در آینده هستند و خرید آن ها، در آینده با رشد قیمتی می توانید در قیمت های بالاتر سهام خریداری شده خود را به فروش برسانید.

در حال حاضر افراد با سرمایه های میلیاردی در ایران در حال فعالیت و سهام داری در بورس هستند و از این طریق، سرمایه های خود را در طول یک سال چند برابر می نمایند. این بازار در حال حاضر با محدودیت نوسان 5 درصدی در طول یک روز رفتار نموده و قیمت هر سهم نسبت به قیمت دیروز آن می تواند تا 5 درصد رشد داشته باشد. (3)

ساز و کار بازار ثانویه در بورس

احتمالا شما با واژه حباب در بازارهای مختلف اعم از طلا، سکه، مسکن و یا هر بازار دیگری آشنایی دارید. در بازار بورس نیز این اصطلاح بسیار رواج دارد. افزایش قیمت های بی رویه سهم ها در این بازار با عنوان حباب ذکر می شود. اگر تعریف درستی از حباب داشته باشید، به راحتی می توانید آن را از ساز و کار اصلی بازار بورس تشخیص دهید.

قیمت ها در این بازار بر اساس میزان عرضه و تقاضای واقعی کاربران نوسان می کنند. به این معنی که در صورت افزایش عرضه یک سهم امکان افول قیمت آن وجود دارد و در صورت افزایش میزان تقاضا برای آن قیمت سهام ها کاهش پیدا می کند. اصلی ترین ساز و کار قیمت گذاری در بازار ثانویه ایران به همین منوال است.

حباب اما تعریف دیگری دارد. گاها سرمایه گذارانی فرصت طلب با ورود پول های درشت به یک سهم در یک مدت کوتاه و بالا بردن میزان تقاضای غیر واقعی برای آن با ترفندهایی خاص، اقدام به افزایش قیمت سهم نموده و سایر سرمایه گذاران خرد را نیز به این سمت می کشانند. از این طریق قیمت سهم وارد اعداد غیر واقعی و غیر منطقی شده و اصطلاحا به این وضعیت از آن سهم، حباب گفته می شود.

برخلاف بازارهای معمولی و سنتی که حباب ها می تواند ناشی از حرکات افراد در طولانی مدت بوده و یا ایجاد حباب در آن ها راحت باشد، در بازار بورس حباب سازی خیلی دوام نداشته و افزایش قیمت در این بازار معمولا بر اساس ساز و کار واقعی یعنی میزان عرضه و تقاضا صورت می پذیرد. (2) و (3)